Salomón sucede a David
1 David reunió en Jerusalén a todos los jefes de las tribus de Israel, a los jefes de las divisiones al servicio del rey, a los jefes de millares y de centenas, a los administradores de todas las propiedades del rey y de sus hijos, a los oficiales y a sus hombres más aguerridos y valientes.
2 Una vez reunidos, el rey David se puso de pie y dijo:
«Hermanos y pueblo mío: escúchenme. Yo tenía la intención de edificar una casa en donde el arca del pacto del Señor pudiera reposar; en donde nuestro Dios pudiera descansar sus pies. Ya tenía yo todo preparado para edificar,
3 pero Dios me dijo: “Tú no edificarás casa a mi nombre, porque eres hombre de guerra y has derramado mucha sangre.”
4 Sin embargo, el Señor, el Dios de Israel, me eligió de entre toda la casa de mi padre, para que fuera yo rey de Israel para siempre. A Judá lo escogió como caudillo, y de la casa de Judá escogió a la familia de mi padre, y de entre los hijos de mi padre se agradó de mí para hacerme rey de todo Israel.
5 El Señor me ha dado muchos hijos, y de entre todos ellos eligió a mi hijo Salomón para que se siente en el trono del reino del Señor y gobierne a Israel.
6 El Señor me ha dicho: “Tu hijo Salomón edificará mi casa y mis atrios. Yo lo he escogido para que sea mi hijo, y yo seré para él su padre.
7 Yo confirmaré su reino para siempre, siempre y cuando él se esfuerce por practicar mis mandamientos y mis decretos, como lo hace ahora.”
8 Así que ahora, teniendo como testigo a todo Israel, la congregación del Señor, y hablando en presencia de nuestro Dios, procuren cumplir todos los preceptos del Señor su Dios, para que posean esta buena tierra, y se la dejen a sus hijos después de ustedes como herencia perpetua.
9 »Y tú, Salomón, hijo mío, reconoce al Dios de tu padre, y sírvele con corazón perfecto y con ánimo voluntario, porque el Señor escudriña los corazones de todos y entiende toda intención de los pensamientos. Si tú lo buscas, lo hallarás; pero si lo dejas, él te desechará para siempre.
10 Date cuenta ahora de que el Señor te ha elegido para que edifiques casa para el santuario. ¡Esfuérzate, y hazla!»
11 Luego David entregó a su hijo Salomón el plano del pórtico del templo y de sus casas, tesorerías, aposentos y salas, y de la casa del propiciatorio.
12 También le entregó el plano de todo lo que pensaba hacer para los atrios de la casa del Señor, para todas las salas en derredor, para las tesorerías de la casa de Dios, y para las tesorerías de los objetos santificados,
13 lo mismo que para los grupos de los sacerdotes y de los levitas, para toda la obra del ministerio de la casa del Señor, y para todos los utensilios del ministerio de la casa del Señor.
14 Pesó el oro para los objetos de oro, para todos los utensilios de cada servicio, y pesó también la plata para todos los objetos de plata, para todos los utensilios de cada servicio.
15 Pesó el oro para los candeleros de oro y para sus lámparas; y pesó también el oro para cada candelero y sus lámparas, y pesó la plata para los candeleros de plata y sus lámparas, según el servicio de cada candelero.
16 También pesó el oro para cada una de las mesas de la proposición, lo mismo que la plata para las mesas de plata,
17 y oro puro para los garfios, los lebrillos, las copas y las tazas de oro. Pesó el oro para cada taza de oro, y la plata para cada una de las tazas de plata.
18 Además, pesó oro puro para el altar del incienso y para el carro de los querubines de oro, que con sus alas extendidas cubrían el arca del pacto del Señor,
19 pues dijo David: «Todo esto me fue diseñado por la mano del Señor. Él me dio a conocer cada detalle del diseño.»
20 Además, David le dijo a su hijo Salomón: «¡Anímate y esfuérzate! Pon manos a la obra, y no temas ni desmayes. El Señor mi Dios estará contigo. No te dejará ni te desamparará, hasta que acabes toda la obra para el servicio de la casa del Señor.
21 Mira, en toda la obra estarán contigo, para todo el ministerio de la casa de Dios, los grupos de los sacerdotes y de los levitas, y todos los voluntarios capaces de realizar toda forma de servicio; además, los jefes y todo el pueblo están dispuestos a ejecutar todas tus órdenes.»
