Los israelitas cruzan el Mar Rojo
1 Habló Jehová a Moisés, diciendo: 2 Di a los hijos de Israel que den la vuelta y acampen delante de Pi-hahirot, entre Migdol y el mar hacia Baal-zefón; delante de él acamparéis junto al mar. 3 Porque Faraón dirá de los hijos de Israel: Encerrados están en la tierra, el desierto los ha encerrado. 4 Y yo endureceré el corazón de Faraón para que los siga; y seré glorificado en Faraón y en todo su ejército, y sabrán los egipcios que yo soy Jehová. Y ellos lo hicieron así.
5 Y fue dado aviso al rey de Egipto, que el pueblo huía; y el corazón de Faraón y de sus siervos se volvió contra el pueblo, y dijeron: ¿Cómo hemos hecho esto de haber dejado ir a Israel, para que no nos sirva? 6 Y unció su carro, y tomó consigo su pueblo; 7 y tomó seiscientos carros escogidos, y todos los carros de Egipto, y los capitanes sobre ellos. 8 Y endureció Jehová el corazón de Faraón rey de Egipto, y él siguió a los hijos de Israel; pero los hijos de Israel habían salido con mano poderosa. 9 Siguiéndolos, pues, los egipcios, con toda la caballería y carros de Faraón, su gente de a caballo, y todo su ejército, los alcanzaron acampados junto al mar, al lado de Pi-hahirot, delante de Baal-zefón.
10 Y cuando Faraón se hubo acercado, los hijos de Israel alzaron sus ojos, y he aquí que los egipcios venían tras ellos; por lo que los hijos de Israel temieron en gran manera, y clamaron a Jehová. 11 Y dijeron a Moisés: ¿No había sepulcros en Egipto, que nos has sacado para que muramos en el desierto? ¿Por qué has hecho así con nosotros, que nos has sacado de Egipto? 12 ¿No es esto lo que te hablamos en Egipto, diciendo: Déjanos servir a los egipcios? Porque mejor nos fuera servir a los egipcios, que morir nosotros en el desierto. 13 Y Moisés dijo al pueblo: No temáis; estad firmes, y ved la salvación que Jehová hará hoy con vosotros; porque los egipcios que hoy habéis visto, nunca más para siempre los veréis. 14 Jehová peleará por vosotros, y vosotros estaréis tranquilos. 15 Entonces Jehová dijo a Moisés: ¿Por qué clamas a mí? Di a los hijos de Israel que marchen. 16 Y tú alza tu vara, y extiende tu mano sobre el mar, y divídelo, y entren los hijos de Israel por en medio del mar, en seco. 17 Y he aquí, yo endureceré el corazón de los egipcios para que los sigan; y yo me glorificaré en Faraón y en todo su ejército, en sus carros y en su caballería; 18 y sabrán los egipcios que yo soy Jehová, cuando me glorifique en Faraón, en sus carros y en su gente de a caballo.
19 Y el ángel de Dios que iba delante del campamento de Israel, se apartó e iba en pos de ellos; y asimismo la columna de nube que iba delante de ellos se apartó y se puso a sus espaldas, 20 e iba entre el campamento de los egipcios y el campamento de Israel; y era nube y tinieblas para aquellos, y alumbraba a Israel de noche, y en toda aquella noche nunca se acercaron los unos a los otros.
21 Y extendió Moisés su mano sobre el mar, e hizo Jehová que el mar se retirase por recio viento oriental toda aquella noche; y volvió el mar en seco, y las aguas quedaron divididas. 22 Entonces los hijos de Israel entraron por en medio del mar, en seco, teniendo las aguas como muro a su derecha y a su izquierda. 23 Y siguiéndolos los egipcios, entraron tras ellos hasta la mitad del mar, toda la caballería de Faraón, sus carros y su gente de a caballo. 24 Aconteció a la vigilia de la mañana, que Jehová miró el campamento de los egipcios desde la columna de fuego y nube, y trastornó el campamento de los egipcios, 25 y quitó las ruedas de sus carros, y los trastornó gravemente. Entonces los egipcios dijeron: Huyamos de delante de Israel, porque Jehová pelea por ellos contra los egipcios. 26 Y Jehová dijo a Moisés: Extiende tu mano sobre el mar, para que las aguas vuelvan sobre los egipcios, sobre sus carros, y sobre su caballería. 27 Entonces Moisés extendió su mano sobre el mar, y cuando amanecía, el mar se volvió en toda su fuerza, y los egipcios al huir se encontraban con el mar; y Jehová derribó a los egipcios en medio del mar. 28 Y volvieron las aguas, y cubrieron los carros y la caballería, y todo el ejército de Faraón que había entrado tras ellos en el mar; no quedó de ellos ni uno. 29 Y los hijos de Israel fueron por en medio del mar, en seco, teniendo las aguas por muro a su derecha y a su izquierda.
30 Así salvó Jehová aquel día a Israel de mano de los egipcios; e Israel vio a los egipcios muertos a la orilla del mar. 31 Y vio Israel aquel grande hecho que Jehová ejecutó contra los egipcios; y el pueblo temió a Jehová, y creyeron a Jehová y a Moisés su siervo.
