La elección de Israel
1 Verdad digo en Cristo, no miento, y mi conciencia me da testimonio en el Espíritu Santo, 2 que tengo gran tristeza y continuo dolor en mi corazón. 3 Porque deseara yo mismo ser anatema, separado de Cristo, por amor a mis hermanos, los que son mis parientes según la carne; 4 que son israelitas, de los cuales son la adopción, la gloria, el pacto, la promulgación de la ley, el culto y las promesas; 5 de quienes son los patriarcas, y de los cuales, según la carne, vino Cristo, el cual es Dios sobre todas las cosas, bendito por los siglos. Amén.
6 No que la palabra de Dios haya fallado; porque no todos los que descienden de Israel son israelitas, 7 ni por ser descendientes de Abraham, son todos hijos; sino: En Isaac te será llamada descendencia. 8 Esto es: No los que son hijos según la carne son los hijos de Dios, sino que los que son hijos según la promesa son contados como descendientes. 9 Porque la palabra de la promesa es esta: Por este tiempo vendré, y Sara tendrá un hijo. 10 Y no solo esto, sino también cuando Rebeca concibió de uno, de Isaac nuestro padre 11 (pues no habían aún nacido, ni habían hecho aún ni bien ni mal, para que el propósito de Dios conforme a la elección permaneciese, no por las obras sino por el que llama), 12 se le dijo: El mayor servirá al menor. 13 Como está escrito: A Jacob amé, mas a Esaú aborrecí.
14 ¿Qué, pues, diremos? ¿Que hay injusticia en Dios? En ninguna manera. 15 Pues a Moisés dice: Tendré misericordia del que yo tenga misericordia, y me compadeceré del que yo me compadezca. 16 Así que no depende del que quiere, ni del que corre, sino de Dios que tiene misericordia. 17 Porque la Escritura dice a Faraón: Para esto mismo te he levantado, para mostrar en ti mi poder, y para que mi nombre sea anunciado por toda la tierra. 18 De manera que de quien quiere, tiene misericordia, y al que quiere endurecer, endurece.
19 Pero me dirás: ¿Por qué, pues, inculpa? porque ¿quién ha resistido a su voluntad? 20 Mas antes, oh hombre, ¿quién eres tú, para que alterques con Dios? ¿Dirá el vaso de barro al que lo formó: Por qué me has hecho así? 21 ¿O no tiene potestad el alfarero sobre el barro, para hacer de la misma masa un vaso para honra y otro para deshonra? 22 ¿Y qué, si Dios, queriendo mostrar su ira y hacer notorio su poder, soportó con mucha paciencia los vasos de ira preparados para destrucción, 23 y para hacer notorias las riquezas de su gloria, las mostró para con los vasos de misericordia que él preparó de antemano para gloria, 24 a los cuales también ha llamado, esto es, a nosotros, no solo de los judíos, sino también de los gentiles? 25 Como también en Oseas dice:
Llamaré pueblo mío al que no era mi pueblo,
Y a la no amada, amada.
26 Y en el lugar donde se les dijo: Vosotros no sois pueblo mío,
Allí serán llamados hijos del Dios viviente.
27 También Isaías clama tocante a Israel: Si fuere el número de los hijos de Israel como la arena del mar, tan solo el remanente será salvo; 28 porque el Señor ejecutará su sentencia sobre la tierra en justicia y con prontitud. 29 Y como antes dijo Isaías:
Si el Señor de los ejércitos no nos hubiera dejado descendencia,
Como Sodoma habríamos venido a ser, y a Gomorra seríamos semejantes.
La justicia que es por fe
30 ¿Qué, pues, diremos? Que los gentiles, que no iban tras la justicia, han alcanzado la justicia, es decir, la justicia que es por fe; 31 mas Israel, que iba tras una ley de justicia, no la alcanzó. 32 ¿Por qué? Porque iban tras ella no por fe, sino como por obras de la ley, pues tropezaron en la piedra de tropiezo, 33 como está escrito:
He aquí pongo en Sion piedra de tropiezo y roca de caída;
Y el que creyere en él, no será avergonzado.
