Jesús predice la destrucción del templo
(Mr. 13.1-2Lc. 21.5-6)
1 Cuando Jesús salió del templo y se iba, se acercaron sus discípulos para mostrarle los edificios del templo. 2 Respondiendo él, les dijo: ¿Veis todo esto? De cierto os digo, que no quedará aquí piedra sobre piedra, que no sea derribada.
Señales antes del fin
(Mr. 13.3-23Lc. 21.7-24)
3 Y estando él sentado en el monte de los Olivos, los discípulos se le acercaron aparte, diciendo: Dinos, ¿cuándo serán estas cosas, y qué señal habrá de tu venida, y del fin del siglo? 4 Respondiendo Jesús, les dijo: Mirad que nadie os engañe. 5 Porque vendrán muchos en mi nombre, diciendo: Yo soy el Cristo; y a muchos engañarán. 6 Y oiréis de guerras y rumores de guerras; mirad que no os turbéis, porque es necesario que todo esto acontezca; pero aún no es el fin. 7 Porque se levantará nación contra nación, y reino contra reino; y habrá pestes, y hambres, y terremotos en diferentes lugares. 8 Y todo esto será principio de dolores.
9 Entonces os entregarán a tribulación, y os matarán, y seréis aborrecidos de todas las gentes por causa de mi nombre. 10 Muchos tropezarán entonces, y se entregarán unos a otros, y unos a otros se aborrecerán. 11 Y muchos falsos profetas se levantarán, y engañarán a muchos; 12 y por haberse multiplicado la maldad, el amor de muchos se enfriará. 13 Mas el que persevere hasta el fin, este será salvo. 14 Y será predicado este evangelio del reino en todo el mundo, para testimonio a todas las naciones; y entonces vendrá el fin.
15 Por tanto, cuando veáis en el lugar santo la abominación desoladora de que habló el profeta Daniel (el que lee, entienda), 16 entonces los que estén en Judea, huyan a los montes. 17 El que esté en la azotea, no descienda para tomar algo de su casa; 18 y el que esté en el campo, no vuelva atrás para tomar su capa. 19 Mas ¡ay de las que estén encintas, y de las que críen en aquellos días! 20 Orad, pues, que vuestra huida no sea en invierno ni en día de reposo; 21 porque habrá entonces gran tribulación, cual no la ha habido desde el principio del mundo hasta ahora, ni la habrá. 22 Y si aquellos días no fuesen acortados, nadie sería salvo; mas por causa de los escogidos, aquellos días serán acortados. 23 Entonces, si alguno os dijere: Mirad, aquí está el Cristo, o mirad, allí está, no lo creáis. 24 Porque se levantarán falsos Cristos, y falsos profetas, y harán grandes señales y prodigios, de tal manera que engañarán, si fuere posible, aun a los escogidos. 25 Ya os lo he dicho antes. 26 Así que, si os dijeren: Mirad, está en el desierto, no salgáis; o mirad, está en los aposentos, no lo creáis. 27 Porque como el relámpago que sale del oriente y se muestra hasta el occidente, así será también la venida del Hijo del Hombre. 28 Porque dondequiera que estuviere el cuerpo muerto, allí se juntarán las águilas.
La venida del Hijo del Hombre
(Mr. 13.24-37Lc. 21.25-36Lc. 17.25-36Lc. 12.41-48)
29 E inmediatamente después de la tribulación de aquellos días, el sol se oscurecerá, y la luna no dará su resplandor, y las estrellas caerán del cielo, y las potencias de los cielos serán conmovidas. 30 Entonces aparecerá la señal del Hijo del Hombre en el cielo; y entonces lamentarán todas las tribus de la tierra, y verán al Hijo del Hombre viniendo sobre las nubes del cielo, con poder y gran gloria. 31 Y enviará sus ángeles con gran voz de trompeta, y juntarán a sus escogidos, de los cuatro vientos, desde un extremo del cielo hasta el otro.
32 De la higuera aprended la parábola: Cuando ya su rama está tierna, y brotan las hojas, sabéis que el verano está cerca. 33 Así también vosotros, cuando veáis todas estas cosas, conoced que está cerca, a las puertas. 34 De cierto os digo, que no pasará esta generación hasta que todo esto acontezca. 35 El cielo y la tierra pasarán, pero mis palabras no pasarán.
