Carta de Jeremías a los cautivos
1 Estas son las palabras de la carta que el profeta Jeremías envió de Jerusalén a los ancianos que habían quedado de los que fueron transportados, y a los sacerdotes y profetas y a todo el pueblo que Nabucodonosor llevó cautivo de Jerusalén a Babilonia 2 (después que salió el rey Jeconías, la reina, los del palacio, los príncipes de Judá y de Jerusalén, los artífices y los ingenieros de Jerusalén), 3 por mano de Elasa hijo de Safán y de Gemarías hijo de Hilcías, a quienes envió Sedequías rey de Judá a Babilonia, a Nabucodonosor rey de Babilonia. Decía: 4 Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, a todos los de la cautividad que hice transportar de Jerusalén a Babilonia: 5 Edificad casas, y habitadlas; y plantad huertos, y comed del fruto de ellos. 6 Casaos, y engendrad hijos e hijas; dad mujeres a vuestros hijos, y dad maridos a vuestras hijas, para que tengan hijos e hijas; y multiplicaos ahí, y no os disminuyáis. 7 Y procurad la paz de la ciudad a la cual os hice transportar, y rogad por ella a Jehová; porque en su paz tendréis vosotros paz. 8 Porque así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: No os engañen vuestros profetas que están entre vosotros, ni vuestros adivinos; ni atendáis a los sueños que soñáis. 9 Porque falsamente os profetizan ellos en mi nombre; no los envié, ha dicho Jehová. 10 Porque así dijo Jehová: Cuando en Babilonia se cumplan los setenta años, yo os visitaré, y despertaré sobre vosotros mi buena palabra, para haceros volver a este lugar. 11 Porque yo sé los pensamientos que tengo acerca de vosotros, dice Jehová, pensamientos de paz, y no de mal, para daros el fin que esperáis. 12 Entonces me invocaréis, y vendréis y oraréis a mí, y yo os oiré; 13 y me buscaréis y me hallaréis, porque me buscaréis de todo vuestro corazón. 14 Y seré hallado por vosotros, dice Jehová, y haré volver vuestra cautividad, y os reuniré de todas las naciones y de todos los lugares adonde os arrojé, dice Jehová; y os haré volver al lugar de donde os hice llevar. 15 Mas habéis dicho: Jehová nos ha levantado profetas en Babilonia. 16 Pero así ha dicho Jehová acerca del rey que está sentado sobre el trono de David, y de todo el pueblo que mora en esta ciudad, de vuestros hermanos que no salieron con vosotros en cautiverio; 17 así ha dicho Jehová de los ejércitos: He aquí envío yo contra ellos espada, hambre y pestilencia, y los pondré como los higos malos, que de tan malos no se pueden comer. 18 Los perseguiré con espada, con hambre y con pestilencia, y los daré por escarnio a todos los reinos de la tierra, por maldición y por espanto, y por burla y por afrenta para todas las naciones entre las cuales los he arrojado; 19 por cuanto no oyeron mis palabras, dice Jehová, que les envié por mis siervos los profetas, desde temprano y sin cesar; y no habéis escuchado, dice Jehová. 20 Oíd, pues, palabra de Jehová, vosotros todos los transportados que envié de Jerusalén a Babilonia. 21 Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, acerca de Acab hijo de Colaías, y acerca de Sedequías hijo de Maasías, que os profetizan falsamente en mi nombre: He aquí los entrego yo en mano de Nabucodonosor rey de Babilonia, y él los matará delante de vuestros ojos. 22 Y todos los transportados de Judá que están en Babilonia harán de ellos una maldición, diciendo: Póngate Jehová como a Sedequías y como a Acab, a quienes asó al fuego el rey de Babilonia. 