David es proclamado rey de Judá
1 Después de esto aconteció que David consultó a Jehová, diciendo: ¿Subiré a alguna de las ciudades de Judá? Y Jehová le respondió: Sube. David volvió a decir: ¿A dónde subiré? Y él le dijo: A Hebrón. 2 David subió allá, y con él sus dos mujeres, Ahinoam jezreelita y Abigail, la que fue mujer de Nabal el de Carmel. 3 Llevó también David consigo a los hombres que con él habían estado, cada uno con su familia; los cuales moraron en las ciudades de Hebrón. 4 Y vinieron los varones de Judá y ungieron allí a David por rey sobre la casa de Judá.
Y dieron aviso a David, diciendo: Los de Jabes de Galaad son los que sepultaron a Saúl. 5 Entonces envió David mensajeros a los de Jabes de Galaad, diciéndoles: Benditos seáis vosotros de Jehová, que habéis hecho esta misericordia con vuestro señor, con Saúl, dándole sepultura. 6 Ahora, pues, Jehová haga con vosotros misericordia y verdad; y yo también os haré bien por esto que habéis hecho. 7 Esfuércense, pues, ahora vuestras manos, y sed valientes; pues muerto Saúl vuestro señor, los de la casa de Judá me han ungido por rey sobre ellos.
Guerra entre David y la casa de Saúl
8 Pero Abner hijo de Ner, general del ejército de Saúl, tomó a Is-boset hijo de Saúl, y lo llevó a Mahanaim, 9 y lo hizo rey sobre Galaad, sobre Gesuri, sobre Jezreel, sobre Efraín, sobre Benjamín y sobre todo Israel. 10 De cuarenta años era Is-boset hijo de Saúl cuando comenzó a reinar sobre Israel, y reinó dos años. Solamente los de la casa de Judá siguieron a David. 11 Y fue el número de los días que David reinó en Hebrón sobre la casa de Judá, siete años y seis meses.
12 Abner hijo de Ner salió de Mahanaim a Gabaón con los siervos de Is-boset hijo de Saúl, 13 y Joab hijo de Sarvia y los siervos de David salieron y los encontraron junto al estanque de Gabaón; y se pararon los unos a un lado del estanque, y los otros al otro lado. 14 Y dijo Abner a Joab: Levántense ahora los jóvenes, y maniobren delante de nosotros. Y Joab respondió: Levántense. 15 Entonces se levantaron, y pasaron en número igual, doce de Benjamín por parte de Is-boset hijo de Saúl, y doce de los siervos de David. 16 Y cada uno echó mano de la cabeza de su adversario, y metió su espada en el costado de su adversario, y cayeron a una; por lo que fue llamado aquel lugar, Helcat-hazurim, el cual está en Gabaón. 17 La batalla fue muy reñida aquel día, y Abner y los hombres de Israel fueron vencidos por los siervos de David. 18 Estaban allí los tres hijos de Sarvia: Joab, Abisai y Asael. Este Asael era ligero de pies como una gacela del campo.
19 Y siguió Asael tras de Abner, sin apartarse ni a derecha ni a izquierda. 20 Y miró atrás Abner, y dijo: ¿No eres tú Asael? Y él respondió: Sí. 21 Entonces Abner le dijo: Apártate a la derecha o a la izquierda, y echa mano de alguno de los hombres, y toma para ti sus despojos. Pero Asael no quiso apartarse de en pos de él. 22 Y Abner volvió a decir a Asael: Apártate de en pos de mí; ¿por qué he de herirte hasta derribarte? ¿Cómo levantaría yo entonces mi rostro delante de Joab tu hermano? 23 Y no queriendo él irse, lo hirió Abner con el regatón de la lanza por la quinta costilla, y le salió la lanza por la espalda, y cayó allí, y murió en aquel mismo sitio. Y todos los que venían por aquel lugar donde Asael había caído y estaba muerto, se detenían.
24 Mas Joab y Abisai siguieron a Abner; y se puso el sol cuando llegaron al collado de Amma, que está delante de Gía, junto al camino del desierto de Gabaón. 25 Y se juntaron los hijos de Benjamín en pos de Abner, formando un solo ejército; e hicieron alto en la cumbre del collado. 26 Y Abner dio voces a Joab, diciendo: ¿Consumirá la espada perpetuamente? ¿No sabes tú que el final será amargura? ¿Hasta cuándo no dirás al pueblo que se vuelva de perseguir a sus hermanos? 27 Y Joab respondió: Vive Dios, que si no hubieses hablado, el pueblo hubiera dejado de seguir a sus hermanos desde esta mañana. 28 Entonces Joab tocó el cuerno, y todo el pueblo se detuvo, y no persiguió más a los de Israel, ni peleó más.
