Profecías contra los reyes de Judá
1 Así dijo Jehová: Desciende a la casa del rey de Judá, y habla allí esta palabra, 2 y di: Oye palabra de Jehová, oh rey de Judá que estás sentado sobre el trono de David, tú, y tus siervos, y tu pueblo que entra por estas puertas. 3 Así ha dicho Jehová: Haced juicio y justicia, y librad al oprimido de mano del opresor, y no engañéis ni robéis al extranjero, ni al huérfano ni a la viuda, ni derraméis sangre inocente en este lugar. 4 Porque si efectivamente obedeciereis esta palabra, los reyes que en lugar de David se sientan sobre su trono, entrarán montados en carros y en caballos por las puertas de esta casa; ellos, y sus criados y su pueblo. 5 Mas si no oyereis estas palabras, por mí mismo he jurado, dice Jehová, que esta casa será desierta.
6 Porque así ha dicho Jehová acerca de la casa del rey de Judá: Como Galaad eres tú para mí, y como la cima del Líbano; sin embargo, te convertiré en soledad, y como ciudades deshabitadas. 7 Prepararé contra ti destruidores, cada uno con sus armas, y cortarán tus cedros escogidos y los echarán en el fuego.
8 Y muchas gentes pasarán junto a esta ciudad, y dirán cada uno a su compañero: ¿Por qué hizo así Jehová con esta gran ciudad? 9 Y se les responderá: Porque dejaron el pacto de Jehová su Dios, y adoraron dioses ajenos y les sirvieron.
10 No lloréis al muerto, ni de él os condoláis; llorad amargamente por el que se va, porque no volverá jamás, ni verá la tierra donde nació.
11 Porque así ha dicho Jehová acerca de Salum hijo de Josías, rey de Judá, el cual reinó en lugar de Josías su padre, y que salió de este lugar: No volverá más aquí, 12 sino que morirá en el lugar adonde lo llevaron cautivo, y no verá más esta tierra.
13 ¡Ay del que edifica su casa sin justicia, y sus salas sin equidad, sirviéndose de su prójimo de balde, y no dándole el salario de su trabajo! 14 Que dice: Edificaré para mí casa espaciosa, y salas airosas; y le abre ventanas, y la cubre de cedro, y la pinta de bermellón. 15 ¿Reinarás, porque te rodeas de cedro? ¿No comió y bebió tu padre, e hizo juicio y justicia, y entonces le fue bien? 16 Él juzgó la causa del afligido y del menesteroso, y entonces estuvo bien. ¿No es esto conocerme a mí? dice Jehová. 17 Mas tus ojos y tu corazón no son sino para tu avaricia, y para derramar sangre inocente, y para opresión y para hacer agravio. 18 Por tanto, así ha dicho Jehová acerca de Joacim hijo de Josías, rey de Judá: No lo llorarán, diciendo: ¡Ay, hermano mío! y ¡Ay, hermana! ni lo lamentarán, diciendo: ¡Ay, señor! ¡Ay, su grandeza! 19 En sepultura de asno será enterrado, arrastrándole y echándole fuera de las puertas de Jerusalén. 20 Sube al Líbano y clama, y en Basán da tu voz, y grita hacia todas partes; porque todos tus enamorados son destruidos. 21 Te he hablado en tus prosperidades, mas dijiste: No oiré. Este fue tu camino desde tu juventud, que nunca oíste mi voz. 22 A todos tus pastores pastoreará el viento, y tus enamorados irán en cautiverio; entonces te avergonzarás y te confundirás a causa de toda tu maldad. 23 Habitaste en el Líbano, hiciste tu nido en los cedros. ¡Cómo gemirás cuando te vinieren dolores, dolor como de mujer que está de parto!
24 Vivo yo, dice Jehová, que si Conías hijo de Joacim rey de Judá fuera anillo en mi mano derecha, aun de allí te arrancaría. 25 Te entregaré en mano de los que buscan tu vida, y en mano de aquellos cuya vista temes; sí, en mano de Nabucodonosor rey de Babilonia, y en mano de los caldeos. 26 Te haré llevar cautivo a ti y a tu madre que te dio a luz, a tierra ajena en que no nacisteis; y allá moriréis. 27 Y a la tierra a la cual ellos con toda el alma anhelan volver, allá no volverán.
28 ¿Es este hombre Conías una vasija despreciada y quebrada? ¿Es un trasto que nadie estima? ¿Por qué fueron arrojados él y su generación, y echados a tierra que no habían conocido? 29 ¡Tierra, tierra, tierra!, oye palabra de Jehová. 30 Así ha dicho Jehová: Escribid lo que sucederá a este hombre privado de descendencia, hombre a quien nada próspero sucederá en todos los días de su vida; porque ninguno de su descendencia logrará sentarse sobre el trono de David, ni reinar sobre Judá.