23 Porque hicieron maldad en Israel, y cometieron adulterio con las mujeres de sus prójimos, y falsamente hablaron en mi nombre palabra que no les mandé; lo cual yo sé y testifico, dice Jehová. 24 Y a Semaías de Nehelam hablarás, diciendo: 25 Así habló Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, diciendo: Tú enviaste cartas en tu nombre a todo el pueblo que está en Jerusalén, y al sacerdote Sofonías hijo de Maasías, y a todos los sacerdotes, diciendo: 26 Jehová te ha puesto por sacerdote en lugar del sacerdote Joiada, para que te encargues en la casa de Jehová de todo hombre loco que profetice, poniéndolo en el calabozo y en el cepo. 27 ¿Por qué, pues, no has reprendido ahora a Jeremías de Anatot, que os profetiza? 28 Porque él nos envió a decir en Babilonia: Largo será el cautiverio; edificad casas, y habitadlas; plantad huertos, y comed el fruto de ellos. 29 Y el sacerdote Sofonías había leído esta carta a oídos del profeta Jeremías. 30 Y vino palabra de Jehová a Jeremías, diciendo: 31 Envía a decir a todos los cautivos: Así ha dicho Jehová de Semaías de Nehelam: Porque os profetizó Semaías, y yo no lo envié, y os hizo confiar en mentira; 32 por tanto, así ha dicho Jehová: He aquí que yo castigaré a Semaías de Nehelam y a su descendencia; no tendrá varón que more entre este pueblo, ni verá el bien que haré yo a mi pueblo, dice Jehová; porque contra Jehová ha hablado rebelión.
Jeremías apcháphássesso weykcha'áhak kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa
1-2 Apcháphássessek axta weykcha'áhak Dios appeywa aplegasso Jeremías eñama Jerusalén ma'a apkelámha apmonye'e apkeleymomap axta kélnaqleykekxa megkatnahakxa apkelókxa, tén han ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apkellegasso nak Dios appeywa, tén han énxet'ák apnaqleykekxa axta Nabucodonosor ma'a Babilonia apkeleñama m'a Jerusalén, cham'a natámen axta kélyentameykekxa megkatnahakxa apchókxa wesse' apwányam Jeconías, yetlo egken wesse' ekwányam, tén han ma'a apkeláneykha apkeltamheykha axta chá'a m'a apxagkok, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak Judá, tén han Jerusalén, tén han ma'a apkelánéyak nak aqsok, tén han ma'a apkelyenyekhéyak nak chá'a sawo. 3 Elasá axta nahan apso xa weykcha'áhak nak, Safán axta apketche, tén han Guemarías, Hilquías axta apketche, apkeláphassama axta Sedequías wesse' apwányam axta Judá m'a Babilonia yaqwayam enxoho elmahagkok ma'a aphakxa nak wesse' apwányam Nabucodonosor. Axta temék weykcha'áhak kéltáxésso s'e:
4 “Keso aptáhakxa nak apkelxéna Wesse' ekha nak apyennaqte, Dios apagkok nak Israel apyókxoho m'a énxet'ák apkelántekkesso axta Jerusalén, apkeláphassama m'a Babilonia: 5 ‘Kóllanák sa' kélxanák, kólhakha sa' xa; kólchenekxa sa' yámet ekha nak ekyexna, kóltawák sa' han ekyexna. 6 Kóltegyák sa' nahan kélnaqteyegka'a, kólweta sa' kélketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák, etegyagkok sa' nahan apnaqteyegka'a m'a, elwetak sa' han apketchek. Kólxámágwomho kélagko' sa' xa, nágkóltemekxa kélqántawo'. 