Jeremías profetiza a los judíos en Egipto
1 Palabra que vino a Jeremías acerca de todos los judíos que moraban en la tierra de Egipto, que vivían en Migdol, en Tafnes, en Menfis y en tierra de Patros, diciendo: 2 Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: Vosotros habéis visto todo el mal que traje sobre Jerusalén y sobre todas las ciudades de Judá; y he aquí que ellas están el día de hoy asoladas; no hay quien more en ellas, 3 a causa de la maldad que ellos cometieron para enojarme, yendo a ofrecer incienso, honrando a dioses ajenos que ellos no habían conocido, ni vosotros ni vuestros padres. 4 Y envié a vosotros todos mis siervos los profetas, desde temprano y sin cesar, para deciros: No hagáis esta cosa abominable que yo aborrezco. 5 Pero no oyeron ni inclinaron su oído para convertirse de su maldad, para dejar de ofrecer incienso a dioses ajenos. 6 Se derramó, por tanto, mi ira y mi furor, y se encendió en las ciudades de Judá y en las calles de Jerusalén, y fueron puestas en soledad y en destrucción, como están hoy. 7 Ahora, pues, así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: ¿Por qué hacéis tan grande mal contra vosotros mismos, para ser destruidos el hombre y la mujer, el muchacho y el niño de pecho de en medio de Judá, sin que os quede remanente alguno, 8 haciéndome enojar con las obras de vuestras manos, ofreciendo incienso a dioses ajenos en la tierra de Egipto, adonde habéis entrado para vivir, de suerte que os acabéis, y seáis por maldición y por oprobio a todas las naciones de la tierra? 9 ¿Os habéis olvidado de las maldades de vuestros padres, de las maldades de los reyes de Judá, de las maldades de sus mujeres, de vuestras maldades y de las maldades de vuestras mujeres, que hicieron en la tierra de Judá y en las calles de Jerusalén? 10 No se han humillado hasta el día de hoy, ni han tenido temor, ni han caminado en mi ley ni en mis estatutos, los cuales puse delante de vosotros y delante de vuestros padres.
11 Por tanto, así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: He aquí que yo vuelvo mi rostro contra vosotros para mal, y para destruir a todo Judá. 12 Y tomaré el resto de Judá que volvieron sus rostros para ir a tierra de Egipto para morar allí, y en tierra de Egipto serán todos consumidos; caerán a espada, y serán consumidos de hambre; a espada y de hambre morirán desde el menor hasta el mayor, y serán objeto de execración, de espanto, de maldición y de oprobio. 13 Pues castigaré a los que moran en tierra de Egipto como castigué a Jerusalén, con espada, con hambre y con pestilencia. 14 Y del resto de los de Judá que entraron en la tierra de Egipto para habitar allí, no habrá quien escape, ni quien quede vivo para volver a la tierra de Judá, por volver a la cual suspiran ellos para habitar allí; porque no volverán sino algunos fugitivos.
15 Entonces todos los que sabían que sus mujeres habían ofrecido incienso a dioses ajenos, y todas las mujeres que estaban presentes, una gran concurrencia, y todo el pueblo que habitaba en tierra de Egipto, en Patros, respondieron a Jeremías, diciendo: 16 La palabra que nos has hablado en nombre de Jehová, no la oiremos de ti; 17 sino que ciertamente pondremos por obra toda palabra que ha salido de nuestra boca, para ofrecer incienso a la reina del cielo, derramándole libaciones, como hemos hecho nosotros y nuestros padres, nuestros reyes y nuestros príncipes, en las ciudades de Judá y en las plazas de Jerusalén, y tuvimos abundancia de pan, y estuvimos alegres, y no vimos mal alguno. 18 Mas desde que dejamos de ofrecer incienso a la reina del cielo y de derramarle libaciones, nos falta todo, y a espada y de hambre somos consumidos. 19 Y cuando ofrecimos incienso a la reina del cielo, y le derramamos libaciones, ¿acaso le hicimos nosotras tortas para tributarle culto, y le derramamos libaciones, sin consentimiento de nuestros maridos?