36 Pero del día y la hora nadie sabe, ni aun los ángeles de los cielos, sino solo mi Padre. 37 Mas como en los días de Noé, así será la venida del Hijo del Hombre. 38 Porque como en los días antes del diluvio estaban comiendo y bebiendo, casándose y dando en casamiento, hasta el día en que Noé entró en el arca, 39 y no entendieron hasta que vino el diluvio y se los llevó a todos, así será también la venida del Hijo del Hombre. 40 Entonces estarán dos en el campo; el uno será tomado, y el otro será dejado. 41 Dos mujeres estarán moliendo en un molino; la una será tomada, y la otra será dejada. 42 Velad, pues, porque no sabéis a qué hora ha de venir vuestro Señor. 43 Pero sabed esto, que si el padre de familia supiese a qué hora el ladrón habría de venir, velaría, y no dejaría minar su casa. 44 Por tanto, también vosotros estad preparados; porque el Hijo del Hombre vendrá a la hora que no pensáis.
45 ¿Quién es, pues, el siervo fiel y prudente, al cual puso su señor sobre su casa para que les dé el alimento a tiempo? 46 Bienaventurado aquel siervo al cual, cuando su señor venga, le halle haciendo así. 47 De cierto os digo que sobre todos sus bienes le pondrá. 48 Pero si aquel siervo malo dijere en su corazón: Mi señor tarda en venir; 49 y comenzare a golpear a sus consiervos, y aun a comer y a beber con los borrachos, 50 vendrá el señor de aquel siervo en día que este no espera, y a la hora que no sabe, 51 y lo castigará duramente, y pondrá su parte con los hipócritas; allí será el lloro y el crujir de dientes.
Jesús apxeyenma kóltegkesek tegma appagkanamap
(Mc 13.1-2Lc 21.5-6)
1 Apteyepmeyk axta Jesús kañe' tegma appagkanamap, apxegamchek axta eykhe, cham'a aptahanyeykekxo axta apkeltáméséyak apxekmóssama ektémakxa apkelánamap ma'a tegma appagkanamap. 2 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—¿Kélwet'aya kéxegke ekyókxoho xa? Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke peya megkeymaxcheyk xama enxoho ektaháneykekxa mók meteymog xa. Kólmasséssók sa' ekyókxoho.
Magkenatchesso yaqwánxa sa' katnehek amonye' ektemegwánxa néxa ekhem
(Mc 13.3-23Lc 21.7-24Lc 17.22-24)
3 Tén axta apkelmeyeykekxo m'a Egkexe élaqneykegkaxa Olivos. Apheykmek axta Jesús ma'a, keñe apya'eykekxo apkeltáméséyak yaqwayam enxoho etnehek elmaxneyha apxakko' se'e:
—Egmenyeyk eykhe negko'o hẽltennaksek yaqsa sa' ekhem katnehek xa. ¿Háxko sa' ekteme aqsok magkenatchesso apkexyekmo sa' makham xép, tén han ektemégwokmo sa' néxa ekhem?
4 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Kóllanagkoho sa', nágkólho aqsa elyexanchesha xama énxet enxoho. 5 Hakte elwak sa' apxámokma énxet apkelteméssásamap nak ko'o. Sa' etnehek apkelpeywa s'e: ‘Ko'o Mesías’, apxámok sa' nahan énxet elyexanchesha. 6 Kóllegak sa' nahan kéxegke amya'a ektepa kempakhakma s'e, tén han ma'a mók nekha; eyke nágkólyegwe aqsa, hakte cháxa yaqweykenxa nak katnehek xa; háwe eyke makham yaqwánxa katnégwók néxa ekhem xa. 7 Hakte elnapakpok sa' énxet xama yókxexma, yenmexek ma'a pók énxet'ák nak, kampakhaxchek sa' nahan xama apkelókxa yenmexek ma'a mók apkelókxa nak; katyapok sa' nahan meyk segaqhe, tén han xapop ekyawheykha ekxámokma agko' apkelókxa. 8 Akke eyeynókxa sekxók kéllegeykegkoho ekmáske xa.
9 “Keñe sa' kólchexeyxchek kéxegke yaqwayam kólnaqtawasagkoho'; kóltekyók sa' nahan, eltaqnaweygkok sa' nahan apyókxoho énxet ko'o éñamakxa. 10 Apxámok sa' nahan énxet apkelwátesseyam aptamhéyak melya'ásseyam xa ekhem nak, etaqnaweykxak sa' aqsa nahan chá'a pók apagko' énxet, etlakkassesek sa' aqsa nahan chá'a yának emakpok. 11 Elántépok sa' nahan apxámokma Dios appeywa apkellegasso apkelmopwancha'a amya'a, elyexanchesha sa' apxámokma apagko' énxet. 12 Kayákxak sa' nentémakxa ekmaso, kamaskok sa' elásekhakpohok apyókxoho énxet. 13 Keñe sa' ma'a apkelenxáneykmoho nak apyennaqtéssamo apteme mey'ásseyam ekweykmoho néxa, ewagkasakpok sa' teyp. 14 Kóllegaksek sa' nahan ekyókxoho nélwanmégkaxa xa amya'a ektaqmela ekxeyenma nak ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, yaqwayam sa' elya'ásegwók ma'a apyókxoho pók aptémakxa nak chá'a énxet'ák; keñe sa' kammok néxa ekhem.
