Los derechos de un apóstol
1 ¿Qué, no soy apóstol? ¿Y acaso no soy libre? ¿Acaso no he visto a Jesús, nuestro Señor? ¿Y no son ustedes el fruto de mi trabajo en el Señor?
2 Tal vez otros no me consideren apóstol, pero para ustedes sí lo soy, porque ustedes son el sello de mi apostolado en el Señor.
3 Mi defensa contra los que me acusan es la siguiente:
4 ¿Acaso nosotros no tenemos derecho a comer y beber?
5 ¿Y acaso no tenemos derecho a traer con nosotros una esposa creyente, como lo hacen los otros apóstoles, y Cefas y los hermanos del Señor?
6 ¿O es que solo Bernabé y yo estamos obligados a trabajar?
7 ¿Qué soldado presta servicio a expensas de sus propios recursos? ¿Quién planta una viña y no come de sus uvas? ¿O quién pastorea el rebaño y no bebe de la leche que ordeña?
8 Esto lo digo, no solo de acuerdo con el punto de vista humano, sino también de acuerdo con la ley.
9 Porque en la ley de Moisés está escrito: «No pondrás bozal al buey que trilla». ¿Quiere decir esto que Dios se preocupa de los bueyes,
10 o más bien lo dice por todos nosotros? En realidad, esto se escribió por nosotros; porque tanto el que ara como el que trilla deben hacerlo con la esperanza de recibir su parte de la cosecha.
11 Si nosotros sembramos entre ustedes lo espiritual, ¿será mucho pedir que cosechemos de ustedes lo material?
12 Si otros participan de este derecho sobre ustedes, ¡con mayor razón nosotros!
Sin embargo, no hemos hecho uso de este derecho, sino que lo toleramos todo, a fin de no presentar ningún obstáculo al evangelio de Cristo.
13 ¿Acaso no saben ustedes que los que trabajan en el templo, comen del templo; y que los que sirven al altar, participan del altar?
14 Así también el Señor ordenó a los que anuncian el evangelio, que vivan del evangelio.
15 Pero yo no me he aprovechado de nada de esto, ni tampoco he escrito esto para que se haga así conmigo; porque prefiero morir antes que alguien me despoje de este motivo de orgullo.
16 Pues si anuncio el evangelio, no tengo por qué jactarme, porque esa es mi misión insoslayable. ¡Ay de mí si no predico el evangelio!
17 Así que, si lo hago de buena voluntad, recibiré mi recompensa; pero si lo hago de mala voluntad, no hago más que cumplir con la misión que me ha sido encomendada.
18 ¿Cuál es, pues, mi recompensa? La de predicar el evangelio de Cristo de manera gratuita, para no abusar de mi derecho en el evangelio.
19 Porque, aunque soy libre y no dependo de nadie, me he hecho esclavo de todos para ganar al mayor número posible.
20 Entre los judíos me comporto como judío, para ganar a los judíos; y, aunque no estoy sujeto a la ley, entre los que están sujetos a la ley me comporto como si estuviera sujeto a la ley, para ganar a los que están sujetos a la ley.
21 Entre los que no tienen ley, me comporto como si no tuviera ley, para ganar a los que no tienen ley (aun cuando no estoy libre de la ley de Dios, sino bajo la ley de Cristo).
22 Entre los débiles me comporto como débil, para ganar a los débiles; me comporto como todos ante todos, para que de todos pueda yo salvar a algunos.
23 Y esto lo hago por causa del evangelio, para ser copartícipe de él.
24 ¿Acaso no saben ustedes que, aunque todos corren en el estadio, solamente uno se lleva el premio? Corran, pues, de tal manera que lo obtengan.
25 Todos los que luchan, se abstienen de todo. Ellos lo hacen para recibir una corona corruptible; pero nosotros, para recibir una corona incorruptible.
26 Así que yo corro y lucho, pero no sin una meta definida; no lo hago como si estuviera golpeando el viento;
27 más bien, golpeo mi cuerpo y lo someto a servidumbre, no sea que después de haber predicado a otros yo mismo quede eliminado.