20 Y habló Jeremías a todo el pueblo, a los hombres y a las mujeres y a todo el pueblo que le había respondido esto, diciendo: 21 ¿No se ha acordado Jehová, y no ha venido a su memoria el incienso que ofrecisteis en las ciudades de Judá, y en las calles de Jerusalén, vosotros y vuestros padres, vuestros reyes y vuestros príncipes y el pueblo de la tierra? 22 Y no pudo sufrirlo más Jehová, a causa de la maldad de vuestras obras, a causa de las abominaciones que habíais hecho; por tanto, vuestra tierra fue puesta en asolamiento, en espanto y en maldición, hasta quedar sin morador, como está hoy. 23 Porque ofrecisteis incienso y pecasteis contra Jehová, y no obedecisteis a la voz de Jehová, ni anduvisteis en su ley ni en sus estatutos ni en sus testimonios; por tanto, ha venido sobre vosotros este mal, como hasta hoy.
24 Y dijo Jeremías a todo el pueblo, y a todas las mujeres: Oíd palabra de Jehová, todos los de Judá que estáis en tierra de Egipto. 25 Así ha hablado Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, diciendo: Vosotros y vuestras mujeres hablasteis con vuestras bocas, y con vuestras manos lo ejecutasteis, diciendo: Cumpliremos efectivamente nuestros votos que hicimos, de ofrecer incienso a la reina del cielo y derramarle libaciones; confirmáis a la verdad vuestros votos, y ponéis vuestros votos por obra. 26 Por tanto, oíd palabra de Jehová, todo Judá que habitáis en tierra de Egipto: He aquí he jurado por mi grande nombre, dice Jehová, que mi nombre no será invocado más en toda la tierra de Egipto por boca de ningún hombre de Judá, diciendo: Vive Jehová el Señor. 27 He aquí que yo velo sobre ellos para mal, y no para bien; y todos los hombres de Judá que están en tierra de Egipto serán consumidos a espada y de hambre, hasta que perezcan del todo. 28 Y los que escapen de la espada volverán de la tierra de Egipto a la tierra de Judá, pocos hombres; sabrá, pues, todo el resto de Judá que ha entrado en Egipto a morar allí, la palabra de quién ha de permanecer: si la mía, o la suya. 29 Y esto tendréis por señal, dice Jehová, de que en este lugar os castigo, para que sepáis que de cierto permanecerán mis palabras para mal sobre vosotros. 30 Así ha dicho Jehová: He aquí que yo entrego a Faraón Hofra rey de Egipto en mano de sus enemigos, y en mano de los que buscan su vida, así como entregué a Sedequías rey de Judá en mano de Nabucodonosor rey de Babilonia, su enemigo que buscaba su vida.
Wesse' egegkok apcháphássesso appeywa judíos apkelmahéyak axta Egipto
1 Keso amya'a apxawe axta Jeremías, ekxeyenma m'a apyókxoho judíos apkelhayam axta m'a Egipto, cham'a tegma apkelyawe nak Migdol, Tafnes, Menfis, tén han ma'a yókxexma ekpayho nak nepyeyam: 2 “Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Kélweteyak axta kéxegke ekyókxoho aqsok ekmaso seyáphassama axta ko'o m'a Jerusalén, tén han ma'a pók tegma apkelyawe nak Judá. Nápakha'a apketkók kaxwók aptamheykekxak ma'a, méko han ekha m'a, 3 eñama m'a aqsok ekmaso apkeláneyak, hakte elókassegkek axta ko'o apkelpeykessamo m'a mók aqsok kéláyókxa nak tén han apkelméssama chá'a m'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok; aqsok kéláyókxa melya'ásegko nak ma'a, tén han megkólya'ásegko nak kéxegke, tén han melya'áseykegko axta m'a kélyapmeyk nano'. 4 Éláphassáseykekxeyk axta eykhe chá'a ko'o kéxegke apkellegasso nak sekpeywa, yaqwayam enxoho eltennaksek megyánhek kóllának ma'a aqsok ekmaso agko', sektaqnagkamo nak chá'a ko'o. 5 Axta eyke kéxegke hélyeheykekxoho', axta nahan hélháxenmo'. Megkólwátéseykegkok kélláneyak aqsok ekmaso, kéllenxanmeykegkók aqsa kélmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak. 6 Keñe seklómo ahagko' ko'o, máxa táxa eyáléwe axta temék élwatnama m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén. Nápakha'a apketkók axta aptamheykekxa', tén han meyke xama aqsok, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak.
