Amonestaciones contra la idolatría
1 Porque no quiero, hermanos, que ignoréis que nuestros padres todos estuvieron bajo la nube, y todos pasaron el mar; 2 y todos en Moisés fueron bautizados en la nube y en el mar, 3 y todos comieron el mismo alimento espiritual, 4 y todos bebieron la misma bebida espiritual; porque bebían de la roca espiritual que los seguía, y la roca era Cristo. 5 Pero de los más de ellos no se agradó Dios; por lo cual quedaron postrados en el desierto.
6 Mas estas cosas sucedieron como ejemplos para nosotros, para que no codiciemos cosas malas, como ellos codiciaron. 7 Ni seáis idólatras, como algunos de ellos, según está escrito: Se sentó el pueblo a comer y a beber, y se levantó a jugar. 8 Ni forniquemos, como algunos de ellos fornicaron, y cayeron en un día veintitrés mil. 9 Ni tentemos al Señor, como también algunos de ellos le tentaron, y perecieron por las serpientes. 10 Ni murmuréis, como algunos de ellos murmuraron, y perecieron por el destructor. 11 Y estas cosas les acontecieron como ejemplo, y están escritas para amonestarnos a nosotros, a quienes han alcanzado los fines de los siglos. 12 Así que, el que piensa estar firme, mire que no caiga. 13 No os ha sobrevenido ninguna tentación que no sea humana; pero fiel es Dios, que no os dejará ser tentados más de lo que podéis resistir, sino que dará también juntamente con la tentación la salida, para que podáis soportar.
14 Por tanto, amados míos, huid de la idolatría. 15 Como a sensatos os hablo; juzgad vosotros lo que digo. 16 La copa de bendición que bendecimos, ¿no es la comunión de la sangre de Cristo? El pan que partimos, ¿no es la comunión del cuerpo de Cristo? 17 Siendo uno solo el pan, nosotros, con ser muchos, somos un cuerpo; pues todos participamos de aquel mismo pan. 18 Mirad a Israel según la carne; los que comen de los sacrificios, ¿no son partícipes del altar? 19 ¿Qué digo, pues? ¿Que el ídolo es algo, o que sea algo lo que se sacrifica a los ídolos? 20 Antes digo que lo que los gentiles sacrifican, a los demonios lo sacrifican, y no a Dios; y no quiero que vosotros os hagáis partícipes con los demonios. 21 No podéis beber la copa del Señor, y la copa de los demonios; no podéis participar de la mesa del Señor, y de la mesa de los demonios. 22 ¿O provocaremos a celos al Señor? ¿Somos más fuertes que él?
Haced todo para la gloria de Dios
23 Todo me es lícito, pero no todo conviene; todo me es lícito, pero no todo edifica. 24 Ninguno busque su propio bien, sino el del otro. 25 De todo lo que se vende en la carnicería, comed, sin preguntar nada por motivos de conciencia; 26 porque del Señor es la tierra y su plenitud. 27 Si algún incrédulo os invita, y queréis ir, de todo lo que se os ponga delante comed, sin preguntar nada por motivos de conciencia. 28 Mas si alguien os dijere: Esto fue sacrificado a los ídolos; no lo comáis, por causa de aquel que lo declaró, y por motivos de conciencia; porque del Señor es la tierra y su plenitud. 29 La conciencia, digo, no la tuya, sino la del otro. Pues ¿por qué se ha de juzgar mi libertad por la conciencia de otro? 30 Y si yo con agradecimiento participo, ¿por qué he de ser censurado por aquello de que doy gracias?
31 Si, pues, coméis o bebéis, o hacéis otra cosa, hacedlo todo para la gloria de Dios. 32 No seáis tropiezo ni a judíos, ni a gentiles, ni a la iglesia de Dios; 33 como también yo en todas las cosas agrado a todos, no procurando mi propio beneficio, sino el de muchos, para que sean salvos.
Ñemomarandu ta'ãnga rei ñemomba'e rehegua
1 Ndaipotái, che pehẽngue kuéra, pende resarái umi ñande ypy kuerakue oñemo'ã hague ku arai guýpe, ha maymáva ohasa hague Mar Rojo. 2 Upéicha rupi, opavave ojoaju vaekue Moisés rehe oñemongaraívo upe arai ha upe yguasúpe. 3 Upéicha avei, opavave ha'e kuéra ho'u pe tembi'u espíritu reheguáva, 4 ha opavave hoy'u pe espíritu rehegua ojey'úvagui. Hoy'u hikuái pe espíritu rehegua itágui, omoirũva chupe kuéra tape pukukue. Ha upe ita upéva Cristo vaekue. 5 Upéicharõ jepe katu, opavave nunga nombohorýi Tupãme, ha upévare hete kuéra opyta ojepyso pe yvy ojeiko'ỹhápe.
6 Opa ko'ã mba'e oiko ñane rembiechaukarã, jaipota'ỹ haguã ivaíva, ha'e kuéra oipota haguéicha. 7 Upévare, ani pemomba'e guasu umi ta'ãnga rei, ha'e kuéra ojapo haguéicha, he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ: “Maymáva oguapy okaru ha omboy'u, ha upéi opu'ã ovy'a.” 8 Aníke ñañeme'ẽ teko vaípe, ojapo haguéicha ha'e kuéra, ha upévare omanomba vaekue 23 mil peteĩ araitépe. 9 Ani avei jaipy'a ra'ã Crístope, oime haguéicha ojapóva, ha upévare omanomba mbói jesu'ukuégui. 10 Ha ani peñe'ẽ guyguy Tupãre, oime haguéicha oñe'ẽ guyguýva, ha upévare ojukapa chupe kuéra Tupã remimbou, oguerúva mano.
