Excelencias de la ley de Dios
Alef
1 Bienaventurados los perfectos de camino,
Los que andan en la ley de Jehová.
2 Bienaventurados los que guardan sus testimonios,
Y con todo el corazón le buscan;
3 Pues no hacen iniquidad
Los que andan en sus caminos.
4 Tú encargaste
Que sean muy guardados tus mandamientos.
5 ¡Ojalá fuesen ordenados mis caminos
Para guardar tus estatutos!
6 Entonces no sería yo avergonzado,
Cuando atendiese a todos tus mandamientos.
7 Te alabaré con rectitud de corazón
Cuando aprendiere tus justos juicios.
8 Tus estatutos guardaré;
No me dejes enteramente.
Bet
9 ¿Con qué limpiará el joven su camino?
Con guardar tu palabra.
10 Con todo mi corazón te he buscado;
No me dejes desviarme de tus mandamientos.
11 En mi corazón he guardado tus dichos,
Para no pecar contra ti.
12 Bendito tú, oh Jehová;
Enséñame tus estatutos.
13 Con mis labios he contado
Todos los juicios de tu boca.
14 Me he gozado en el camino de tus testimonios
Más que de toda riqueza.
15 En tus mandamientos meditaré;
Consideraré tus caminos.
16 Me regocijaré en tus estatutos;
No me olvidaré de tus palabras.
Guímel
17 Haz bien a tu siervo; que viva,
Y guarde tu palabra.
18 Abre mis ojos, y miraré
Las maravillas de tu ley.
19 Forastero soy yo en la tierra;
No encubras de mí tus mandamientos.
20 Quebrantada está mi alma de desear
Tus juicios en todo tiempo.
21 Reprendiste a los soberbios, los malditos,
Que se desvían de tus mandamientos.
22 Aparta de mí el oprobio y el menosprecio,
Porque tus testimonios he guardado.
23 Príncipes también se sentaron y hablaron contra mí;
Mas tu siervo meditaba en tus estatutos,
24 Pues tus testimonios son mis delicias
Y mis consejeros.
Dálet
25 Abatida hasta el polvo está mi alma;
Vivifícame según tu palabra.
26 Te he manifestado mis caminos, y me has respondido;
Enséñame tus estatutos.
27 Hazme entender el camino de tus mandamientos,
Para que medite en tus maravillas.
28 Se deshace mi alma de ansiedad;
Susténtame según tu palabra.
29 Aparta de mí el camino de la mentira,
Y en tu misericordia concédeme tu ley.
30 Escogí el camino de la verdad;
He puesto tus juicios delante de mí.
31 Me he apegado a tus testimonios;
Oh Jehová, no me avergüences.
32 Por el camino de tus mandamientos correré,
Cuando ensanches mi corazón.
He
33 Enséñame, oh Jehová, el camino de tus estatutos,
Y lo guardaré hasta el fin.
34 Dame entendimiento, y guardaré tu ley,
Y la cumpliré de todo corazón.
35 Guíame por la senda de tus mandamientos,
Porque en ella tengo mi voluntad.
36 Inclina mi corazón a tus testimonios,
Y no a la avaricia.
37 Aparta mis ojos, que no vean la vanidad;
Avívame en tu camino.
38 Confirma tu palabra a tu siervo,
Que te teme.
39 Quita de mí el oprobio que he temido,
Porque buenos son tus juicios.
40 He aquí yo he anhelado tus mandamientos;
Vivifícame en tu justicia.
Vau
41 Venga a mí tu misericordia, oh Jehová;
Tu salvación, conforme a tu dicho.
42 Y daré por respuesta a mi avergonzador,
Que en tu palabra he confiado.
43 No quites de mi boca en ningún tiempo la palabra de verdad,
Porque en tus juicios espero.
44 Guardaré tu ley siempre,
Para siempre y eternamente.
45 Y andaré en libertad,
Porque busqué tus mandamientos.
46 Hablaré de tus testimonios delante de los reyes,
Y no me avergonzaré;
47 Y me regocijaré en tus mandamientos,
Los cuales he amado.
48 Alzaré asimismo mis manos a tus mandamientos que amé,
Y meditaré en tus estatutos.
Zain
49 Acuérdate de la palabra dada a tu siervo,
En la cual me has hecho esperar.
50 Ella es mi consuelo en mi aflicción,
Porque tu dicho me ha vivificado.
51 Los soberbios se burlaron mucho de mí,
Mas no me he apartado de tu ley.
52 Me acordé, oh Jehová, de tus juicios antiguos,
Y me consolé.
53 Horror se apoderó de mí a causa de los inicuos
Que dejan tu ley.
54 Cánticos fueron para mí tus estatutos
En la casa en donde fui extranjero.
55 Me acordé en la noche de tu nombre, oh Jehová,
Y guardé tu ley.
56 Estas bendiciones tuve
Porque guardé tus mandamientos.
Chet
57 Mi porción es Jehová;
He dicho que guardaré tus palabras.
58 Tu presencia supliqué de todo corazón;
Ten misericordia de mí según tu palabra.
59 Consideré mis caminos,
Y volví mis pies a tus testimonios.
60 Me apresuré y no me retardé
En guardar tus mandamientos.
61 Compañías de impíos me han rodeado,
Mas no me he olvidado de tu ley.
62 A medianoche me levanto para alabarte
Por tus justos juicios.
63 Compañero soy yo de todos los que te temen
Y guardan tus mandamientos.
64 De tu misericordia, oh Jehová, está llena la tierra;
Enséñame tus estatutos.
Tet
65 Bien has hecho con tu siervo,
Oh Jehová, conforme a tu palabra.
66 Enséñame buen sentido y sabiduría,
Porque tus mandamientos he creído.
67 Antes que fuera yo humillado, descarriado andaba;
Mas ahora guardo tu palabra.