7 “Ektáhak ko'o kaxwók sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte, Dios apagkok nak Israel: ¿Yaqsa ektéma kéltekkessama nak kéxegke kélagkók kélagko' kélnepyeseksa xa aqsok ekmaso agko' nak? ¿Yaqsa ektéma kélhayo nak apkeletsapma apyókxoho m'a énxet'ák Judá, cham'a apkelennay'a nak, kelán'ák, sakcha'a, ekweykekxoho m'a kaxwe ekpalleyam nak, yaqwayam enxoho megkeymaxcheyk xama enxoho'? 8 ¿Yaqsa ektéma séllókassama nak, eñama m'a ektémakxa nak aqsok kélláneyak, tén han kélméssama chá'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok mók aqsok kéláyókxa s'e kañe' Egipto nak, kélmeyeykenxa nak kélhaya? Sa' kagkések kélmassésamaxkoho kélagkok kélagko' kéxegke xa, katnéssásekxak sa' kéltémo nak chá'a hentemegwomhok exma ekmaso, tén han mékoho nepyeseksa pók aptémakxa énxet'ák nak keso náxop. 9 ¿Kelwagqámeykegkeya kéxegke ekyókxoho aqsok ekmaso apkeláneyak axta m'a kélyapmeyk nano', tén han aqsok apkeláneyak axta chá'a m'a kelwesse'e apkelwányam axta Judá, yetlo apnaqteyegka'a, kéxegke nahan, yetlo kélnaqteyegka'a, kélláneykegko axta m'a yókxexma Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén? 10 Megkólyaqmagkasseykmok makham kéltémakxa kéxegke ekwokmoho makham se'e negwánxa nak, megkólayek han, megkólláneykegkok nahan ma'a séltémókxa nak kóltéhek, tén han segánamakxa sekmésso axta ko'o kéxegke, tén han ma'a kélyapmeyk nano' axta.
11 “Cháxa keñamak sektáha nak ko'o séláneya kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte, Dios apagkok nak Israel: Ekxénchek ko'o alhak kéxegke aqsok ekmaso, tén han amasséssók ekyókxoho apchókxa Judá. 12 Wának sa' ko'o kólmasséssók apyókxoho m'a apkelheykekxa nak Judá, tén han apkelpekheykha axta elmeyekxak elhakxak ma'a Egipto. Apyókxoho sa' eletsapok kempakhakma, meyk, cham'a ketcheyetse nak ekweykekxoho m'a apkelwányam nak, etnahagkokxak sa' éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso, tén han mékoho, tén han aqsok eyeymáxkohol'a kataxche'. 13 Allegássesagkohok sa' ko'o apheykha nak Egipto, ektéma axta séllegassáseykegkoho m'a énxet'ák Jerusalén, kempakhakma sa' alha', meyk, tén han negmasse. 14 Melegketakpek sa' xama enxoho m'a énxet'ák Judá, apkeleymomap axta, apkelmahéyak apkelhayam ma'a Egipto, méko sa' xama enxoho yeymakpok. Emáwhok sa' eyke elmeyenták makham Judá, yaqwayam elhaták makham ma'a, melwateyk sa' eyke, melxeganakmo enxoho apqántawo.’”
15 Keñe axta m'a apkelya'áseykegkoho axta chá'a élmésso apnaqteyegka'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak, tén han ma'a kelán'ák ekheykencha'a axta m'a, ekyókxoho eyaqneykekxo axta ekxámokma agko' ma'a, tén han judíos apheykencha'a axta m'a yókxexma ekpayho nak nepyeyam ma'a Egipto, aptáha apkelátegmowágko Jeremías se'e:
16 —Mólyahakxeyk sa' negko'o xa amya'a senseykentegkesso nak xép, eñama nak Wesse' egegkok. 17 Anlenxanmohok sa' aqsa nenlánéyak ma'a nenxeyenma nak anlanagkok. Anlenxanmohok sa' negmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino m'a negáyókxa Wesse' Ekwányam Eñama Néten, nenláneykegko nak chá'a, ekwokmoho makham se'e kaxwo nak, apkeláneykegko axta nahan chá'a nanók ma'a ẽlyapmeyk nano', tén han kelwesse'e apkelwányam egagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e axta m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén. Xámok axta nentéyak ma'a nanók axta, tásek axta han negheykha, axta hegáhapweyk xama enxoho ekmaso negheykha; 18 keñe ekmassama negmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ ekmassama ekha ekyókxoho aqsok, apkeletsepmeyk énxet'ák egagkok meyk élnapma tén han kempakhakma.
