David en el desierto
1 Un día los filisteos atacaron la ciudad de Keila para saquear sus eras, y cuando le dijeron a David lo que sucedía,
2 este fue y consultó al Señor. Le preguntó:
«¿Puedo ir y atacar a los filisteos?»
Y el Señor le respondió:
«Sí, atácalos y libera a los habitantes de Keila»
3 Pero los que lo acompañaban le dijeron:
«Aun cuando vivimos aquí en Judá, lejos de los filisteos, estos nos infunden temor. Si vamos a Keila para luchar contra su ejército, ¡nuestro miedo será mayor!»
4 David volvió a consultar al Señor, y el Señor le dijo:
«Date prisa y ve a Keila, porque yo pondré a los filisteos en tus manos.»
5 Entonces David fue con sus hombres a Keila, y pelearon contra los filisteos, y los derrotaron y se llevaron sus ganados. Así libró David a los habitantes de Keila.
6 Cuando Abiatar hijo de Ajimélec salió huyendo en busca de David, llevaba el efod consigo.
7 Saúl se enteró de que David estaba en Keila, y pensó: «Dios lo ha puesto en mis manos. David mismo se ha entregado al encerrarse en la ciudad y ponerse tras sus puertas y cerrojos.»
8 Entonces Saúl reunió a su ejército para ir a Keila y sitiar la ciudad con David y sus hombres adentro,
9 pero David entendió el mal que Saúl tramaba contra él, así que le pidió al sacerdote Abiatar que llevara el efod,
10 y consultó al Señor:
«Dios de Israel, yo soy tu siervo y entiendo que Saúl piensa venir a Keila y destruir la ciudad por culpa mía.
11 ¿Van a ponerme en sus manos los habitantes de esta ciudad? ¿Realmente va a venir Saúl, como me han dicho? Señor, Dios de Israel, yo te ruego que me digas si esto va a suceder.»
Y el Señor le dijo:
«Así es. Saúl va a venir.»
12 Y David volvió a preguntarle:
«¿Nos van a entregar los habitantes de la ciudad, a mí y a mis hombres, al poder de Saúl?»
Y el Señor respondió:
«Sí, los van a entregar.»
13 Entonces David salió de Keila, junto con sus seiscientos hombres, y anduvieron errantes de un lugar a otro. Y cuando Saúl supo que David había huido de Keila, desistió de ir allá.
14 Así, David se quedó en las fortalezas del desierto, y vivió en un monte del desierto de Zif; y aunque Saúl lo buscaba todos los días, el Señor le impidió encontrarlo.
15 Como David sabía que Saúl lo buscaba para matarlo, se quedó escondido en Hores, en el desierto de Zif.
16 Y un día, Jonatán hijo de Saúl fue a Hores para visitar a David, y lo animó a no perder su confianza en Dios.
17 Le dijo:
«No tengas miedo, David, que mi padre no va a encontrarte. Yo estoy seguro de que tú vas a ser rey de Israel, y de que yo seré el segundo en importancia. Eso, hasta Saúl mi padre lo sabe.»
18 Y después de que los dos hicieron un pacto delante del Señor, David se quedó en Hores y Jonatán se regresó a su casa.
19 Pero los habitantes de Zif fueron a Gabaa para decirle a Saúl:
«David está escondido en nuestras tierras, en las peñas de Horeb, y más exactamente en la colina de Jaquilá, al sur del desierto.
20 Si Su Majestad se da prisa, nosotros lo pondremos en sus manos, para que Su Majestad cumpla con él sus propósitos.»
21 Y Saúl les dijo:
«¡Que el Señor los bendiga por haberse compadecido de mí!
22 Pueden irse, pero averigüen dónde está su escondite, y si alguien lo ha visto por allí, porque me han dicho que él es muy astuto.
23 Fíjense bien y averigüen dónde se esconde, y vuelvan con una información segura. Entonces yo iré con ustedes, y si David está en sus tierras, yo lo voy a buscar entre los miles que hay en Judá.»
24 Los habitantes de Zif se despidieron de Saúl y se fueron a sus tierras. Para entonces, David y sus hombres se encontraban en Maón, al sur del desierto de Arabá.
25 Y cuando David supo que Saúl y sus soldados lo perseguían, bajó a la peña y se quedó en el desierto de Maón. Pero Saúl lo supo y lo persiguió hasta allá.
26 Por un costado del monte iba Saúl persiguiendo a David, mientras David y sus hombres iban de prisa por el otro lado tratando de escapar, pues les había cerrado el paso y estaba a punto de capturarlos.
