1 Jefté galaadita era esforzado y valeroso; era hijo de una mujer ramera, y el padre de Jefté era Galaad. 2 Pero la mujer de Galaad le dio hijos, los cuales, cuando crecieron, echaron fuera a Jefté, diciéndole: No heredarás en la casa de nuestro padre, porque eres hijo de otra mujer. 3 Huyó, pues, Jefté de sus hermanos, y habitó en tierra de Tob; y se juntaron con él hombres ociosos, los cuales salían con él.
4 Aconteció andando el tiempo, que los hijos de Amón hicieron guerra contra Israel. 5 Y cuando los hijos de Amón hicieron guerra contra Israel, los ancianos de Galaad fueron a traer a Jefté de la tierra de Tob; 6 y dijeron a Jefté: Ven, y serás nuestro jefe, para que peleemos contra los hijos de Amón. 7 Jefté respondió a los ancianos de Galaad: ¿No me aborrecisteis vosotros, y me echasteis de la casa de mi padre? ¿Por qué, pues, venís ahora a mí cuando estáis en aflicción? 8 Y los ancianos de Galaad respondieron a Jefté: Por esta misma causa volvemos ahora a ti, para que vengas con nosotros y pelees contra los hijos de Amón, y seas caudillo de todos los que moramos en Galaad. 9 Jefté entonces dijo a los ancianos de Galaad: Si me hacéis volver para que pelee contra los hijos de Amón, y Jehová los entregare delante de mí, ¿seré yo vuestro caudillo? 10 Y los ancianos de Galaad respondieron a Jefté: Jehová sea testigo entre nosotros, si no hiciéremos como tú dices. 11 Entonces Jefté vino con los ancianos de Galaad, y el pueblo lo eligió por su caudillo y jefe; y Jefté habló todas sus palabras delante de Jehová en Mizpa.
12 Y envió Jefté mensajeros al rey de los amonitas, diciendo: ¿Qué tienes tú conmigo, que has venido a mí para hacer guerra contra mi tierra? 13 El rey de los amonitas respondió a los mensajeros de Jefté: Por cuanto Israel tomó mi tierra, cuando subió de Egipto, desde Arnón hasta Jaboc y el Jordán; ahora, pues, devuélvela en paz. 14 Y Jefté volvió a enviar otros mensajeros al rey de los amonitas, 15 para decirle: Jefté ha dicho así: Israel no tomó tierra de Moab, ni tierra de los hijos de Amón. 16 Porque cuando Israel subió de Egipto, anduvo por el desierto hasta el Mar Rojo, y llegó a Cades. 17 Entonces Israel envió mensajeros al rey de Edom, diciendo: Yo te ruego que me dejes pasar por tu tierra; pero el rey de Edom no los escuchó. Envió también al rey de Moab, el cual tampoco quiso; se quedó, por tanto, Israel en Cades. 18 Después, yendo por el desierto, rodeó la tierra de Edom y la tierra de Moab, y viniendo por el lado oriental de la tierra de Moab, acampó al otro lado de Arnón, y no entró en territorio de Moab; porque Arnón es territorio de Moab. 19 Y envió Israel mensajeros a Sehón rey de los amorreos, rey de Hesbón, diciéndole: Te ruego que me dejes pasar por tu tierra hasta mi lugar. 20 Mas Sehón no se fio de Israel para darle paso por su territorio, sino que reuniendo Sehón a toda su gente, acampó en Jahaza, y peleó contra Israel. 21 Pero Jehová Dios de Israel entregó a Sehón y a todo su pueblo en mano de Israel, y los derrotó; y se apoderó Israel de toda la tierra de los amorreos que habitaban en aquel país. 22 Se apoderaron también de todo el territorio del amorreo desde Arnón hasta Jaboc, y desde el desierto hasta el Jordán. 23 Así que, lo que Jehová Dios de Israel desposeyó al amorreo delante de su pueblo Israel, ¿pretendes tú apoderarte de él? 24 Lo que te hiciere poseer Quemos tu dios, ¿no lo poseerías tú? Así, todo lo que desposeyó Jehová nuestro Dios delante de nosotros, nosotros lo poseeremos. 25 ¿Eres tú ahora mejor en algo que Balac hijo de Zipor, rey de Moab? ¿Tuvo él cuestión contra Israel, o hizo guerra contra ellos? 26 Cuando Israel ha estado habitando por trescientos años a Hesbón y sus aldeas, a Aroer y sus aldeas, y todas las ciudades que están en el territorio de Arnón, ¿por qué no las habéis recobrado en ese tiempo? 27 Así que, yo nada he pecado contra ti, mas tú haces mal conmigo peleando contra mí. Jehová, que es el juez, juzgue hoy entre los hijos de Israel y los hijos de Amón. 28 Mas el rey de los hijos de Amón no atendió a las razones que Jefté le envió.
