La invasión de Senaquerib
(2 R. 18.13-372 Cr. 32.1-19)
1 Aconteció en el año catorce del rey Ezequías, que Senaquerib rey de Asiria subió contra todas las ciudades fortificadas de Judá, y las tomó. 2 Y el rey de Asiria envió al Rabsaces con un gran ejército desde Laquis a Jerusalén contra el rey Ezequías; y acampó junto al acueducto del estanque de arriba, en el camino de la heredad del Lavador. 3 Y salió a él Eliaquim hijo de Hilcías, mayordomo, y Sebna, escriba, y Joa hijo de Asaf, canciller, 4 a los cuales dijo el Rabsaces: Decid ahora a Ezequías: El gran rey, el rey de Asiria, dice así: ¿Qué confianza es esta en que te apoyas? 5 Yo digo que el consejo y poderío para la guerra, de que tú hablas, no son más que palabras vacías. Ahora bien, ¿en quién confías para que te rebeles contra mí? 6 He aquí que confías en este báculo de caña frágil, en Egipto, en el cual si alguien se apoyare, se le entrará por la mano, y la atravesará. Tal es Faraón rey de Egipto para con todos los que en él confían. 7 Y si me decís: En Jehová nuestro Dios confiamos; ¿no es este aquel cuyos lugares altos y cuyos altares hizo quitar Ezequías, y dijo a Judá y a Jerusalén: Delante de este altar adoraréis? 8 Ahora, pues, yo te ruego que des rehenes al rey de Asiria mi señor, y yo te daré dos mil caballos, si tú puedes dar jinetes que cabalguen sobre ellos. 9 ¿Cómo, pues, podrás resistir a un capitán, al menor de los siervos de mi señor, aunque estés confiado en Egipto con sus carros y su gente de a caballo? 10 ¿Acaso vine yo ahora a esta tierra para destruirla sin Jehová? Jehová me dijo: Sube a esta tierra y destrúyela.
11 Entonces dijeron Eliaquim, Sebna y Joa al Rabsaces: Te rogamos que hables a tus siervos en arameo, porque nosotros lo entendemos; y no hables con nosotros en lengua de Judá, porque lo oye el pueblo que está sobre el muro. 12 Y dijo el Rabsaces: ¿Acaso me envió mi señor a que dijese estas palabras a ti y a tu señor, y no a los hombres que están sobre el muro, expuestos a comer su estiércol y beber su orina con vosotros?
13 Entonces el Rabsaces se puso en pie y gritó a gran voz en lengua de Judá, diciendo: Oíd las palabras del gran rey, el rey de Asiria. 14 El rey dice así: No os engañe Ezequías, porque no os podrá librar. 15 Ni os haga Ezequías confiar en Jehová, diciendo: Ciertamente Jehová nos librará; no será entregada esta ciudad en manos del rey de Asiria. 16 No escuchéis a Ezequías, porque así dice el rey de Asiria: Haced conmigo paz, y salid a mí; y coma cada uno de su viña, y cada uno de su higuera, y beba cada cual las aguas de su pozo, 17 hasta que yo venga y os lleve a una tierra como la vuestra, tierra de grano y de vino, tierra de pan y de viñas. 18 Mirad que no os engañe Ezequías diciendo: Jehová nos librará. ¿Acaso libraron los dioses de las naciones cada uno su tierra de la mano del rey de Asiria? 19 ¿Dónde está el dios de Hamat y de Arfad? ¿Dónde está el dios de Sefarvaim? ¿Libraron a Samaria de mi mano? 20 ¿Qué dios hay entre los dioses de estas tierras que haya librado su tierra de mi mano, para que Jehová libre de mi mano a Jerusalén?
21 Pero ellos callaron, y no le respondieron palabra; porque el rey así lo había mandado, diciendo: No le respondáis. 22 Entonces Eliaquim hijo de Hilcías, mayordomo, y Sebna escriba, y Joa hijo de Asaf, canciller, vinieron a Ezequías, rasgados sus vestidos, y le contaron las palabras del Rabsaces.