Apkelepwagkexa nak etnahagkok ma'a Dios apkelápháseykha
1 ¿Háweya ko'o énxet apkeláneyo nak chá'a m'a apmakókxa enxoho elána'? ¿Háweya ko'o kélápháseykha? ¿Ya axta ko'o ateyk Jesús Wesse' egegkok? ¿Háweya ko'o sektamheykha ektekkessesso kéxegke kélteme megkólya'ásseyam Wesse' egegkok? 2 Xeyenmeyk kexaha nahan apkelwáxok nápakha matne ko'o kélapháseykha; élxeyenmeyk eyke chá'a ko'o kéxegke sekteme kélápháseykha. Kéxegke eyke keñamak kélyepetcheykekxa Wesse' egegkok ekxekmóssama sekteme ko'o naqsók kélapháseykha.
3 Keso sektémakxa nak chá'a ko'o wátegmowagkok ma'a ektáha nak chá'a sexéneykha ekmaso: 4 Negyókxoho negko'o payhawok chá'a anxawak nento tén han ma'a negyà nak, 5 tén han annaqlawha chá'a egnaqteyegka'a megkalya'ásseyam nak Cristo, aptamheykegkaxa nak han chá'a m'a pók kélápháseykha nak, tén han ma'a Wesse' egegkok apkelyáxeg, tén han ma'a Cefas. 6 ¿Negko'o enxeykel'a wánxa egagkok Bernabé nélánémaxko óltemeykha yaqwayam enxoho antókasaxche'? 7 Magwetyehek etnehek aptegye apagko' sẽlpextétamo m'a aqsok apagkok nak. Magwetyehek nahan xama énxet apkeneykekxa nak anmen yámet meto enxoho m'a ekyexna. Magwetyehek nahan meya nepkések neme apyegmenek apagkok ma'a énxet ektáha nak apkeláneykha. 8 Nágkólána aqsa ektémakxa nak élchetamso apwáxok énxet se'e sektáhakxa nak, hakte temegkek nahan ma'a Moisés segánamakxa apagkok nak. 9 Temék eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak Moisés segánamakxa apagkok se'e: “Nágkóltehetches aqsa átog wey kélteyágkáseykha nak chá'a hótáhap kélnakxo apaktek.” Háwe eyke ekxeyenma nak ekyetnakhassamo apwáxok Dios wey xa, 10 negko'o eyke yetnakhassamók chá'a apwáxok, hakte negko'o axta keñamak eknaqtáxésamaxko m'a segánamakxa nak, hakte cham'a ektáhakxa nak chá'a appeyncheyam xapop, tén han apnakxo nak chá'a apaktek hótáhap, kéméxcheyk eleyxek aqsa exkak ma'a ekpehewayam nak yaqwayam exkak ma'a aqsok ekyexna eknakxamáxche'. 11 Negkenákxeyk axta agkok negko'o kélwáxok ma'a aktek eñama nak amya'a ektaqmela, payhawók axta ólmaxnak kéxegke nekha m'a aqsok negmeykencha'awól'a. 12 Payhawók agkok nahan elmaxnak kéxegke aqsok ma'a pók nak, negko'o eyke ekyágwánxa agkok negmowána ólmaxnak aqsok kéxegke.
Akke negko'o ólmaxneyeykha aqsok kéxegke, nélenmáxamaxkók aqsa ekyókxoho, yaqwayam enxoho mantawássesha kéllegasso m'a amya'a ektaqmela eñama nak Cristo. 13 Kélya'áseykegkók kéxegke énxet'ák apkeltamheykha nak kañe' tegma appagkanamap, kañék chá'a apkelxawéyak aptéyak ma'a tegma appagkanamap nak, cham'a apkeláneykhal'a m'a ekwatnamáxchexa nak aqsok, kélnapmakxal'a m'a aqsok kélnaqtósso, apteykegkohol'a ápetek ma'a aqsok kélnaqtósso kélnapma kélmésso m'a Dios. 14 Cháxa apkeltémókxa nak han katnehek Wesse' egegkok ma'a apkellegasso nak amya'a ektaqmela, apkeltémo kañék ekpasmo m'a ektémakxa nak apkeltenneykha. 15 Makke ko'o wásenneykekxak xa sekmowána nak almaxnak kéxegke aqsok, mataxéssessók nahan yaqwayam enxoho wának hélmések ko'o aqsok, altamhok watsapok sektáha enxoho xa. Méko ko'o kawának hémentók ektémakxa nak ekpayheykekxa ewáxok setnama s'e sektémakxa nak.