27 Pero Saúl recibió un mensaje urgente, que decía: «Los filisteos han invadido tus tierras. Ven pronto a protegerlas.»
28 Entonces Saúl dejó de perseguir a David, y regresó para luchar contra los filisteos. Por eso el lugar se llama Sela Hamajlecot.
29 David, por su parte, se fue de allí y se quedó a vivir cerca de las fortalezas de Engadí.
David apkelwagkasso teyp énxet'ák apheykha tegma apwányam Queilá
1 Apketámegkek axta filisteos ma'a tegma apwányam Queilá, apkelmágkek axta hótáhap apaktek kaxwe kélchexakkasso apyempe'ék. Xama axta kéltennásencha'a David xa, 2 apxegkek axta apkelpaqhetchásekpoho Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya:
—¿Ewancheya sa' ko'o alnapaxchek filisteos?
Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok:
—Éhay, elnapap sa', elwagkas sa' teyp ma'a énxet'ák apheykha nak tegma apwányam Queilá.
3 Keñe m'a énxet'ák David apkelxegexma'a, aptáha apcháneya s'e:
—Nélmeneykha negko'o neyseksa negheykha s'e Judá, ¡kayágwomhok sa' aqsa nélmahágko enxoho Queilá ólnapaxchek ma'a sẽlpextétamo filisteos!
4 Keñe axta appaqhetchásekxo makham Wesse' egegkok ma'a David, tén axta aptáha apchátegmowágko Wesse' egegkok se'e:
—Emhók sa' ma'a Queilá, hakte agkések sa' ko'o exchep yaqwayam elmok ma'a filisteos.
5 Apxegkek axta David apmahágko Queilá yetlo apkelxegexma'a, apkelnápekpek axta m'a filisteos, apkelnapchek axta han apxámokma apagko', apkelmágkek axta m'a aqsok apnaqtósso. Cháxa ektáhakxa axta apkelwagkasa teyp David ma'a énxet'ák apheykha nak Queilá.
6 Keñe axta m'a Abiatar, Ahimélec axta apketche, cham'a apkenyahama axta apxegánekmo ekxeyenma apwáxok épetchegwakxak David ma'a yókxexma Queilá, apseykekxeyk axta m'a efod. 7 Keñe axta Saúl kéltennassama apheykmo David ma'a Queilá, keñe axta ektáha apwáxok se'e: “Egkéssek ko'o Dios yaqwayam amok, hakte xama axta aptaxna m'a tegma apwányam, apkelápegkokxeyk axta atña'ák neptámen.”
8 Yetlókok axta han apkeltémo kólnaqlósawakxak apyókxoho sẽlpextétamo apagkok ma'a Saúl, yaqwayam elmahagkok ma'a Queilá, tén han ewakhegwók ma'a David yetlo apkelxegexma'a. 9 Xama axta apleg'a amya'a David ekxéna apwáxok ektámegmak ma'a Saúl, keñe apkeltamho esantagkasek efod ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Abiatar, yaqwayam enxoho elmaxneyha m'a Wesse' egegkok. 10 Aptáhak axta David se'e:
—Wesse', Dios nak Israel, ekya'ásegkók ko'o apmáheyo emyógmak Saúl se'e Queilá yaqwayam emasséssók, ko'o eñama sekha s'e. 11 ¿Naqsóya apmáheyo hey'áwak ko'o Saúl sekleg'a axta amya'a? ¿Yánaya sa' ko'o hemok énxet'ák apheykha nak se'e Queilá? ¡Éltamhók ko'o héltennaksek, Wesse', Dios nak Israel, hakte ko'o sekteme xép apkeláneykha!
Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apchátegmowágko s'e:
—Exegmak sa' Saúl.
12 Keñe axta David aptáha apkelmaxneyáncha'a makham se'e:
—¿Yánaya sa' negko'o ólmaxchek ma'a énxet'ák Queilá, ko'o, tén han sélxegexma'a nak, hẽlmések ma'a Saúl?
Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apchátegmowágko s'e:
—Éhay, yohok sa' kólmaxche'.
13 Tén axta David yetlo apkelxegexma'a apkelántepa m'a Queilá, ketók seiscientos axta han apyókxoho, apkelweynchámeykha axta aqsa. Xama axta apleg'a amya'a Saúl apxeganakmo aptepa David ma'a Queilá, apkelwátéssekmek axta yaqwayam ey'ammok.
