Nacimiento de Moisés
1 Un varón de la familia de Leví fue y tomó por mujer a una hija de Leví, 2 la que concibió, y dio a luz un hijo; y viéndole que era hermoso, le tuvo escondido tres meses. 3 Pero no pudiendo ocultarle más tiempo, tomó una arquilla de juncos y la calafateó con asfalto y brea, y colocó en ella al niño y lo puso en un carrizal a la orilla del río. 4 Y una hermana suya se puso a lo lejos, para ver lo que le acontecería. 5 Y la hija de Faraón descendió a lavarse al río, y paseándose sus doncellas por la ribera del río, vio ella la arquilla en el carrizal, y envió una criada suya a que la tomase. 6 Y cuando la abrió, vio al niño; y he aquí que el niño lloraba. Y teniendo compasión de él, dijo: De los niños de los hebreos es este. 7 Entonces su hermana dijo a la hija de Faraón: ¿Iré a llamarte una nodriza de las hebreas, para que te críe este niño? 8 Y la hija de Faraón respondió: Ve. Entonces fue la doncella, y llamó a la madre del niño, 9 a la cual dijo la hija de Faraón: Lleva a este niño y críamelo, y yo te lo pagaré. Y la mujer tomó al niño y lo crio. 10 Y cuando el niño creció, ella lo trajo a la hija de Faraón, la cual lo prohijó, y le puso por nombre Moisés, diciendo: Porque de las aguas lo saqué.
Moisés huye de Egipto
11 En aquellos días sucedió que crecido ya Moisés, salió a sus hermanos, y los vio en sus duras tareas, y observó a un egipcio que golpeaba a uno de los hebreos, sus hermanos. 12 Entonces miró a todas partes, y viendo que no parecía nadie, mató al egipcio y lo escondió en la arena. 13 Al día siguiente salió y vio a dos hebreos que reñían; entonces dijo al que maltrataba al otro: ¿Por qué golpeas a tu prójimo? 14 Y él respondió: ¿Quién te ha puesto a ti por príncipe y juez sobre nosotros? ¿Piensas matarme como mataste al egipcio? Entonces Moisés tuvo miedo, y dijo: Ciertamente esto ha sido descubierto. 15 Oyendo Faraón acerca de este hecho, procuró matar a Moisés; pero Moisés huyó de delante de Faraón, y habitó en la tierra de Madián. 16 Y estando sentado junto al pozo, siete hijas que tenía el sacerdote de Madián vinieron a sacar agua para llenar las pilas y dar de beber a las ovejas de su padre. 17 Mas los pastores vinieron y las echaron de allí; entonces Moisés se levantó y las defendió, y dio de beber a sus ovejas. 18 Y volviendo ellas a Reuel su padre, él les dijo: ¿Por qué habéis venido hoy tan pronto? 19 Ellas respondieron: Un varón egipcio nos defendió de mano de los pastores, y también nos sacó el agua, y dio de beber a las ovejas. 20 Y dijo a sus hijas: ¿Dónde está? ¿Por qué habéis dejado a ese hombre? Llamadle para que coma. 21 Y Moisés convino en morar con aquel varón; y él dio su hija Séfora por mujer a Moisés. 22 Y ella le dio a luz un hijo; y él le puso por nombre Gersón, porque dijo: Forastero soy en tierra ajena.
23 Aconteció que después de muchos días murió el rey de Egipto, y los hijos de Israel gemían a causa de la servidumbre, y clamaron; y subió a Dios el clamor de ellos con motivo de su servidumbre. 24 Y oyó Dios el gemido de ellos, y se acordó de su pacto con Abraham, Isaac y Jacob. 25 Y miró Dios a los hijos de Israel, y los reconoció Dios.