29 Y el Espíritu de Jehová vino sobre Jefté; y pasó por Galaad y Manasés, y de allí pasó a Mizpa de Galaad, y de Mizpa de Galaad pasó a los hijos de Amón. 30 Y Jefté hizo voto a Jehová, diciendo: Si entregares a los amonitas en mis manos, 31 cualquiera que saliere de las puertas de mi casa a recibirme, cuando regrese victorioso de los amonitas, será de Jehová, y lo ofreceré en holocausto. 32 Y fue Jefté hacia los hijos de Amón para pelear contra ellos; y Jehová los entregó en su mano. 33 Y desde Aroer hasta llegar a Minit, veinte ciudades, y hasta la vega de las viñas, los derrotó con muy grande estrago. Así fueron sometidos los amonitas por los hijos de Israel.
34 Entonces volvió Jefté a Mizpa, a su casa; y he aquí su hija que salía a recibirle con panderos y danzas, y ella era sola, su hija única; no tenía fuera de ella hijo ni hija. 35 Y cuando él la vio, rompió sus vestidos, diciendo: ¡Ay, hija mía! en verdad me has abatido, y tú misma has venido a ser causa de mi dolor; porque le he dado palabra a Jehová, y no podré retractarme. 36 Ella entonces le respondió: Padre mío, si le has dado palabra a Jehová, haz de mí conforme a lo que prometiste, ya que Jehová ha hecho venganza en tus enemigos los hijos de Amón. 37 Y volvió a decir a su padre: Concédeme esto: déjame por dos meses que vaya y descienda por los montes, y llore mi virginidad, yo y mis compañeras. 38 Él entonces dijo: Ve. Y la dejó por dos meses. Y ella fue con sus compañeras, y lloró su virginidad por los montes. 39 Pasados los dos meses volvió a su padre, quien hizo de ella conforme al voto que había hecho. Y ella nunca conoció varón. 40 Y se hizo costumbre en Israel, que de año en año fueran las doncellas de Israel a endechar a la hija de Jefté galaadita, cuatro días en el año.
Jefté
1 Jefté axta apteme xama kempakhakma yáp megyeye emhagkok eyesagkexa apkeñama axta m'a yókxexma Galaad, kelán'a ekyaqmagkáseyak pók énxet ekma ekyánmaga étche axta m'a, keñe axta apyáp ma'a Galaad, 2 wetayak axta han pók étchek ma'a Galaad aptáwa', keñe axta apkektegama, kéltekkesa apxagkok ma'a Jefté, kéltennássek axta han melxewekxeyk xama aqsok apagkok ma'a apyáp, eñama apteme mók kelán'a étche. 3 Apteyepmeyk axta nepyeseksa apkelyáxeg ma'a Jefté, apheykmek axta m'a yókxexma Tob, appáxaqweykmek axta énxet élmasagcha'a apkeltémakxa, elweynchamha axta chá'a xamo'.
4 Yáma wenaqtémók axta han apketámeykegko amonitas ma'a Israel, 5 keñe axta m'a apkelámha apmonye'e nak Galaad, apkeltamho kólyentawakxak Jefté m'a yókxexma Tob. 6 Axta táhak amya'a apcháneyákpo s'e:
—Émpoho, egmenyeyk negko'o etnehek xép apkemha apmonye' egagkok kempakhakma yaqwayam ólenmexek ma'a amonitas.
7 Apchátegmowágkek axta Jefté:
—¡Éltaqnagkamchek axta ko'o kéxegke, kéltémok axta atyapok táta apxagkok! ¿Yaqsa ektáha sélchetama nak eyesagko kélheykha?
8 —Neykhe keñamak negketama nak xép, hakte negwet'ak ekmaso negheykha —axta aptáhak apkelátegmowágko m'a—. Néltamhók negko'o hẽlyetlakxak xép, tén han elnapakpok ma'a amonitas, apkemha apmonye' egagkok sa' etnehek negyókxoho negheykha nak Galaad.