68 Bueno eres tú, y bienhechor;
Enséñame tus estatutos.
69 Contra mí forjaron mentira los soberbios,
Mas yo guardaré de todo corazón tus mandamientos.
70 Se engrosó el corazón de ellos como sebo,
Mas yo en tu ley me he regocijado.
71 Bueno me es haber sido humillado,
Para que aprenda tus estatutos.
72 Mejor me es la ley de tu boca
Que millares de oro y plata.
Yod
73 Tus manos me hicieron y me formaron;
Hazme entender, y aprenderé tus mandamientos.
74 Los que te temen me verán, y se alegrarán,
Porque en tu palabra he esperado.
75 Conozco, oh Jehová, que tus juicios son justos,
Y que conforme a tu fidelidad me afligiste.
76 Sea ahora tu misericordia para consolarme,
Conforme a lo que has dicho a tu siervo.
77 Vengan a mí tus misericordias, para que viva,
Porque tu ley es mi delicia.
78 Sean avergonzados los soberbios, porque sin causa me han calumniado;
Pero yo meditaré en tus mandamientos.
79 Vuélvanse a mí los que te temen
Y conocen tus testimonios.
80 Sea mi corazón íntegro en tus estatutos,
Para que no sea yo avergonzado.
Caf
81 Desfallece mi alma por tu salvación,
Mas espero en tu palabra.
82 Desfallecieron mis ojos por tu palabra,
Diciendo: ¿Cuándo me consolarás?
83 Porque estoy como el odre al humo;
Pero no he olvidado tus estatutos.
84 ¿Cuántos son los días de tu siervo?
¿Cuándo harás juicio contra los que me persiguen?
85 Los soberbios me han cavado hoyos;
Mas no proceden según tu ley.
86 Todos tus mandamientos son verdad;
Sin causa me persiguen; ayúdame.
87 Casi me han echado por tierra,
Pero no he dejado tus mandamientos.
88 Vivifícame conforme a tu misericordia,
Y guardaré los testimonios de tu boca.
Lámed
89 Para siempre, oh Jehová,
Permanece tu palabra en los cielos.
90 De generación en generación es tu fidelidad;
Tú afirmaste la tierra, y subsiste.
91 Por tu ordenación subsisten todas las cosas hasta hoy,
Pues todas ellas te sirven.
92 Si tu ley no hubiese sido mi delicia,
Ya en mi aflicción hubiera perecido.
93 Nunca jamás me olvidaré de tus mandamientos,
Porque con ellos me has vivificado.
94 Tuyo soy yo, sálvame,
Porque he buscado tus mandamientos.
95 Los impíos me han aguardado para destruirme;
Mas yo consideraré tus testimonios.
96 A toda perfección he visto fin;
Amplio sobremanera es tu mandamiento.
Mem
97 ¡Oh, cuánto amo yo tu ley!
Todo el día es ella mi meditación.
98 Me has hecho más sabio que mis enemigos con tus mandamientos,
Porque siempre están conmigo.
99 Más que todos mis enseñadores he entendido,
Porque tus testimonios son mi meditación.
100 Más que los viejos he entendido,
Porque he guardado tus mandamientos;
101 De todo mal camino contuve mis pies,
Para guardar tu palabra.
102 No me aparté de tus juicios,
Porque tú me enseñaste.
103 ¡Cuán dulces son a mi paladar tus palabras!
Más que la miel a mi boca.
104 De tus mandamientos he adquirido inteligencia;
Por tanto, he aborrecido todo camino de mentira.
Nun
105 Lámpara es a mis pies tu palabra,
Y lumbrera a mi camino.
106 Juré y ratifiqué
Que guardaré tus justos juicios.
107 Afligido estoy en gran manera;
Vivifícame, oh Jehová, conforme a tu palabra.
108 Te ruego, oh Jehová, que te sean agradables los sacrificios voluntarios de mi boca,
Y me enseñes tus juicios.
109 Mi vida está de continuo en peligro,
Mas no me he olvidado de tu ley.
110 Me pusieron lazo los impíos,
Pero yo no me desvié de tus mandamientos.
111 Por heredad he tomado tus testimonios para siempre,
Porque son el gozo de mi corazón.
112 Mi corazón incliné a cumplir tus estatutos
De continuo, hasta el fin.
Sámec
113 Aborrezco a los hombres hipócritas;
Mas amo tu ley.
114 Mi escondedero y mi escudo eres tú;
En tu palabra he esperado.
115 Apartaos de mí, malignos,
Pues yo guardaré los mandamientos de mi Dios.
116 Susténtame conforme a tu palabra, y viviré;
Y no quede yo avergonzado de mi esperanza.
117 Sostenme, y seré salvo,
Y me regocijaré siempre en tus estatutos.
118 Hollaste a todos los que se desvían de tus estatutos,
Porque su astucia es falsedad.
119 Como escorias hiciste consumir a todos los impíos de la tierra;
Por tanto, yo he amado tus testimonios.
120 Mi carne se ha estremecido por temor de ti,
Y de tus juicios tengo miedo.
Ayin
121 Juicio y justicia he hecho;
No me abandones a mis opresores.
122 Afianza a tu siervo para bien;
No permitas que los soberbios me opriman.
123 Mis ojos desfallecieron por tu salvación,
Y por la palabra de tu justicia.
124 Haz con tu siervo según tu misericordia,
Y enséñame tus estatutos.
125 Tu siervo soy yo, dame entendimiento
Para conocer tus testimonios.
126 Tiempo es de actuar, oh Jehová,
Porque han invalidado tu ley.
127 Por eso he amado tus mandamientos
Más que el oro, y más que oro muy puro.
128 Por eso estimé rectos todos tus mandamientos sobre todas las cosas,
Y aborrecí todo camino de mentira.
Pe
129 Maravillosos son tus testimonios;
Por tanto, los ha guardado mi alma.
