Jesús sana a un hidrópico
1 Aconteció un día de reposo, que habiendo entrado para comer en casa de un gobernante, que era fariseo, estos le acechaban. 2 Y he aquí estaba delante de él un hombre hidrópico. 3 Entonces Jesús habló a los intérpretes de la ley y a los fariseos, diciendo: ¿Es lícito sanar en el día de reposo? 4 Mas ellos callaron. Y él, tomándole, le sanó, y le despidió. 5 Y dirigiéndose a ellos, dijo: ¿Quién de vosotros, si su asno o su buey cae en algún pozo, no lo sacará inmediatamente, aunque sea en día de reposo? , 6 Y no le podían replicar a estas cosas.
Los convidados a las bodas
7 Observando cómo escogían los primeros asientos a la mesa, refirió a los convidados una parábola, diciéndoles: 8 Cuando fueres convidado por alguno a bodas, no te sientes en el primer lugar, no sea que otro más distinguido que tú esté convidado por él, 9 y viniendo el que te convidó a ti y a él, te diga: Da lugar a este; y entonces comiences con vergüenza a ocupar el último lugar. 10 Mas cuando fueres convidado, ve y siéntate en el último lugar, para que cuando venga el que te convidó, te diga: Amigo, sube más arriba; entonces tendrás gloria delante de los que se sientan contigo a la mesa. 11 Porque cualquiera que se enaltece, será humillado; y el que se humilla, será enaltecido.
12 Dijo también al que le había convidado: Cuando hagas comida o cena, no llames a tus amigos, ni a tus hermanos, ni a tus parientes, ni a vecinos ricos; no sea que ellos a su vez te vuelvan a convidar, y seas recompensado. 13 Mas cuando hagas banquete, llama a los pobres, los mancos, los cojos y los ciegos; 14 y serás bienaventurado; porque ellos no te pueden recompensar, pero te será recompensado en la resurrección de los justos.
Parábola de la gran cena
15 Oyendo esto uno de los que estaban sentados con él a la mesa, le dijo: Bienaventurado el que coma pan en el reino de Dios. 16 Entonces Jesús le dijo: Un hombre hizo una gran cena, y convidó a muchos. 17 Y a la hora de la cena envió a su siervo a decir a los convidados: Venid, que ya todo está preparado. 18 Y todos a una comenzaron a excusarse. El primero dijo: He comprado una hacienda, y necesito ir a verla; te ruego que me excuses. 19 Otro dijo: He comprado cinco yuntas de bueyes, y voy a probarlos; te ruego que me excuses. 20 Y otro dijo: Acabo de casarme, y por tanto no puedo ir. 21 Vuelto el siervo, hizo saber estas cosas a su señor. Entonces enojado el padre de familia, dijo a su siervo: Ve pronto por las plazas y las calles de la ciudad, y trae acá a los pobres, los mancos, los cojos y los ciegos. 22 Y dijo el siervo: Señor, se ha hecho como mandaste, y aún hay lugar. 23 Dijo el señor al siervo: Ve por los caminos y por los vallados, y fuérzalos a entrar, para que se llene mi casa. 24 Porque os digo que ninguno de aquellos hombres que fueron convidados, gustará mi cena.
Lo que cuesta seguir a Cristo
25 Grandes multitudes iban con él; y volviéndose, les dijo: 26 Si alguno viene a mí, y no aborrece a su padre, y madre, y mujer, e hijos, y hermanos, y hermanas, y aun también su propia vida, no puede ser mi discípulo. 27 Y el que no lleva su cruz y viene en pos de mí, no puede ser mi discípulo. 28 Porque ¿quién de vosotros, queriendo edificar una torre, no se sienta primero y calcula los gastos, a ver si tiene lo que necesita para acabarla? 29 No sea que después que haya puesto el cimiento, y no pueda acabarla, todos los que lo vean comiencen a hacer burla de él, 30 diciendo: Este hombre comenzó a edificar, y no pudo acabar. 31 ¿O qué rey, al marchar a la guerra contra otro rey, no se sienta primero y considera si puede hacer frente con diez mil al que viene contra él con veinte mil? 32 Y si no puede, cuando el otro está todavía lejos, le envía una embajada y le pide condiciones de paz. 33 Así, pues, cualquiera de vosotros que no renuncia a todo lo que posee, no puede ser mi discípulo.
Cuando la sal pierde su sabor
(Mt. 5.13Mr. 9.50)
34 Buena es la sal; mas si la sal se hiciere insípida, ¿con qué se sazonará? 35 Ni para la tierra ni para el muladar es útil; la arrojan fuera. El que tiene oídos para oír, oiga.