16 Megkapayhawok ko'o amok eyeymáxkoho ewáxok neyseksa séltenneykha tásek amya'a, hakte xeyenmeyk ko'o ewáxok seyánémaxko ahagko' alának xa. ¡Ko'o sa' laye maltenneyncha'a enxoho tásek amya'a! 17 Élanak agkok ko'o sektamheykha eñama sekmáheyo ahagko' alána', payhawók aleyxek hegkések Dios ekyánmaga sektamheykha; élanak agkok ko'o sektamheykha eñama sélyáteyeykegkoho, cháxa séláneya ko'o m'a apkeltémókxa axta alának ma'a Dios. 18 Cha'a segkésso ko'o Dios ekyaqmageykekxa sektamheykha m'a ekpayheykekxa nak ewáxok séltenneykha tásek amya'a meyke sekma ekyánmaga xama enxoho; meyke seyásenneykekxa m'a ekpayhawo nak hepasmok ko'o ektémakxa nak sektamheykha séltenneykha tásek amya'a.
19 Háwe eykhe ko'o kélásenneykha, sektemessásamáxkoho ahagko' eyke ko'o apchásenneykha m'a apyókxoho énxet, yaqwayam enxoho axámásekxak agko' énxet apteme mey'ásseyam Cristo. 20 Ekheyk agkok chá'a ko'o nepyeseksa m'a judíos, axnésaxkohok chá'a m'a judíos, yaqwayam enxoho atnéssesagkok melya'ásseyam; alyahakxohok nahan chá'a ko'óxa ektémakxa nak Moisés segánamakxa apagkok yaqwayam enxoho atnessásekxak melya'ásseyam Cristo m'a énxet'ák apkelyaheykekxoho nak xa segánamakxa nak, neyseksa eykhe magwánémaxche alyahakxohok xa segánamakxa nak. 21 Axnésaxkohok nahan chá'a ko'óxa apkeltémakxa yaqwayam atnessásekxak melya'ásseyam ma'a énxet'ák megkatnaha nak apkelyaheykekxoho m'a Moisés segánamakxa apagkok, neyseksa eykhe sélyaheykekxoho ko'o m'a Dios segánamakxa apagkok, hakte élyaheykekxók ma'a apkeltémókxa nak antéhek Cristo. 22 Ekheyk agkok nahan nepyeseksa m'a énxet'ák élyelqamáxkoho nak apteme melya'ásseyam, axnésaxkohok nahan chá'a ko'óxa xa énxet'ák nak, yaqwayam enxoho atnessásekxak melya'ásseyam. Ekheyásamáxkók chá'a ko'o m'a apyókxoho énxet'ák nak, yaqwayam enxoho alwagkasek chá'a teyp nápakha, seyewagkexa enxoho. 23 Éláneyak ko'o ekyókxoho xa eñama m'a amya'a ektaqmela, yaqwayam enxoho hewatámhok ko'óxa m'a aqsok ektekkesso nak amya'a ektaqmela.
24 Kélya'ásegkok kéxegke nélteyásamáxchel'a, apyókxoho énxet yenyahagkok, xama eyke exkak ma'a ekyánmaga. Kólenyahák kéxegkáxa, yaqwayam sa' kólxawak ekyánmaga. 25 Apyókxoho ektáhakxa enxoho apkeláneykekxa aptamhágkaxa yaqwayam epasmok apkelteyásamap, melanagkek ma'a aqsok yaqwayam nak katwasha. Etnahagkok chá'a xa ektáha nak, yaqwayam enxoho emok ma'a nélháxaqxo ekmanyehél'a kalyame'; keñe negko'o, nenlenxáneykmo yaqwayam agmok ekyánmaga m'a megkalyamayél'a. 26 Keñe ko'o, magwanyeyk aqsa neyseksa may'áseyak sekmahágkaxa, malyeykáseykha aqsa ahaktegák sélnápomáxko. 27 Eklegássáseykegkók chá'a ko'o sekyókxa, éltémók nahan chá'a hélyahakxoho', yaqwayam enxoho mehéltekkesek ko'o natámen séltennáseykha énámakkok.