130 La exposición de tus palabras alumbra;
Hace entender a los simples.
131 Mi boca abrí y suspiré,
Porque deseaba tus mandamientos.
132 Mírame, y ten misericordia de mí,
Como acostumbras con los que aman tu nombre.
133 Ordena mis pasos con tu palabra,
Y ninguna iniquidad se enseñoree de mí.
134 Líbrame de la violencia de los hombres,
Y guardaré tus mandamientos.
135 Haz que tu rostro resplandezca sobre tu siervo,
Y enséñame tus estatutos.
136 Ríos de agua descendieron de mis ojos,
Porque no guardaban tu ley.
Tsade
137 Justo eres tú, oh Jehová,
Y rectos tus juicios.
138 Tus testimonios, que has recomendado,
Son rectos y muy fieles.
139 Mi celo me ha consumido,
Porque mis enemigos se olvidaron de tus palabras.
140 Sumamente pura es tu palabra,
Y la ama tu siervo.
141 Pequeño soy yo, y desechado,
Mas no me he olvidado de tus mandamientos.
142 Tu justicia es justicia eterna,
Y tu ley la verdad.
143 Aflicción y angustia se han apoderado de mí,
Mas tus mandamientos fueron mi delicia.
144 Justicia eterna son tus testimonios;
Dame entendimiento, y viviré.
Cof
145 Clamé con todo mi corazón; respóndeme, Jehová,
Y guardaré tus estatutos.
146 A ti clamé; sálvame,
Y guardaré tus testimonios.
147 Me anticipé al alba, y clamé;
Esperé en tu palabra.
148 Se anticiparon mis ojos a las vigilias de la noche,
Para meditar en tus mandatos.
149 Oye mi voz conforme a tu misericordia;
Oh Jehová, vivifícame conforme a tu juicio.
150 Se acercaron a la maldad los que me persiguen;
Se alejaron de tu ley.
151 Cercano estás tú, oh Jehová,
Y todos tus mandamientos son verdad.
152 Hace ya mucho que he entendido tus testimonios,
Que para siempre los has establecido.
Resh
153 Mira mi aflicción, y líbrame,
Porque de tu ley no me he olvidado.
154 Defiende mi causa, y redímeme;
Vivifícame con tu palabra.
155 Lejos está de los impíos la salvación,
Porque no buscan tus estatutos.
156 Muchas son tus misericordias, oh Jehová;
Vivifícame conforme a tus juicios.
157 Muchos son mis perseguidores y mis enemigos,
Mas de tus testimonios no me he apartado.
158 Veía a los prevaricadores, y me disgustaba,
Porque no guardaban tus palabras.
159 Mira, oh Jehová, que amo tus mandamientos;
Vivifícame conforme a tu misericordia.
160 La suma de tu palabra es verdad,
Y eterno es todo juicio de tu justicia.
Sin
161 Príncipes me han perseguido sin causa,
Pero mi corazón tuvo temor de tus palabras.
162 Me regocijo en tu palabra
Como el que halla muchos despojos.
163 La mentira aborrezco y abomino;
Tu ley amo.
164 Siete veces al día te alabo
A causa de tus justos juicios.
165 Mucha paz tienen los que aman tu ley,
Y no hay para ellos tropiezo.
166 Tu salvación he esperado, oh Jehová,
Y tus mandamientos he puesto por obra.
167 Mi alma ha guardado tus testimonios,
Y los he amado en gran manera.
168 He guardado tus mandamientos y tus testimonios,
Porque todos mis caminos están delante de ti.
Tau
169 Llegue mi clamor delante de ti, oh Jehová;
Dame entendimiento conforme a tu palabra.
170 Llegue mi oración delante de ti;
Líbrame conforme a tu dicho.
171 Mis labios rebosarán alabanza
Cuando me enseñes tus estatutos.
172 Hablará mi lengua tus dichos,
Porque todos tus mandamientos son justicia.
173 Esté tu mano pronta para socorrerme,
Porque tus mandamientos he escogido.
174 He deseado tu salvación, oh Jehová,
Y tu ley es mi delicia.
175 Viva mi alma y te alabe,
Y tus juicios me ayuden.
176 Yo anduve errante como oveja extraviada; busca a tu siervo,
Porque no me he olvidado de tus mandamientos.
Ektaqmeleykha nempeywa anxénmakha Dios segánamakxa apagkok
1 Apkeleñémo énxet
meyke nak apkelane
xama aqsok ekmaso,
apyetlókasso nak chá'a
m'a ektémakxa nak
Wesse' egegkok
segánamakxa apagkok.
2 Apkeleñémo
apkelane nak chá'a
m'a apchánamakxa
nak chá'a antéhek,
apketamsamo apagko'
nak chá'a ekweykmoho
kañók agko' apkelwáxok,
3 melánéyak nak
chá'a xama enxoho
m'a aqsok ekmaso,
apkelyetlo nak chá'a
m'a Wesse' egegkok
ámay apagkok.
4 Apkeltémók
chá'a exchep
kalanaxchek ma'a
apkeltémókxa nak antéhek
meyke kélyetnakhásseyam.
5 ¡Émenyeyk eykhe
ko'o mayensemek
sélyeheykekxoho m'a
segánamakxa apagkok nak!
6 Méko katnehek ko'o
xama aqsok semegqasso
sélana enxoho ekyókxoho m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
7 Alteméssesek sa' chá'a
ko'o apcheymákpoho
yetlo ekpéwomo
élchetámeykha ewáxok,
séltámeka sa' ma'a
apchánamakxa nak
antéhek ekpéwomo.
8 ¡Émenyeyk
ko'o alának ma'a
segánamakxa apagkok!
¡Ná heyenyow
chá'a xama enxoho!