7 Kóltemeykha sa' yaqwayam kólpasmok ma'a tegma apwányam séxakhagweykenxa nak ko'o kéxegke, kólmaxnésses nahan chá'a kólának apasmok ko'o, hakte taqmelágkek sa' agkok apheykha énxet'ák ma'a, kataqmelagkok sa' kéxegkáxa kélheykha m'a. 8 Ektáhak ko'o séláneya kéxegke seyésa, ko'o sektáha nak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel: Nágkólho elyexanchesha m'a apkelxeyenma nak chá'a aptamhéyak apkellegasso sekpeywa, tén han ma'a apkelxeyenma nak chá'a apkelya'áseykegkoho aqsok ekpowásamáxche', apheykha nak kélnepyeseksa kéxegke; nágkóleyxho m'a ektémakxa nak chá'a apkelxeyenma apkelwete apkelwanmagko. 9 Wanchek amya'a m'a aptémakxa nak chá'a apkellegassama m'a sekpeywa. Malápháseykha ko'o m'a. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’
10 “Aptáhak Wesse' egegkok se'e: ‘Wokmek sa' agkok setenta apyeyam ma'a Babilonia, kaxénekxak sa' ko'o makham ewáxok kéxegke, alának sa' ma'a aqsok sekxeyenma axta alána', wának sa' kólchexyók makham se'e yókxexma nak. 11 Ekya'ásegkók ko'o sekmáheyókxa atnéssesek kéxegke, yaqwayam kataqmelekxak kélheykha, háwe m'a ekmaso nak kélheykha, yaqwayam sa' kayágwomhok agko' kélhaxneykha m'a egmonye' sa'. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 12 Keñe sa' kéxegke hélwónmakha chá'a, hélyo'ótagkasek sa' chá'a kélmaxnagko, weyxhok sa' nahan chá'a ko'o. 13 Hélchetmok sa' chá'a, hélwetekxak sa' nahan chá'a, hakte hélchetmok sa' ekweykmoho kañók agko' kélwáxok. 14 Naqso', wohok sa' chá'a ko'o hélwetekxak kéxegke, ayaqmagkassesek mók ektémakxa kélheykha: alántekkessekxak sa' chá'a m'a ekyókxoho apheykegkaxa nak chá'a pók aptémakxa énxet'ák, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma sélya'assamakxa axta chá'a séxpánchessama, wánchásekxak sa', wának sa' kólchexyók makham se'e yókxexma, sélántekkessamakxa axta. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’
15 “Kéltemék chá'a kélpeywa kéxegke s'e: ‘Ẽlméssek negko'o Wesse' egegkok, Dios appeywa apkellegasso s'e Babilonia.’ 16 (Aptáhak apxéna Wesse' egegkok ma'a wesse' apwányam apyaqmagkasso nak apteme wesse' apwányam ma'a David, tén han ma'a apheykha nak xa tegma apwányam nak, kélnámakkok nak kéxegke, megkólántekkesso axta xamók kéxegke kélnaqleykekxo m'a megkatnahakxa kélókxa: 17 ‘Ektáhak ko'o sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse' ekha sekyennaqte: Wahak sa' ko'o kempakhakma, meyk, tén han negmasse. Wának sa' elhágwakxohok se'e higo ekyexna élmaso éltahapma nak, élmaso agko' nak, megkólmowána nak kóltók. 18 Alyetlókasha sa' kempakhakma, meyk tén han negmasse. Wának sa' ko'o elpexyennók apkelaye apkelwet'a enxoho m'a apyókxoho énxet'ák, atnessásekxak sa' ko'o éñamakxa néltémo hentemegwomhok exma ekmaso, tén han negmegqakto, xama aqsok ekpexchessamo nak egyempehek agweta' tén han segyegwakkassamo nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák, sélya'assamakxa nak chá'a ko'o séxpánchessama. 19 Hakte melyeheykekxohok ma'a sélpaqhetchesso axta ko'o, seyásenneykekxo axta m'a séláneykha apkellegasso nak sekpeywa, cham'a séláphassáseykekxo axta chá'a, megkólháxenmo axta chá'a kéxegke. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 20 Kólyahakxoho chá'a sekpeywa, kélyókxoho sélántekkesso axta s'e Jerusalén nak, sélya'assama m'a Babilonia.’)