11 Opa ko'ã mba'e ojehu ñande ypy kuerakuépe tembichaukarã ñandéve guarã. Ha oñemoĩ vaekue Ñandejára Ñe'ẽme ñane momarandúvo, jaikómagui ára pahávo. 12 Ha upéicha, pe oimo'ãva oĩ hatãha, toñeñangareko ani ho'a. 13 Peẽ ndapehasái jepy'a ra'ã ikatu'ỹva peropu'aka yvypóraicha. Upéva rangue, pejepy'a ra'ãvo, Tupã ohechaukáne peẽme mba'éichapa ikatu pesẽ chugui, ikatu haguã peropu'aka. Ha ikatu peẽ pejerovia Tupãre, na pende rejái chéneva pehasa jepy'a ra'ã ipohyivéva pe ikatúvagui ojereropu'aka. Tupã ome'ẽne avei peẽme tape pesẽ haguã chugui, ikatu haguã peropu'aka.
14 Upévare, che pehẽngue kuéra ahayhuetéva, pejei pe ta'ãnga rei ñemomba'e guasúgui. 15 Añe'ẽ peẽme añe'ẽ ramo guáicha tekove iñakã porãvape. Peẽ voi pehecha iporãpa térãpa ivai ko'ã mba'e ha'éva peẽme. 16 Jay'u ramo pe kaguy oñemboyke vaekue Tupãme guarãgui, jajehe'a Cristo ruguýre. Ha ja'u ramo pe mbuja ñamboja'óvagui, jajehe'a Cristo retére. 17 Ñande reta ramo jepe, opavave ja'u peteĩ mbujágui, ha upévare opavave ñande, peteĩnte.
18 Pema'ẽ umi Israelguáre: Umi ho'úva tymba ro'okue ojejuka vaekue kuave'ẽmby ramo, oĩ oñondive pe altar pegua tembiapópe. 19 Kóvape nda'eséi pe ta'ãnga rei oimeha mba'épepa iporã, térã pe so'o oñekuave'ẽva upe ta'ãnga reípe iporãveha oimeraẽva ambue so'ógui. 20 Ko ha'éva niko hína, umi heko kuaaha'ỹva oimérõ ome'ẽva kuave'ẽmby ramo, ome'ẽ hína Añáme, ha ndaha'éi Tupãme. Ha ndaipotái peẽ pejehe'a umi Aña rehe. 21 Ndaikatúi pey'úvo Ñandejára kaguýgui ha upe jave avei mba'e pochy kaguýgui. Ha ndaikatúi peguapývo Ñandejára mesápe, ha upe jave avei mba'e Aña mesápe.
22 Térã piko ñambopochyse Ñandejárape? Ñane mbareteve nga'u piko chugui?
Opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme
23 Oje'e: “Oimeraẽva oiko ijehegui ha ojapo kuaa ojaposéva.” Upéva niko añete, nda opa mba'éinte iporã. Añete, oimeraẽva ojapo kuaa pe ojaposéva, nda opa mba'éinte omombaretéva jerovia. 24 Ndajahekái vaerã niko umi ñandévente iporãtava, jaheka vaerã pe ñande rapichápe iporãtava.
25 Pe'u katu pe so'ohápe ikatúva guive ojejogua, peporandu'ỹre mba'eve pende py'apy mba'e kuaa rehehápe. 26 Ñandejára mba'e niko ko yvy ha opa mba'e oĩva pype.
27 Oime ramo peteĩ heko jeroviaha'ỹva ojerure peẽme peho haguã pekaru hendive, ha peẽ pehose, pe'u katu opa mba'e oñeme'ẽva peẽme, penohẽ'ỹre okápe mba'eve pende py'apýpe peñandúva. 28 Ko'ágã katu, oimérõ he'íva peẽme: “Ko so'o niko kuave'ẽmbyre”, ani pe'u, pehecha kuaávo pe he'i vaekue ha pende py'apýpe peñandúva. 29 Añe'ẽ hína umi ambue ipy'apýpe oñandúvare, ndaha'éi pende py'apýpe peñandúvare.
Che ndaikatúi ahejávo ajehape joko ambue ipy'apýpe oñandúvare. 30 Che aguije ame'ẽ ramo Tupãme pe ha'úvare, mba'ére piko ahejáta oñeñe'ẽ vai chéve upe aguije ame'ẽháre. 31 Opáichavo, peteĩchante pe'u ramo ha pemboy'u ramo, térã pejapo pejapóva, opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme. 32 Ani pehechauka ivaíva avavépe, judíope ha judio'ỹme, ha upéicha avei umi Tupã Iglésia reheguávape. 33 Che rehe ramo, añeha'ã aporombohory opa mba'épe, aheka'ỹre chéve iporã vaerãnte, ñande rapicha kuérape guarã katu uvei, oñepysyrõ haguã.