15 “Aptáxéssegkek axta Daniel apteme axta Dios appeywa aplegasso m'a aqsok ekmaso agko'. Kélwet'ak agkok kéxegke ekyetnama aqsok ekmaso m'a kañe' ekpagkanamaxchexa nak —kéxegke ektáhakxa enxoho kélyetsete xa, kólya'asagkoho',— 16 keñe sa' ma'a apheykha nak Judea, sa' elmahagkok yenyahagkok ma'a néten meteymog élekhahéyak élyawe nak; 17 keñe sa' ma'a apha nak néten apxagkok, tásek sa' metyepek elhaxyawássekxak aqsok apagkok; 18 keñe sa' ma'a apweynchámeykha nak yókxexma, tásek sa' méxyeme' tén han melwateyk apkelnaqta. 19 ¡Ayósekak sa' kelán'ák ektamhéyak nak lós'awók ma'a ekhem sa', essenhan ma'a keyetsék étchek nak! 20 Kólmaxna sa' kéxegke Dios yaqwayam megkólenyahagkok ma'a apmopsamágexal'a tén han ma'a ekhem sábado; 21 hakte katyapok sa' nenlegeykegkoho ekyawe agko', megkatnama axta m'a sekxók eyeynamókxa axta élánamáxko keso náxop, megkatnekxók sa' nahan chá'a. 22 Kaxtemék axta apwenaqtéssamo Dios xa ekhem nak, méko axta kawagkasaxchek teyp; eyaqwataksohok sa' eyke eñama apkelásekhayo m'a ektáha nak apkelyéseykha.
23 “Aptemék sa' agkok yának kéxegke xama énxet se'e: ‘Kóllano, keso Mesías se'e’, essenhan etnehek se'e: ‘Kóllano, cha'a apha á’, nágkóleyxho aqsa. 24 Hakte elwak sa' énxet'ák apkeltemessásamap nak Mesías, tén han ma'a Dios appeywa apkellegasso apkelmopwancha'a amya'a nak; elanagkok sa' nahan ma'a aqsok élyawe magkenatchesso nak agweta', tén han ma'a aqsok sempelakkasso nak agweta', yaqwayam enxoho elyexanchesha, kawomhok sa' nahan apkelyexancháseykha m'a ektáha nak Dios apkelyéseykha, apkepwagko enxoho. 25 Ekpenchásawók eyke ko'o séltennasa kéxegke seyésa amonye' ekteme xa. 26 Cháxa keñamak ektáha enxoho amya'a kóláneyxchek kéxegke s'e: ‘Kóllano, cha'a apha Mesías á yókxexma meykexa nak énxet’, nágkólmohok aqsa; essenhan ektáha enxoho amya'a kóláneyxchek se'e: ‘Kóllano, keso apyexanma Mesías se'e’, nágkóleyxho aqsa. 27 Hakte sa' katnehek apkexyekmo sa' aptáha nak Apketche énxet ma'a ektémól'a kataxchek élyenma katyapok takha' apkelyenma m'a ekpayho nak teyapmakxa ekhem ekweykekxoho m'a taxnegwánxa ekhem nak. 28 Sa' yaqnekxak máma m'a ekyetnakxa enxoho kélhápak.
Apkexyeyam sa' makham ma'a aptáha nak Apketche énxet
(Mc 13.24-37Lc 17.26-30Lc 34-36Lc 21.25-33)
29 “Yeyk'ak sa' agkok xa nenlegeykegkoho nak, kapeysemekxak sa' ekhem, kamaskok sa' nahan apkelsasáxma m'a pelten, epallenták sa' yaw'a apkeleñama m'a néten, kalyawheykha sa' nahan ekyókxoho m'a aqsok ekhéyak nak néten. 30 Keñe sa' kataxchek néten ma'a aqsok magkenatchesso apkexyeyam sa' makham ma'a aptáha nak Apketche énxet, ellekxagwaha sa' nahan apyókxoho énxet apheykha nak keso náxop eñama apkelaye apagko', keñe sa' elwetak nahan éxyók néten neyseksa yaphope m'a aptáha nak Apketche énxet, yetlo ekyawe apmopwána tén han apcheymákpoho. 31 Eláphaksek sa' apkelásenneykha yetlo ekyennaqte appáwasso m'a apchaqkahasso yaqwayam sa' yánchessásekxak ma'a ektáha nak apkelyéseykha apkeleñama ekyókxoho yókxexma: cham'a nexcheyha, nepyeyam, teyapmakxa ekhem, tén han ma'a taxnegwánxa ekhem, eyeynamo m'a ektemegwánxa nak néxa xapop ekweykekxoho m'a mók nekha nak néxa xapop.