Moisés aptéyam
1 Apmomchek axta xama kelán'a apkelenyémeyo xamók nepyeseksa Leví énxet'ák apagkok xama énxet. 2 Lósók axta nahan entemék ma'a, wet'ak axta nahan xama étche apkenna'. Xama axta élanawo aptáha aptaqmalma apagko' ma'a sakcha'a nak, póssek axta ekweykmoho apqántánxo pelten; 3 massék axta eyke nahan eyewagko ekpósa ekwenaqte agko', tén axta ekma xama hówenaq apxagkok étkok élánamáxche axta ekho', kelápeyha axta nahan ekyókxoho élyagqáxeykha m'a meteymog égmenek ekpésyam eyéweykegkohol'a ekteyapmakxa agko' nak yókxexma yaqwayam enxoho megkatxek yegmen. Tén axta ekpekkena sakcha'a m'a kañe' hówenaq apxagkok étkok nak, pekkenwokmek axta m'a neyseksa ekho', neyáwa nak ma'a wátsam Nilo; 4 tén axta ekxéna nahan kaxnamok yámmakhawók apyáxa m'a sakcha'a nak, éltamho katagkohok yaqwánxa katnehek. 5 Yáma néwók axta nahan natámen, wákxeyk axta nahan faraón apketche ekmako kayaqpaksek yegmen ma'a wátsam, kelweynchámeyha axta nahan sekxók éláneykha m'a neyáwa wátsam nak, wetágwokmók axta nahan xama hówenaq apxagkok étkok ekyetna neyseksa ekho' m'a faraón apketche. Tén axta eyáphasa xama eyásenneykha éltamho kay'ágkasek, tén han kasantagkasek. 6 Xama axta ekmeykesa m'a hówenaq apxagkok étkok nak, wet'ak axta xama sakcha'a apyetna apwana m'a kañe', apyósek axta élano m'a faraón apketche. Tén axta ektáha s'e:
—Hebreo sakcha'a s'e.
7 Tén axta ekya'awa faraón apketche apyáxa m'a sakcha'a nak. Axta entáhak eyáneya s'e:
—¿Háxko katnehek xeye' ategyesha xama hebreo kelán'a, yaqwayam kássesagkok nam'agkok se'e sakcha'a nak?
8 —Tén axta Faraón apketche ektáha eyátegmowágkokxo s'e: Kaxeg, kategyaha.
Xegkek axta m'a kelán'a étkok nak, ya'aweykxeyk axta m'a ektáha axta egken ma'a sakcha'a, 9 tén axta faraón apketche ektáha eyáneya s'e:
—Kama sa' se'e sakcha'a nak, hewánegkesses sa', ayánmagkasek sa' eyke ko'o exche' ekyánmaga ektamheykha.
Sákxeyk axta egken ma'a sakcha'a nak, wánegkessek axta anhan, 10 apwányam axta aptemék, tén axta ekmeyáseykekxo makham ma'a faraón apketche, étche agko' axta nahan temék ma'a faraón apketche, teméssessegkek axta nahan apwesey Moisés, hakte axta entemék chá'a ekxeyenma s'e:
—Ko'o axta seklekwayam ma'a neygmen.
Moisés apxegányam Egipto
11 Xama axta aptéma apwányam ma'a Moisés, apxegkek axta xama ekhem apmahágko aptáha meyk'a m'a apheykegkaxa axta appeywomo xamo', apwetágwokmek axta anhan ektémakxa apkeltamheykha ekyentaxno agko', ñohok axta anhan apwetágkoho xama egipcio aptekpagancha'a m'a xama apyáxeg aptémo xamo' nak hebreo. 12 Aptaqmelchásawók axta nahan sekxók apsawhencha'a exma, apwet'ak axta méko xama énxet enxoho m'a, apchaqhak axta m'a egipcio nak, apkelápekxeyk axta aqsa nahan yagkamex apchátawanya. 13 Mók ekhem axta entáhak apxegákxo makham, keñe apwetágkoho apkelnápeykpo makham apqánet hebreo. Tén axta apkelmaxneyáncha'a m'a ektáha axta aptekpageykha m'a pók. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha aptekpageyncha'a nak appeywomo xamo'?
