Moisés bendice a las doce tribus de Israel
1 Esta es la bendición con la cual bendijo Moisés varón de Dios a los hijos de Israel, antes que muriese. 2 Dijo:
Jehová vino de Sinaí,
Y de Seir les esclareció;
Resplandeció desde el monte de Parán,
Y vino de entre diez millares de santos,
Con la ley de fuego a su mano derecha.
3 Aun amó a su pueblo;
Todos los consagrados a él estaban en su mano;
Por tanto, ellos siguieron en tus pasos,
Recibiendo dirección de ti,
4 Cuando Moisés nos ordenó una ley,
Como heredad a la congregación de Jacob.
5 Y fue rey en Jesurún,
Cuando se congregaron los jefes del pueblo
Con las tribus de Israel.
6 Viva Rubén, y no muera;
Y no sean pocos sus varones.
7 Y esta bendición profirió para Judá. Dijo así:
Oye, oh Jehová, la voz de Judá,
Y llévalo a su pueblo;
Sus manos le basten,
Y tú seas su ayuda contra sus enemigos.
8 A Leví dijo:
Tu Tumim y tu Urim sean para tu varón piadoso,
A quien probaste en Masah,
Con quien contendiste en las aguas de Meriba,
9 Quien dijo de su padre y de su madre: Nunca los he visto;
Y no reconoció a sus hermanos,
Ni a sus hijos conoció;
Pues ellos guardaron tus palabras,
Y cumplieron tu pacto.
10 Ellos enseñarán tus juicios a Jacob,
Y tu ley a Israel;
Pondrán el incienso delante de ti,
Y el holocausto sobre tu altar.
11 Bendice, oh Jehová, lo que hicieren,
Y recibe con agrado la obra de sus manos;
Hiere los lomos de sus enemigos,
Y de los que lo aborrecieren, para que nunca se levanten.
12 A Benjamín dijo:
El amado de Jehová habitará confiado cerca de él;
Lo cubrirá siempre,
Y entre sus hombros morará.
13 A José dijo:
Bendita de Jehová sea tu tierra,
Con lo mejor de los cielos, con el rocío,
Y con el abismo que está abajo.
14 Con los más escogidos frutos del sol,
Con el rico producto de la luna,
15 Con el fruto más fino de los montes antiguos,
Con la abundancia de los collados eternos,
16 Y con las mejores dádivas de la tierra y su plenitud;
Y la gracia del que habitó en la zarza
Venga sobre la cabeza de José,
Y sobre la frente de aquel que es príncipe entre sus hermanos.
17 Como el primogénito de su toro es su gloria,
Y sus astas como astas de búfalo;
Con ellas acorneará a los pueblos juntos hasta los fines de la tierra;
Ellos son los diez millares de Efraín,
Y ellos son los millares de Manasés.
18 A Zabulón dijo:
Alégrate, Zabulón, cuando salieres;
Y tú, Isacar, en tus tiendas.
19 Llamarán a los pueblos a su monte;
Allí sacrificarán sacrificios de justicia,
Por lo cual chuparán la abundancia de los mares,
Y los tesoros escondidos de la arena.
20 A Gad dijo:
Bendito el que hizo ensanchar a Gad;
Como león reposa,
Y arrebata brazo y testa.
21 Escoge lo mejor de la tierra para sí,
Porque allí le fue reservada la porción del legislador.
Y vino en la delantera del pueblo;
Con Israel ejecutó los mandatos y los justos decretos de Jehová.
22 A Dan dijo:
Dan es cachorro de león
Que salta desde Basán.
23 A Neftalí dijo:
Neftalí, saciado de favores,
Y lleno de la bendición de Jehová,
Posee el occidente y el sur.
24 A Aser dijo:
Bendito sobre los hijos sea Aser;
Sea el amado de sus hermanos,
Y moje en aceite su pie.
25 Hierro y bronce serán tus cerrojos,
Y como tus días serán tus fuerzas.
26 No hay como el Dios de Jesurún,
Quien cabalga sobre los cielos para tu ayuda,
Y sobre las nubes con su grandeza.
27 El eterno Dios es tu refugio,
Y acá abajo los brazos eternos;
Él echó de delante de ti al enemigo,
Y dijo: Destruye.
28 E Israel habitará confiado, la fuente de Jacob habitará sola
En tierra de grano y de vino;
También sus cielos destilarán rocío.
29 Bienaventurado tú, oh Israel.
¿Quién como tú,
Pueblo salvo por Jehová,
Escudo de tu socorro,
Y espada de tu triunfo?
Así que tus enemigos serán humillados,
Y tú hollarás sobre sus alturas.
Moisés apkelmaxnéssesso aqsok éltaqmela énxet'ák Israel
1 Apkelmaxnéssessek axta yaqwayam kataqmelek apheykha israelitas ma'a Moisés, apteme axta Dios énxet apagkok amonye' yaqwayam yetsapok. 2 Aptáhak axta s'e:

