José se da a conocer a sus hermanos
1 No podía ya José contenerse delante de todos los que estaban al lado suyo, y clamó: Haced salir de mi presencia a todos. Y no quedó nadie con él, al darse a conocer José a sus hermanos. 2 Entonces se dio a llorar a gritos; y oyeron los egipcios, y oyó también la casa de Faraón. 3 Y dijo José a sus hermanos: Yo soy José; ¿vive aún mi padre? Y sus hermanos no pudieron responderle, porque estaban turbados delante de él.
4 Entonces dijo José a sus hermanos: Acercaos ahora a mí. Y ellos se acercaron. Y él dijo: Yo soy José vuestro hermano, el que vendisteis para Egipto. 5 Ahora, pues, no os entristezcáis, ni os pese de haberme vendido acá; porque para preservación de vida me envió Dios delante de vosotros. 6 Pues ya ha habido dos años de hambre en medio de la tierra, y aún quedan cinco años en los cuales ni habrá arada ni siega. 7 Y Dios me envió delante de vosotros, para preservaros posteridad sobre la tierra, y para daros vida por medio de gran liberación. 8 Así, pues, no me enviasteis acá vosotros, sino Dios, que me ha puesto por padre de Faraón y por señor de toda su casa, y por gobernador en toda la tierra de Egipto. 9 Daos prisa, id a mi padre y decidle: Así dice tu hijo José: Dios me ha puesto por señor de todo Egipto; ven a mí, no te detengas. 10 Habitarás en la tierra de Gosén, y estarás cerca de mí, tú y tus hijos, y los hijos de tus hijos, tus ganados y tus vacas, y todo lo que tienes. 11 Y allí te alimentaré, pues aún quedan cinco años de hambre, para que no perezcas de pobreza tú y tu casa, y todo lo que tienes. 12 He aquí, vuestros ojos ven, y los ojos de mi hermano Benjamín, que mi boca os habla. 13 Haréis, pues, saber a mi padre toda mi gloria en Egipto, y todo lo que habéis visto; y daos prisa, y traed a mi padre acá. 14 Y se echó sobre el cuello de Benjamín su hermano, y lloró; y también Benjamín lloró sobre su cuello. 15 Y besó a todos sus hermanos, y lloró sobre ellos; y después sus hermanos hablaron con él.
16 Y se oyó la noticia en la casa de Faraón, diciendo: Los hermanos de José han venido. Y esto agradó en los ojos de Faraón y de sus siervos. 17 Y dijo Faraón a José: Di a tus hermanos: Haced esto: cargad vuestras bestias, e id, volved a la tierra de Canaán; 18 y tomad a vuestro padre y a vuestras familias y venid a mí, porque yo os daré lo bueno de la tierra de Egipto, y comeréis de la abundancia de la tierra. 19 Y tú manda: Haced esto: tomaos de la tierra de Egipto carros para vuestros niños y vuestras mujeres, y traed a vuestro padre, y venid. 20 Y no os preocupéis por vuestros enseres, porque la riqueza de la tierra de Egipto será vuestra. 21 Y lo hicieron así los hijos de Israel; y les dio José carros conforme a la orden de Faraón, y les suministró víveres para el camino. 22 A cada uno de todos ellos dio mudas de vestidos, y a Benjamín dio trescientas piezas de plata, y cinco mudas de vestidos. 23 Y a su padre envió esto: diez asnos cargados de lo mejor de Egipto, y diez asnas cargadas de trigo, y pan y comida, para su padre en el camino. 24 Y despidió a sus hermanos, y ellos se fueron. Y él les dijo: No riñáis por el camino. 25 Y subieron de Egipto, y llegaron a la tierra de Canaán a Jacob su padre. 26 Y le dieron las nuevas, diciendo: José vive aún; y él es señor en toda la tierra de Egipto. Y el corazón de Jacob se afligió, porque no los creía. 27 Y ellos le contaron todas las palabras de José, que él les había hablado; y viendo Jacob los carros que José enviaba para llevarlo, su espíritu revivió. 28 Entonces dijo Israel: Basta; José mi hijo vive todavía; iré, y le veré antes que yo muera.
José apkeltennásamap apkelpepma
1 Massék axta apkelenmáxekpo José apmáheyo elekxagwaha nápaqta'awók ma'a apyókxoho apkelásenneykha, aptáhak axta apkeláneya s'e: “¡Kólántép kélyókxoho!” Méko axta aptáhak xama enxoho apkeláneykha José m'a apkeltennáseykpo axta m'a apkelpepma.
2 Keñe axta natámen megyéságkoho apwana, apkelleg'awók axta m'a apyókxoho énxet'ák Egipto, wákxeyk axta han amya'a m'a aphakxa nak faraón. 3 Aptáhak axta José apkeláneya apkelpepma s'e:
—Ko'o neykhe José. ¿Apmeyheya makham táta?
Apkelyegwakkek axta han apchaqnágkaxa nápaqtók ma'a, mopwanchek axta apmako yátegmowagkok. 4 Aptáhak axta José apkeláneya s'e:
—Hélyepetchegwoho.
