Animales limpios e inmundos
(Dt. 14.3-21)
1 Habló Jehová a Moisés y a Aarón, diciéndoles: 2 Hablad a los hijos de Israel y decidles: Estos son los animales que comeréis de entre todos los animales que hay sobre la tierra. 3 De entre los animales, todo el que tiene pezuña hendida y que rumia, este comeréis. 4 Pero de los que rumian o que tienen pezuña, no comeréis estos: el camello, porque rumia pero no tiene pezuña hendida, lo tendréis por inmundo. 5 También el conejo, porque rumia, pero no tiene pezuña, lo tendréis por inmundo. 6 Asimismo la liebre, porque rumia, pero no tiene pezuña, la tendréis por inmunda. 7 También el cerdo, porque tiene pezuñas, y es de pezuñas hendidas, pero no rumia, lo tendréis por inmundo. 8 De la carne de ellos no comeréis, ni tocaréis su cuerpo muerto; los tendréis por inmundos.
9 Esto comeréis de todos los animales que viven en las aguas: todos los que tienen aletas y escamas en las aguas del mar, y en los ríos, estos comeréis. 10 Pero todos los que no tienen aletas ni escamas en el mar y en los ríos, así de todo lo que se mueve como de toda cosa viviente que está en las aguas, los tendréis en abominación. 11 Os serán, pues, abominación; de su carne no comeréis, y abominaréis sus cuerpos muertos. 12 Todo lo que no tuviere aletas y escamas en las aguas, lo tendréis en abominación.
13 Y de las aves, estas tendréis en abominación; no se comerán, serán abominación: el águila, el quebrantahuesos, el azor, 14 el gallinazo, el milano según su especie; 15 todo cuervo según su especie; 16 el avestruz, la lechuza, la gaviota, el gavilán según su especie; 17 el búho, el somormujo, el ibis, 18 el calamón, el pelícano, el buitre, 19 la cigüeña, la garza según su especie, la abubilla y el murciélago.
20 Todo insecto alado que anduviere sobre cuatro patas, tendréis en abominación. 21 Pero esto comeréis de todo insecto alado que anda sobre cuatro patas, que tuviere piernas además de sus patas para saltar con ellas sobre la tierra; 22 estos comeréis de ellos: la langosta según su especie, el langostín según su especie, el argol según su especie, y el hagab según su especie. 23 Todo insecto alado que tenga cuatro patas, tendréis en abominación.
24 Y por estas cosas seréis inmundos; cualquiera que tocare sus cuerpos muertos será inmundo hasta la noche, 25 y cualquiera que llevare algo de sus cadáveres lavará sus vestidos, y será inmundo hasta la noche. 26 Todo animal de pezuña, pero que no tiene pezuña hendida, ni rumia, tendréis por inmundo; y cualquiera que los tocare será inmundo. 27 Y de todos los animales que andan en cuatro patas, tendréis por inmundo a cualquiera que ande sobre sus garras; y todo el que tocare sus cadáveres será inmundo hasta la noche. 28 Y el que llevare sus cadáveres, lavará sus vestidos, y será inmundo hasta la noche; los tendréis por inmundos.
29 Y tendréis por inmundos a estos animales que se mueven sobre la tierra: la comadreja, el ratón, la rana según su especie, 30 el erizo, el cocodrilo, el lagarto, la lagartija y el camaleón. 31 Estos tendréis por inmundos de entre los animales que se mueven, y cualquiera que los tocare cuando estuvieren muertos será inmundo hasta la noche. 32 Y todo aquello sobre lo que cayere algo de ellos después de muertos, será inmundo; sea cosa de madera, vestido, piel, saco, sea cualquier instrumento con que se trabaja, será metido en agua, y quedará inmundo hasta la noche; entonces quedará limpio. 33 Toda vasija de barro dentro de la cual cayere alguno de ellos será inmunda, así como todo lo que estuviere en ella, y quebraréis la vasija. 34 Todo alimento que se come, sobre el cual cayere el agua de tales vasijas, será inmundo; y toda bebida que hubiere en esas vasijas será inmunda. 35 Todo aquello sobre lo que cayere parte del cadáver de ellos será inmundo; el horno u hornillos se derribarán; son inmundos, y por inmundos los tendréis. 36 Con todo, la fuente y la cisterna donde se recogen aguas serán limpias; mas lo que hubiere tocado en los cadáveres será inmundo. 37 Y si cayere algo de los cadáveres sobre alguna semilla que se haya de sembrar, será limpia. 38 Mas si se hubiere puesto agua en la semilla, y cayere algo de los cadáveres sobre ella, la tendréis por inmunda.
39 Y si algún animal que tuviereis para comer muriere, el que tocare su cadáver será inmundo hasta la noche. 40 Y el que comiere del cuerpo muerto, lavará sus vestidos y será inmundo hasta la noche; asimismo el que sacare el cuerpo muerto, lavará sus vestidos y será inmundo hasta la noche.