29 Y Abner y los suyos caminaron por el Arabá toda aquella noche, y pasando el Jordán cruzaron por todo Bitrón y llegaron a Mahanaim. 30 Joab también volvió de perseguir a Abner, y juntando a todo el pueblo, faltaron de los siervos de David diecinueve hombres y Asael. 31 Mas los siervos de David hirieron de los de Benjamín y de los de Abner, a trescientos sesenta hombres, los cuales murieron. 32 Tomaron luego a Asael, y lo sepultaron en el sepulcro de su padre en Belén. Y caminaron toda aquella noche Joab y sus hombres, y les amaneció en Hebrón.
David kélteméssesso wesse' apwányam Judá
1 Apkelmaxneyáha axta Wesse' egegkok David natámen xa, axta aptáhak apcháneya s'e:
—¿Ewancheya ko'o amhagkok xama tegma apkelyawe apheykegko nak Judá?
Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok:
—Éhay, apwanchek emhagkok.
Keñe axta David aptáha apkelmaxneyáncha'a:
—¿Háxko ewanchek amhagkok?
Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok:
—Emhók sa' ma'a Hebrón.
2 Apmahágkek axta David ma'a yetlo ánet apnaqteyegka'a: cham'a Ahinóam, eñama axta m'a tegma apwányam Jezreel, tén han Abigail, Nabal axta aptáwa' neptámen, apkeñama axta m'a Carmel. 3 Apnaqlókek axta han apkelxegexma'a, ekyetlómo chá'a apnámakkok, apkelhakmek axta m'a tegma apkelyawe neyáwa nak Hebrón. 4 Tén axta apkelwa'a énxet'ák Judá, apteméssessek axta han David wesse' apwányam ma'a Judá.
Xama axta kéltennásencha'a David ektáha énxet'ák Jabés, ekpayho nak Galaad, apchátawanye m'a Saúl, 5 apkeláphássek axta apkelásenneykha David apkeltamho etnehek elának se'e: “Wesse' egegkok sa' epasmok kéxegke eñama ektaqmalma kélteméssessamakxa Saúl, wesse' kélagkok axta, kélátawanyama. 6 Kataqmalmakha sa' apwáxok elanok kéxegke Wesse' egegkok, mekxeyha sa' nahan. Ataqmelchesek sa' ko'óxa sekteméssesakxa kéxegke eñama kélteme xa. 7 Kólwasqápekxoho sa' kaxwók kéxegke, kólyennákxoho sa', naqsók eykhe apketsapma m'a Saúl, ko'o eyke etnessásak wesse' apwányam ma'a énxet'ák Judá.”
Israel apkelnápomákpekxa xamo' énxet'ák Judá
8 Apyentegkek axta Is-bóset, Saúl axta apketche m'a Abner, Ner axta apketche, apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok ma'a Saúl, apya'ássek axta m'a Mahanaim, 9 apteméssessámxa axta wesse' apwányam ma'a Galaad, Guesurí, Jezreel, Efraín, Benjamín, tén han ma'a ekyókxoho kañe' nak Israel.
10 Cuarenta apyeyam apagkok axta aptemék Is-bóset apkeynamo apteme wesse' apwányam ma'a Israel, apqánet apyeyam axta apteme wesse' apwányam. David axta eyke aqsa aptemék wesse' apwányam apagkok ma'a énxet'ák Judá, 11 siete apyeyam, seis pelten axta han apteme wesse' apwányam David ma'a Judá, axta eyke aphamakxa chá'a aptéma wesse' apwányam ma'a Hebrón.
12 Apxegkek axta Abner apkeñama Mahanaim, apmahágko m'a Gabaón, apmonye' axta apxegak apnaqlawa m'a Is-bóset sẽlpextétamo apagkok. 13 Keñe axta Joab, Seruiá axta étche, aptepa apmahágko m'a Hebrón, yetlo m'a David sẽlpextétamo apagkok, apkeltahanyeykpók axta han ma'a kélyátamakxa nak yegmen ekyetnama nak Gabaón. Apkelánegkek axta han apheykha sẽlpextétamo m'a xama nekha nak kélyátamakxa yegmen, keñe axta han nápakha m'a ekpayhókxa nak. 14 Tén axta Abner aptáha apcháneya m'a Joab:
—Tásek sa' elnapakpok wokma'ák negaqta'awo'.
—Hoy —axta aptáhak Joab.