Salomón apyaqmagkasso David
1 Apchánchesákxeyk axta David apyókxoho apkelámha apmonye'e Israel ma'a Jerusalén: apkelámha apmonye'e apagkok nak chá'a m'a énxet'ák, apkelámha apmonye'e apagkok nak chá'a sẽlpextétamo ma'a wesse' apwányam, apkelámha apmonye'e nak chá'a kempakhakma, tén han ma'a sẽlpextétamo, keñe han ma'a apkeláneseykha nak chá'a ekyókxoho xapop apagkok, tén han ekyókxoho apnaqtósso nak wesse' apwányam yetlo m'a apketchek nak, apkelwesse'e ekyawe axta chá'a kéláyo, keñe han ma'a kempakhakma yapmeyk ekyawe nak kéláyo.
2 Apkempákxeyk axta néten David aptáha appaqmeta s'e: “Kóleyxho sekpeywa, énámakkok tén han énxet'ák ahagkok: Xeyenmeyk axta ko'o ewáxok alanaksek xama tegma yaqweykenxa keytek meyke néxa m'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho Wesse' egegkok, yaqwayam enxoho etnehek aphamakxa m'a Dios egagkok nak, ekpenchessegkek axta han séláneykekxa yaqwayam elanakpok. 3 Axta eyke aptemék seyánagkama Dios se'e: ‘Háwe exchep yaqwayam etnehek sélánésso xama tegma, hakte kempakhakma yáp xép, apxámok énxet apkelnapma.’ 4 Élyéseykha axta eyke ko'o m'a Dios Wesse' apagkok nak Israel, nepyeseksa m'a énámakkok yaqwayam hetnéssesek wesse' apwányam megkatnégwayam néxa m'a Israel. Apkelyéseykha axta m'a apkeleñama nak Judá énxet'ák apagkok, yaqwayam etnahagkok apkelámha apmonye'e nepyeseksa apnámakkok; keñe apkelyésancha'a énámakkok ahagko' nak ko'o, apteme nak Judá énxet'ák apagkok; keñe ko'o sélyésancha'a nepyeseksa m'a élyapma nak, yaqwayam atnehek wesse' apwányam ma'a ekyókxoho nak Israel. 5 Keñe m'a nepyeseksa nak apyókxoho étchek, hakte apxámok axta sélmésso m'a Wesse' egegkok, apkelyésancha'a m'a hatte Salomón, yaqwayam etnehek wesse' apwányam ma'a Israel, cham'a aptémakxa nak wesse' apwányam ma'a Wesse' egegkok. 6 Axta aptemék han Wesse' egegkok seyánagkama s'e: ‘Xép apketche Salomón sa' etnehek apkelane tegma appagkanamap ahagkok, tén han ma'a kélhaxtegkesso nak, hakte élyéseykha ko'o yaqwayam atnehek hatte m'a, keñe sa' ko'o hetnehek apyáp ma'a, 7 mamasséssemek sa' apteme wesse' apwányam, apwasqápeykxoho enxoho elának ma'a segánamakxa ahagkok nak, keñe han séltémókxa nak etnehek, ekhawo aptémakxa nak chá'a apkeláneya s'e negwánxa nak.’
8 “Kaxwo', kélyókxoho énxet'ák nak Israel, kélaqnákxo nak nápaqtók Wesse' egegkok, cham'a Dios egagkok aphaxnawo nak nélpeywa, kóltaqmelchesho sa' kéllane ekyókxoho segánamakxa apagkok Wesse' egegkok, cham'a Dios kélagkok nak kéxegke, yaqwayam sa' katnahagkok chá'a kélagkok kéxegke s'e apchókxa ektaqmalma nak, yaqwayam kólmeyásekxak han meyke néxa m'a kélketchek nak. 9 Keñe sa' xép, hatte Salomón, ey'asagkoho sa' Dios apagkok nak apyáp, elána' sa' chá'a ekweykmoho kañók agko' apwáxok ma'a apkeltémókxa nak etnehek, tén han yetlo ekmáheyo apwáxok, hakte elanok chá'a Wesse' egegkok ma'a ektémakxa nak egwáxok, ékpelkohok han ma'a ektáhakxa enxoho chá'a ekmámenyého egwáxok, tén han élchetamso egwáxok. Apketamchek sa' agkok chá'a exchep ma'a, megkatnehek sa' chá'a méteyeykekxa'; apyenyókek sa' agkok xép ma'a, eyenyók sa' megkatnégwayam néxa m'a. 10 Ey'asagkoho exchep apkelyéseykencha'a m'a Wesse' egegkok, yaqwayam elanaksek tegma appagkanamap apagkok. ¡Ewasqápekxoho, etneykha kaxwo'!”