David aphayam yókxexma meykexa énxet
14 Apheykmek axta David xama tegma apyennaqte apheykegko axta m'a egkexe meykexa énxet nak Zif, apketamsegkek axta eykhe Saúl yókxoho ekhem, axta eyke eltémók emok ma'a Dios. 15 Apcháyak axta David ma'a Saúl, hakte apketamsegkek axta apmáheyo yaqhek. Axta keñamak apheykmo m'a yókxexma Hores, meykexa nak énxet Zif.
16 Xama ekhem axta apyo'ókmok Jonatán, Saúl axta apketche m'a David, aphamakxa axta yókxexma Hores, yaqwayam ewasqakkásekxoho tén han énnaqtésseshok mey'ásseyam ma'a Dios. 17 Axta aptáhak apcháneya s'e:
—Nágkatneykha aqsa apwáxok, méteyekxeyk xép ma'a táta, Saúl. Xép sa' etnehek wesse' apwányam Israel, keñe sa' ko'o sektéteyak. Apya'ásegkok han táta xa, cham'a Saúl.
18 Keñe axta apqánet apheyásawo mók apkelpaqhetchásamákpoho, apteméssessek axta han apweteykegkoho m'a Wesse' egegkok. Tén axta Jonatán aptaqháwo makham apxagkok, keñe axta David aphákxo makham ma'a Hores. 19 Apkelmahágkek axta eyke Guibeá m'a apheykha nak Zif, yaqwayam elpaqhetchesakpohok ma'a Saúl, axta aptáhak apcháneya s'e:
—Apyexánegweykmok xama tegma apyennaqte David ma'a yókxexma egagkok nak, cham'a apheykegko nak egkexe Haquilá, ekpayho nak Hores, teyp nak meykexa énxet ekpayho nak nepyeyam. 20 Appekheyha sa' agkok wesse', hẽlyetlakxa sa', agmések sa' negko'o.
21 Axta aptáhak apkeláneya Saúl se'e:
—¡Dios sa' epasmok kéxegke eñama ektaqmeleykha kélwáxok séllányo ko'o! 22 Éltamhók eyke ko'o kaxwo' kóltaqhoho', tén han kóllanok ekpayhókxa enxoho aphakxa, tén han yaqsa énxet apweteya apha m'a, hakte eklegayak chá'a ko'o apxénamakpo apmopwána yaqwánxa chá'a etnehek. 23 Kóltaqmelchesho sa' kéllányo m'a apmeyeykekxexa enxoho chá'a éxanmok, keñe sa' hélyo'ótak héltennássetak ekpayhókxa', keñe sa' alyetlakxak ko'o kéxegke. Naqsók sa' agkok apha m'a yókxexma nak, aktamok sa' ko'o nepyeseksa apyókxoho m'a Judá apnámakkok nak.
24 Apkeltaqháwok axta makham ma'a énxet'ák apkeleñama Zif, amonye' apxega axta m'a Saúl. Axta aphak David ma'a meykexa énxet nak Maón yetlo apkelxegexma'a, ekpayhegweykenxa nak xapop teyp meykexa énxet ekpayho nak nepyeyam, 25 apxegkek axta Saúl yetlo apkelxegexma'a yaqwayam ektamok ma'a. Xama axta kéltennasa David, apmeyánteyk axta m'a émhakxa nak meteymog ekyawe, émha nak ma'a meykexa énxet Maón. Xama axta apleg'a Saúl, apmahágkek axta m'a meykexa énxet nak Maón apkemhágko m'a David. 26 Xama nekha egkexe axta han apxegak ma'a Saúl yetlo apkelxegexma'a, keñe axta han David mók nekha nak egkexe yetlo apkelxegexma'a, apkelápaqheyncha'a apkelxegawo yaqwayam eyenyók makhawo' ma'a Saúl. Xama axta peya ewakhekxak Saúl yetlo apkelxegexma'a m'a David, tén han ma'a apkelxegexma'a nak David, ketók axta yaqweykenxa elmok, 27 apwokmek axta xama apseykha amya'a aptáha apcháneya Saúl se'e:
—¡Wesse', etaqhoho sa' ekmanyehe agko', hakte apkelántaxneyk negókxa m'a filisteos!
28 Keñe axta Saúl apkelwátéssekmo apyaqmasso m'a David, apketámegkokxo aqsa apkelnápekpo m'a filisteos. Cháxa keñamak kélteméssessama nak ekwesey xa yókxexma nak ‘Meteymog ekyawe sẽlyenseykemxa sẽlyaqmasso’.
David megyaqhe Saúl
29 Cháxa apkeñamakxa axta han David apmaheykegko apheykmo m'a tegma apkelyennaqte nak En-gadi.