9 ¿Háxko etnehek
elanagkohok aptémakxa
wokma'ák elának
aptémakxa ekpéwomo?
¡Etnehek ma'a ektémakxa
nak xép appeywa!
10 Étamsamók
agko' ko'o exchep
ekweykmoho kañók
agko' ewáxok;
nágyoho ayenyók ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
11 Ekpekkenmeyk
ko'o ewáxok ma'a
appeywa nak xép,
yaqwayam enxoho
malanyek may'assáxma
nápaqto' xép.
12 ¡Wesse',
élpeykessamók
chá'a ko'o exchep!
¡Hélxekmós ko'o
segánamakxa apagkok!
13 Axének sa' chá'a
ko'o ekyókxoho m'a
apchánamakxa nak antéhek,
apxeyenma nak chá'a exchep.
14 Kapayhekxohok
agko' sa' ko'o ewáxok
eytlakxak ma'a
apchánamakxa nak antéhek,
megkaxók sa' ma'a
ekweykenxa nak chá'a
ekpeykáseykekxa ewáxok
ekxámokma aqsok ahagkok.
15 Altámesaxchek sa'
ko'o m'a apchánamakxa
nak antéhek,
alanok sa' chá'a m'a
ámay apagkok nak.
16 Hepeykessásekxak
sa' ko'o ewáxok ma'a
segánamakxa apagkok,
mehelwánaqmágwomek
sa' ma'a appeywa.
17 ¡Kataqmalmakha
chá'a ko'o apwáxok hélano',
ko'o sektáha xép apkeláneykha!
¡Alyahakxohok sa'
chá'a ko'o appeywa!
18 Hexekmós
yaqwayam sa' ko'o
ótak ma'a aqsok éltaqmela
nélxekmowásamáxche
apagkok nak.
19 Ko'o sekteme
sekwe yaqwatakxoho
keso náxop;
ná hekpósses ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
20 Legeykegkók ko'o
ewáxok yókxoho ekhem,
eñama sekmámenyého
ay'ásegwók ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
21 Elpaqhetchesek
chá'a exchep ma'a
megkalyexnegwayam nak
chá'a apkelpeywa,
tén han ma'a
apkeltaqnómap nak chá'a,
apkelyetnakhasso nak chá'a
m'a apkeltémókxa nak antéhek.
22 Hétnakhásses
ko'o m'a sénmexeykha
tén han sewanyeykha,
hakte éláneyak chá'a
ko'o m'a apchánamakxa
nak chá'a antéhek.
23 Elanagkokxak sa'
eykhe aptamhágkaxa
emáwhok hetnéssessamhok
exma ekmaso m'a
kelwesse'e nak,
altámesaxchek sa'
eyke aqsa ko'o
segánamakxa apagkok,
ko'o sektáha nak
xép apkeláneykha.
24 Hepeykessásekxohok
chá'a ko'o ewáxok ma'a
apchánamakxa nak chá'a antéhek;
cha'a ekteme ko'o
sepaqhetcháseykha chá'a m'a.
25 Ketók ko'o sétsapmakxa';
¡hegkés sekyennaqte,
ekhawo aptémakxa
nak appeywa!
26 Éltennassegkek ko'o
exchep sektémakxa,
eyátegmoweykegkokxeyk han.
¡Hélxekmós ko'o
segánamakxa apagkok!
27 Hegkés ko'o sekya'áseyak,
yaqwayam enxoho eytlók ma'a
apchánamakxa nak antéhek,
hakte émenyeyk ko'o
altámesaxchek ma'a
aqsok éltaqmalma
apagkok nak.
28 Eyeykhágweykmók
ko'o sélekxagweykha
seklegeykegkoho ekmáske;
¡hénnaqtés ko'o,
ekhawo ektémakxa
nak xép appeywa!
29 Nágyoho ko'o
eytlók ma'a ámay
ekyetnamakxa nak
negmowána amya'a,
hey'assásegwom ko'o
m'a nélxekmowásamáxche
apagkok nak.
30 Élyéseykha ko'o m'a
ámay ekmámnaqsoho,
émenyeyk ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
31 Wesse',
ekyetlamchek ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek,
¡nágyoho amegqáwhok ahagko'!
32 Hepekhésha chá'a
ko'o alának ma'a
apkeltémókxa nak antéhek,
hakte hepeykessásekxak
chá'a exchep ewáxok.
33 Wesse',
hélxekmós ko'o
ektémakxa nak
segánamakxa apagkok,
hakte émenyeyk ko'o eytlók
ma'a ekweykmoho néxa.
34 Hegkés ko'o sekya'áseyak,
yaqwayam alának ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak;
¡émenyeyk ko'o alyahakxoho',
ekweykmoho kañók agko' ewáxok!
35 Héntemekxa ko'o
m'a ámay agkok nak
apkeltémókxa antéhek,
hakte cha'a ekyetnamakxa
ko'o ekpayheykekxa ewáxok.
36 Yána kalkohok
ko'o ewáxok ma'a
apchánamakxa nak antéhek,
nágyoho kámenyéhok
ewáxok ma'a aqsok
élmeñexamaxche nak.
37 Nágyoho ko'o
katsapok egkenyek
alanok ma'a
aqsok mékoho nak;
¡hegkés sekyennaqte,
yaqwayam enxoho eytlók
ma'a ámay apagkok nak!
38 Elána sa' ma'a
séltennassama axta elána',
ko'o sektáha nak apkeláneykha,
apkelánéssamo nak chá'a m'a
ektáha nak chá'a apcháyo.
39 Hétnakhásses
ko'o m'a sektaqnómaxche
seyáya nak chá'a ko'o,
hakte keltásók agko'
ma'a apchánamakxa
nak chá'a antéhek.
40 Émenyeyk ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek,
¡hegkés sekyennaqte,
hakte xép apteme appéwomo!