19 Axta táhak han élpaqmeta kelán'ák se'e:
—Anlanagkohok axta nahan chá'a negko'óxa kelpasmaga yetlo néleykmassáseykha ektémakxa ekyókxa m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ agmések axta chá'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han negmésso naqsa vino, ennaqteyegka'a axta eyke chá'a keñamak segmésso yaqwayam anlanagkok ekyókxoho xa. Anlenxanmohok sa' eyke makham nenlánéyak.
20 Keñe axta Jeremías apchátegmowagkokxo apyókxoho énxet tén han kelán'ák ekteme axta élátegmowéyak xa ektáha nak. Axta aptáhak apkeláneya s'e:
21 —¿Kélanagkamcheya kéxegke mey'ásegkok Wesse' egegkok tén han kalwagqeykmok kélméssama axta chá'a kéxegke aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok mók aqsok kéláyókxa m'a tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a ámay nak Jerusalén, tén han ma'a kélyapmeyk nano' axta, yetlo kelwesse'e apkelwányam kélagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e kélagkok axta, ekweykekxoho m'a apyókxoho énxet'ák nak? 22 Massegkek axta eyke apkelenmáxamap Wesse' egegkok ma'a aqsok ekmaso kélláneyak, kélláneykegko axta kéxegke, cham'a aptaqnagkamo apagko' nak chá'a m'a. Cháxa keñamak ektamheykekxo nak kaxwók ekmaso kélókxa kéxegke tén han meyke xama énxet apha m'a; éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso tamheykekxa', aqsok eyeymáxkohol'a kataxche'. 23 Cháxa ekmaso kélheykha kélweteya nak kaxwók kéxegke eyáhapwaya, cha'a keñamak kélmésso aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak, kélláneykegkek megkólya'assáxma nápaqtók Wesse' egegkok, hakte megkólyaheykekxohok ma'a appeywa, tén han ma'a segánamakxa apagkok, megkólláneykegkok han ma'a apchánamakxa nak kóltéhek.
24 Aptáhak axta han Jeremías apkeláneya apyókxoho énxet'ák, tén han kelán'ák se'e:
—Kóleyxho s'e Wesse' egegkok appeywa, kélyókxoho kéxegke énxet'ák Judá, kélheykha nak Egipto. 25 Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Kéxegke kelán'ák, kélteme nak chá'a kélpeywa, kélláneyak nak chá'a m'a kélxeyenma kóllána'. Kélxeyenma nak chá'a kólmések aqsok ánek ekmátsa ekpaqneyam éten agkok, tén han aqsok kélmésso naqsa vino m'a ‘Wesse' Ekwányam Eñama Néten,’ kélxeyenma nak chá'a kóllának ma'a kélxeyenma nak chá'a kóllána'. ¡Táse', kóllána' sa' ma'a aqsok kélxeyenma nak kóllána'! 26 Kóleyxho sa' kélyókxoho kéxegke énxet'ák Judá kélheykha nak Egipto, sektáhakxa ko'o séláneya kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse': Naqsók ko'o sektáha sekxéna yetlo sekxeyenma sekwesey ekteme nak ekyawe agko', méko sa' xama enxoho apkeñama nak Judá exének makham sekwesey ekyókxoho kañe' Egipto, etnehek se'e: Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok. 27 Hakte alanha sa' ko'o, yaqwayam wahak ma'a aqsok ekmaso, háwe m'a aqsok ektaqmela nak. Apyókxoho énxet'ák Judá apheykha nak Egipto, kólmasséssók sa' apyókxoho eñama kempakhakma tén han meyk. 28 Apqántawók apagko' sa' eleymakpok apkelegketamap kempakhakma, elwakxak makham ma'a Judá apkelenyeykta m'a Egipto. Apyókxoho apkelheykekxa axta Judá tén han apkelmeyáyam axta apkelhe Egipto, elwetak sa' yaqsa ekpeywa ektéma, ko'o essenhan apkelpeywa nak ma'a. 29 Agkések sa' ko'o kéxegke s'e aqsok magkenatchesso yaqwayam kólya'asagkohok peya katnehek ma'a sekmáheyókxa axta atnéssesek, ko'o sektáha nak Wesse', tén han sekmáheyo allegássesagkohok se'e apchókxa nak: 30 Agkések sa' ko'o apkelenmexma apkeltaqnagkamo apagko' nak ma'a faraón Hofra wesse' apwányam nak Egipto, ekhawo sekteméssessamakxa axta Sedequías wesse' apwányam axta Judá sekméssama m'a Nabucodonosor, wesse' apwányam nak Babilonia, apkenmexma aptaqnagkamo apagko' axta chá'a.