41 Y todo reptil que se arrastra sobre la tierra es abominación; no se comerá. 42 Todo lo que anda sobre el pecho, y todo lo que anda sobre cuatro o más patas, de todo animal que se arrastra sobre la tierra, no lo comeréis, porque es abominación. 43 No hagáis abominables vuestras personas con ningún animal que se arrastra, ni os contaminéis con ellos, ni seáis inmundos por ellos. 44 Porque yo soy Jehová vuestro Dios; vosotros por tanto os santificaréis, y seréis santos, porque yo soy santo; así que no contaminéis vuestras personas con ningún animal que se arrastre sobre la tierra. 45 Porque yo soy Jehová, que os hago subir de la tierra de Egipto para ser vuestro Dios: seréis, pues, santos, porque yo soy santo.
46 Esta es la ley acerca de las bestias, y las aves, y todo ser viviente que se mueve en las aguas, y todo animal que se arrastra sobre la tierra, 47 para hacer diferencia entre lo inmundo y lo limpio, y entre los animales que se pueden comer y los animales que no se pueden comer.
Aqsok nawha'ák megkalmanyása tén han élmanyása
(Dt 14.3-21)
1 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés, tén han Aarón se'e:
2 “Kóltennasák sa' israelitas apwanchek etawagkok ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élleykha nak keso náxop, 3 cham'a ektaqhesseykmoho nak chá'a ayespok ekto, tén han ma'a ánet aphék nak; 4 eyke mopwanchek etawagkok se'e aqsok nawha'ák nak, hawók eykhe han ma'a ektaqhesseykmoho nak ayespok ekto, tén han ánet aphék:
“Cham'a yányátnáxeg, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
5 “Tén han sógkog, kataqhéssamhok eykhe han ayespok ekto m'a, háwe eyke ánet aphék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
6 “Tén han tómhag, etaqhéssamhok eykhe han apyespok apto m'a, háwe eyke ánet apophék. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
7 “Tén han yátapomap, yetneyk eykhe apophék ma'a, ánet eykhe apophék, háwe eyke aptaqhésseykmoho nak apyespok apto. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
8 “Nágkóltaw ápetek agkok xa aqsok nawha'ák nak, nágkólpaknegwomho agko' han ma'a ápak nak. Kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása.
9 “Keñe m'a aqsok élleykha nak neygmen, cham'a wátsam ekwányam, essenhan ma'a wátsam nak, kélwanchek kóltók wánxa m'a ekha nak amék, tén han émpe'ék. 10 Eyke kéméxcheyk kólteméssesek aqsok ekmanyása m'a meyke nak amék, tén han émpe'ék, ekhéyak nak eykhe han ma'a wátsam ekwányam, tén han ma'a wátsam nak, megkeyxek ma'a aqsok keyetse nak, tén han ma'a élyawe nak. 11 Nágkóltow aqsa ápetek agkok; kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawhak ekmanyása, ekmanyása sa' han chá'a kólteméssesek ma'a ápak nak. 12 Ekyókxoho aqsok élleykha nak neygmen meyke nak amék, tén han émpe'ék, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
13 “Náta megkólmowána nak kóltók; yaqwayam nak kólteméssesek élmanyása: cham'a méwá, máma apwenaqte, yátének, 14 akpog apmenek, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a náta meyke ahekhek, 15 tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a kágqag, 16 xápen, tén han sawé, tótaw, tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a cháwok, 17 tén han sepekhék, yámenáteg, yányáho, 18 yátametekteg, apho metekteg, tén han máma, 19 seyána', tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak hápo', saqpa'ay, tén han ma'a mépop.
20 “Ekyókxoho askok élchampayo nak, tén han ma'a élxegamo nak náxop, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, 21 kélwanchek eyke han kóltók ma'a élchampayo nak eykhe chá'a, tén han ma'a élxegamo nak eykhe chá'a náxop, tén han ma'a ekha nak han chá'a ayay'ák ekyepetcheykekxa nak chá'a m'a amagkok, yaqwayam kalnextog chá'a néten. 22 Cháxa ekyókxoho aqsok nak kélwanchek kóltók ma'a pók aptémakxa nak sawa', sawa' apkelyawe, kéyek, tén han séta'. 23 Keñe m'a mók askok élchampayo nak, élxegamo nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
24 “Keso peya sa' katnéssesek kéxegke élmanyása kélyempe'ék se'e:
“Kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
25 “Kélxama ektáhakxa enxoho apma ápak xa aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
26 “Ekyókxoho aqsok nawhak ekha nak aphék, megkatnaha nak ánet aphék, tén han megkatnaha ektaqhésseykmoho ayespok ekto, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása, appaknegwokmók sa' agkok kélxama, ekmanyása apyempehek sa' han etnehek.
27 “Ekyókxoho aqsok nawha'ák, cuatro amagkok nak, élteyammeykegkoho nak xapop kaxog, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása; kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 28 Énxet ektáhakxa enxoho apma ápak xama xa aqsok nak, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa, kéméxcheyk kólteméssesek kéxegke aqsok élmanyása xa aqsok nawha'ák nak.