Xama axta apkelyepetchegwokmoho, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Ko'o kélyáxeg José, sélyamasma axta kéxegke ekha ekyánmaga s'e Egipto nak; 5 nágkatneykha aqsa kélwáxok, nágqakha aqsa kélwáxok sélyamasma axta, hakte Dios axta ko'o seyáphasso emonye', kélmonye'e kéxegke, yaqwayam alwagkasek teyp énxet'ák meyk élnapma. 6 Apqánet apyeyam kaxwók entáhak ekwe meyk segaqhe s'e apchókxa nak, cinco apyeyam makham kéméxcheyk yaqwayam megkanakxaxcheyk aqsok ekyexna kélcheneykekxa, kólchenekxak sa' eykhe aqsok. 7 Eyáphassegkek axta eyke ko'o emonye' m'a Dios, amonye' kélwé kéxegke, yaqwayam exek kéxegke kéltawán'ák kélnentámen keso náxop, tén han yaqwayam alwagkasek teyp megkatnamakxoho ekxeyenma kélwáxok katnehek. 8 Dios axta seyáphasso ko'o s'e yókxexma nak, háwe kéxegke; axta setnéssesso ko'o faraón apkeláneykha m'a, tén han sémha emonye' m'a apxagkok nak, keñe han séláneykha apchókxa ekyókxoho Egipto. 9 Kólyo'ókxa heykxa táta, sa' kóltéhek kólának se'e: ‘Exchek aptáhak apketche José s'e: Dios ko'o setnéssesso wesse' ekyókxoho Egipto. Exeg, hetyánegwoho sa', meyke apkelhaxanma. 10 Exek sa' ma'a yókxexma Gosen, yetlo m'a apketchek, tén han aptawán'ák, tén han ekyókxoho apnaqtósso, keñe han ekyókxoho aqsok apagkok ekyetnakxa nak. Keñe sa' exek ketók ko'o. 11 Sa' ko'o agkések apto exchep se'e, tén han ekheykha nak apxagkok, keñe han ma'a apyókxoho apnámakkok ektáha nak apkelxegexma, yaqwayam sa' méko katnehek eyéméxchexa kélto, hakte cinco apyeyam sa' kaxog makham meyk segaqhe.’ 12 Eyáxeg Benjamín tén han kéxegke kélteme kélweteykegkoho sektáha ko'o séláneya kéxegke xa. 13 Kóltennasha sa' táta ektémakxa ekha séláyo ko'o s'e Egipto, tén han ekyókxoho kélwetágwa'a nak kéxegke s'e. ¡Kólpekhésha sa' kólyentementák táta s'e!
14 Appathetchek axta José m'a apyáxeg Benjamín, yetlókok axta han apwóno. Apwóneyk axta han ma'a Benjamín appatheta José. 15 Apkelpetseságkek axta José m'a apyókxoho apkelpepma, apwóneyk axta han chá'a apkelpatheta m'a. Keñe axta natámen appaqhetchesa m'a apkelpepma.
16 Legáxcheyk axta amya'a m'a aphakxa nak faraón, apkelwokmo José apkelpepma m'a, payhekxeyk axta apwáxok faraón, yetlo m'a apkeláneykha nak. 17 Tén axta faraón aptáha apcháneya José s'e:
—Eltennasák sa' apkelpepma, elpátegkásekxak sa' apkelchánte m'a yágkentamáhak, keñe sa' eltaqhohok makham ma'a Canaán, 18 héntegkásenták sa' apyáp, tén han ma'a ekheykha nak apxanák, agkések sa' ko'o ektaqmelakxa nak xapop se'e Egipto, etawagkok sa' ma'a nento éltaqmalma nak se'e negókxa nak. 19 Yána sa' han enaqlakxak yátnáxeg apyenyawasso éleñama nak se'e Egipto, yaqwayam sa' elchenátchesek apnaqteyegka'a, tén han sakcha'a, tén han ma'a kélyáp nak kéxegke. Tásek elxegma' 20 meyke ekyetnakhayo apkelwáxok ma'a aqsok apagkok ekyetnakxa nak kaxwo', hakte sa' etnehek apagkok ma'a ekyókxoho aqsok éltaqmalma nak Egipto.
21 Aptamhágkek axta han Israel apketchek xa ektáha nak. Apkelmeyásegkek axta José yátnáxeg apyenyawasso, apkeltémo axta elmésagkok ma'a faraón, tén han ma'a aptéyak ámay. 22 Apkelmeyásegkek axta han apkelnaqta aphaxnancha'ák, yaqwayam eyaqmagkasek chá'a pók, tén axta Benjamín apmésa trescientos sawo' selyaqye élmope, tén han cinco apkelántaxno aphaxnancha'ák. 23 Keñe axta apyáp apkeláphássesa diez yámelyeheykok apkelpátegkesso aqsok éltaqmalma nak Egipto, keñe han diez yámelyeheykok apkelpátegkesso hótáhap apaktek, tén han kelpasmaga, tén han nento, yaqwayam etwok apyáp ma'a ámay. 24 Apkelaphássek axta José m'a apkelpepma, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Nagkólátegmoweyxche aqsa kéltaqhákxexa ámay.
Apkeltaqhákxeyk axta. 25 Apkelántekkek axta Egipto, apkelwákxeyk axta m'a Canaán, aphakxa axta m'a apyáp Jacob. 26 Xama axta kéltennáseyncha'a Jacob megyetsapma José, tén han aptéma aptaqmelchesso m'a ekyókxoho nak Egipto, axta ey'ásegkok aptáhakxa, tén han yaqwánxa etnehek appeywa, hakte peyk axta ey'ássók kéltáhakxa kéláneya. 27 Xama axta apkeltennásencha'a m'a ekyókxoho aptáhakxa axta apkeláneya m'a José, apyennákxók axta han apwet'a m'a yátnáxeg apyenyawasso apkeláphasso axta José yaqwayam kólyentemekxa'. 28 Tén axta aptáha s'e: “¡Wánxa séltémo añak megyetsapma m'a José! Ay'ammok sa' amonye' sétsapma.”