41 Wesse',
hexekmós ko'o seyásekhayo,
tén han sewagkasso teyp,
ekhawo séltennassama
axta hetnéssesek.
42 Keñe sa' ewanchek
wátegmowagkokxak ma'a
setaqnagko nak chá'a,
hakte may'ásseykmok
ko'o exchep appeywa.
43 Nágyoho
kamassegwók
sekxeyenma amya'a
ekmámnaqsoho,
hakte eyásenneykekxeyk
chá'a ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
44 ¡Émenyeyk ko'o alának ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak,
ekyókxoho ekhem
megkatnégwayam néxa!
45 Keñe sa'
aweynchamha
chá'a eyáxñekxa',
meyke seyekakxa',
hakte ekyetlamchek ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
46 Axének sa' chá'a
ko'o apchánamakxa
antéhek nápaqta'awók
kelwesse'e apkelwányam,
mamegqayhek sa' chá'a.
47 Hakte eyásekhayók ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek,
hepeykessásekxak chá'a ewáxok.
48 Wásekhohok chá'a
ko'o m'a apkeltémókxa
nak chá'a antéhek,
wámenyéhok han chá'a,
kaxénhok agko' han
chá'a ewáxok ma'a
segánamakxa apagkok nak.
49 Nágkalwánaqma
aqsa m'a appeywa
segkésso axta exchep,
ko'o sektáha nak apkeláneykha,
hakte cha'a keñamak
apkeltémo axta exchep
aleyxmakha m'a,
50 keso setaqmelchessáseykekxa
nak chá'a ko'o ewáxok neyseksa
ekyentaxno ewáxok:
cham'a appeywa segkésso
nak sekyennaqte.
51 Megkayetyapwágweykmok
setaqnaweykha m'a
megkalyexnegwayam nak
chá'a apkelpaqmeyesma,
makke ko'o ayenseykmok ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak.
52 Kaxénwakxohok
chá'a ewáxok ma'a
apchánamakxa nak
antéhek nano' nak,
Wesse', cha'a
sekweteykxa chá'a
ko'o ektaqmeleykekxa
ewáxok ma'a.
53 Elókassegkek ko'o
m'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa,
apyamasma nak
nélxekmowásamáxche apagkok.
54 Sekmeneykmasso ko'o ektemék
segánamakxa apagkok keso náxop,
sekhamakxa nak yaqwatakxoho.
55 Wesse',
kaxének chá'a ko'o
exchep ewáxok axta'a;
¡émenyeyk ko'o alának ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak!
56 Keso yaqwayam
nak chá'a alának ko'o s'e:
alyahakxohok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
57 Wesse',
Xép apteme
wánxa ahagkok
neyseksa m'a
ekyókxoho aqsok ahagkok;
ekxénchek ko'o alának
ma'a appeywa nak xép.
58 Ekwasqápeykekxók
ko'o ekweykmoho kañók
agko' ewáxok séltémo
apeykessásekxak apwáxok;
kapyósho sa' hélano',
ekhawo ektémakxa
nak xép appeywa.
59 Kelchetagkassegkek axta
ko'o ewáxok sektémakxa,
tén axta sélyeheykekxoho makham
apchánamakxa nak xép antéhek.
60 Apekhésha chá'a
ko'o alának ma'a
apkeltémók nak antéhek,
yahamók chá'a alána'.
61 Ewakhassegkek
chá'a ko'o kelhanma
m'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa,
mehelwánaqmeyk
eyke chá'a ko'o m'a
nélxekmowásamáxche apagkok.
62 Axta'a eyseksók
chá'a axatakhak
agkések ekxeyenma ewáxok,
eñama élpéwomo m'a
apchánamakxa nak antéhek.
63 Sélxegexma'a ko'o
apyókxoho m'a aptáha
nak chá'a apcháyo,
tén han apkeláneyak
nak chá'a m'a
apchánamakxa nak antéhek.
64 Wesse',
sawheykekxók xép
segásekhayo keso náxop;
¡hélxekmós ko'o
segánamakxa apagkok!
65 Wesse',
tásek xép setnéssessamakxa
ko'o sektáha nak apkeláneykha,
ekhawo ektémakxa
nak xép appeywa.
66 Hélxekmós
yaqwayam atnehek
ektaqmalma sekya'áseyak
tén han sekyekpelchémo,
hakte eyáyók ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
67 Xámok axta
aqsok magwaqhémo,
mehenyassáseykegkaxa axta,
élyaheykekxók eyke
kaxwók ma'a appeywa.
68 Tásek xép apwáxok,
aqsok ektaqmela
nahan chá'a elána';
¡hélxekmós ko'o
segánamakxa apagkok!
69 Apkelmopwancha'a
amya'a chá'a etnahagkok
hesexnenak ma'a
megkalyexnegwayam nak
chá'a apkelpeywa,
éláneyak eyke chá'a ko'o
ekweykmoho kañók
agko' ewáxok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
70 Mopwanchek
elya'asagkohok aqsok,
peykáseykekxeyk
eyke ko'o ewáxok ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak.
71 Tásek setnéssessamakxa
setnessáseykekxo mékoho,
cháxa keñamak séltámeya nak
ma'a segánamakxa apagkok.
72 Tásók agko'
ko'o sélányo m'a
nélxekmowásamáxche apagkok,
megkaxnawok ma'a
ekwánxa nak ekyókxoho m'a
selyaqye nak keso náxop.
73 Xép apagko' axta sélane,
tén han apkelane sekyókxa';
¡hegkés ko'o sekya'áseyak aqsok,
yaqwayam sa' héltamek ma'a
apkeltémókxa nak xép antéhek!
74 Kalpayhekxak sa'
apkelwáxok sét'a enxoho m'a
apcháyo nak chá'a exchep,
hakte may'ásseykmok ko'o
m'a appeywa nak xép.