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet élchampéyak apaktegák tén han apyay'ák
1 Aptásweykmek axta apto Jesús xama apkemha apmonye' fariseo apxagkok ekhem sábado, keñe axta nahan nápakha fariseos apkelyexamakpoho apkeláneykencha'a. 2 Aphegkek axta anhan xama énxet élchampéyak axta apaktegák tén han apyay'ák ma'a ekpayhókxa axta aphakxa Jesús. 3 Axta aptemék Jesús apkelmaxneyeykencha'a apkelxekmósso nak apnámakkok ektémakxa segánamakxa, tén han fariseos s'e:
—¿Megkamyawaxcheya antaqmelchessók xama apháxamap ekhem sábado, kamyawaxkohok enxeykel'a?
4 Apkelwanmeyeykegkek axta eyke aqsa xa énxet'ák nak. Tén axta appaknegweykmoho Jesús ma'a énxet apháxamap, aptaqmelchesseykmek axta, tén axta apcháphassama. 5 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama fariseos se'e:
—¿Yaqsa kélxama kéxegke megkólleyek heykxe ekmanyehe agko' kélketche apteyekmo enxoho yámelchet essenhan wey kéltósso neyseksa ekhem sábado?
6 Mopwancha'ak axta nahan apmáheyo elátegmowagkok xama enxoho.
Énxet'ák kéláneyeykha axta epásegwók élyamhopma
7 Xama axta apweteya Jesús apkelyéseykencha'a taháno éltaqmalma nekha mésa m'a énxet'ák kéláneyeykha axta, axta aptemék apméssama appeywa s'e:
8 —Apkeláneyáha agkok chá'a kéxegke xama énxet kólpásegwók ektámaxche nento sẽlyamhopma, nágkólhem chá'a m'a éltaqmelakxa nak taháno, hakte ewak katnehek pók énxet kéláneyeykha megkólhawo nak kéxegke; 9 keñe ey'áwak kéxegke m'a énxet ektáha nak apkeláneyeykha, etnehek yának se'e: ‘Egkés aptaháno s'e pók nak.’ Keñe kólhakxak kéxegke yetlo kélmegqakto m'a axayók agko' nak taháno. 10 Kéláneyáxcheyk agkok chá'a kéxegke, kólhem sa' chá'a m'a taháno ekyetno nak axayók agko', yaqwayam sa' etnehek yának kéxegke apwa'akto enxoho m'a ektáha nak apkeláneyeykha: ‘Émók, exnem taháno ektaqmelakxa nak.’ Keñe sa' kóláhapmakha kéxegke nápaqta'awók ma'a énxet'ák apheykha nak xamók kéxegke m'a nekha mésa. 11 Hakte cham'a aptemessásamap apagko' nak ekyawe kéláyo, mékoho sa' kóltemessásekxa'; keñe sa' ma'a aptemessásamap nak mékoho, ekyawe kéláyo sa' kóltemessásekxa'.
12 Axta aptemék nahan apkenagkama Jesús ma'a énxet ektáha axta apcháneyeykha:
—Apkelanak sa' agkok chá'a exchep ektámáxche, essenhan ma'a ektámáxchel'a chá'a taxnám, ná eláneyha chá'a m'a apkelxegexma'a nak, tén han ma'a apkelyáxeg, tén han ma'a apteme apnámakkok nak, tén han ma'a kelwesse'e apheykha nak ketók apxagkok; hakte yáneyha sa' nahan xépxa xa énxet'ák nak, keñe sa' kaxek ekyaqmageykekxa apteméssessamakxa exchep xa énxet'ák nak. 13 Apkelanak agkok chá'a exchep ektámáxche ekyawe, éláneyha chá'a m'a énxet'ák meyke aqsok nak, tén han ma'a apkelyelqamap nak, tén han ma'a élmasagcha'a apyay'ák, tén han ma'a meyke apaqta'ák nak; 14 keñe sa' etnehek apkeleñémo. Hakte mopwancha'ak eyaqmagkásekxak apteméssessamakxa exchep xa énxet'ák nak, keytek sa' eyke exchep ekyaqmageykekxa aptémakxa m'a ekhem apnaqxétekhágwokmo sa' ma'a énxet'ák ekpéwomo nak apkeltémakxa.
Jesús apyetcháseykekxoho ekyawe ektámáxche nento taxnámla'a
(Mt 22.1-10)
15 Xama axta apkellegaya xa, axta aptemék apkenagkama Jesús xama m'a énxet'ák apheykha axta nekha mésa:
—¡Apkeleñémo agko' énxet appásegwayam nak élánamáxche ektámáxche m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios!