“Sinaí apkeñamak ma'a Wesse' egegkok;
Seír axta apkeñamak apwaya negyeseksa.
Chápogwategkek axta
élseyéxma apagkok ma'a egkexe Parán
apxegeykmek axta
apkeñama m'a Meribá-cadés;
apmek apkelya'assamakxa axta
ensókaseykmok ma'a segánamakxa
táxa eyáléwe nak.
3 Apkelásekhayók énxet'ák apagkok ma'a
Wesse' egegkok,
elmeyawhok ma'a ektáha nak chá'a
apkelpagkanchásamap;
apkelháxaheykegkek nahan chá'a
apmonye' s'e énxet'ák nak
apmomchek nahan chá'a takha' m'a
apkeltémókxa nak chá'a etnahagkok.
4 Egméssek negko'o
segánamakxa m'a Moisés
sempekkencháseykekxa axta
yaqwayam antéhek egagkok,
nenteme nak Jacob énxet'ák apagkok,
5 yetneyk axta xama
wesse' apwányam ma'a Jesurún
apchaqneykekxo axta chá'a
apkelámha apmonye'e
apagkok nak énxet'ák,
apkelyepetcheykekxo axta chá'a m'a
énxet'ák Israel.”

6 Keñe axta aptáha apxéna Rubén se'e:
“¡Memassegwomek sa' Rubén!
¡Megyetsephek sa',
apqántawók eykhe m'a
énxet'ák apagkok!”

7 Keñe axta aptáha apxéna Judá s'e:
“Wesse', yeyxho Judá appeywa;
yána epáxaqwakxak ma'a
énxet'ák apagkok.
Emyow sa' xép yetlo apmopwána;
epásem sa' elenmexek ma'a
apkelenmexma nak.”

8 Keñe axta Leví aptáha apxéna s'e:
“Wesse', xép apagkok ma'a,
Tumim tén han ma'a Urim;
apkelxawáyak nahan ma'a énxet'ák
meyenseyam nak
apyetleykha exchep,
apyepkeynma axta
chá'a m'a yókxexma Masá,
apkenmexeykencha'a axta chá'a
m'a nekha yegmen nak Meribá,
9 aptéma axta chá'a elának
apyapmeyk se'e:
‘Malweteyk ko'o xama enxoho m'a’,
aptéma axta chá'a elxének
apkelyáxeg'a s'e:
‘Malya'ásegkok ko'o m'a’,
aptéma axta chá'a elxének
apketchek se'e:
‘Malya'ásegkok ko'o xa, yaqsak kexa.’
Apkeláneykegkek ektémakxa nak
appeywa xa énxet'ák nak,
apkelmeyásamakpók apagko'
nahan ma'a ekhémo mók
nélpaqhetchásamáxkoho apagkok nak.
10 Apkelxekmóssegkek axta
segánamakxa apagkok
tén han apchánamakxa
antéhek ma'a Jacob,
cham'a Israel;
appekkenchessegkek axta chá'a
nápaqtók ma'a aqsok
ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
appekkenchessegkek axta chá'a
néten ekwatnamáxchexa nak
chá'a aqsok ma'a
kéltósso kélmésso naqsa nak chá'a.
11 Wesse', epásem xép,
neyseksa apkelwasqápeykekxoho m'a,
ema takha' yetlo ektaqmeleykha apwáxok
elanok ma'a aqsok apkelánéyak nak.
Elekkexches apkap'ák axchakkok
ma'a apkelenmexma nak,
yaqwayam sa' melchempekxeyk
chá'a néten ma'a
apkelenmexeykha nak chá'a.”

12 Keñe axta aptáha apxéna
Benjamín se'e:
“Méko katnehek
apweynchámeykha m'a
apchásekhayo nak chá'a
Wesse' egegkok;
etaqmelchesek sa' chá'a m'a
Meyke nak Ekhémo.
¡Emyók sa' chá'a!”

