Ajab y la viña de Nabot
1 Después de estos sucesos, resultó que un hombre llamado Nabot de Jezrel tenía una viña en Samaria, junto al palacio del rey Ajab.
2 Y Ajab habló con Nabot y le dijo:
«Tu viña está cerca de mi palacio. Dámela, a cambio de otra mejor. Quiero plantar allí un huerto de legumbres. Si lo prefieres, te pagaré con dinero lo que valga.»
3 Pero Nabot le respondió:
«¡Que el Señor me libre de hacer eso! ¡Yo no puedo vender la herencia de mis padres!»
4 Ajab regresó a su palacio triste y decepcionado porque Nabot le dijo que no podía vender la herencia de sus padres. Y se fue a la cama sin comer y sin querer ver a nadie.
5 Entonces Jezabel, su mujer, entró en su alcoba y, al verlo triste, le preguntó:
«¿Por qué estás tan desanimado? ¿Por qué no comes?»
6 Y Ajab le respondió:
«Fui a ver a Nabot de Jezrel, y le pedí que me diera su viña a cambio de otra mejor; o que, si quería dinero, yo se lo pagaría. ¡Pero me dijo que no me daría su viña!»
7 Entonces Jezabel le preguntó:
«¿Y acaso no eres tú el rey de Israel? ¡Vamos, come y emborráchate! Yo me comprometo a darte la viña de Nabot.»
8 Enseguida, Jezabel escribió cartas a nombre de Ajab, las selló con su anillo, y las envió a los ancianos y a los jefes que vivían en la ciudad de Nabot.

9 Las cartas decían:
«Que se proclame ayuno, y que Nabot comparezca ante el pueblo.
10 Que sean presentados como testigos dos sinvergüenzas, que acusen a Nabot de haber blasfemado contra el Señor y contra el rey. Que sea arrojado a la calle y apedreado hasta que muera.»
11 Y los ancianos, los jefes y el pueblo que allí vivía cumplieron las órdenes de Jezabel, tal y como las había puesto por escrito.
12 El ayuno se promulgó, y se hizo comparecer a Nabot ante el pueblo.
13 Luego llegaron los dos sinvergüenzas y, sentándose frente a Nabot, dijeron:
«Nabot ha blasfemado contra el Señor y contra el rey.»
Dicho esto, lo llevaron fuera de la ciudad, y allí lo apedrearon hasta matarlo.
14 Luego enviaron un mensajero a Jezabel, para que le informara que Nabot había sido apedreado y estaba muerto.
15 Y en cuanto Jezabel lo supo, fue a decirle a Ajab:
«Ve a tomar posesión de la viña que Nabot de Jezrel no te quiso vender. Nabot acaba de morir.»
16 Al enterarse Ajab que Nabot de Jezrel había muerto, fue a la viña y tomó posesión de ella.
17 Pero la palabra del Señor vino a Elías el tisbita, y le dijo:
18 «Ve ahora mismo a Samaria, y busca al rey Ajab. Está en la viña de Nabot, pues ha ido a tomar posesión de ella.
19 Y vas a decirle lo siguiente: “Así ha dicho el Señor: ‘¿No es verdad que asesinaste a Nabot para quitarle lo que era suyo?’ Pues así ha dicho el Señor: ‘En el mismo lugar donde los perros lamieron la sangre de Nabot, lamerán también tu propia sangre.’”»
20 Pero Ajab le replicó a Elías:
«¡Al fin me has encontrado, enemigo mío!»
Y Elías respondió:
«Te he encontrado porque te has hecho esclavo de la maldad, en la presencia misma del Señor.
21 Pero el Señor te dice: “Voy a castigarte. Voy a barrer hasta el último varón de tu palacio, sea libre o esclavo, como si fueran polvo.
22 Lo mismo que hice con la familia de Jeroboán hijo de Nabat, y con Basá hijo de Ajías, lo voy a hacer con tus descendientes, porque te has rebelado contra mí y has hecho pecar a mi pueblo, para provocar mi enojo.
23 En cuanto a Jezabel, tu mujer, yo, el Señor, declaro que los perros se la comerán en la muralla de Jezrel.
24 A cualquier descendiente tuyo que muera en la ciudad, se lo comerán los perros; y al que muera en el campo, se lo comerán las aves de rapiña.”»
