1 Cuando alguno tomare mujer y se casare con ella, si no le agradare por haber hallado en ella alguna cosa indecente, le escribirá carta de divorcio, y se la entregará en su mano, y la despedirá de su casa. 2 Y salida de su casa, podrá ir y casarse con otro hombre. 3 Pero si la aborreciere este último, y le escribiere carta de divorcio, y se la entregare en su mano, y la despidiere de su casa; o si hubiere muerto el postrer hombre que la tomó por mujer, 4 no podrá su primer marido, que la despidió, volverla a tomar para que sea su mujer, después que fue envilecida; porque es abominación delante de Jehová, y no has de pervertir la tierra que Jehová tu Dios te da por heredad.
5 Cuando alguno fuere recién casado, no saldrá a la guerra, ni en ninguna cosa se le ocupará; libre estará en su casa por un año, para alegrar a la mujer que tomó.
6 No tomarás en prenda la muela del molino, ni la de abajo ni la de arriba; porque sería tomar en prenda la vida del hombre.
7 Cuando fuere hallado alguno que hubiere hurtado a uno de sus hermanos los hijos de Israel, y le hubiere esclavizado, o le hubiere vendido, morirá el tal ladrón, y quitarás el mal de en medio de ti.
8 En cuanto a la plaga de la lepra, ten cuidado de observar diligentemente y hacer según todo lo que os enseñaren los sacerdotes levitas; según yo les he mandado, así cuidaréis de hacer. 9 Acuérdate de lo que hizo Jehová tu Dios a María en el camino, después que salisteis de Egipto.
10 Cuando entregares a tu prójimo alguna cosa prestada, no entrarás en su casa para tomarle prenda. 11 Te quedarás fuera, y el hombre a quien prestaste te sacará la prenda. 12 Y si el hombre fuere pobre, no te acostarás reteniendo aún su prenda. 13 Sin falta le devolverás la prenda cuando el sol se ponga, para que pueda dormir en su ropa, y te bendiga; y te será justicia delante de Jehová tu Dios.
14 No oprimirás al jornalero pobre y menesteroso, ya sea de tus hermanos o de los extranjeros que habitan en tu tierra dentro de tus ciudades. 15 En su día le darás su jornal, y no se pondrá el sol sin dárselo; pues es pobre, y con él sustenta su vida; para que no clame contra ti a Jehová, y sea en ti pecado.
16 Los padres no morirán por los hijos, ni los hijos por los padres; cada uno morirá por su pecado.
17 No torcerás el derecho del extranjero ni del huérfano, ni tomarás en prenda la ropa de la viuda, 18 sino que te acordarás que fuiste siervo en Egipto, y que de allí te rescató Jehová tu Dios; por tanto, yo te mando que hagas esto.
19 Cuando siegues tu mies en tu campo, y olvides alguna gavilla en el campo, no volverás para recogerla; será para el extranjero, para el huérfano y para la viuda; para que te bendiga Jehová tu Dios en toda obra de tus manos. 20 Cuando sacudas tus olivos, no recorrerás las ramas que hayas dejado tras de ti; serán para el extranjero, para el huérfano y para la viuda. 21 Cuando vendimies tu viña, no rebuscarás tras de ti; será para el extranjero, para el huérfano y para la viuda. 22 Y acuérdate que fuiste siervo en tierra de Egipto; por tanto, yo te mando que hagas esto.
Segánamakxa ekxeyenma nak negyamasma entáwa'
1 “Apmeyk agkok xama kelán'a énxet yaqwayam etnehek aptáwa', keñe ekmassa enxoho ekleya apwáxok eñama apwetasso xama aqsok ekmaso agko' élane, egkések sa' xama weykcha'áhak aptáxésso ekxeyenma nak negyamasma entáwa', keñe sa' yáphaksek katyapok ma'a apxagkok. 2 Awanchek sa' nahan kamekxak pók énxet natámen ekteyapma m'a apxagkok nak; 3 aptaqnawágwokmek sa' agkok nahan ma'a kaxwe ekmeykekxa nak, apmésa enxoho nahan ma'a xama weykcha'áhak ekxeyenma nak negyamasma entáwa', apcháphasa enxoho katyapok ma'a apxagkok nak, essenhan apketsapa enxoho xa kaxwe atáwa' nak, 4 keñe sa' ma'a apkemha apmonye' atáwa' axta, mopwanchek sa' emekxak makham, hakte ekmanyása agko' émpehek kaxwók entáhak ma'a; katnehek sa' xama aqsok ekmanyása agko' élánamáxche nápaqtók ma'a Wesse' egegkok, megkeymexchek kéxegke kóltawasha m'a apchókxa apméssamakxa nak Dios Wesse' kélagkok yaqwayam kóltéhek kélagkok kélagko'.
Segánamakxa mók ektémakxa nak chá'a
5 “Kaxwe élyamhopma sa' agkok xama énxet, mopwanchek sa' emhagkok ma'a émpakháxchexa enxoho, megyánékpek sa' nahan elánegwók aqsa chá'a mók aptamheykha ekweykmoho xama apyeyam; exek sa' aqsa chá'a apxagkok ekyókxoho xa xama apyeyam nak, yaqwayam sa' kapayhekxak awáxok ma'a aptáwa'.
6 “Nágkólmaxna chá'a kélmók ekyaqmageykekxa aqsok kélmassáseykha m'a aqsok aktek ektekxekxo kélyeykesso nak chá'a kélmek, essenhan ma'a meteymog kéltekxekxo nak chá'a aqsok, hakte máxa sa' katnehek kélmaxneya enxoho kéxegke ekmésso nak chá'a apto kélmók kéltáha enxoho xa ektáha nak.