14 Tén axta m'a énxet, ektáha axta aptekpageykha pók, aptáha apchátegmowágkokxo s'e:
—¿Yaqsa ekpekkenma exchep yaqwayam etnehek apkemha apmonye' tén han segyekpelchémo negyeseksa negko'o? ¿Xénchek enxeykel'a apwáxok ko'o xa heyaqhek, ektáha axta apchaqha m'a egipcio?
Xama axta apleg'a Moisés aptáha apcháneya xa, apchekak axta, hakte xénchek axta apwáxok kélya'ásegkoho ektáha apchaqhe m'a xama egipcio. 15 Xama axta anhan apleg'a faraón Moisés ektáha apchaqhe m'a xama egipcio, apkeltamhók axta kólchetagkasek yaqwayam yaqhek; apxeganakmek axta eyke m'a Moisés. Apmahágkek axta aphakmo m'a xama yókxexma ekwesey axta Madián. Aphakmek axta anhan nekha yámelchet ma'a.
16 Siete axta nahan ekyókxoho apketchek kelwán'ák énxet apwesey axta Reuel, apteme axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a yókxexma Madián. Chaqhawók axta nahan ekhem élmeyeykekxexa axta chá'a kalyekwagkok yegmen ma'a yámelchet nak yaqwayam kallánesagkok chá'a m'a meteymog ekyeneykegkaxa nak kélnaqtósso tén han kalagkok chá'a yegmen ma'a yáp apnaqtósso nak nepkések, 17 apkelwa'ak axta eyke nahan apkeláneykha nepkések tén axta apkelántekkesa'a m'a nekha yámelchet nak. Keñe axta m'a Moisés apkempákxo néten apya'awa m'a énxet'ák nak apkelmeyawa m'a kelán'ák, apkelágkek axta nahan yegmen ma'a nepkések. 18 Xama axta élwákxo makham aphakxa yáp xa kelán'a étkók nak, apkelmaxneyáha axta. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha ényahamo nak kélwa'akto sakhem?
19 Tén axta ektáha élátegmowágkokxo s'e:
—Xama egipcio ẽlwagkásak negko'o teyp, ẽlántekkessa'ak eykhe nekha yámelchet ma'a apkeláneykha nepkések nak, tén sẽlyekweyásegko nahan negko'o m'a yegmen, apkelágkek nahan yegmen ma'a nepkések.
20 Tén axta Reuel aptáha apkeláneya s'e:
—¿Háxko aphakxa m'a énxet nak? ¿Yaqsa ektáha kélyenyawa nak aqsa apxakko'? ¡Kóltennásekxa', etáswaták sa' apto s'e!
21 Apkelyahákxók axta nahan Moisés apcháneyákpo exnamok ma'a Reuel apxagkok. Tén axta apmésa nahan xama apketche m'a Reuel, ekwesey axta Séfora yaqwayam etnehek aptáwa'. 22 Wet'ak axta nahan xama étche apkenna' m'a, cham'a apteméssessama axta apwesey Moisés ma'a Guersón, hakte axta aptemék chá'a appeywa s'e: “Ko'o sekteme séñama mók apkelókxa, cham'a xapop megkatnahakxa nak seyókxa.”
23 Kelyekheykegkek axta nahan ekhem, tén axta apketsapa nahan ma'a wesse' apwányam Egipto, keñe axta m'a israelitas, maxta elwáteseykegkok apkelpaqméteykha élleklámeykegko m'a ektémakxa kélásenneykha naqsa, hakte yentexek axta m'a ektémakxa apkeltamheykha. Aplegayók axta nahan Dios ma'a ektémakxa apkelápagqánamap, 24 appasmomchek axta nahan ma'a ektémakxa apkelpaqméteykha, ekxénweykekxoho apwáxok ma'a appeywa apméssama axta m'a Abraham, Isaac, tén han ma'a Jacob. 25 Apkelanawók axta Dios ma'a israelitas, apya'ásegwokmek axta anhan ektémakxa apkellegeykegkoho.