15 Apchaqnágwokmek axta doce wokma'ák sẽlpextétamo apagkok nak Benjamín, tén han Is-bóset, Saúl axta apketche, keñe axta han doce m'a David nak sẽlpextétamo apagkok, yaqwayam elnapakpok. 16 Apqátek axta chá'a appathetchásak pók, keñe apkelyetxaqkasa chá'a nápakha sókwenaqte, apsawheykpók axta han apkeletsapa apyókxoho. Cháxa keñamak éltamhomaxko nak Helcat-hasurim xa yókxexma nak, ekyetnama nak Gabaón. 17 Asagkók agko' axta apkelnápomap xa ekhem nak, apyaqmásekpek axta m'a Abner, tén han ma'a sẽlpextétamo Israel, David sẽlpextétamo apagkok axta apmenxenak. 18 Axta han apháha apqántánxo étchek Seruiá m'a: cham'a Joab, Abisai tén han Asael, apmeyhek axta yenyehek ma'a Asael, máxa axta xenaq kanyehek ma'a yókxexma eyáxñe nak, 19 apyaqmássek axta Abner meltamho yegketek. 20 Xama axta appeynchákpoho neptámen ma'a Abner keñe aptáha s'e:
—¿Xépya Asael?
—¡Ko'o neykhe! —axta aptáhak apchátegmowágko.
21 Tén axta Abner aptáha apcháneya s'e:
—Elwatés seyaqmasso. Ema aqsa pók sẽlpextétamo, elyementók sa' ma'a ekyókxoho aqsok apkelseykha.
Axta eyke elwáteyásak apyaqmasso m'a Asael, 22 keñe aptáha makham apcháneya Abner se'e:
—¡Elwatés seyaqmasso, ayaqnegkesek sa' xép náxop waqhek! ¿Háxko sa' atnehek ko'o awakxak aphakxa apepma Joab sektáha enxoho xa?
23 Axta eyke elwátéssekmok apyaqmasso m'a Asael, keñe Abner apkelyetxaqkasa apwokmo naw'a apakxak sawhéwa apagkok, mallahanwokmók axta han, cha'a apketsapakxa axta han Asael ma'a. Keñe m'a apyókxoho ektáha axta apkelwayam ekpayhókxa apketsapakxa Asael, apchaqnágwokmek axta apkelanawo. 24 Keñe axta Joab tén han Abisai, apyaqmásekxoho makham ma'a Abner. Taxneyk axta ekhem apkelwokmo m'a egkexe nak Amá, émha nak ekpayho Guíah, ámay ekmahéyak nak ma'a meykexa énxet Gabaón. 25 Axta apchaqnákxak Benjamín énxet'ák apagkok ma'a yetlo Abner, apyepetchákxeyk axta pók sẽlpextétamo apkelánegwokmo apheykha m'a néten egkexe. 26 Keñe axta Abner apyennaqtésa appeywa aptáha apcháneya Joab se'e:
—¿Megkamassegwomeya s'e nentekyawa nak? ¿Ya ey'ásegkok peya hegmések aqsa éllapwámeyak egwáxok se'e aqsok nak? ¿Háxko sa' ekwánxa ekhem yának elwátésagkok énxet'ák apagkok apmenxeneykha m'a apkelyáxeg'a?
27 Keñe axta apchátegmowágko Joab:
—Naqsók ko'o ekteméssásak yetlo sekxeyenma Dios, kaxtemék xeyk metne heyának xa ektáha nak, emenxenek xeyk aqsa énxet'ák ahagkok ma'a apkelyáxeg'a ekwokmoho élsaka.
28 Yetlókok axta apkeltémo kólpáwaksek Joab ma'a kélaqkahasso, keñe axta apchaqnágwokmo m'a apyókxoho énxet'ák, apkelwáteságkek axta apmenxenma m'a israelitas, tén han apkelnápomap. 29 Apxegkek axta Abner yetlo apkelxegexma'a appéwomo m'a ekpayhegweykenxa nak xapop Arabá, ekwokmoho élságwokmo, apkelyeykhákxeyk axta Jordán, apkelyeyk'ak axta han ma'a Bitrón, apkelwákxeyk axta makham ma'a Mahanaim.
30 Apkelwátéssekmek axta apyaqmasso Joab ma'a Abner, keñe apchánchesákxo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, apkelyetsátekxeyk axta, apwet'ak axta apkeletsapma diecinueve David sẽlpextétamo apagkok, keñe han apmatñà m'a Asael. 31 Keñe axta m'a David sẽlpextétamo apagkok apkelnapa trescientos sesenta Benjamín énxet'ák apagkok, tén han Abner apkelxegexma'a.
32 Keñe axta Asael aphápak kélsákxo m'a Belén. Kélátawanyegwákxeyk axta m'a, takhaxpop apagkok axta m'a apyáp. Kelsakak axta apxegakxa Joab tén han apkelxegexma'a, apkelwákxeyk axta m'a Hebrón.