75 Wesse',
ekya'ásegkók ko'o
apchánamakxa nak antéhek
ekteme élpéwomo,
ekya'ásegkók han
chá'a ekpayhawo m'a
señássásegkoho enxoho chá'a.
76 ¡Setaqmelchessáseykekxa
ewáxok sa' ko'o katnehek
ma'a seyásekhayo nak xép,
séltennassama axta hetnéssesek!
77 Yepyósho ko'o hélano',
tén sa' aweynchamha makham,
hakte atsók agko' chá'a
ko'o kaxének ewáxok
nélxekmowásamáxche apagkok.
78 Elmegqágwakxohok
apagko' sa' ma'a
éleymáxkoho nak
chá'a apkelpeywa,
cham'a setwáseykegkoho
nak chá'a ko'o
meykexho ektáhakxa;
émenyeyk ko'o
kalchetagkasha ewáxok
ma'a apchánamakxa
nak antéhek.
79 Tásek sa' hey'ótak ma'a
apcháyo nak chá'a exchep,
apkelya'áseykegkoho
nak chá'a apchánamakxa
nak xép antéhek.
80 Kalyahakxohok
sa' ko'o ewáxok
ma'a ekyókxoho
segánamakxa apagkok,
yaqwayam sa'
mamegqayhek chá'a.
81 Élhaxanmók
ahagko' ko'o exchep
hewagkasek teyp;
¡may'ásseykmok ko'o
m'a appeywa nak xép!
82 Kelyelqamaxcheyk
ko'o ahaqta'ák
sélhaxanma m'a
séltennassama axta,
atnehek chá'a s'e:
“¿Háxko sa'
ekwánxa ekhem hey'ótak
hetaqmelchessásekxak ewáxok?”
83 Sekwányamók
mékoho eykhe ko'o,
magwásekhamaxche',
makke hélwagqeykmok ma'a
segánamakxa apagkok nak xép.
84 ¿Háxko sa' ekwánxa
kammok néxa sélhaxanma?
¿Yaqsa sa' ekhem
elyekpelchásseshok ma'a
sénmexeykha nak chá'a ko'o?
85 Emétegkessegkek ko'o
máxek ámay ahagkok ma'a
éleymáxkoho nak chá'a apkelpeywa,
cham'a melyetleykekxa nak xép
nélxekmowásamáxche apagkok.
86 ¡Hepásem ko'o,
élyaqmáseykha ko'o
meykexho sektáhakxa!
¡Naqsók agko'
ekyókxoho m'a
apkeltémókxa nak antéhek!
87 Xegkessegkek ko'o
hélmasséssók keso náxop,
makke ayenseykmok ma'a
apchánamakxa nak xép antéhek.
88 Hegkés sekyennaqte,
eñama seyásekhayo,
keñe sa' alának
apchánamakxa nak
xép antéhek.
89 Wesse',
megkamassegwomek
xép appeywa;
¡yetnegkek ma'a néten!
90 Megkamassegwomek
ektémakxa mehenyenyaweykha;
appekkenmeyk xép xapop,
yetnegkek nahan.
91 Heykegkek makham
ekyókxoho aqsok,
ekhawo ektémakxa nak
apchánamakxa antéhek,
kalyahakxohok chá'a
m'a ekyókxoho aqsok.
92 Kaxtemék axta mehegkésso
ekpayheykekxa ewáxok ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok,
heyaqhek axta ekyentaxno ewáxok.
93 Mehelwánaqmeyk
sa' chá'a ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek,
hakte cha'a segkésso
ko'o sekyennaqte m'a.
94 ¡Hewagkas teyp,
hakte ko'o sekteme
exchep apagkok,
ekyetlamchek ma'a
apchánamakxa nak antéhek!
95 Apkelhaxanmeyk ko'o
kataqmelekxak seté
m'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa
yaqwayam heyaqhek,
makke ko'o ayenseykmok
ekxéneykha ewáxok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
96 Ekweteyak ko'o
ekyókxoho aqsok,
yetneyk chá'a néxa',
méko eyke néxa m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
97 ¡Awanhek ko'o seyásekhayo
nélxekmowásamáxche apagkok!
¡Yókxoho ekhem chá'a
élchetagkáseykha ewáxok!
98 Ahagkok ko'o
m'a apkeltémókxa nak
antéhek meyke néxa;
eyeykhássesseykmok
sekmowána aqsok,
kaxnók ma'a sélenmexma nak.
99 Ekya'ásegkók aqsok,
ekyeykhásseykmók ma'a
sélxekmósso nak chá'a,
hakte xeyenmók agko'
ko'o ewáxok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
100 Ekya'ásegkók aqsok,
ekyeykhásseykmók
ma'a apkelwányam nak,
hakte élyaheykekxók ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
101 Meytleykekxak chá'a
m'a ekyókxoho ámay ekmaso,
yaqwayam alyahakxohok
ma'a appeywa.
102 Mayamasmak ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek,
hakte xép chá'a sélxekmowáseyak.
103 Atsók agko'
ma'a appeywa nak,
yeykhásseykmok
ektémakxal'a atwok
yányawhéna' apyegmenek.
104 Apchánamakxa
antéhek keñamak
sekweteya ko'o
sekya'áseyak;
cháxa keñamak
sektaqnagkama nak
ekyókxoho m'a nentémakxa
megkamámnaqsoho nak.
105 Xép appeywa
ekteme cháléwasso
sélsássesso chá'a exma
sekmahágkaxa enxoho chá'a,
séltátchessesso chá'a
m'a ámay ahagkok.
106 Éltennássek axta
exchep alának aqsok,
alának sa' nahan:
¡alának sa' ma'a
apchánamakxa nak
antéhek élpéwomo!
107 Wesse',
eklegágkok ahagko' ko'o;
¡hegkés sekyennaqte,
apxeyenma axta exchep!