21 “Aptáhak apxéna Wesse' ekha nak apyennaqte, Dios apagkok nak Israel ma'a Ahab, Colaías axta apketche, tén han ma'a Sedequías, Maaseías axta apketche, apkeltennassama nak chá'a kéxegke aqsok megkamámnaqsoho, apxeyenma m'a Wesse' egegkok appeywa: ‘Wának sa' ko'o elmok ma'a Nabucodonosor, wesse' apwányam nak Babilonia, elnápok sa' kélnápaqta'awók kéxegke. 22 Peyk sa' agkok chá'a yának katnégwomhok exma ekmaso xama énxet kélántekkesso axta Judá apheykencha'a nak kaxwók ma'a Babilonia, sa' etnehek chá'a s'e: Sa' etnéssesek xép Wesse' egegkok ma'a apteméssessamakxa axta m'a Sedequías, tén han Ahab, apkelwatnama axta wesse' apwányam Babilonia apkexakhama nátex. 23 Sa' katnehek xa ektáha nak, eñama apkeláneyak aqsok ekmaso agko' ma'a kañe' Israel: Apnaqtawáseykegkók apnaqteyegka'a apkelánéseykegko chá'a m'a apnámakkok apnaqteyegka'a, apkelmopwancha'a amya'a nahan chá'a aptamheykegkok apkelxeyenma m'a sektémakxa sekpeywa, maltémo nak chá'a ko'o elxének. Ekya'ásegkók ko'o xa, ekweteyak nahan. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”
Amya'a kélaphássesso Semaías
24 Axta apkeltamhók etnehek yának Jeremías Wesse' egegkok Semaías se'e, apkeñama nak Nehelam: 25 “Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte, Dios apagkok nak Israel se'e: ‘Apcháphássessek xép weykcha'áhak aptáxésso apagko' ma'a apyókxoho énxet'ák apheykha nak Jerusalén, tén han apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Sofonías, Maaseías axta apketche, tén han ma'a apyókxoho apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok apkelxegexma'a nak. Axta aptáhak xép aptáxéssesso Sofonías se'e: 26 Wesse' egegkok xép apteméssesso apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok, apyaqmagkasso m'a Joiadá, yaqwayam etnehek apkelányo chá'a aqsok m'a tegma appagkanamap nak. Apwa'ak sa' agkok chá'a xama énxet ekyeyháxma, appaqmetchek sa' agkok chá'a etnehek ma'a aptémól'a xama Dios appeywa aplegasso, elatchessesek sa' chá'a exchep apmagkok ma'a yámet élyagqaxe, etétek sa' nahan cadenas. 27 ¿Yaqsa axta ektéma menókáseykencha'a exchep Jeremías, apkeñama nak Anatot, appaqmeyesma nak chá'a kélnápaqta'awók kéxegke, aptémól'a m'a Dios appeywa aplegasso? 28 Weykmók axta nahan negko'o segáphássesso weykcha'áhak ma'a Babilonia nak, aptéma sẽlanagkama s'e: Ahóxek sa' katnehek kélhayam kéxegke megkatnahakxa kélókxa; kóllanák sa' kélxanák ma'a, kólhakha sa' han ma'a, kólchenekxa nahan ma'a yámet ekha nak ekyexna, kóltawák sa' ma'a ekyexna nak.’”
29 Apkelyetsetchessek axta weykcha'áhak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Sofonías ma'a Jeremías. 30 Keñe axta Wesse' egegkok appaqhetchesa m'a Jeremías, aptáhak axta apcháneya s'e: 31 “Eltennés sa' apyókxoho énxet'ák kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa, sektáha ko'o sélxéna, sektáha nak Wesse': Apxeyenmeyk chá'a aplegassama kéxegke sekpeywa m'a Semaías apkeñama nak Nehelam, megkatnahakxoho eykhe ko'o seyáphasso, apkeltémók nahan chá'a kéxegke megkólya'ássók ma'a aqsok megkamámnaqsoho nak. 32 Ekxénchek ko'o añássesagkohok ma'a Semaías, ko'o sektáha nak Wesse' ekweykekxoho m'a aptawán'ák neptámen. Metepagkek sa' aptawán'ák neptámen nepyeseksa énxet'ák ahagkok, métyehek sa' aqsok ektaqmela peya nak ko'o atnéssesek ma'a énxet'ák ahagkok, hakte appeywa chá'a keñamak apkeltémo ko'o hénmexekxak ma'a énxet'ák. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.”