Reinado de Amasías
(2 Cr. 25.1-28)1 En el año segundo de Joás hijo de Joacaz rey de Israel, comenzó a reinar Amasías hijo de Joás rey de Judá. 2 Cuando comenzó a reinar era de veinticinco años, y veintinueve años reinó en Jerusalén; el nombre de su madre fue Joadán, de Jerusalén. 3 Y él hizo lo recto ante los ojos de Jehová, aunque no como David su padre; hizo conforme a todas las cosas que había hecho Joás su padre. 4 Con todo eso, los lugares altos no fueron quitados, porque el pueblo aún sacrificaba y quemaba incienso en esos lugares altos. 5 Y cuando hubo afirmado en sus manos el reino, mató a los siervos que habían dado muerte al rey su padre. 6 Pero no mató a los hijos de los que le dieron muerte, conforme a lo que está escrito en el libro de la ley de Moisés, donde Jehová mandó diciendo: No matarán a los padres por los hijos, ni a los hijos por los padres, sino que cada uno morirá por su propio pecado.
7 Este mató asimismo a diez mil edomitas en el Valle de la Sal, y tomó a Sela en batalla, y la llamó Jocteel, hasta hoy.
8 Entonces Amasías envió mensajeros a Joás hijo de Joacaz, hijo de Jehú, rey de Israel, diciendo: Ven, para que nos veamos las caras. 9 Y Joás rey de Israel envió a Amasías rey de Judá esta respuesta: El cardo que está en el Líbano envió a decir al cedro que está en el Líbano: Da tu hija por mujer a mi hijo. Y pasaron las fieras que están en el Líbano, y hollaron el cardo. 10 Ciertamente has derrotado a Edom, y tu corazón se ha envanecido; gloríate pues, mas quédate en tu casa. ¿Para qué te metes en un mal, para que caigas tú y Judá contigo?
11 Pero Amasías no escuchó; por lo cual subió Joás rey de Israel, y se vieron las caras él y Amasías rey de Judá, en Bet-semes, que es de Judá. 12 Y Judá cayó delante de Israel, y huyeron, cada uno a su tienda. 13 Además Joás rey de Israel tomó a Amasías rey de Judá, hijo de Joás hijo de Ocozías, en Bet-semes; y vino a Jerusalén, y rompió el muro de Jerusalén desde la puerta de Efraín hasta la puerta de la esquina, cuatrocientos codos. 14 Y tomó todo el oro, y la plata, y todos los utensilios que fueron hallados en la casa de Jehová, y en los tesoros de la casa del rey, y a los hijos tomó en rehenes, y volvió a Samaria.
15 Los demás hechos que ejecutó Joás, y sus hazañas, y cómo peleó contra Amasías rey de Judá, ¿no está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Israel? 16 Y durmió Joás con sus padres, y fue sepultado en Samaria con los reyes de Israel; y reinó en su lugar Jeroboam su hijo.
17 Y Amasías hijo de Joás, rey de Judá, vivió después de la muerte de Joás hijo de Joacaz, rey de Israel, quince años. 18 Los demás hechos de Amasías, ¿no están escritos en el libro de las crónicas de los reyes de Judá? 19 Conspiraron contra él en Jerusalén, y él huyó a Laquis; pero le persiguieron hasta Laquis, y allá lo mataron. 20 Lo trajeron luego sobre caballos, y lo sepultaron en Jerusalén con sus padres, en la ciudad de David. 21 Entonces todo el pueblo de Judá tomó a Azarías, que era de dieciséis años, y lo hicieron rey en lugar de Amasías su padre. 22 Reedificó él a Elat, y la restituyó a Judá, después que el rey durmió con sus padres.
Reinado de Jeroboam II
23 El año quince de Amasías hijo de Joás rey de Judá, comenzó a reinar Jeroboam hijo de Joás sobre Israel en Samaria; y reinó cuarenta y un años. 24 E hizo lo malo ante los ojos de Jehová, y no se apartó de todos los pecados de Jeroboam hijo de Nabat, el que hizo pecar a Israel. 25 Él restauró los límites de Israel desde la entrada de Hamat hasta el mar del Arabá, conforme a la palabra de Jehová Dios de Israel, la cual él había hablado por su siervo Jonás hijo de Amitai, profeta que fue de Gat-hefer. 26 Porque Jehová miró la muy amarga aflicción de Israel; que no había siervo ni libre, ni quien diese ayuda a Israel; 27 y Jehová no había determinado raer el nombre de Israel de debajo del cielo; por tanto, los salvó por mano de Jeroboam hijo de Joás.