108 Wesse',
ema takha' sekmésso
nak ekxeyenma ewáxok,
hélxekmós apchánamakxa
nak antéhek.
109 Hágkaxwe chá'a ko'o
kagketagkoho watsapok,
makke hélwagqeykmok ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak.
110 Epekkenchessegkek
ko'o kelhanma
m'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa,
makke ayamasmak ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
111 Aqsok ahagkok
meyke néxa ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek,
hakte cháxa sepeykessáseykekxa
chá'a ko'o ewáxok ma'a.
112 Ekméssamók
ahagko' ko'o ewáxok
yaqwayam alának ma'a
segánamakxa apagkok,
ekwokmoho sekwagkasa
néxa sekha.
113 Altaqnawhok
ko'o m'a énxet'ák
apkelmopwancha'a
amya'a nak,
eyásekhayók eyke ko'o m'a
nélxekmowásamáxche apagkok.
114 Xép apteme semasma,
tén han setaqmelchesso;
may'ásseykmok
ma'a appeywa nak.
115 ¡Kólántép sekhakxa,
élmasagcha'a nak kéltémakxa!
ekmakók ko'o alának ma'a
apchánamakxa nak
antéhek Dios ahagkok!
116 Hegkés sekyennaqte,
apxeyenma axta exchep,
keñe sa' aweynchamha chá'a;
¡nágyoho katnehek
eyaqhémo sélhaxneykha!
117 Hepásem,
keñe sa' katnehek
meyke ektáhakxa sekha;
keñe sa' alának chá'a m'a
segánamakxa apagkok.
118 Melmehek chá'a
exchep takha' m'a
apkelyetnakhasso nak
chá'a segánamakxa apagkok,
hakte mékoho agko' ma'a
ektémakxa nak chá'a
élchetámeykha apkelwáxok.
119 Máxa aqsok apák
kélchexakha apkelányo
exchep ma'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa
keso náxop;
cháxa keñamak
seyásekhayo nak ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
120 Kelpexyennegkek
ko'o ekyókxoho émpehek
seyeye nápaqto' xép,
eyáyók ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
121 Malwátésseykmok
chá'a ko'o sélane m'a
aqsok ekpéwomo;
ná heyenyaw aqsa
hegkések ma'a
setwáseykegkoho nak chá'a.
122 Etne sa' sepasmo chá'a;
nágyoho hetwasagkohok ma'a
éleymáxkoho nak apkelpeywa.
123 Kelyelqamáxchek ko'o ahaqta'ák
sélhaxanma hewagkasek teyp,
élhaxanmeyk hemallahanchesek,
apxeyenma axta exchep.
124 Hetnésses ko'o
ekhawo ektémakxa nak
xép segásekhayo,
ko'o sektáha
nak apkeláneykha;
¡hélxekmós
segánamakxa apagkok!
125 Ko'o, xép apkeláneykha.
Hegkés sekya'áseykegkoho,
hakte émenyeyk
ko'o ay'asagkohok
apchánamakxa
nak antéhek.
126 Wesse',
tásek kaxwók xép
elának aqsok,
hakte megkólyaheykekxohok ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok.
127 Cháxa keñamak
sekmámenyého nak ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek,
megkaxnawok ekwánxa
nak sekmámenyého
m'a sawo ekyátekto
ekmomnáwa ektaqmalma.
128 Cháxa keñamak
seyhayo nak hepékessesagkok
ma'a apchánamakxa nak antéhek,
ataqnawhok ko'o
ekyókxoho m'a nentémakxa
megkamámnaqsoho nak.
129 Keltásók agko' ma'a
segánamakxa apagkok nak;
cháxa keñamak
sélyeheykekxoho nak.
130 Hẽlsássesek chá'a
exma sẽltennáseyncha'a
enxoho chá'a m'a appeywa,
kaltamaksek chá'a m'a énxet'ák
meyke nak apkelya'áseyak.
131 Amayhohok agko'
chá'a ko'o amáwhok
ma'a appeywa,
hakte émenyeyk ma'a
apkeltémókxa nak antéhek.
132 Yepyósho ko'o hélano',
apteméssessamól'a chá'a
exchep ma'a apkelásekhayo nak.
133 Hélánesák chá'a
sekxega ekhawo
ektémakxa nak appeywa;
nágyoho kamok ewáxok
ma'a aqsok ekmaso.
134 Hemallahanches
ko'o nepyeseksa m'a
apkelyennaqteyáseykha
nak chá'a apyempe'ék,
hakte émenyeyk ko'o alának ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
135 Kataqmalmakha
apwáxok hélanok ko'o,
sektáha nak apkeláneykha,
hélxekmós segánamakxa apagkok.
136 Kelpexyaweykenteyk
ko'o ahaqta'ák égmenek
sélekxagweykha,
hakte megkóláyók ma'a
nélxekmowásamáxche
apagkok nak.
137 Wesse',
xép apteme appéwomo;
kelpéwók han ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
138 Kelpéwók ekyókxoho
m'a apchánamakxa nak antéhek,
naqso' nahan.
139 Alwok ahagko' chá'a
ko'o ótak kalwagqamagkok
appeywa m'a sélenmexma nak.
140 Xámok élmalláneyak
ekyekkónamaxche
m'a appeywa nak;
cháxa keñamak
seyásekhayo nak ko'o,
sektáha nak apkeláneykha.
141 Mékoho ko'o,
tén han magwásekhamaxche',
makke hélwagqeykmok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
142 Megkatnégwomek
chá'a néxa ekpéwomo
m'a ektémakxa nak chá'a
ekpéwomo apkelánéseykekxa
apheykha énxet'ák,
naqsók nahan ma'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak.