9 —Kéltamhók agkok kéxegke ataqhohok makham yaqwayam alnapaxchek ma'a amonitas, emallahanchessek sa' agkok ko'o Wesse' egegkok, atnehek sa' apkemha apmonye' kélagkok kéxegke —axta aptáhak apchátegmowágko Jefté.
10 Tén axta apkelámha apmonye'e aptáha apkelátegmowágko s'e:
—Anlának sa' ekyókxoho m'a aptáhakxa nak segáneya, Wesse' egegkok sa' etnehek apweteykegkoho.
11 Tén axta apkelyetlákxo Jefté m'a énxet'ák nak, apteméssessek axta han apkemha apmonye' apagkok, tén han apnaqleykha sẽlpextétamo. Apkeláneykxók axta chá'a appeywa Jefté nápaqtók Wesse' egegkok aptáhakxa axta chá'a appeywa, cham'a Mispá. 12 Tén axta apkeláphasa apseykha amya'a aphakxa m'a wesse' apwányam amonitas apkeltamho etnehek elmaxneyha s'e: “¿Yaqsa aqsok eklókassama apwáxok apmáheyo ko'o hénmexek xép, peya nak ektámegmak seyókxa?” 13 Aptáhak axta wesse' apwányam amonitas apkelátegmowágkokxo m'a Jefté axta apkelápháseykha: “Israelitas, ẽlyementamomchek axta negko'o xapop egagkok kélánteyapma axta kéxegke m'a Egipto, eyeynmo m'a wátsam Arnón, ekweykekxoho m'a wátsam Jaboc tén han Jordán. Hẽlmeyásekxa kaxwo' yetlo meyke ektáhakxa kélwáxok.”
14 Apkelápháseykxeyk axta makham pók apseykha amya'a Jefté aphakxa m'a wesse' apwányam apagkok amonitas. 15 Aptáhak axta apcháneya s'e: “Keso aptáhakxa nak apchátegmowéyak Jefté s'e: Mólyementameykegkok negko'o xapop apagkok moabitas, tén han amonitas, negko'o nentáha nak israelitas. 16 Nélyeykheykekxeyk axta yókxexma meyke nak énxet ekweykekxoho m'a Wátsam Ekyexwase, nélánteyapma axta m'a Egipto, nélweykmek axta m'a Cadés. 17 Tén axta néláphassama apseykha amya'a aphakxa m'a wesse' apwányam Edom, yaqwayam ólmaxnak yohok ólyeykhak ma'a xapop apagkok nak, axta eyke héghayók ólyeykhak negko'o. Nélmaxnagkamchek axta eykhe han ma'a wesse' apwányam nak Moab, axta eyke han yahayók ólyeykhak ma'a xapop apagkok nak. Axta keñamak negheykmo aqsa m'a Cadés. 18 Nélxegamchek axta m'a yókxexma meykexa nak énxet, neghaxnenchámeykekxeyk axta m'a xapop nak Edom, tén han Moab, ekwokmoho nélweykmo m'a ekteyapmakxa ekhem nak ma'a teyp Moab. Nélpakxenweykmek axta m'a neyp nak wátsam Arnón. Axta eyke ólyekheykekxa', hakte axta eyeynókxa xapop Moab ma'a. 19 Keñe axta néláphassama han apseykha amya'a m'a aphakxa nak Sihón, wesse' apwányam apagkok nak amorreos, aphama axta m'a Hesbón, nélmaxnagkama néltémo yohok ólyeykhekxak xapop apagkok, yaqwayam enxoho ólmeyekxak ma'a xapop egagkok nak. 20 Axta eyke etnéssessók naqsók nélpeywa negko'o m'a Sihón, axta yahayók ólyeykhak ma'a xapop apagkok; apcháncheseykekxeyk axta aqsa apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, keñe apkelpakxenweykmo m'a Jahas, tén axta segketámeykegko. 21 Ẽlmallahanchessegkek axta eyke negko'o m'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel, negyaqmassegkek axta m'a Sihón yetlo sẽlpextétamo apagkok, negmomchek axta m'a ekyókxoho xapop apagkok nak amorreos, cháxa yókxexma nak: 22 Negmomchek axta ekyókxoho xapop apagkok nak amorreos, eyeynmo m'a wátsam Arnón ekweykekxoho m'a wátsam Jaboc, keñe han eyeynmo m'a meykexa nak énxet, ekweykekxoho m'a Jordán. 23 Keñe kaxwo' peya hegyementamok xép ma'a Wesse' egegkok axta apyementama m'a amorreos segméssama negko'o. 24 Méssegkek agkok xapop apagkok ma'a Quemós, aqsok apcháyókxa nak, apagkok xép etnehek, keñe negko'óxa antéhek egagkok ma'a Wesse' egegkok nak segmésso. 25 ¿Apkenagkamcheya exchep eyeykhágweykmohok ma'a Balac, Sipor apketche nak, wesse' apwányam nak Moab? Mehegya'aweyk negko'o hẽlnapakpok ma'a. 26 Trescientos apyeyam negko'o táhak negheykha s'e Hesbón, Aroer keñe han ma'a tegma apketkók aphéyak nak negyáwa', tén han ma'a apyókxoho tegma apkelyawe aphéyak nak neyáwa Arnón; ¿yaqsa eyke ektéma megkólmeykekxo makham kéxegke xa xapop nak, cham'a nanók axta? 27 Matnéssesseykmohok ko'o exma ekmaso exchep xama enxoho. Xeyep akke asagkek aptáhakxa segketamakmo. Wesse' egegkok akke apteme segyekpelchémo. Sa' elyekpelkohok israelitas, tén han amonitas.”