Wesse' egegkok apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Judá apnámakkok
1 Aptáhak axta ko'o seyáneya Wesse' egegkok se'e: “Emyekxa sa' ma'a wesse' apwányam apxagkok nak, exén sa' se'e amya'a nak 2 nápaqtók wesse' apwányam Judá, aphama nak chá'a m'a apheykegkaxa nak chá'a David aptawán'ák neptámen nak, tén han nápaqta'awók ma'a apkeláneykha, tén han ma'a énxet'ák apheykha nak ma'a tegma apwányam: ‘Kóleyxho Wesse' egegkok appeywa. 3 Kóllána chá'a ektaqmalma kéllánekxésso apheykha énxet'ák se'e yókxexma nak, tén han ekpayhawo nak chá'a kóltéhek, kólwagkas sa' chá'a teyp neyseksa apmáheyo enaqtawasagkohok ma'a apkelyennaqtésamakpoho nak chá'a, nágkólyennaqtésha chá'a kélyempe'ék kóllának ma'a apkeleñama mók nekha, tén han ma'a élyéheykha nak, tén han ma'a xentampe'e nak. Nágkólaqha chá'a énxet apkeñama mók nekha s'e yókxexma nak. 4 Naqsók agkok chá'a kéllana kéxegke s'e séltémókxa nak chá'a kóltéhek, etepagkok sa' chá'a kelwesse'e apkelwányam apyaqmagkasso m'a David, elántaxnegwaták sa' chá'a yetlo apkelchánte yátnáxeg apkelyenyawasso tén han yátnáxeg ma'a atña'ák nak tegma apyawe, yetlo apkelxegexma'a m'a apkeláneykha, tén han énxet'ák. 5 Keñe sa' megkólyahákxoho enxoho s'e séltennasso nak, nápakha'a apketkók sa' etnekxak se'e tegma apyawe nak. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”
6 Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok ma'a wesse' apwányam Judá nak apxagkok:
“Aphawók ko'o sélányo exchep ma'a
egkexe Galaad,
aphawók ma'a egkexe nak Líbano,
naqsók eyke ko'o sekxéna exchep
peya atnessásekxak
meyke xama aqsok,
yókxexma meyke xama énxet apha.
7 Wának sa' ko'o exchep
ey'áwak ma'a apkelempakhayo nak chá'a,
yaqwayam emasséssók xép.
Elyaqténchesek sa' ma'a
yámet élámha éltaqmalma,
élánamáxche nak yámet cedro,
keñe sa' ekxák nátex.
8 “Apxámok sa' pók aptémakxa énxet elyeykhágwak se'e tegma apwányam nak, natámen ekteme xa. Sa' etnehek chá'a elmaxneyha pók se'e: ‘¿Yaqsa ektéma apteméssessama nak Wesse' egegkok se'e tegma apwányam nak?’ 9 Keñe sa' etnehek chá'a yátegmowagkok pók se'e: Ñémékxa apkelyamasma m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apkelánesso axta m'a Dios Wesse' apagkok, apkelpeykessamók ma'a mók aqsok kéláyókxa nak.’”
Jeremías apkeltenneykha apxeyenma m'a Salum (Joacaz)
10-11 Nágkóllekxagwaha aqsa
kóllanok ma'a wesse' apwányam Josías;
nágkóllekxagwaha aqsa
eñama apketsapma;
eyke kóllekxagwaha kóllanok
ma'a apketche Salum,
peya nak exog meyke apweyktamho;
méteyekxók sa' chá'a m'a
xapop apteyeykemxa axta.
Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok Salum, cham'a Josías apketche nak, wesse' apwányam nak ma'a Judá, apyaqmagkassama nak apteme wesse' apwányam ma'a apyáp nano', apteyapma nak se'e yókxexma nak: “Mewatamók sa' chá'a, 12 yetsapwók sa' ma'a apchókxa kélya'assamakxa axta, méteyekxók sa' chá'a s'e apchókxa nak.
Amya'a ekxeyenma nak Joaquim
13 “¡Xép laye,
apkelane nak chá'a
apxagkok apyawe,
yetlo aptémakxa ekmaso,
tén han apkelane nak chá'a
tegma netna'awo',
yetlo megkapéwomo aptémakxa,
apkeltemessáseykha nak
aqsa chá'a apnámakkok,
meyke apyánmagkasso apkeltamheykha!
14 Apteme nak chá'a epaqmésmakha s'e:
‘Alának sa' exagkok apyawe apagko',
yetlo élyawe apwáxok ma'a néten nak.’
Elanaksek chá'a atña'ák étkók,
keñe chá'a ewakhaksek
elyepetchesek yámet cedro m'a
nápakhaw'ék nak,
keñe elyexwasaksek chá'a.
15 ¿Apkenagkamcheya anxek aqsa
segwakhe yámet cedro
nenteme nak wesse' apwányam?