25 (En realidad, ningún otro rey fue como Ajab. Incitado por Jezabel, su mujer, se entregó a hacer lo malo a los ojos del Señor.
26 Fue un rey despreciable, pues se fue en pos de los ídolos, a la manera de los amorreos, pueblo al que el Señor desterró de entre los israelitas.)
27 Después de que Ajab escuchó a Elías, se rasgó sus vestiduras reales, se vistió de cilicio, y ayunó; luego se acostó sobre cenizas, y allí durmió y anduvo humillado ante el Señor.
28 Entonces la palabra del Señor vino a Elías el tisbita, y le dijo:
29 «¿Ya viste cómo Ajab se ha humillado ante mí? Solo por eso, y mientras viva, no le enviaré la desgracia que le había anunciado. Pero su hijo y sus descendientes sí la padecerán.»
Ahab tén han Nabot apkeneykekxexa anmen yámet
1 Yetnegkek axta han apkeneykekxexa anmen yámet xama énxet apkeñama axta Jezreel, apwesey axta Nabot, cham'a nekha apxagkok apyawe axta m'a Ahab, wesse' apwányam nak Samaria. 2 Xama ekhem axta aptéma Ahab apkenagkama m'a Nabot:
—Hegkés ko'o apkeneykekxexa nak anmen yámet, yaqwayam sa' ko'o kaxek séneykekxexa aqsok, hakte yetnegkek nekhók ma'a exagkok apyawe. Agkések sa' ekyaqmageykekxa m'a séneykekxexa nak anmen yámet ektaqmalma; apmenyeyk agkok han agkések selyaqye ekyánmaga, agkések sa' ekwánxa enxoho ekyánmaga.
3 Apchátegmowágkek axta Nabot ma'a Ahab:
—Mowanchek ko'o agkések xép xapop segkeyáseykekxa axta ẽlyapmeyk nano'.
4 Aptaqhákxeyk axta apxagkok Ahab yetlo ekyaqhápeykegkokxa apwáxok, tén han aplo, eñama m'a aptáhakxa axta apchátegmowéyak Nabot, hakte apkeltennássek axta megkések ma'a xapop apmeyáseykekxa axta m'a apyapmeyk nano'. Apwákxeyk axta apxagkok keñe apyetna appayhawo nápakha tegma, axta han emakak apto. 5 Keñe axta ekya'aweykxo aptáwa' Jezabel ektáha eyáneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha ekyaqhápencha'a nak apwáxok? ¿Yaqsa ektáha memaka nak apto?
6 Apchátegmowágkek axta Ahab:
—Élpaqhetchásexkók xeyk ko'o m'a Nabot, apha nak Jezreel, élmaxnakkek xeykhe séltamho hegkeyásekxak ekha ekyánmaga m'a apkeneykekxexa nak anmen yámet; essenhan apkepmenyého enxoho agkeyásekxak ekyaqmageykekxa m'a mók séneykekxexa nak anmen yámet, akke emakók hegkések.
7 Keñe axta ektáha eyátegmowágko m'a aptáwa' Jezabel:
—¡Xép neykhe wesse' apwányam Israel! Exnekxa néten, etaw apto, elánekxa apwáxok. ¡Agkések sa' ko'o exchep ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet ma'a Nabot!
8 Yetlókok axta ektáxésso weykcha'áhak ektáxéssesa appeywa m'a Ahab, yepetchessek axta han ma'a wesse' apwányam apkelqahasso; tén axta éláphássesa m'a apkelwányam nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e apheykencha'a axta aphakxa m'a Nabot. 9 Axta táhak weykcha'áhak kéltáxésso s'e: “Kólána sa' kalanaxchek manto nento, kólhés sa' han nápaqta'awók énxet'ák ma'a Nabot. 10 Kólnaqlógma sa' han apqánet énxet ekmasagcha'a apkeltémakxa, kólhésha sa' ma'a apmonye' nak, kólána sa' exének apxéneykencha'a ekmaso m'a Dios tén han wesse' apwányam. Keñe sa' kóltekkesek kólyetnak meteymog kólaqhek.”