29 “Keñe m'a aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása s'e aqsok nak: tópéyem, pomo'o, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a aqsok nawha'ák, élpexyaweykegkoho nak xóp kalxog, 30 cham'a seteyt, yáteyem, peyem, póma, tén han yát'áwa'.
31 “Cháxa ekyókxoho aqsok nawha'ák nak, kéméxcheyk kólteméssesek élmanyása, neyseksa nak ma'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, kélxama ektáhakxa enxoho appaknegweykmoho ápak xa aqsok nawha'ák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
32 “Katnehek sa' han ekmanyása ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho chá'a ápak xa aqsok nawha'ák nak, cham'a yántéseksek, essenhan apáwa, tén han ma'a aqsok nawhak émpehek, yágkentamáhak, essenhan han ma'a mók aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a kélanchesso kéltamheykha, kólnegkenek sa' chá'a neygmen, katnehek sa' chá'a élmanyása ekweykmoho ekyáqtésa; keñe sa' natámen kaláxñekxoho'.
33 “Tégwa'akteyk sa' agkok nahan yátegwáxwa apwáxok xama enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak nak kañe' apwáxok katnehek élmanyása, keñe sa' kólpaxqátekxak ma'a yátegwáxwa nak. 34 Ekyókxoho nento ekpálweykta enxoho yegmen eñama xa yátegwáxwa nak, élmanyása sa' katnehek; keñe sa' ma'a ekyókxoho aqsok égmenek ekyetno enxoho m'a kañe', katnehek sa' ekmanyása. 35 Ekyókxoho aqsok ektégweykta enxoho ápak xa aqsok nawhak nak, katnehek sa' ekmanyása, megkeyxek sa' ma'a kélmakhetchessamakxa kelpasmaga, tén han ma'a kélwatnamakxa nak táxa: kólyaqnegkesagkok sa', hakte aqsok ekmanyása xa, cháxa eyeyméxko nak han kéxegke kólteméssesek aqsok élmanyása xa.
36 “Eyáxñeyo sa' eyke chá'a katnehek ma'a ekteyapmakxa nak yegmen, essenhan ma'a yámelchet ekyamaxchexa nak chá'a yegmen; eyke m'a énxet appaknegweykmoho xa aqsok nawha'ák apák nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek.
37 “Tégwa'akteyk sa' agkok xama aqsok aktek yaqwayam nak kólchenekxak xama xa aqsok nawhak ápak nak, katnahagkok sa' eyke aqsa chá'a eyáxñeyo m'a aqsok aktek nak; 38 Keñe sa' ekyésa enxoho m'a aqsok aktek nak, ektégwa'akto enxoho néten xa aqsok nawhak ápak nak, kólteméssesek sa' aqsok élmanyása.
39 “Ketsekkek sa' agkok han xama aqsok nawhak, kélmowána nak kéxegke kóltók, keñe sa' énxet appaknegweykmoho enxoho m'a ápak nak, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa. 40 Énxet apto enxoho ápetek ma'a kéltósso étsapma, kéméxcheyk elyenyeksek apkelnaqta, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa; énxet aptekkesso enxoho ápak ma'a aqsok nawhak, kéméxcheyk han elyenyeksek apkelnaqta m'a, katnehek sa' ekmanyása apyempehek ekweykmoho ekyáqtésa.
41 “Nágkóltaw xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, aqsok nawha'ák élmanyása m'a.
42 “Megkéméxchek kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, megkeyxek ma'a ektaxñáseykegkoho nak náye' xapop kaxog, tén han ma'a cuatro amagkok nak, essenhan ma'a ekxámokma nak amagkok, hakte aqsok nawha'ák élmanyása m'a. 43 Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 44 hakte ko'o sekteme Dios Wesse' kélagkok. Kéméxcheyk kéxegke kóláxñásekxohok kéltémakxa, tén han kólteméssesaxchek kélpagkanamaxche', hakte ko'o sekteme sekpagkanamaxche'. Nágkólteméssesaxche élmanyása kélyempe'ék kóltók xama enxoho m'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog. 45 Ko'o sekteme Wesse' kélagkok, sélántekkesso axta m'a Egipto, yaqwayam héltéhek Dios kélagkok. Kéméxcheyk kéxegkáxa kóltéhek kélpagkanamaxche', hakte sekpagkanamaxche ko'o.”
46 Cháxa segánamakxa agkok aqsok nawha'ák xa, náta, tén han ekyókxoho aqsok ekhéyak nak neygmen, tén han élweynchámeykha nak, tén han ma'a ekyókxoho aqsok nawha'ák élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, 47 yaqwayam enxoho chá'a kólyekpelkohok ma'a megkamanyása nak, tén han ma'a ekmanyása nak, tén han ma'a aqsok nawha'ák megkólmowána nak kóltók, tén han ma'a kélmowána nak kóltók.