28 Axta eyke elyahákxak wesse' apwányam amonitas ma'a Jefté axta appeywa apcháphássesso.
Jefté apxeyenmakxa etnehek
29 Tén axta apweywento Wesse' egegkok espíritu apagkok aphakxa m'a Jefté aptáha apxegexma, tén axta apmahágko m'a Galaad tén han Manasés, apyeyk'ak axta m'a Mispá nak Galaad, yaqwayam enxoho etaxnegwók ma'a amonitas nak xapop apagkok. 30 Keñe axta Jefté apmésa appeywa m'a Wesse' egegkok: “Emallahanchessek sa' agkok nepyeseksa m'a amonitas, 31 awatnések sa' ko'o exchep xama ektáha enxoho apmonye' apteyapma m'a exagkok sema takha', sekwákxo sa' makham sényékto enxoho m'a émpakháxchexa'.”
32 Aptaxnegwokmek axta Jefté m'a yókxexma apagkok nak amonitas, keñe axta apketámegko, apmallahanchessek axta han ma'a Wesse' egegkok. 33 Apxámok axta apkelnapma Jefté m'a apkelenmexma, apkelmeyk axta veinte tegma apkelyawe, cham'a Aroer, Minit tén han Abel-queramin. Cháxa aptemessásekxo axta kóneg israelitas ma'a amonitas.
34 Xama axta apwákxo apxagkok Jefté, cham'a Mispá, kelanyexágkek axta ekma takha' m'a apketche kelwána ekteme axta wánxa xama, néweyha axta yetlo ekpáwasso nélaqtawáseykha. Méko axta han pók apketche enxoho m'a, 35 xama axta apwet'a, apkelyepteyk axta aptaxno mey'ásegko yaqwánxa etnehek. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¡Hay, hatte seyásekheyo, awanhe nak la'a sélapwagkasso! ¡Xeye keñamak sekwet'a ekyentaxnamo agko' ewáxok, hakte ekméssek axta ko'o sekpeywa m'a Wesse' egegkok, alának sa' han kaxwo'!
36 Keñe axta ektáha eyátegmowágko:
—Táta, hetnésses sa' ma'a aptáhakxa axta ex'a apkeltennasso m'a Wesse' egegkok, hakte apkelanak ma'a apxénakxa axta etnéssesek, apmésa apmallanma nepyeseksa m'a apkelenmexma amonitas. 37 Éltamhók eyke hegkések sekxók yaqwayam aweynchamha apqánet pelten ma'a xóp élekhahéyak nak, yetlo énámakkok, yaqwayam enxoho alekxagwaha peya watsapok neyseksa mehelyaphopma.
38 Apméssek axta apqánet pelten ma'a Jefté, weynchámeykha axta xóp élekhahéyak xa ekhem nak, yetlo námakkok, kelekxagweykha axta ekmáheyo katsapok neyseksa megkalyamhopma. 39 Kexyeykmek axta makham aphakxa yáp ekweykmo xa apqánet pelten nak, apkelanak axta han ma'a apkeltennassama axta elanaksek ma'a Wesse' egegkok. Ketsepmeyk axta Jefté apketche neyseksa megkapathetéyak xama énxet enxoho. 40 Cháxa keñamak ektéma nak nepyeseksa m'a israelitas yókxoho apyeyam, kallekxagwaha chá'a kelán'a étkók, eñama m'a Jefté axta apketche, ekweykmoho cuatro ekhem.