11 Apkelánegkek axta han ektáhakxa axta ektáxéssesso weykcha'áhak éltamhókxa etnahagkok Jezabel ma'a énxet'ák, apkeleñama axta m'a aphakxa nak Nabot, yetlo m'a apkelwányam tén han apkelámha apmonye'e. 12 Apkeltamhók axta kalanaxchek manto nento, aphéssek axta han Nabot nápaqta'awók énxet'ák. 13 Apkelwa'ak axta han apqánet énxet élmasagcha'a apkeltémakxa, apxénchek axta han aptémakxa Nabot nápaqta'awók apyókxoho énxet'ák apkelmopwancha'a amya'a, apxéna apxéneykencha'a chá'a ekmaso m'a Dios, tén han wesse' apwányam. Yetlókok axta han kéltekkesso tegma apwányam, keñe kélaqha kélyetna'a meteymog. 14 Keñe axta kéltamho kóltennássekxak Jezabel kélyetna'a meteymog apmatña m'a Nabot.
15 Xama axta ekleg'a amya'a Jezabel, keñe ektáha eyáneya m'a Ahab:
—Ema sa' kaxwók ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet Nabot, apha axta m'a Jezreel, memáheyo axta egkések. Méko kaxwók ma'a Nabot; apketsekke'.
16 Xama axta apleg'a amya'a Ahab apketsapa Nabot, apxegkek axta apma m'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a. 17 Keñe axta Wesse' egegkok appaqhetchesa Elías, apha axta m'a Tisbé, axta aptáhak apcháneya s'e: 18 “Epekhésha sa' ey'ókxak Ahab, wesse' apwányam nak Israel, apha nak Samaria. Apweynchámeyha kaxwók ma'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a Nabot, apmeykekxexa nak. 19 Sa' etnehek yának se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok se'e: Apchaqhak xép ma'a Nabot, apyementegkek han ma'a ektáha axta apagkok, sa' kalyaqmalmakha exchepxa éma apagkok semheg ma'a élyaqmelágkaxa axta éma apagkok ma'a Nabot.’”
20 Apchátegmowágkek axta Ahab ma'a Elías:
—¿Sénmexma, éteyákxéya makham xép?
—Ekwetákxe' neykhe —axta aptáhak apchátegmowágko Elías—. Aqsok ekmaso aqsa chá'a exchep elának nápaqtók Wesse' egegkok. 21 Cháxa keñamak aptáha nak appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Wahak sa' ko'o exchep ekmaso apha, asawhaksohok sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen; amasséssók sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen apkelennay'a apheykha nak ma'a Israel. 22 Sa' atnéssesek han apnámakkok ma'a sekteméssessamakxa axta Jeroboam apnámakkok, Nabat axta apketche, tén han ma'a sekteméssessamakxa axta Baasá apnámakkok, Ahías axta apketche, eñama selókasso apkelánéseykegko melya'assáxma m'a énxet'ák nak Israel.’ 23 Keñe Jezabel aptáha apxéna Wesse' egegkok se'e: ‘Semheg sa' katawagkok ápak Jezabel ma'a yókxexma nak Jezreel.’ 24 Keñe sa' xép apnámakkok apkeletsapma nak ma'a tegma apwányam, katawagkok semheg; keñe ma'a apkeletsapma nak yókxexma, máma sa' chá'a etwok aphopák.
25 (Méko axta énxet enxoho aphémo Ahab ekyáteyeykegkoho axta aptáwa' Jezabel elának aqsok ekmaso nápaqtók Wesse' egegkok. 26 Asagko' agko' axta aptémakxa apkelpeykessamo m'a aqsok kéleykmássesso nak, apkeláneykegkoho axta chá'a m'a apyókxoho amorreos, apkelántekkessama axta Wesse' egegkok apmonye'e m'a israelitas.)
27 Xama axta apleg'a Ahab ekyókxoho xa amya'a nak, apkelyepteyk axta aptaxno, aptaxneykxeyk axta m'a apáwa sẽlwáxaqxamól'a keñe han metawa apto. Apténawok axta han xamo' xa apkelnaqta nak, yaqhápeyha axta apwáxok apweynchámeyncha'a. 28 Tén axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya m'a Elías: 29 “¿Apwet'aya Ahab aptemessásekpoho mékoho nahaqtók ko'o? Magwahék sa' ko'o aqsok ekmaso apnámakkok ma'a apyennákxa nak makham, eñama aptemessásamap mékoho nahaqtók ko'o. Sa' eyke m'a apyennákxa enxoho makham ma'a apketche.”