143 Ekweteyak chá'a ko'o
ekyentaxno ewáxok,
tén han may'áseyak sektáhakxa,
hepeykessásekxak eyke
chá'a ewáxok ma'a
apkeltémókxa nak antéhek.
144 Megkatnégwomek chá'a
néxa ekteme élpéwomo m'a
apchánamakxa nak antéhek;
¡hegkés sekya'áseyak,
keñe sa' aweynchamha makham!
145 Wesse',
ekwóneyha exchep
ekweykmoho kañók
agkók ewáxok;
¡heyátegmowák,
hakte émenyeyk
ko'o alának ma'a
segánamakxa apagkok nak!
146 Élmaxnakkek
ko'o exchep,
hepásem yaqwayam
alyahakxohok ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
147 Amonye' élseye
chá'a axatakhak yaqwayam
almaxnak hepasmok,
may'ásseykmok ko'o m'a
apxeyenma axta exchep.
148 Mayenmaha chá'a
amonye' ekyáqtésso
yaqwayam kalchetagkasha
ewáxok ma'a appeywa.
149 Wesse',
yeyxho sekpeywa,
eñama seyásekhayo,
hegkés sekyennaqte,
ekhawo ektémakxa nak xép
ekpéwomo segyekpelchémo.
150 Apchágketchessa'ak
ko'o sekhakxa m'a
seyaqmáseykha apkello nak,
makke kalxegkáseykha
elya'asagkohok ma'a
nélxekmowásamáxche
apagkok nak.
151 Wesse',
apheyk xép keto',
naqsók nahan
ekyókxoho m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
152 Nanók agko' ko'o
sekya'áseyak ma'a
apchánamakxa nak antéhek,
appekkenmeyk axta
exchep meyke néxa'.
153 Elano ektémakxa
seklegeykegkoho,
hemallahanches,
hakte mehelwagqeykmok ko'o m'a
nélxekmowásamáxche apagkok nak.
154 Hepásem ko'o
ektémakxa nak sekxénamaxche',
hemallahanches neyseksa
aqsok ekyentaxno,
¡hegkés sekyennaqte,
apxeyenma axta exchep!
155 Megkalxegkáseykha
exchep epasmok
ma'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa,
hakte melyetlók
ma'a ektémakxa nak
segánamakxa apagkok.
156 Wesse',
awanhók agko' xép
apmopyósa henlano';
hegkés sekyennaqte,
ekhawo ektémakxa nak xép
ekpéwomo segyekpelchémo.
157 Apxámok ko'o
m'a sélenmexma nak,
tén han setwáseykegkoho nak chá'a,
makke ayamasmak ma'a
apchánamakxa nak antéhek.
158 Megkalchek ko'o
ewáxok alanok ma'a
apkelyenseyam nak chá'a
aptamhéyak melya'ásseyam,
melyaheykekxoho nak ma'a
apkeltémókxa nak antéhek.
159 Wesse', elano
ektémakxa nak ko'o
sekmámenyého m'a
apchánamakxa nak antéhek;
¡hegkés sekyennaqte
eñama seyásekhayo!
160 Ekmámnaqsoho
agko' ekyókxoho
m'a appeywa nak;
kelpéwók nahan
ekyókxoho m'a
apchánamakxa nak antéhek,
megkamassegwomek han.
161 Énmexeykha chá'a ko'o
meykexho sektáhakxa m'a
énxet'ák apkelwesse'e nak,
cháyók eyke ko'o ewáxok
ma'a appeywa nak.
162 Kapeykásekxak chá'a
ko'o ewáxok ma'a appeywa,
máxa m'a énxet apweteykekxal'a
ekxámokma aqsok élmomnáwa.
163 Ataqnawhok chá'a ko'o
m'a ekmowána amya'a nak,
megkalchehek chá'a ewáxok,
eyke eyásekhayók ma'a
nélxekmowásamáxche
apagkok nak xép.
164 Alpeykeshok chá'a
ko'o exchep yókxoho ekhem,
eñama apchánamakxa
antéhek élpéwomo.
165 Awanhek chá'a
katnehek meyke
ektáhakxa apheykha m'a
apchásekhayo nak chá'a
nélxekmowásamáxche apagkok,
méko han awanchek katlápagkasek.
166 Wesse',
élhaxneyk ko'o exchep
hewagkasek teyp,
hakte éláneyak ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
167 Alyahakxohok chá'a ko'o
m'a apchánamakxa nak antéhek,
wásekhohok ahagko' han chá'a.
168 Élyaheykekxók ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek;
¡apya'ásegkok xép
ekyókxoho sektémakxa!
169 Wesse', ema
takha' ko'o sekwóneykha,
¡hegkés sekya'áseyak,
ekhawo ektémakxa nak appeywa!
170 Ema takha' sélmaxnagko;
¡hemallahanches ektémakxa
ekyentaxno sekha,
apxeyenma axta exchep!
171 Malwátéssemek
sa' chá'a sélpeykessamo,
hakte élxekmóssegkek xép
segánamakxa apagkok.
172 Anneykmaksek sa' ko'o
ektémakxa nak xép appeywa,
hakte kelpéwók ekyókxoho m'a
apkeltémókxa nak antéhek.
173 Eleyxmakha sa' chá'a
yaqwayam hepasmok,
hakte élyéseykha ko'o m'a
apchánamakxa nak antéhek.
174 Wesse',
¡émenyeyk ko'o exchep
hewagkasek teyp!
¡Peykáseykekxeyk ko'o ewáxok
nélxekmowásamáxche apagkok nak!
175 Émenyeyk ko'o
aweynchamha chá'a,
yaqwayam alpeykesho';
hepasmok sa' ko'o m'a
ektémakxa nak segyekpelchémo.
176 Ekxegáneykmek ko'o,
aptémól'a nepkések,
¡hey'óta' hektamok!
Mehelwagqeykmok ko'o m'a
apkeltémókxa nak antéhek.