32 “Kólya'asagkoho sa' ektémakxa nak senxekmósso m'a higo yámet: Tekkek agkok kaxwe aktegák, keñe katyapok ma'a áwa', kólya'asagkohok kéxegke eyágketwokmo m'a ekmexanmakxal'a exma. 33 Hawók nahan ektémakxa m'a, kélwet'a enxoho katnehek ekyókxoho xa, kólya'asagkohok sa' eyágketwokmo apweyktamxa m'a aptáha nak Apketche énxet. 34 Naqso' eyke ko'o sektáha séláneya kéxegke peya katnehek ekyókxoho xa, cham'a amonye' sa' apkeletsapma énxet'ák apheykencha'a nak se'e kaxwo' nak. 35 Kamaskok sa' néten, tén han keso náxop, megkatnehek sa' eyke megkatne m'a sektémakxa nak ko'o sekpeywa.
36 “Keñe m'a ekhem tén han ma'a hora, méko ekya'ásegko, melya'ásegkok nahan ma'a Dios apkelásenneykha apheykencha'a nak ma'a néten, mey'ásegkok nahan ma'a Dios Apketche. Wánxa apya'ásegkoho m'a Apyáp.
37 “Sa' katnehek nahan apkexyekmo sa' ektáha nak Apketche énxet ma'a ekhawo ektémakxa axta m'a aphamakxa axta Noé. 38 Apteykegkek axta aptéyak énxet, apyeneykegkek axta nahan apyenéyak, kelyamhápeykegkek axta nahan, cham'a amonye' axta ekwe mámeye ekyawe agko', ekweykmoho m'a ekhem aptaxnama axta kañe' yántakpayhe m'a Noé. 39 Neyseksa melhaxneykha axta nahan weyk mámeye ekwányam agko', sawhomók axta nahan élnapma yegmen xa énxet'ák nak. Sa' nahan katnehek apkexyekmo sa' ma'a aptáha nak Apketche énxet. 40 Apqánet énxet sa' agkok apheykha yókxexma xa ekhem nak, xama sa' kólyentemekxa', keñe sa' pók kólheyásekxa'. 41 Ánet kelán'a sa' agkok éltekxeyéyak ma'a aqsok aktek, xama sa' kólyentemekxa, keñe sa' mók kólheyásekxa'.
42 “Nágkólnaqténho aqsa kéxegke, hakte megkólya'ásegkok ekwánxa ekhem ewaták ma'a Wesse' kélagkok. 43 Eyke kólya'asagkoho sa' se'e: apleg'ak agkok ekwánxa hora axta'a yaqwánxa etaxnegwók apxagkok apmenyexma m'a énxet ekha nak apxagkok, metyenek eleyxmakha, megyohok nahan etaxnegwók apxagkok xama énxet enxoho yaqwayam emenyexek. 44 Cháxa keñamak eyéméxko nak han kéxegkáxa kóllánekxak kéltáhakxa; hakte awaták sa' ko'o sektáha nak Apketche énxet neyseksa megkólhaxneykha.
Kélásenneykha meyenseyam nak aptamheykha tén han ma'a apyenseyam nak aptamheykha
(Lc 12.41-48)
45 “¿Yaqsa m'a kélásenneykha meyenseyam nak aptamheykha, tén han apya'áseykegkoho nak aqsok, apchásenneykekxoho nak chá'a wesse' apagkok elánesha m'a ekheykha nak apxagkok, yaqwayam enxoho elmésagkok chá'a aptéyak ma'a ekwokmo enxoho chá'a apteykegkaxa aptéyak? 46 Apkeleñémo agko' kélásenneykha apwetágweykta nak ewaták wesse' apagkok apkelanakxa m'a apkeltémo axta elána'. 47 Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke peya etnéssesek apkeláneseykha ekyókxoho aqsok apagkok ma'a wesse' apagkok. 48 Ekmaso aptémakxa agkok xa kélásenneykha nak, kaxének apwáxok yehémek ewaták ma'a wesse' apagkok, 49 keñe enaqtawasagkohok ma'a nápakha aptémo xamo' nak kélásenneykha, epaxqaha nahan etawagkok aptéyak ma'a anmen át'ák nak, tén han énhok xamo' ma'a apyenéyak nak, 50 keñe ewaták wesse' apagkok neyseksa melhaxneykha, tén han neyseksa mey'áseyak ekwánxa hora, 51 eñássesagkohok nahan, yának nahan kaxhok kéllegassáseykegkoho m'a kélteméssessamakxal'a chá'a m'a énxet'ák apkelmeyókásamákpoho apagko' nak apkeltémakxa'. Keñe elekxagwaha, eltakxek nahan apma'ák eñama aplegeykegkoho ekmáske.