Senaquerib ondyry Judá rehe
(2 R 18.13-372 Cr 32.1-19)
1 Áño 14 oisãmbyhy haguépe Ezequías, Asiria ruvicha guasu Senaquerib, ondyry opa Judá pegua táva oñemombaretéva rehe ha oñemomba'e hese kuéra. 2 Laquis guive omondo Jerusalénpe peteĩ mburuvicha heta ñorãirõhára reheve mburuvicha guasu Ezequías rendápe. Ha opyta pe y rape oúva yno'õ yvatevegua ykére, tape ohóvape Ao Joheiha ñúme. 3 Upépe osẽ hikuái huguãitĩvo: mburuvicha guasu róga rerekua Eliaquim, Hilquías ra'y Sebná ha kuatia kuéra rerekua, ha mburuvicha guasu moirũha Asaf ra'y. 4 Upe Asiria pegua mburuvicha he'i chupe kuéra:
—Peje Ezequíaspe kóicha he'iha Asiria ruvicha guasu: ‘Mba'ére piko rejerovia eterei nde jehe? 5 Nde piko reimo'ã juru he'ẽ ikatuha ñambojoja teko katupyry, ha mba'e kuaa ñorãirõrã rehegua? Mávare piko reimo'ã rejeko repu'ã haguã che rehe? 6 Ahecha rejekoha Egipto rehe. Cháke Egipto niko takuapi ojekámava. Ha oimérõ hese ojekóva, oikutúta chupe ipópe ha ojasuríta hese. Péichako hína Egipto ruvicha guasu Faraón opa umi hese ojekóvape guarã. 7 Ha ere ramo chéve: Ore rojerovia Tupã ore Járare, mañei piko Ezequías ndoipe'ái ra'e umi ha'e oñemomorãha, ha umi Tupã altar, ha he'i Judá ha Jerusalén guápe omomorã haguã chupe peteĩ altar añópente? 8 Ame'ẽ ramo ndéve 2.000 kavaju Asiria ruvicha guasu rérape, cháke nderejuhúi chéne hi'ári guarã. 9 Nde ndaikatúi remboguevi michĩvévape jepe asírio ruvicha kuéra apytégui, ha piko rehupytýta Egipto guágui kavaju kuéra ha hi'ári guarã? 10 Hi'arietegua, nde piko reimo'ã che aju hague andyrývo pende rehe ha ahundívo pene retã, ajeko'ỹre Ñandejára rehe? Ha'e hína upe he'i vaekue chéve andyry haguã pende rehe ha pohundi!’
11 Eliaquim, Sebná ha joa he'i Asiria pegua mburuvichápe:
—Eñe'ẽna oréve araméope, oréko upéva roikuaa. Ani reñe'ẽ hebréo umi korarapy jere ári oĩva oikuaa'ỹ haguã.
12 Upe Asiria pegua mburuvicha katu he'i:
—Ndaha'éi nde ruvichápe ha ndaha'éi peẽme ave Asiria ruvicha guasu he'i hague chéve ha'e haguã ko'ã mba'e. Umi korarapy jere ári oĩvape uvei. Ha'e kuéra niko peẽicha, ho'úta avei hepoti ha hoy'úta ity.
13 Upérõ pe mburuvicha oñembo'y ha he'i hatã hebréope:
—Pehendúke ko he'ikáva peẽme mburuvicha guasu Asiria pegua: 14 ‘Ani perovia pe Ezequías he'íva. Ha'e ndaikatu mo'ãi pende pe'a jejopy vaígui.’ 15 Ezequías oipota ramo pejerovia Ñandejára rehe he'ívo peẽme: ‘Ñandejára ñande pe'áta katuete ko ivaívagui. Ha'e ndoheja mo'ãi ko táva ho'a Asiria ruvicha guasu po guýpe’, 16 ani pehendu chupe. Asiria ruvicha guasu che mbou ha'évo peẽme oikeseha jekupytýpe pene ndive. Peñemoĩnte haguã ipópe, ha péicha ramo, maymáva ikatúta ho'u iparralty ha hi'igotýgui, ha hoy'úta ijykua teégui. 17 Upéi pende reraháta peteĩ tetãme ko pene mba'évaichagua, oĩháme trigoty ha parralty pejapo haguã mbuja ha kaguy. 18 Ezequías he'i ramo peẽme Ñandejára pende pe'ataha ivaívagui, ani perovia chupe. Oĩ nga'u piko peteĩ, umi tetã tupã nguéra ikatu vaekue oipe'a hetãme Asiria ruvicha guasu poguýgui? 19 Mamo piko oime Hamat ha Arpad tupã nguéra? Mamo piko oime Sefarvaim tupã nguéra? Ikatu nga'u piko oipe'a ra'e Samaríape Asiria poguýgui? 20 Máva piko umi tetã tupã nguéra apytégui ikatu ra'e oipe'a hetãme Asiria ruvicha guasu poguýgui? Mba'ére piko peimo'ã ikatutaha Ñandejára oipe'a ipoguýgui Jerusalén?
21 Ha'e kuéra okirirĩ ha mba'eve nde'íri chupe, mburuvicha guasu he'i haguére ani haguã he'i chupe mba'eve. 22 Upérõ, mburuvicha guasu róga rerekua Eliaquim, mba'e haihára Sebná ha mburuvicha guasu moirũha joa omondoro ijao ñembyasýgui ha oho omombe'úvo mburuvicha guasu Ezequíaspe umi he'i vaekue Asiria pegua ruvicha.