Israelitas apkeltámeyeykekxa Wátsam Ekwányam Ekyexwase
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 “Yána sa' eltaqhegwók israelitas. Sa' eltennaksek elpakxenwaták ma'a ekpayho nak Pi-hahirot, teyp nak ma'a Migdol halep nak wátsam ekwányam, ekpayho nak ma'a Baal-sefón. Sa' elpakxenagkok ma'a halep nak xa yókxexma nak, ekpayho nak ma'a wátsam ekwányam. 3 Tén sa' faraón katnehek kalchetmok apwáxok se'e: ‘Melya'ásegkok yaqwánxa elmahagkok ma'a israelitas. Apkelweynchámeyha aqsa m'a yókxexma meykexa énxet.’ 4 Eynaqtéssesek sa' eyke ko'o apwáxok ma'a faraón, wának sa' nahan emenxenek; tén sa' axekmósek ko'o ekwánxa sekmowána ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, tén sa' ma'a egipcios elya'ásegwók ko'o sektáha Wesse'.”
Aptamhágkek axta nahan israelitas xa ektáha nak. 5 Aplegágweykxeyk axta nahan amya'a wesse' apwányam Egipto apkelxeganakmo m'a israelitas. Keñe axta m'a wesse' apwányam, tén han ma'a apyókxoho apkeláneykha, apyaqmagkasa mók aptáhakxa apkelxeyenma m'a énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelpaqmeta s'e: “¿Yaqsa axta kexaha ektéma néghayo apkelxegama m'a israelitas tén han nélwátessáseykegko m'a ektémakxa axta chá'a sẽltemessáseykha negko'o?”
6 Yetlókok axta nahan apkeltémo kóllánekxések ekpekhe agko' yátnáxeg apyenyawasso apagkok apkenchesso nak kempakhakma m'a faraón, apnaqlókek axta m'a sẽlpextétamo apagkok. 7 Apnaqlókek axta seiscientos yátnáxeg apkelyenyawasso élyennaqte éltaqmalma, tén han ma'a ekyókxoho yátnáxeg apkelyenyawasso nak ma'a Egipto, xama xama sẽlpextétamo axta nahan chá'a apchánte apagko'. 8 Wesse' egegkok axta eyke apyennaqtessásak apwáxok ma'a faraón, apkeltamhók axta emenxenek ma'a israelitas, apkelántekkek axta apkelásennagkama m'a ektémakxa axta chá'a apkelyennaqte. 9 Apkelántekkek axta egipcios apyókxoho sẽlpextétamo apagkok ekyetlómo yátnáxeg apkelyenyawasso tén han apkelchánte yátnáxeg apkelamhágko m'a israelitas. Apkeltahanyeykxeyk axta m'a neyáwa wátsam ekwányam, ekpayho nak ma'a Pi-hahirot, halep axta m'a Baal-sefón, cham'a apkekhegweyktamxa axta apkelpakxenweykto. 10 Xama axta apkelwet'a israelitas apchágketchessekmo faraón tén han egipcios ma'a apheykegkaxa axta, apkelakak axta ekwányam agko', tén axta apkelmaxneya Wesse' egegkok apkeltamho epasmok. 11 Keñe axta kéltáha kéláneya Moisés s'e:
—¿Mékoya takhaxpop Egipto, cham'a sẽlántekkesakxa axta apkeltamho nak negko'o agmassegwak se'e yókxexma meykexa nak énxet? ¿Yaqsa ektáha senteméssesa nak xa ektáha nak? ¿Yaqsa ektéma sẽlántekkessama nak Egipto? 12 Axta nentemék eykhe chá'a neganagkama exchep neyseksa negheykha axta Egipto s'e: ‘Hẽgho aqsa ólteméssesha negko'o m'a egipcios. ¡Tásek axta aptéma aqsa sẽlásenneykha m'a, megkaxnawok se'e peyakxa nak agmassegwa', yókxexma meykexa nak énxet!’
13 Aptáhak axta Moisés apchátegmowágkokxo énxet'ák se'e:
—Nágkóle'. Kólxeg aqsa, kóllano m'a apmako nak elának sakhem Wesse' egegkok yaqwayam elwagkasek teyp, hakte megkólwetekxók sa' chá'a kéxegke egipcios s'e ektáhakxa nak kélwet'a sakhem. 14 Nágkatneykha kélwáxok, Wesse' egegkok sa' elnapakpok elmeyók kéxegke.
15 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés se'e:
—¿Yaqsa ektáha sélmaxneya nak apkeltamho apasmok? ¡Yána' aqsa elxog ma'a israelitas! 16 Ey'és sa' xép néten aptasqapeykha, tén sa' elya'aksek nahan néten apmék elyetnakhaksek ánet nekhaw'ék emeykásekxak neyseksa m'a wátsam ekwányam, yaqwayam sa' elyeykhekxak yetlo ekyamáyóxma m'a israelitas. 17 Ko'o sa' eyke alyennaqtéssesek apkelwáxok ma'a egipcios, wának sa' nahan emenxenek; tén sa' axekmósek ekwánxa sekmowána m'a faraón tén han ma'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, ekweykekxoho m'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok, tén han ma'a apkelchánte nak yátnáxeg. 18 Ekxekmóssek sa' agkok ekwánxa sekmowána m'a faraón, tén han ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok nak ekweykekxoho m'a apkelchánte nak yátnáxeg, elya'ásegwók sa' ko'o sektáha Wesse' m'a egipcios.