11 Tén axta David apmésa apketche Salomón apwánxa appayhakxa yaqwayam elának apwáxok kélhaxtegkesso m'a nentaxnamakxa nak tegma appagkanamap, tén han ma'a tegma kélxátamakxa nak chá'a aqsok, keñe han ma'a kañe' netno' nak, tén han ma'a kañe' apwáxok, tén han ma'a Ekpagkanamaxchexa agko' nak. 12 Apméssek axta han ekyókxoho m'a ektémakxa axta ekxeyenma apwáxok yaqwánxa etnehek elának ma'a apwáxok nak tegma appagkanamap, keñe han ma'a kañe' yaqwayam nak kaxnagkok ma'a nepyáwa', keñe han ma'a ekheykegkaxa nak aqsok élmomnáwa, tén han yaqwánxa sa' kólxatmok ma'a aqsok kélmésso naqsa Dios, 13 tén han ma'a kañe' tegma yaqwánxa sa' chá'a elyaqmagkasakpok apkeltamheykha m'a appasmo nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, keñe han levitas, tén han ma'a ekyókxoho aqsok élánamáxche nak chá'a m'a tegma appagkanamap nak, keñe han ma'a yaqwánxa sa' chá'a kólxatmok ma'a aqsok kélmeykegkaxa nak.
14 Apkelméssek axta han sawo ekyátekto élmomnáwa, tén han ma'a sawo élmope élmomnáwa, yaqwayam kalanaxchek ekyókxoho m'a aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a m'a tegma appagkanamap nak; 15 aphésawók axta han chá'a mók apkelmésso ekwánxa chá'a ekyentaxno m'a sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han sawo ekmope ekmomnáwa, yaqwánxa chá'a kaxhok ekyentaxno xama m'a cháléwasso élyawe nak, tén han ma'a cháléwasso étkók agkok nak; 16 axta han aptemessásak yaqwayam kalanaxchek xama xama m'a mésa nak, sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han sawo ekmope ekmomnáwa, yaqwánxa sa' chá'a kóleykásekxak kélnegkenéyak néten ma'a pán apkelpagkanamap nak. 17 Apkelméssek axta han sawo ekyátekto élmomnáwa yaqwayam kalanaxchek ma'a kelyetxaqxo apto, sokpayhe élyawe, keñe han ma'a kélyekwe yegmen élyawe nak, apkelméssek axta han sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han ma'a sawo ekmope ekmomnáwa yaqwayam kaxhok kalanaxchek ma'a egheykok, ekwánxa enxoho chá'a ekyentaxno m'a xama. 18 Apkelméssek axta han sawo élyátekto élmomnáwa éltaqmalma yaqwayam kalanaxchek ma'a ekwatnamáxchexa nak aqsok ekmátsa ekpaqneyam éten agkok, apkelméssek axta han sawo élyátekto élmomnáwa yaqwayam kalanaxchek kélyenyawáseykha ekha nak amagkok, yaqwayam kólánchesha néten ma'a Dios apkelásenneykha ekha nak apxempenák, yaqwayam enxoho eláhakkasek apxempenák ma'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok nak Wesse' egegkok.
19 Wesse' egegkok axta apxekmósso David ekyókxoho xa, naqtáxésamaxcheyk axta apkeltémókxa axta katnehek aqsok élánamáxche'.
20 Aptáhak axta David apcháneya m'a Salomón: “¡Ewasqápekxoho ná eyelqáp, etneykha kaxwo'! ¡Nágkaleklágwom aqsa, nágkatneykha han apwáxok, hakte Dios Wesse' ahagkok nak ko'o sa' etnehek apxegexma exchep! Meyenyewek sa' xép ma'a, ekwokmoho appenchásekpo apkelánamap ma'a tegma appagkanamap nak. 21 Keso appasmo apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han levitas, yaqwayam sa' elanagkok chá'a apkeltamheykha m'a tegma appagkanamap nak; apxámok sa' nahan chá'a etnehek appásegwe apkeltamheykha, apmopwancha'a nak ekyókxoho ektémakxa apkeltamheykha; elanagkok sa' nahan chá'a aptáhakxa enxoho exchep apkeláneya m'a apkelámha apmonye'e nak, tén han ma'a apyókxoho énxet'ák.”