1 Ahora bien, aun el primer pacto tenía ordenanzas de culto y un santuario terrenal. 2 Porque el tabernáculo estaba dispuesto así: en la primera parte, llamada el Lugar Santo, estaban el candelabro, la mesa y los panes de la proposición. 3 Tras el segundo velo estaba la parte del tabernáculo llamada el Lugar Santísimo, 4 el cual tenía un incensario de oro y el arca del pacto cubierta de oro por todas partes, en la que estaba una urna de oro que contenía el maná, la vara de Aarón que reverdeció, y las tablas del pacto; 5 y sobre ella los querubines de gloria que cubrían el propiciatorio; de las cuales cosas no se puede ahora hablar en detalle.
6 Y así dispuestas estas cosas, en la primera parte del tabernáculo entran los sacerdotes continuamente para cumplir los oficios del culto; 7 pero en la segunda parte, sólo el sumo sacerdote una vez al año, no sin sangre, la cual ofrece por sí mismo y por los pecados de ignorancia del pueblo; 8 dando el Espíritu Santo a entender con esto que aún no se había manifestado el camino al Lugar Santísimo, entre tanto que la primera parte del tabernáculo estuviese en pie. 9 Lo cual es símbolo para el tiempo presente, según el cual se presentan ofrendas y sacrificios que no pueden hacer perfecto, en cuanto a la conciencia, al que practica ese culto, 10 ya que consiste solo de comidas y bebidas, de diversas abluciones, y ordenanzas acerca de la carne, impuestas hasta el tiempo de reformar las cosas.
11 Pero estando ya presente Cristo, sumo sacerdote de los bienes venideros, por el más amplio y más perfecto tabernáculo, no hecho de manos, es decir, no de esta creación, 12 y no por sangre de machos cabríos ni de becerros, sino por su propia sangre, entró una vez para siempre en el Lugar Santísimo, habiendo obtenido eterna redención. 13 Porque si la sangre de los toros y de los machos cabríos, y las cenizas de la becerra rociadas a los inmundos, santifican para la purificación de la carne, 14 ¿cuánto más la sangre de Cristo, el cual mediante el Espíritu eterno se ofreció a sí mismo sin mancha a Dios, limpiará vuestras conciencias de obras muertas para que sirváis al Dios vivo?
15 Así que, por eso es mediador de un nuevo pacto, para que interviniendo muerte para la remisión de las transgresiones que había bajo el primer pacto, los llamados reciban la promesa de la herencia eterna. 16 Porque donde hay testamento, es necesario que intervenga muerte del testador. 17 Porque el testamento con la muerte se confirma; pues no es válido entre tanto que el testador vive. 18 De donde ni aun el primer pacto fue instituido sin sangre. 19 Porque habiendo anunciado Moisés todos los mandamientos de la ley a todo el pueblo, tomó la sangre de los becerros y de los machos cabríos, con agua, lana escarlata e hisopo, y roció el mismo libro y también a todo el pueblo, 20 diciendo: Esta es la sangre del pacto que Dios os ha mandado. 21 Y además de esto, roció también con la sangre el tabernáculo y todos los vasos del ministerio. 22 Y casi todo es purificado, según la ley, con sangre; y sin derramamiento de sangre no se hace remisión.
El sacrificio de Cristo quita el pecado
23 Fue, pues, necesario que las figuras de las cosas celestiales fuesen purificadas así; pero las cosas celestiales mismas, con mejores sacrificios que estos. 24 Porque no entró Cristo en el santuario hecho de mano, figura del verdadero, sino en el cielo mismo para presentarse ahora por nosotros ante Dios; 25 y no para ofrecerse muchas veces, como entra el sumo sacerdote en el Lugar Santísimo cada año con sangre ajena. 26 De otra manera le hubiera sido necesario padecer muchas veces desde el principio del mundo; pero ahora, en la consumación de los siglos, se presentó una vez para siempre por el sacrificio de sí mismo para quitar de en medio el pecado. 27 Y de la manera que está establecido para los hombres que mueran una sola vez, y después de esto el juicio, 28 así también Cristo fue ofrecido una sola vez para llevar los pecados de muchos; y aparecerá por segunda vez, sin relación con el pecado, para salvar a los que le esperan.
