El alma que pecare morirá
1 Vino a mí palabra de Jehová, diciendo: 2 ¿Qué pensáis vosotros, los que usáis este refrán sobre la tierra de Israel, que dice: Los padres comieron las uvas agrias, y los dientes de los hijos tienen la dentera? 3 Vivo yo, dice Jehová el Señor, que nunca más tendréis por qué usar este refrán en Israel. 4 He aquí que todas las almas son mías; como el alma del padre, así el alma del hijo es mía; el alma que pecare, esa morirá.
5 Y el hombre que fuere justo, e hiciere según el derecho y la justicia; 6 que no comiere sobre los montes, ni alzare sus ojos a los ídolos de la casa de Israel, ni violare la mujer de su prójimo, ni se llegare a la mujer menstruosa, 7 ni oprimiere a ninguno; que al deudor devolviere su prenda, que no cometiere robo, y que diere de su pan al hambriento y cubriere al desnudo con vestido, 8 que no prestare a interés ni tomare usura; que de la maldad retrajere su mano, e hiciere juicio verdadero entre hombre y hombre, 9 en mis ordenanzas caminare, y guardare mis decretos para hacer rectamente, este es justo; este vivirá, dice Jehová el Señor.
10 Mas si engendrare hijo ladrón, derramador de sangre, o que haga alguna cosa de estas, 11 y que no haga las otras, sino que comiere sobre los montes, o violare la mujer de su prójimo, 12 al pobre y menesteroso oprimiere, cometiere robos, no devolviere la prenda, o alzare sus ojos a los ídolos e hiciere abominación, 13 prestare a interés y tomare usura; ¿vivirá este? No vivirá. Todas estas abominaciones hizo; de cierto morirá, su sangre será sobre él.
14 Pero si este engendrare hijo, el cual viere todos los pecados que su padre hizo, y viéndolos no hiciere según ellos; 15 no comiere sobre los montes, ni alzare sus ojos a los ídolos de la casa de Israel; la mujer de su prójimo no violare, 16 ni oprimiere a nadie, la prenda no retuviere, ni cometiere robos; al hambriento diere de su pan, y cubriere con vestido al desnudo; 17 apartare su mano del pobre, interés y usura no recibiere; guardare mis decretos y anduviere en mis ordenanzas; este no morirá por la maldad de su padre; de cierto vivirá. 18 Su padre, por cuanto hizo agravio, despojó violentamente al hermano, e hizo en medio de su pueblo lo que no es bueno, he aquí que él morirá por su maldad.
19 Y si dijereis: ¿Por qué el hijo no llevará el pecado de su padre? Porque el hijo hizo según el derecho y la justicia, guardó todos mis estatutos y los cumplió, de cierto vivirá. 20 El alma que pecare, esa morirá; el hijo no llevará el pecado del padre, ni el padre llevará el pecado del hijo; la justicia del justo será sobre él, y la impiedad del impío será sobre él.
El camino de Dios es justo
(Ez. 33.10-20)21 Mas el impío, si se apartare de todos sus pecados que hizo, y guardare todos mis estatutos e hiciere según el derecho y la justicia, de cierto vivirá; no morirá. 22 Todas las transgresiones que cometió, no le serán recordadas; en su justicia que hizo vivirá. 23 ¿Quiero yo la muerte del impío? dice Jehová el Señor. ¿No vivirá, si se apartare de sus caminos? 24 Mas si el justo se apartare de su justicia y cometiere maldad, e hiciere conforme a todas las abominaciones que el impío hizo, ¿vivirá él? Ninguna de las justicias que hizo le serán tenidas en cuenta; por su rebelión con que prevaricó, y por el pecado que cometió, por ello morirá.
25 Y si dijereis: No es recto el camino del Señor; oíd ahora, casa de Israel: ¿No es recto mi camino? ¿no son vuestros caminos torcidos? 26 Apartándose el justo de su justicia, y haciendo iniquidad, él morirá por ello; por la iniquidad que hizo, morirá. 27 Y apartándose el impío de su impiedad que hizo, y haciendo según el derecho y la justicia, hará vivir su alma. 28 Porque miró y se apartó de todas sus transgresiones que había cometido, de cierto vivirá; no morirá. 29 Si aún dijere la casa de Israel: No es recto el camino del Señor; ¿no son rectos mis caminos, casa de Israel? Ciertamente, vuestros caminos no son rectos.
30 Por tanto, yo os juzgaré a cada uno según sus caminos, oh casa de Israel, dice Jehová el Señor. Convertíos, y apartaos de todas vuestras transgresiones, y no os será la iniquidad causa de ruina. 31 Echad de vosotros todas vuestras transgresiones con que habéis pecado, y haceos un corazón nuevo y un espíritu nuevo. ¿Por qué moriréis, casa de Israel? 32 Porque no quiero la muerte del que muere, dice Jehová el Señor; convertíos, pues, y viviréis.
Ijapopyrãva
1 Ñandejára he'i chéve: 2 “Mba'érepa Israélpe oje'e manté ku ñe'ẽnga he'íva: Túva kuéra ho'u parral aky ha ta'ýra kuéra hãi jehýi. 3 Che, opa mba'e Jára, che rekovére ha'e ndapeje mo'ã veimaha araka'eve upe ñe'ẽnga Israélpe. 4 Che mba'e opa yvypóra, taha'e túva térã ta'ýra. Iñangaipáva omanóne.