28 Los demás hechos de Jeroboam, y todo lo que hizo, y su valentía, y todas las guerras que hizo, y cómo restituyó al dominio de Israel a Damasco y Hamat, que habían pertenecido a Judá, ¿no está escrito en el libro de las crónicas de los reyes de Israel? 29 Y durmió Jeroboam con sus padres, los reyes de Israel, y reinó en su lugar Zacarías su hijo.
Amasías apteme wesse' apwányam ma'a Judá
(2 Cr 25.1-28)1 Apcheynawók axta apteme wesse' apwányam Amasías, Joás axta apketche, ekweykmo axta apqánet apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Joás, Joacaz axta apketche, cham'a wesse' apwányam axta Israel. 2 Veinticinco apyeyam apagkok axta weykmok apkeynamo apteme wesse' apwányam Amasías, veintinueve apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Joadán axta ekwesey egken, eñama axta Jerusalén. 3 Leklamók axta apwáxok Wesse' egegkok ektémakxa aqsok apkelane m'a Amasías, asextók axta eyke, axta kaxnawok ma'a aptémakxa axta apyáp nano' apwesey axta David. Hakte hawók axta ektémakxa aqsok apkelane m'a apyáp, apwesey axta Joás, 4 axta kólmassésseykmok ma'a kélpeykessamókxa axta chá'a aqsok kéleykmássesso, cham'a apkelméssamakxa nak makham aqsok apkelnapma m'a énxet'ák, tén han apkelwatnamakxa nak makham aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok.
5 Xama axta ekyennaqweykmo apteme wesse' apwányam Amasías, apkelnápekxeyk axta apyókxoho m'a sẽlpextétamo apkelwesse'e, apchaqhássesso axta m'a apyáp axta. 6 Axta eyke elnáhakkásak apketchek ma'a apchaqhássesso axta apyáp, ekhawo ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak Moisés axta segánamakxa apagkok, apkeltémo axta katnehek Wesse' egegkok se'e: “Megkapayhawok etekyók apyapmeyk eñama apkelsexnenagko m'a apketchek nak, megkapayhawok nahan etekyók kélketchek eñama apkelsexnenagko m'a apyapmeyk nak, xama aqsa chá'a payhawok emátog eñama eksexnenagko mey'assáxma apagkok apagko'.”
7 Amasías axta m'a apkelnapma axta diez mil edomitas, ekpayho nak Ekyapwate Yásek Xapop, keñe apma m'a Selá, tén axta apteméssesa ekwesey Jocteel, cháxa ekyetnama nak makham ekwesey s'e negwánxa nak.
8 Tén axta apcháphássesa amya'a Amasías ma'a Joás, wesse' apwányam nak Israel, Joacaz nak apketche, aptáwen nak Jehú. Aptáhak axta apcháneya m'a: “Emyógma sa' se'e, ólyepkónaxchek sa'.” 9 Aptáhak axta Joás apcháphassásekxo appeywa s'e: “Aptáhak yátapé apcháphássesa appeywa yámet cedro émha nak Líbano s'e: ‘Kagkés étche kelwána m'a hatte apkenna', yaqwayam etnehek aptáwa'.’ Mahágkek axta eyke aqsok nawhak eklo m'a, keñe élteyókmo m'a yátapé. 10 Ekya'ásegkók ko'o apkelnapma axta m'a edomitas, cháxa ekméssama nak eyeymáxkoho apwáxok. Keyxkoho aqsa apwáxok; exa aqsa apxagkok. ¿Yaqsa ektáha peya nak esexnánékpekxohok apagko', tén han esexnenak ma'a Judá?”
11 Axta eyke elyahákxak ma'a Amasías. Tén axta apxega m'a Joás yaqwayam yenmexek Amasías ma'a ekpayho nak Bet-semes, ekyetnama nak Judá. 12 Apmenxenákpek axta énxet'ák Judá, apmenxena m'a énxet'ák Israel, apkenyahágkek axta apkelmeyákxo chá'a apxanák nak. 13 Apmeyk axta Joás, wesse' apwányam Israel ma'a Amasías, wesse' apwányam axta Judá, axta payhók ma'a Bet-semes, keñe axta apmeyákxo m'a Jerusalén, apyagkaxqatmakxa axta nápakha tegma kélhaxtegkesso ekweykmoho ciento ochenta metros ekwegqakxa', eyeynmo m'a ekwesey nak Átog Efraín ekweykekxoho m'a ekwesey nak Átog Máséyak. 14 Apkelmeyk axta ekyókxoho m'a sawo élyátekto élmomnáwa, tén han sawo élmope élmomnáwa nak, keñe han ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak axta m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, ekweykekxoho m'a aqsok élmomnáwa ekhéyak nak wesse' apwányam apxagkok. Xama axta appenchesa apkelmá nápakha énxet, keñe aptaqháwo makham Samaria.