Dios axta apkelyéseykha énxet'ák Israel
1 Naqsók chá'a ko'o atnehek sekpeywa eñama sekteme may'ásseyam Cristo, matnehek chá'a sekmowána amya'a. Naqsók nahan ko'o teméssessók élchetamso ewáxok xa, appékessáseykegko nak ma'a Espíritu Santo; 2 awanhek ko'o ekyaqhápeykha ewáxok, megkamassegweykmok nahan eklegeykegkoho ewáxok, 3 weykmók nahan ko'o séltémo axkak Dios aplo, meyke sépetcheyo Cristo, yaqwayam enxoho apasmok ma'a élyáxeg'a, cham'a sekpeywomo xamo' nak. 4 Hakte Israel aptawán'ák neptámen ma'a, apkelmomchek axta nahan Dios aptéma apketchek. Aphegkek axta Dios nepyeseksa m'a yetlo apcheymákpoho, apkelmeyáseykegkek axta anhan ma'a ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho nak Dios, tén han ma'a Moisés segánamakxa apagkok, nélpeykessamo, tén han ektémakxa appekkencháseykekxa appeywa. 5 Ẽlyapmeyk nanók aptawán'ák neptámen ma'a; axta nahan apkeñamak apwaya Mesías, apteme nak énxet, appeywomo xamo' nak xa énxet'ák nak, cham'a apteme nak Dios neyseksa m'a ekyókxoho aqsok, apcheymákpoho sa' chá'a kólteméssesek. Katnahagkok sa'.
6 Makke anxeyenmak negko'o ekmassegweykmo m'a aptémakxa axta appeywa Dios appekkencháseykekxa m'a énxet'ák Israel; hakte háwe apyókxoho Israel aptawán'ák neptámen aptamhéyak ekmámnaqsoho énxet'ák Israel. 7 Háwe nahan apyókxoho Abraham aptawán'ák neptámen aptamhéyak ekmámnaqsoho m'a apketchek, Dios axta eyke apteme apkenagko s'e: “Isaac sa' yenyék aptekkessesso exchep aptawán'ák neptámen.” 8 Háwe Dios apketchek ma'a apkeleñama nak chá'a appalleyam nepyeseksa m'a apyapmeyk nano'; akke apteme ekmámnaqsoho Dios apketchek ma'a énxet'ák apkeleñama axta chá'a appalleyam ma'a aptémakxa axta appekkeneykekxa appeywa m'a Dios. 9 Hakte keso ektémakxa axta appeywa Dios appekkencháseykekxa Abraham se'e: “Awaták sa' makham ko'o ekwákxo enxoho s'e ekhem nak, keñe sa' Sara kótak xama étche apkenna'.”
10 Háwe eyke ekwánxa agkok sekxéna xa. Xama axta apyáp ma'a Rebeca étchek apqánet nak, cham'a Isaac, egyáp nano' nak. 11-13 Axta aptemék Dios apkenagkama Rebeca mepalleykemxa axta makham, meláneykegkaxa axta makham aqsok, cham'a ektaqmela nak tén han ekmaso: “Átnaha apketkok sa' etnekxak kóneg, keñe sa' apsexyók etnekxak néten.” Hawók nahan ektémakxa nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e: “Eyásekhayók ko'o m'a Jacob, ataqnawhok eyke m'a Esaú.” Cháxa ekwetamaxko axta ekmámnaqsoho Dios apmopwána elyésha m'a apmakókxa enxoho chá'a ewónmakha, ekhawo ektémakxa enxoho chá'a ekxeyenma apwáxok, meyke apkelányo m'a ektémakxa enxoho aqsok apkelane.
14 ¿Anxéneya sa' megkapayhémo aptémakxa Dios eñama apteme xa? Ma', manxének sa'. 15 Hakte axta aptemék Dios apkenagkama Moisés se'e: “Kapyóshok sa' ko'o alanok ma'a sekmakókxa enxoho kapyóshok alano', wásekhekxohok sa' nahan ma'a sekmakókxa enxoho wásekhekxoho'.” 16 Háwe eyke m'a apkeltémo apagko' nak chá'a énxet yásekhekxohok ma'a Dios, tén han ma'a apwasqápeykekxoho nak chá'a, wánxa eyke m'a apchásekheykekxoho apagko' enxoho chá'a m'a Dios. 17 Hakte temék eknaqtáxésamaxche, aptéma axta apkenagkama Dios wesse' apwányam Egipto s'e: “Ekteméssessegkek axta ko'o exchep wesse' apwányam yaqwayam enxoho kañék xép sekxekmósso ko'o sekmowána, tén han kólya'ásegwók sekwesey ekyókxoho yókxexma keso náxop.” 18 Cháxa keñamak Dios apmopyósa nak chá'a elanok ma'a apmakókxa enxoho chá'a yepyóshok elano', tén han apyennaqtéssessama chá'a apwáxok ma'a apmakókxa enxoho chá'a énnaqtéssesek apwáxok.