Payheykekxeyk axta apwáxok
neyseksa apha m'a apyáp nano',
apkeláneyak axta eyke chá'a aqsok
yetlo ekpéwomo aptémakxa,
tén han ekpayhawo nak chá'a etnehek,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
16 Etaqmelchessásekxak axta chá'a
apheykha m'a meyke nak aqsok apagkok,
tén han ma'a kélnaqtawáseykegkoho nak,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
Cháxa magkenatchesso
ektáha ko'o sey'áseyak xa.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
17 “Wánxa eyke aqsa chá'a exchep
ekxéneykencha'a apwáxok ma'a
apxámáseyak nak aqsok apagkok
eñama apmenyexeykha;
apkelnapmeyk chá'a m'a
meyke nak apkeltémakxa,
apnaqtawáseykegkok chá'a
énxet'ák apagkok.”
18 Aptáhak apxéna Wesse' egegkok Joaquim, wesse' apwányam nak Judá, Josías nak apketche:
“Méko sa' kalekxagwaha
apketsapa enxoho.
Méko sa' kalekxagwaha
tén han katnehek ekpeywa s'e:
‘¡Asagke nak la'a ektáhakxa egmók!,
¡Asagke nak la'a ektáhakxa, wesse'!’
19 Máxa yámelyeheykok sa'
kólteméssesek kólátawanyek:
kólyenyawaksek sa',
kóltekkesek sa' yókxexma Jerusalén.”
Amya'a ekxeyenma nak Jerusalén
20 “¡Énxet'ák Judá, kólchenát sa'
néten egkexe Líbano,
tén sa' kólyennaqtések kélpeywa!
¡Kólpáxamha sa' ma'a ekpayho nak
élámhakxa meteymog Basán!
Kólwónches sa' ma'a ekpayho nak
naw'ék egkexe Abarim,
hakte apmenxenákpek ma'a
appasmeykekxa axta kéxegke!
21 Élpaqhetchessegkek axta eykhe
kéxegke m'a ektaqmalmakxa axta
kélheykha,
axta eyke hélháxenmo'.
Cháxa kéltémakxa axta
kéxegke xa, eyeynamo m'a
kéltémakxa axta kélketkók:
¡megkólmenyeyk axta kóleyxhok sekpeywa!
22 Éxchahayam sa'
kalsók ma'a apyókxoho apkelámha
apmonye'e kélagkok,
kólnaqlakxak sa' megkatnahakxa
apkelókxa m'a
appasmeykekxa axta chá'a kéxegke.
Kólmegqágwakxohok kélagko' sa',
eñama m'a ekyókxoho kéltémakxa
ekmaso nak.
23 Tásek eyke kaxwók kéxegke
kélheykha neyseksa yenta'a,
neyseksa m'a yámet cedro
éleñama nak kélseykenta m'a Líbano,
¡kóllegagkohok sa' eyke,
ekwa'a sa' kéllegeykegkoho ekmáske,
kóllegagkohok sa' ekmáske
ektémól'a kelán'a katnehek naqláwa!”
Dios apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Jeconías
24 Aptáhak apcháneya Wesse' egegkok Jeconías, wesse' apwányam nak Judá, Joaquim apketche nak: “Naqsók ko'o sektáha sekxéna exchep se'e, sektáha nak Dios mamassegwayam: Naqsók eykhe exchep apteme sétchesso ephék sélqahasso nak chá'a, sétchessama nak sélya'assamakxa', magweyxek sa' eyke alkok, 25 yaqwayam agkések ma'a apkelenmexma apkeltaqnagkamo apagko' nak chá'a, apcháyo apagko' nak chá'a exchep. Agkések sa' ko'o exchep ma'a Nabucodonosor wesse' apwányam nak Babilonia, tén han ma'a caldeos. 26 Ayensók sa' xép ma'a xapop megkatnahakxa axta apteyeykemxa, yetlo egken, sa' kóletsapwók kélqánet ma'a.” 27 Megkalwatamók sa' chá'a s'e xapop élpekheykegkaxa agko' nak chá'a kalmeyenta'.
Dios appeywa aplegasso appaqméteykha
28 ¿Jeconías ya apteme xama
yátegwáxwa appaqxo
megkólmowánal'a kólmaha,
enxeykel'a nahan ma'a aqsok
élpaqxo megkólmámenyéhol'a?
¿Yaqsa ektéma kélyenseykmo nak
yetlo apketchek ma'a
xapop megkólya'áseykegkaxa nak?
29 ¡Xapop; keyxho Wesse' egegkok appeywa!
30 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Kólteme sa' énxet
meyke apketchek xa énxet nak,
kólxén sa' apteme énxet
megkatyapma aqsok
apkelane neyseksa apha.
Metepagkek sa' aptawán'ák neptámen
yaqwayam etnahagkok
kelwesse'e apkelwányam
apyaqmagkasso m'a David,
yaqwayam enxoho etnahagkokxak
kelwesse'e apkelwányam ma'a Judá.”