Nanók kélpakxanma appagkanamap
1 Yetneyk axta ektémakxa yaqwayam ólpeykeshok Dios ma'a émha amonye' axta ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho Dios, nélpeykessamókxa Dios ekyetnamakxa agko' axta eyke keso náxop. 2 Keso ektémakxa axta kélpekkenma kélpakxanma s'e: émha amonye' apwáxok, kéltéma axta Ekpagkanamaxchexa, yetnegkek axta m'a cháléwasso ekyawe, tén han mésa yetlo kelpasmaga kélpagkanchesso Dios kélnegkenma m'a néten. 3 Keñe axta m'a teyp nak kélhaxta apáwa, ekyetnama m'a kéltémakxa axta Ekpagkanamaxchexa agko'; 4 cha'a ekyetnamakxa axta m'a ekwatnamáxchexa axta aqsok, élánamáxche axta sawo ekyátekto ekmomnáwa, kélwatnamakxa axta chá'a m'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han ma'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho Dios, kélyepetchesso axta ekyókxoho émpehek ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa. Yetnegkek axta nahan egheykok élánamáxche axta sawo ekyátekto ekmomnáwa yetlo kélxata maná kañe' m'a yántéseksek nak, yetnegkek axta nahan ma'a Aarón axta aptasqapeykha, éltektépeykekxoho axta, tén han ma'a meteymog élpayhe eknaqtáxésamaxche axta ekhémo nak mók nélpaqhetchásamáxkoho Dios. 5 Keñe axta m'a néten nak yántéseksek ekheykencha'a kéleykmássesso kélheyáseykegkoho nak ma'a Dios apkelásenneykha ekha apxempenák, ekteme axta ekyetchesamaxkoho aphakxa nahan Dios ma'a, apkeláhakkassegkek axta nahan apxempenák ma'a megkólyaqmagkáseykekxexa axta chá'a megkólya'assáxma. Akke kapayhawok sekxók makham anxegkesek nenxeyenma ektémakxa xa aqsok nak.
6 Cháxa ektémakxa axta kélláneykekxa aqsok xa, yókxoho ekhem axta chá'a katnehek apkelántaxnegweykekxa apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a émha amonye' apwáxok nak kélpakxanma, yaqwayam enxoho elanagkok chá'a apkeltamheykha apkelánémakpexa nak chá'a etnahagkok. 7 Keñe axta m'a pók apwáxok nak, wánxa axta aqsa chá'a etaxnegwakxak ma'a Apkemha Apmonye' nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, xama aptaxnegweykekxa axta chá'a etnehek xama apyeyam; aptaxnegwákxeyk axta agkok chá'a m'a, esakxohok axta chá'a aqsok kélnaqtósso ektekyawa éma agkok, yaqwayam enxoho egkések Dios yának meyaqmagkásekxeyk ma'a apagkok apagko' nak mey'assáxma, tén han ma'a apkelánéyak nak chá'a melya'assáxma énxet'ák neyseksa melya'áseyak. 8 Cháxa segya'assáseykegkoho axta Espíritu Santo xa, ekyetnamakxa axta makham ma'a émha amonye' apwáxok nak kélpakxanma, megkamayhamakxa axta makham ma'a nentaxnamakxa nak kañe' Ekpagkanamaxchexa Agko'. 9 Cháxa ekyókxoho nak ekteme ekyetchesamaxkoho s'e negwánxa nak; hakte cham'a aqsok kélmésso naqsa nak chá'a tén han aqsok ektekyawa kélméssamo nak chá'a Dios ma'a, yawanchek katnéssesek ekpayhawo nak chá'a katnéssesek ektaqmalma élchetamso apkelwáxok énxet apteme nak chá'a apkelpeykessamo xa ektáha nak. 10 Hakte nento eyke aqsa chá'a xa, tén han ma'a negyà, tén han élánamáxche nak chá'a sẽláxñassáseykekxa egyempehek, tén han nélánémaxchexa antéhek wánxa egyempoho', kélmeykencha'awól'a chá'a ekweykmoho m'a aptemessásekxo enxoho Dios axnagcha'ák ekyókxoho aqsok.
11 Apwayak eyke kaxwók Cristo, aptemék nahan kaxwók Apkemha Apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a aqsok éltaqmela ekheykegko nak se'e kaxwo' nak. Aptásók apagko' nahan ma'a kélpakxanma aptamheykegkaxa nak aptéma apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, payhémók nahan aptémakxa, háwe nahan énxet apkelane, háwe keso náxop. 12 Aptaxnegkek axta Cristo m'a ekpagkanamaxchexa agko' nak, háwe eyke kaxwók yaqwayam egkések Dios ma'a yát'ay apketkok éma apagkok, tén han weyke étkok éma agkok nak, akke m'a éma apagkok apagko' nak; xama aptaxnegwayam nahan aptemék ma'a, meyke teyp, egmasséssessegkek nahan negko'o nélsexnánémaxche nápaqtók Dios megkatnégwayam néxa. 13 Naqsók eykhe ekyetnama ekmowána katnéssesek apkelpagkanamap énxet tén han káxñássásekxak apyempe'ék wánxa apyempohok ma'a weyke kennawók éma agkok nak, tén han ma'a yát'ay apketkok éma apagkok nak, tén han ma'a weyke étkok táhap agkok ekwatnamáxchel'a néten ekwatnamáxchexal'a aqsok kélnaqtósso ektekyawa, kélexpaqheykegkohol'a m'a énxet'ák élenyetsésso nak apyempe'ék ma'a apkeltémakxa. 14 Temegkek agkok xa ektáha nak, ¡kayágwomhok sa' eyke katnehek ekha ekmowána m'a Cristo éma apagkok nak! Espíritu memassegwayam axta keñamak apmeyásamákpoho apagko' Cristo m'a Dios, ektémól'a aqsok kélmésso meykel'a ekyepetche xama aqsok ekmaso, káxñeksohok nahan egwáxok ma'a éma apagkok, cham'a ektémakxa nak chá'a aqsok nenlane segya'assamól'a nétsapmakxa, yaqwayam enxoho agkegwának anlának ma'a apkeltémókxa nak Dios memassegwayam nak.