13 Keñe axta aptáha
apxéna José s'e:
“Wesse' egegkok sa' egkések
yálye ektaqmela m'a
xapop apagkok
eñama nak néten
tén han ma'a yegmen
ekyetnama nak ma'a
kañók agko' nak xapop,
14 ektaqmalma nak
eknakxamáxche' aqsok ekyexna
kélcheneykekxa apyeyam
tén han ektaqmalma ekyexna
kélcheneykekxa nak pelten,
15 tén han ektaqmalma ekyexna m'a
éleñama nak neyseksa meteymog
élekhahéyak nano' nak,
tén han ma'a éleñama nak
egkexe éltaqmalma agko'
megkamassegwayam nak,
16 tén han ekyexna éltaqmalma agko'
eksawheykekxoho nak ma'a xapop,
yetlo appasmo m'a
apwetamakpo axta
neyseksa maktek.
Kaweywenta takhapxet
José s'e ekyókxoho nak,
ektáha axta apkelyésamap
nepyeseksa m'a apkelpepma.
17 Aptásek ma'a, máxa m'a
émha amonye' étkok la'a m'a
weyke kennawo'
apmeyhek nahan,
máxa m'a yágweykel'a.
Elyetxeygkok sa' nahan ma'a
apyókxoho énxet'ák
ekweykmoho m'a néxa xapop nak.
Aphawók ma'a Efraín énxet'ák apagkok
apxámokma nak;
tén han ma'a Manasés
énxet'ák apagkok nak.”
18 Keñe axta Zabulón
tén han Isacar aptáha apxéna s'e:
“Zabulón, kapayhekxa sa' apwáxok,
apmahágkaxa enxoho chá'a
elsawha aqsok apkexeykekxa,
tén sa' xeyep Isacar,
kapayhekxa sa' chá'a apwáxok
neyseksa apha kóneg appakxanma.
19 Elwónmakha sa' pók aptémakxa
énxet'ák ma'a egkexe nak,
sa' elmések kélnaqtósso ektekyawa
ekpayhawo nak chá'a kólmések ma'a;
étak sa' aqsok ekxámokma
éleñama nak wátsam ekwányam,
tén han ma'a aqsok élmomnáwa
élpowásamáxche nak ma'a neyáwa'.”

20 Keñe axta Gad aptáha apxéna s'e:
“¡Apkeleñémo apmésso nak
ekyawe agko' xapop apagkok Gad!
Máxa méwa kamáwhok kathánek
ekyógkexma m'a Gad
elekkexchessamól'a
aktegák ekyógkexma,
tén han ayespa'ák.
21 Gad nahan apmak ma'a
xapop ektaqmelakxa agko' nak,
xama xapop ekpayhémo nak
yaqwayam elxawagkok ma'a
sẽlpextétamo apkelwesse'e.
Aptemék apkemha apmonye'
apagkok ma'a énxet'ák,
apkelanak ma'a apkeltémo axta
chá'a elának ma'a Wesse' egegkok
péwók axta nahan apkelánekxésso chá'a
amya'a apnámakkok ma'a kañe' Israel.”

22 Tén axta Dan aptáha apxéna s'e:
“Dan apteme méwa étkok
eknextegmal'a eñama
m'a Basán.”

23 Tén axta Neftalí aptáha apxéna s'e:
“Leklamók apwáxok apkelányo
Wesse' egegkok ma'a Neftalí,
apméssegkek ekxámokma agko' ma'a
aqsok apagkok.
¡Apagkok ma'a
ekpayhegwayam nak yegmen
ekweykmoho m'a
néxa ekpayhegwayam,
ekpayho nak nepyeyam!”

24 Keñe axta Aser aptáha apxéna s'e:
“Apkeleñémo sa' etnehek Aser
nepyeseksa m'a Jacob apketchek nak,
yásekhohok sa' chá'a m'a apkelpepma nak.
Elyássesek sa' apmagkok ma'a
pexmok égmenek;
25 Sawo sa' katnehek
kélápeykekxexa m'a atña'ák apagkok nak
tén han ma'a sawo élyexwase,
kawegqohok sa' nahan apyennaqte,
kaxhok sa' ekwánxa apha keso náxop.

26 “Méko aphawo m'a
Dios apagkok nak Jesurún,
apkexyeykmoho nak néten
neyseksa yaphope
yetlo apcheymákpoho
yaqwayam epásegwata'.
27 Cha'a aptaqmelchesso exchep ma'a
Dios memassegwayam nak,
cha'a ekpasmo m'a
apmopwána megkamassegwayam nak;
emenxenchesek chá'a
apmonye' exchep ma'a
apkelenmexma nak
keñe exchep yának chá'a emasséssók.
28 Exek sa' chá'a meyke ektamheykha
apwáxok ma'a Israel,
méko sa' katnehek ektáhakxa
apkelweynchámeykha m'a
aptawán'ák neptámen nak.
Exek sa' hótáhap tén han anmen yámet
kélcheneykekxa m'a xapop apagkok nak,
megkameykkehek sa' chá'a ekmámeye.
29 Apkeleñémo exchep, Israel,
¿Yaqsa kélwanchek kólhéshok xép?
Wesse' egegkok apagko'
apwagkasso teyp xép;
cha'a aptaqmelchesso
chá'a exchep ma'a
tén han appasmo chá'a,
¡cha'a apteme sókwenaqte apagkok
segmallahanchessamo nak chá'a m'a!
Elmésakpok sa' xép ma'a
apkelenmexma nak,
keñe sa' xép
emasséssesek apkeleymákpoho.”