16 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—Apkeláneyak axta ektámáxchel'a taxnám ekyawe xama énxet, apkeláneyeykha axta nahan apxámokma énxet. 17 Xama axta ekmáheyo katawaxchek nento, apcháphassegkek axta xama apkeláneykha apkeltémo etnehek elának ma'a ektáha axta kéláneyeykha: ‘Kólxegma kaxwo', penchásexcheyk kélnegkenéyak nento.’ 18 Apyókxoho axta eyke apkelxénak megkapwagko elya'ammok. Axta aptemék appeywa apmonye' xama s'e: ‘Kaxwók xeyk ko'o ekmak yókxexma ahagkok, atyánegwomhok sa' sekxo'. Éltamhók heyásekhekxoho.’ 19 Keñe axta pók aptéma s'e: ‘Élmeyk xeyk ko'o diez wey, eypkeynchesek sa' sekxók alteméssesha. Éltamhók heyásekhekxoho.’ 20 Keñe axta nahan pók aptéma s'e: ‘Kaxwók xeyk ko'o élyamhápak, mowanchek axog.’ 21 Tén axta aptaqhémo m'a wesse' apkeláneykha nak, apkeltennásseykekxeyk axta wesse' apagkok ekyókxoho m'a ektémakxa axta apkelpaqmeyesma m'a énxet'ák. Tén axta aplama m'a wesse', axta aptemék apkenagkama apkeláneykha s'e: ‘Emhók sa' ekmanyehe agko' ma'a ámay nak, tén han ma'a ámay nak nepyeseksa tegma apwányam, enaqlanta sa' énxet'ák meyke aqsok se'e, tén han ma'a apkelyelqamap nak, tén han ma'a meyke apaqta'ák nak, tén han ma'a élmasagcha'a nak apyay'ák.’ 22 Nanók axta nahan entemék aptéma appeywa wesse' apkeláneykha s'e: ‘Wesse', ektemék xeyk ko'o m'a apkeltamhókxa exchek atnehek, awanhek eyke makham exma s'e.’ 23 Keñe axta wesse' aptéma apkenagkama apkeláneykha s'e: ‘Emhók sa' kaxwók ma'a ámay tén han ma'a neyáwa nak kélhaxtegkesso tegma, elyáteyagkoho sa' nahan yának elántexek énxet'ák yaqwayam sa' elánhok ma'a exagkok. 24 Hakte éltennássek ko'o kéxegke peya metawagkehek xama enxoho ektámáxche sélane m'a apmonye'e exchek séláneyeykha.’
Ektémakxa nak negyetlo Cristo
(Mt 10.37-38)
25 Apxámok axta énxet apyetlo m'a Jesús, appeynchamakpók axta neptámen, keñe aptéma apkelanagkama s'e: 26 “Ey'aweykteyk agkok ko'o kélxama kéxegke, keñe eyesexto enxoho seyásekhayo ko'o, wánxa aqsa yásekhohok apagko' ma'a apyáp, tén han egken, aptáwa', apketchek, apkelyáxeg apkelennay'a tén han kelwán'ák nak, ekyágwánxa agkok ma'a apchásekhákpekxoho enxoho apagko', mopwanchek etnehek séltáméseyak. 27 Kélxama megkólpata nak aqsok ektegyésso kélagkok, tén han mehétlo enxoho, megkólwanchek kóltéhek séltáméseyak. 28 Apmakók agkok elának kélxama kéxegke tegma apwenaqte netno', ¿mexeya chá'a sekxók kalchetmok apwáxok elanok ekwánxa kammok ekyánmaga, yaqwayam enxoho ey'asagkohok ekyetna selyaqye yaqwayam epenaksek apkelane? 29 Hakte appekkenchek agkok ma'a apowhak ekyennaqtéssamakxa nak, keñe mopwanchek epenaksek apkelane, keñe yesmaksek ma'a apyókxoho ektáha nak chá'a apkelwete. 30 Etnehek chá'a elpaqmétek se'e: ‘Apkelanak axta tegma xa énxet nak, keñe mopwanchek apmáheyo epenaksek apkelane.’ 31 Peyk agkok nahan ey'ammok kempakhakma xama wesse' apwányam yaqwayam yenmexek ma'a pók wesse' apwányam nak, ¿mexeya chá'a sekxók kalchetmok apwáxok, apwanchek kexaha yenmexchesek diez mil sẽlpextétamo m'a veinte mil sẽlpextétamo apmáheyo nak ektámegma'. 32 Xénchek agkok apwáxok megkapwagko yenmexchesek ma'a, cham'a apha enxoho makham makhawók ma'a pók wesse' apwányam nak, eláphaksek sa' apkelápháseykha yaqwayam eltennássók elwátesagkok yaqwayam elnapakpok. 33 Kélyókxoho megkólnegkeneykekxa enxoho kéxegke aqsok kélagkok ekyetnakxa enxoho, megkólwanchek kóltéhek séltáméseyak.
Yásek ekmasse nak ekmáske
(Mt 5.13Mc 9.50)
34 “Tásek negmeykha m'a yásek; keñe m'a ekmassa enxoho ekmáske, ¿háxko katnehek kólmaha makham? 35 Yawanchek kaxwók kataqmelchesek ma'a xapop, yawanchek nahan kólexpaqhak néten ma'a aqsok ekteyáseykha. Kólchexák aqsa. Kéxegke ekha nak kélheyk'ák, kóleyxho.”