19 Ñohok axta nahan ekyaqmagkasa mók élmeykegkaxa m'a Dios apchásenneykha tén han ma'a yaphope émha élxegamo axta chá'a apmonye'e neyseksa apkelxega m'a israelitas, chánweykxeyk axta ma'a neptámen. 20 Kenegwákxeyk axta apmonye'e sẽlpextétamo Egipto xa yaphope émha nak, cháhakkassek axta ekpayhókxa apchaqnágkaxa m'a israelitas; yáqtéssessek axta exma m'a egipcios, keñe axta m'a israelitas kelsássessek axta aqsa exma. Axta keñamak meltahanyékxo yókxoho axta'a egipcios ma'a israelitas.
21 Apya'ássek axta apmék ekpayhókxa neyseksa wátsam ekwányam ma'a Moisés, tén axta Wesse' egegkok apcháphasa éxchahayam ekyennaqte agko' eñama m'a ekteyapmakxa ekhem, kexchahakmek axta nahan yókxoho axta'a m'a, tén axta ekmeykásekxo neyseksa élana ánet nekhaw'ék ma'a wátsam ekwányam nak. Xapop agko' axta aptemessásekxak Wesse' egegkok ma'a neyseksa wátsam ekwányam, 22 xapop agko' axta nahan apkelyeykhákxak ma'a israelitas, cham'a ánet nekhaw'ék ekmayheykekxa nak neyseksa m'a yegmen, xama axta m'a ekpayho nak nélya'assamakxa tén axta nahan mók ma'a ekpayho nak nensagqalwa.
23 Apkelántaxneyk axta nahan neptámen apkelamhágko m'a apyókxoho apkelchánte yátnáxeg tén han ma'a faraón yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok. Apmenxenchek axta nahan ekweykmoho m'a neyseksók wátsam ekwányam; 24 amonye' élseye axta nahan apkelmexantámho Wesse' egegkok ekpayhókxa aphágkaxa m'a sẽlpextétamo Egipto, neyseksa apha axta m'a neyseksa táxa émha tén han ma'a yaphope, tén axta aptegkesa nepyeseksa m'a magya'áseyak nak yaqwánxa antéhek. 25 Apkelhaxyawassásegkek axta chá'a amagkok ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok, mopwancha'ak axta apmako eltahañekxa'. Tén axta aptáha apkelpaqmeta egipcios se'e:
—Óltaqhegwa aqsa neptámen israelitas, Wesse' apagkok appasmak xa énxet'ák nak, ẽlenmexchek negko'o.
26 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya Moisés se'e:
—Ey'és sa' apmek ekpayhókxa nak ma'a wátsam ekwányam, yaqwayam sa' keypetchekxak mók ma'a yegmen, kápekxak sa' nahan ma'a egipcios, tén han ma'a yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok nak ekweykekxoho m'a apkelchánte nak yátnáxeg.
27 Apya'ássek axta apmek Moisés ekpayhókxa m'a wátsam ekwányam, keñe axta élsaka, ekyetnákxo makham yegmen ma'a ekyetnamakxa axta chá'a. Xama axta apmako yenyahagkok ma'a egipcios, chápeykxeyk axta m'a wátsam ekwányam. Apkelweykásegkek axta Wesse' egegkok xa énxet'ák nak. 28 Xama axta ekwánaqmákxo ekyetnákxo ekyetnamakxa agko' ma'a yegmen, sawhawók axta eyápeykxo m'a yátnáxeg apkelyenyawasso tén han ma'a apkelchánte axta chá'a yátnáxeg, ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo ektáha axta apkelántaxno m'a wátsam ekwányam apmáheyo emenxenek ma'a israelitas. Méko axta xama enxoho sẽlpextétamo apagkok apkeymomap ma'a faraón. 29 Keñe axta m'a israelitas apkelyeykhákxo aqsa xapop agko' ma'a neyseksa nak wátsam ekwányam, cham'a neyseksa nak ekmayheykekxa m'a ánet nekhaw'ék yegmen, xama axta m'a nélya'assamakxa nak tén axta nahan mók ma'a nensagqalwa nak.
30 Cháxa ekhem apkelwagkasakxa axta teyp Wesse' egegkok israelitas neyseksa apkelma m'a egipcios, apkelwet'ak axta nahan israelitas egipcios aphopák ma'a neyáwa wátsam ekwányam nak. 31 Xama axta apkelwet'a israelitas ekwánxa apmopwána Wesse' egegkok apkelnapa m'a egipcios, apkelweykásenteyk axta apqatkok nápaqtók Wesse' egegkok, maxta elya'ássekmok, tén han ma'a Moisés ektáha axta chá'a apchásenneykha.