15 Cristo keñamak senlánekxéssama negko'o axnagkok ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, hakte apketsapma axta keñamak apmasséssessama apkeláneyak axta chá'a melya'assáxma neyseksa m'a émha amonye' axta ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, yaqwayam enxoho nahan elxawagkok aqsok kélpagkanchesso megkatnégwayam néxa m'a ektáha axta apkelwóneykha Dios, cham'a apkeltennassama axta elmésagkok. 16 Agkok yetsapak makham ma'a ektáha nak aptáxésso weykcha'áhak apxeyenma nak kalmaxchek aqsok neptámen, megkólmaha makham sekxo'. 17 Hakte megkólmaha makham sekxók weykcha'áhak apxeyenma nak kalmaxchek aqsok neptámen megyetsapa enxoho m'a ektáha nak apkelane, wánxa m'a apketsapa enxoho. 18 Axta keñamak kélyepetchessama nahan éma ekyegkenamaxche élánamáxko m'a émha amonye' axta ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho Dios. 19 Apkellegassegkek axta Moisés apyókxoho énxet ma'a ekyókxoho nak éltémókxa antéhek segánamakxa; tén axta apmoma nepkések apwa' kélyexwásesso, tén han xama yámet aktog “hisopo”, apketchessegkek axta weyke kennawók étkok éma agkok apyássessama, tén han ma'a yát'ay apketkók éma apagkok, kélenchaheykekxa axta yegmen, apkexpaqheykha axta m'a weykcha'áhak eknaqtáxésamaxche nak segánamakxa, tén han ma'a apyókxoho énxet'ák. 20 Tén axta aptéma apkelanagkama s'e: “Keso éma ekteméssesso nak ekmámnaqsoho m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho Dios, kélánémaxche axta kéxegke kólyahakxoho'.” 21 Apkexpaqheykha axta nahan Moisés éma m'a kélpakxanma tén han ma'a ekyókxoho aqsok kélmeykegko axta chá'a kólpeykeshok Dios. 22 Xegkessamók axta kasawhaxkohok ekyókxoho aqsok kélaxñáseykekxa chá'a kélmeykha m'a éma, ekhawo ektémakxa nak ekxeyenma segánamakxa; kólyaqmagkásekxohok chá'a nentémakxa mólya'assáxma m'a megkayegkenáxko enxoho chá'a éma.
23 Kélmenyeyk axta chá'a xa ektéma nak aqsok kélnaqtósso ektekyawa, yaqwayam enxoho kóláxñásekxak chá'a m'a aqsok kélheyáseykegkoho nak chá'a m'a ekhéyak nak néten; keñe m'a aqsok ekhéyak nak néten kélmenyeyk chá'a kólmések ma'a aqsok ektekyawa éltaqmalma nak, megkaxnawo nak xa aqsok nak. 24 Hakte axta etaxnók Cristo m'a ekpagkanamaxchexa énxet apkelanél'a, kélheyáseykegkoho nak ma'a ekmámnaqsoho nak, axta eyke aptaxnók ma'a néten nak, cham'a apweykekxexa nak kaxwók nápaqtók Dios yaqwayam hẽlmaxnéssesek negko'o yának hempasmok. 25 Axta nahan etaxnók yaqwayam enxoho kaxámak apmeyásamap yaqwayam emátog, aptémól'a chá'a yókxoho apyeyam ma'a Apkemha Apmonye' nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, aptaxnegweykekxohol'a chá'a m'a ekpagkanamaxchexa agko' yaqwayam egkések Dios ma'a aqsok kélnaqtósso éma agkok. 26 Temegkek axta agkok xa ektáha nak, kaleklemek axta chá'a emátog Cristo eyeynamo m'a sekxók axta élánamáxko keso náxop. Keñe so kaxwo' nak, eyágketwokmo nak ektemegwánxa néxa, aptéma xama apxekmowásamákpoho Cristo, meyke teyp, apmeyásamákpo apagko' axta yaqwayam emátog, yaqwayam enxoho hegmasséssesek mólya'assáxma. 27 Ekhawo sentémakxa nak han chá'a negyókxoho, xama nétsapma chá'a katnehek, keñe natámen kawak yaqwayam hẽlyekpelkoho', 28 cháxa ektémakxa axta nahan Cristo aptéma xama apmeyásamap yaqwayam emátog, yaqwayam enxoho emasséssesek melya'assáxma apxámokma apagko' énxet. Keñe sa' ewaták makham, háwe sa' eyke kaxwók yaqwayam emasseksek mólya'assáxma, wánxa sa' aqsa yaqwayam elwagkasek teyp ma'a ektáha nak apkelhaxanma.