5 Imarangatúva ojapo ramo heko jojáva ha hekópe guáva, 6 ndoikói ramo karu guasuhápe umi ijyvateha*f** rupi oñemomba'e guasuhápe ta'ãnga rei, ndojeroviái ramo tupã gua'u Israel peguáre, ndopokóiva hapicha rembirekóre, ndoikói hembireko ndive oguejy jave chupe imba'asy, 7 ndojopýi ramo avave ndive ha ome'ẽ jey pe ojeheja vaekue chupe pláta porúre, nomondái ramo avavépe, omboja'o ramo hembi'u iñembyahýivape ha ijao ijopívovape, 8 ndoiporukái ramo hepýre, ndojapói ramo ivaíva avavére, heko joja ramo oporombojovakévo; 9 oiko ramo che ha'évare ha ojapopa ramo che rembiapoukapy, upéva upe añetehápe heko potĩva ha upévare nomano mo'ãi. Che, opa mba'e Jára ha'e upéicha.
10 Oime ramo peteĩ heko ñarõva ha oporojukáva ojapóva ko'ã mba'e, peteĩvante jepe, 11 itúva ojapo'ỹ vaekue, oikóva karu guasúpe ijyvateha rupi, opokóva hapicha hembirekóre, 12 ojopýva mboriahu ndive ha oikotevẽva ndive, oporomondáva, nome'ẽ jeýiva upe ojehejáva chupe pláta porúre, ojeroviáva umi tupã gua'úre ha ojapóva umi mba'e che a'e'ỹha, 13 oiporukáva hepýre, upéva ndoikove mo'ãi. Ojapo ramo ko'a mba'e che a'e'ỹha omano mante vaerã, ha ha'énte ojapóta ijehe.
14 Ha oimérõ peteĩ ohecháva opa mba'e vai ojapo vaekue itúva, ha oho'ỹva hapykuerére, 15 oiko'ỹva karu guasuhápe umi ijyvateha rupi, ojerovia'ỹva umi Israel pegua gua'úre, opoko'ỹva hapicha rembirekóre, 16 ndojopýiva avave ndive, nome'ẽ jeýiva pe oñeme'ẽva chupe pláta porúre, omonda'ỹva avavépe, omboja'óva uvei hembi'u iñembyahýivape ha omboao ijopívovape, 17 ojapo'ỹva mba'e vai avavére ha ndoiporukáiva hepýre oikóva che ha'évare ha ojapóva che rembiapoukapy, upéva nomanói chéne, itúva rembiapo vaikuére, añetehápe oikovéne.
18 Itúva, pe oporojopy vaekue, ha oporomonda ha heta mba'e vai ojapo hetã guáre, upéva pe omanótava hembiapo vaikuére.
19 Peẽ peporandúne: ‘Mba'ére piko avave nomyengovia mo'ãi itúva rembiapo vaikuére?’ Upe ojapóva hekopegua, heko jojáva, ha opa che rembiapoukapy, añetehápe oikove vaerã. 20 Pe hembiapo vaívante omanóta. Avave nomyengoviái vaerã itúva rembiapo vaikuére, ha avave nomyengoviái vaerã iñemoñare rembiapo vaikuére. Pe heko jojáva ohupytýne hembiapokue rekovia; ha pe heko añáva katu oñenupãne hembiapo vaikuére.
21 Oime ramo heko añáva ojeíva hembiapo vaikuégui, ha ojapo heko jojáva ha heko peguáva, ha opa che rembiapoukapy añetehápe oikovéne ha nomanói chéne. 22 Che na che mandu'avéi chéne hembiapo vaikuére, ha oikovéne ojapo haguére iporãva. 23 Che ndaipotái omano pe heko añáva, aipota opoi heko vaígui ha oikove. Che, opa mba'e Jára, ha'e upéicha.
24 Pe heko jojáva ndaheko porãvéi ramo, ha ojapo heko añáva rembiapo, peimo'ã piko peẽ oikotevẽtaha. Na che mandu'avéi chéne umi mba'e porã ojapo vaekuére, omanóne iñangaipáre.
25 Peẽ pejéne nda che reko jojaiha. Ehendúna, Israel, peje piko peẽ nda che reko jojaiha? Ndaha'éipa hína peẽ uvei umi pene rembiapo vaíva? 26 Imarangatúva ojei ramo heko jojágui, ojapo ivaíva ha omano. Omano hembiapo vai haguére. 27 Heko añáva ojei ramo mba'e vai apógui ha ojapo heko joja ha hekópe guáva, oikovéne katuete. 28 Ojesape'a ramo ha oñemboyke mba'e vaieta ojapo vaekuégui, añetehápe oikovéne ha nomanói chéne.
29 Israel katu akóinte he'íta nda che reko jojaiha. Peẽ peje nda che reko jojaiha. Ndaha'éipa hína peẽ Israelgua uvei pende reko joja'ỹva? 30 Che pombojovake pene rembiapokue ojerureháicha. Che, opa mba'e Jára, ha'e upéicha. 31 Pya'éke peheja pende reko vai, ha pembopyahu pende py'a ha pene ágã. Mba'ére piko remano mante vaerã, Israel, 32 ko che ndaipotáiva omano avave? Pejei ivaívagui ha peikovéta. Che, opa mba'e Jára, ha'e upéicha.