15 Ektémakxa axta apweynchámeykha Joás, tén han aqsok apkelane, tén han megyesseykekxa chá'a apkelane aqsok, tén han apkempakhaya axta m'a Amasías, wesse' apwányam axta Judá, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Israel. 16 Xama axta apketsapma, keñe kélátawanyegwákxo m'a Samaria, kélátawanyamakxa axta m'a apkelwesse'e apkelwányam axta m'a Israel. Keñe apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Jeroboam.
17 Aphegkek axta makham quince apyeyam Amasías, Joás axta apketche, wesse' apwányam axta m'a Judá, natámen apketsapma axta m'a Joás, Joacaz axta apketche, wesse' apwányam axta Israel. 18 Ektémakxa axta apweynchámeykha Amasías, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok nak ma'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá. 19 Jerusalén axta han kelánéxchekxak amya'a yaqwánxa kólteméssesek ma'a Amasías, keñe apxeganakmo apmahágko m'a Laquis; kélamheykegkek axta eyke m'a tegma apwányam nak, axta apmátegwomhok ma'a. 20 Tén axta kélsákxo kélpátegkásekxo yátnáxeg, kélátawanyegwákxeyk axta m'a Jerusalén, kélátawanyamakxa axta apyapmeyk nano', ekpayho nak David Tegma Apwányam apagkok. 21 Tén axta apyókxoho énxet'ák Judá apkelyésancha'a Azarías, apteméssessek axta wesse' apwányam apyaqmagkasso m'a apyáp Amasías. Dieciséis apyeyam apagkok axta aptemék ma'a Azarías, 22 axta apkeláneykekxa han tegma apwányam nak Elat ma'a, natámen axta apketsapma m'a apyáp, apmeyásekxeyk axta makham ma'a Judá.
Jeroboam II apteme wesse' apwányam ma'a Israel
23 Apcheynawók axta apteme wesse' apwányam Jeroboam, Joás axta apketche, wesse' apwányam axta Israel, ekweykmo axta quince apyeyam apteme wesse' apwányam Amasías, Joás axta apketche, wesse' apwányam nak Judá, cuarenta y un apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Samaria. 24 Asagkek axta eyke ektémakxa aqsok apkelane nápaqtók Wesse' egegkok, hakte axta elwátesseykmok apkelane ekyókxoho m'a mey'assáxma, aptémakxa axta m'a Jeroboam, Nabat axta apketche, apkelánéseykegko axta melya'assáxma m'a Israel.
25 Apwákxéssek axta makham Jeroboam ekweykenxa axta néxa xapop ma'a Israel, eyeynamo m'a nentaxnamakxa nak Hamat ekweykekxoho m'a wátsam ekwányam nak Arabá, aptémakxa axta apxeyenma m'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel, apchásenneykekxo axta exének ma'a Jonás, Amitai axta apketche, apteme axta Dios appeywa aplegasso m'a yókxexma nak Gat-héfer. 26 Hakte apweteyak axta Wesse' egegkok ektémakxa ekmaso agko' apkellegeykegkoho m'a énxet'ák Israel, méko axta égketamaxko xama enxoho, apweteyak axta méko ekpasmo xama enxoho m'a Israel. 27 Keñe axta apkelwagkassama teyp, apchásenneykekxo m'a Jeroboam, Joás axta apketche, hakte axta emáheyók makham emasséssók apkelxénamap énxet'ák Israel se'e nélwanmeygkaxa nak.
28 Ektémakxa axta apweynchámeykha Jeroboam, tén han ekyókxoho aqsok apkelane, tén han megyesseykekxa axta chá'a apkelane aqsok, tén han ektémakxa axta chá'a apkempakhe, tén han apmeykekxo makham ma'a Damasco, tén han Hamat yaqwayam katnekxak makham agkok ma'a Israel, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta apkelwesse'e apkelwányam nak Israel. 29 Xama axta apketsapma Jeroboam, kélátawanyegwákxeyk axta m'a kélátawanyamakxa axta apkelwesse'e apkelwányam axta Israel. Keñe apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Zacarías.