19 Sa' kóltéhek hélának kéxegke s'e: “Temegkek agkok xa ektáha nak, ¿yaqsa aqsok apwanchek ephéssók Dios apkelane m'a énxet, méko enxoho eyewagko kamássesagkok ma'a apkepmenyéxa enxoho etnehek?” 20 Xép énxet, ¿apwancheya exchep elátegmoweykpok ma'a Dios? ¿Apwanchek enxeykel'a etnehek yának yátegwáxwa ektáha nak apkelane s'e?: “¿Yaqsa ektáha aptáha nak sélane xa ektáha nak?” 21 Apwanchek etnéssesek apmakókxa enxoho etnéssesek apkelane yátegwáxwa m'a yelpa', apwanchek elának xama yátegwáxwa kélanchesso chá'a kélmeykha xama ekhem, keñe nahan pók yaqwayam chá'a kólmaha yókxoho ekhem.
22 Apkeltémok axta exekmósek Dios ektémakxa apkellegassáseykegkoho tén han apmopwána, apkelenmáxamákpoho meyke appekhésamap apkelányo m'a énxet'ák ekpayhawo axta kóllegássesagkoho', tén han apkelmahéyak axta m'a yaqweykenxa nak kólmasséssók. 23 Cháxa apmaheyókxa axta nahan negko'óxa hẽlya'assásegwók ma'a ektémakxa nak ekyawe apcheymákpoho, hakte ẽlásekheykekxók axta, nano' axta nahan senlánéseykekxa nentáhakxa yaqwayam enxoho hegwakxohok ma'a apcheymákpoho nak. 24 Ẽlwóneykha axta negko'o m'a Dios, nápakha axta chá'a m'a apkeleñamak nak nepyeseksa judíos, keñe axta nahan nápakha m'a apkeleñama nak nepyeseksa metnaha nak judíos. 25 Ekhawo nak ektémakxa ekxénamaxche Oseas weykcha'áhak se'e:
“Énxet'ák metnahéyak axta
énxet'ák ahagkok;
altemhek sa' énxet'ák
ahagkok,
kelán'a megkatne axta
seyásekhayókxa,
seyásekhayo sa' atnehek.
26 Yókxexma ektémakxa axta
chá'a amya'a kélánémaxko
kéxegke s'e:
‘Háwe kéxegke
énxet'ák ahagkok’,
sa' kóltamhaxchek kaxwók
kéxegke Dios memassegwayam
apketchek ma'a.”
27 Keñe axta m'a israelitas, aptéma Isaías apkelxeyenma s'e: “Apxámok apagko' sa' eykhe etnehek ma'a Israel aptawán'ák neptámen, cham'a ekweykenxal'a ekxámokma xapop ánek ma'a wátsam ekwányam, apkeleymomap sa' eyke aqsa elwagkasakpok teyp, 28 hakte kaxwók sa' elának Wesse' egegkok ma'a apxeyenma axta elának ekyókxoho keso náxop.” 29 Ekhawo ektémakxa axta apxeyenma Isaías nanók agko' axta:
“Kaxtemék axta negko'o
mehẽleygkesso entawán'ák
nentámen ma'a
Wesse' egegkok
ekha nak apyennaqte,
kaxwók agko' axta
aghágwakxohok ma'a
énxet'ák Sodoma
tén han ma'a Gomorra.”
30 ¿Háxko sa' eyke antéhek anxének xa? Melya'ásseyam axta keñamak apkelxeyenma Dios aptamhéyak ekpéwomo apkeltémakxa m'a metnaha nak judíos, melchetamso axta yaqwayam kólteméssesek ekpéwomo apkeltémakxa. 31 Keñe m'a israelitas, apkeltémo axta kañék ekteméssesso ekpéwomo apkeltémakxa m'a segánamakxa, axta elweteyk kélteméssesso ekpéwomo apkeltémakxa. 32 ¿Yaqsak axta ektéma? Hakte axta yásenneykekxak ma'a melya'ásseyam, wánxa axta aqsa m'a apkeláneyak apancha'awo' nak. Axta keñamak élpelápagkassama m'a “meteymog sempelápagkassamól'a” 33 ektéma nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e:
“Ekpekkenchek ko'o Sión
xama meteymog,
meteymog, yaqwayam sa' chá'a
kalpelápagkasek énxet'ák;
enxama ektáhakxa enxoho chá'a
mey'ásseyam xa,
megkatnehek sa' eyaqhémo
apteme mey'ásseyam.”