7 “Kélwetágkok sa' agkok appósakxa xama appeywomo xamo' israelitas yaqwayam etnéssesek apchásenneykha naqsa essenhan yaqwayam eyenyekxak ekha ekyánmaga, yáneykpok sa' ematñekxa', yaqwayam sa' kólmasséssók aqsok ekmaso ekteyapma kélnepyeseksa kéxegke.
8 “Tekkek sa' agkok negmasse ektepelchamáxche nak egyempehek, kóllána sa' meyke kéláyam xama enxoho m'a aptáhakxa enxoho apmésso appeywa m'a apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok levitas. Kéméxcheyk chá'a kóllának ekyókxoho ekhawo sektémakxa axta chá'a ko'o sélanagkama séltémókxa etnahagkok ma'a énxet'ák nak. 9 Kaxénwakxoho sa' kélwáxok apteméssessamakxa axta Dios Wesse' kélagkok María m'a ámay, cham'a natámen axta kélánteyapma kéxegke m'a Egipto.
10 “Kélmassáseyha sa' agkok chá'a xama aqsok kélagkok kélmók, nágkóltaxnegwom chá'a m'a kañe' apxagkok nak kóllekwók xama aptaxno, ekyaqmageykekxa m'a aqsok kélmassáseykha. 11 Kólchenegwom sa' aqsa chá'a m'a yókxexma nak, kólleyx sa' aqsa chá'a elekwakxések ma'a apáwa yaqwayam nak chá'a egkések ekyaqmageykekxa m'a aqsok kélmassáseykha. 12 Énxet meyke aqsok apagkok sa' agkok ma'a kélmók, nágkólmallahanchásekxa chá'a axta'a kélmeykha m'a apchaqlamap apmésso nak ekyaqmageykekxa m'a aqsok kélmassáseykha; 13 kólmeyásekxak sa' chá'a m'a amonye' ektaxnól'a ekhem, yaqwayam sa' yaqlakpok chá'a m'a apchaqlamap nak apmako enxoho etyenek. Keñe sa' egkések ekxeyenma apwáxok kéxegke m'a, keñe sa' kéxegke tásek katnehek kéllane aqsok nápaqtók ma'a Dios Wesse' kélagkok.
14 “Nágkólnaqtawasagkoho chá'a m'a énxet'ák meyke agko' nak chá'a aqsok apagkok, kólyánmagkas chá'a heykxe m'a ekyánmaga apkeltamheykha, cham'a xama kélókxa xamo' nak kéxegke essenhan ma'a énxet apkeñama nak mók apkelókxa apheykha nak chá'a pók xam'a m'a tegma apkelyawe kélagkok. 15 Kólyánmagkas chá'a apkeltamheykha yókxoho ekhem, amonye' enxoho chá'a yaqwayam kayaqtések, hakte énxet meyke aqsok apagkok ma'a, apmenyeyk chá'a xa selyaqye nak yaqwayam enxoho emha chá'a. Ewónmakha katnehek Wesse' egegkok eltennaksek kélteméssesakxa kéxegke megkólmésa enxoho chá'a ekyánmaga apkeltamheykha, keñe sa' kéxegke kalpehemmok kéllánéyak megkólya'assáxma.
16 “Metekyewekxeyk sa' chá'a apyapmeyk eñama apkelsexnenagko chá'a apkelánéyak aqsok ekmaso m'a apketchek, metekyewekxeyk sa' nahan chá'a kélketchek eñama apkelsexnenagko chá'a apkelánéyak aqsok ekmaso m'a apyapmeyk nak, xama xama sa' chá'a yetsapok eñama aptémakxa apagkok apagko' mey'assáxma.
17 “Nágkóltemésses chá'a xama enxoho megkapayhawo nak chá'a anteméssesek ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa tén han ma'a élyéheykha nak, nágkólyementem nahan chá'a élnaqta ekyaqmageykekxa aqsok kélmassáseykha m'a xentampe'e nak. 18 Nágkalwagqamák kéxegkáxa kélteme axta kélásenneykha naqsa m'a kélheykencha'a axta Egipto, tén han apkelántekkessama axta Dios Wesse' kélagkok ma'a; cháxa keñamak séltamho nak ko'o kóllának ekyókxoho xa.
19 “Kéleykmók sa' agkok kéxegke xama kéltete kélyaqtónma hótáhap apaktek kélyekhámeykxo enxoho aqsok kélnakxo kélcheneykekxa m'a namyep kélagkok, nágkóltaqhoho aqsa kólwakxa'; kólnegkenekxa sa' aqsa chá'a yaqwayam elmok ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa apheykha nak kélnepyeseksa kéxegke, essenhan ma'a élyeheykha nak, essenhan ma'a xentampe'e nak, yaqwayam sa' etaqmelchessesek chá'a Dios Wesse' kélagkok ma'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a kéxegke.
20 “Kélnakxeyk sa' agkok ekyexna m'a olivo yámet kélcheneykekxa, nágkólchetámekxoho chá'a éleymomáxche enxoho m'a aktegák nak; kóltaqmelchesses sa' chá'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa, tén han élyeheykha tén han xentampe'e m'a éleymomáxche nak ekyexna.
21 “Kélnakxeyk sa' agkok nahan ma'a anmen yámet kélcheneykekxa, nágkólchetámekxoho chá'a kéxegke xama enxoho éleymomáxche m'a xama awhak; kóltaqmelchesses sa' chá'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa, tén han élyeheykha tén han xentampe'e m'a éleymomáxche nak. 22 Kaxén kéxegkáxa kélwáxok kélteme axta kélásenneykha naqsa m'a kélheykegkaxa axta Egipto; cháxa keñamak séltamho nak kóllának ekyókxoho xa.