Josías celebra la pascua
(2 R. 23.21-23)
1 Josías celebró la pascua a Jehová en Jerusalén, y sacrificaron la pascua a los catorce días del mes primero. 2 Puso también a los sacerdotes en sus oficios, y los confirmó en el ministerio de la casa de Jehová. 3 Y dijo a los levitas que enseñaban a todo Israel, y que estaban dedicados a Jehová: Poned el arca santa en la casa que edificó Salomón hijo de David, rey de Israel, para que no la carguéis más sobre los hombros. Ahora servid a Jehová vuestro Dios, y a su pueblo Israel. 4 Preparaos según las familias de vuestros padres, por vuestros turnos, como lo ordenaron David rey de Israel y Salomón su hijo. 5 Estad en el santuario según la distribución de las familias de vuestros hermanos los hijos del pueblo, y según la distribución de la familia de los levitas. 6 Sacrificad luego la pascua; y después de santificaros, preparad a vuestros hermanos para que hagan conforme a la palabra de Jehová dada por medio de Moisés.
7 Y dio el rey Josías a los del pueblo ovejas, corderos y cabritos de los rebaños, en número de treinta mil, y tres mil bueyes, todo para la pascua, para todos los que se hallaron presentes; esto de la hacienda del rey. 8 También sus príncipes dieron con liberalidad al pueblo y a los sacerdotes y levitas. Hilcías, Zacarías y Jehiel, oficiales de la casa de Dios, dieron a los sacerdotes, para celebrar la pascua, dos mil seiscientas ovejas y trescientos bueyes. 9 Asimismo Conanías, y Semaías y Natanael sus hermanos, y Hasabías, Jeiel y Josabad, jefes de los levitas, dieron a los levitas, para los sacrificios de la pascua, cinco mil ovejas y quinientos bueyes.
10 Preparado así el servicio, los sacerdotes se colocaron en sus puestos, y asimismo los levitas en sus turnos, conforme al mandamiento del rey. 11 Y sacrificaron la pascua; y esparcían los sacerdotes la sangre recibida de mano de los levitas, y los levitas desollaban las víctimas. 12 Tomaron luego del holocausto, para dar conforme a los repartimientos de las familias del pueblo, a fin de que ofreciesen a Jehová según está escrito en el libro de Moisés; y asimismo tomaron de los bueyes. 13 Y asaron la pascua al fuego conforme a la ordenanza; mas lo que había sido santificado lo cocieron en ollas, en calderos y sartenes, y lo repartieron rápidamente a todo el pueblo. 14 Después prepararon para ellos mismos y para los sacerdotes; porque los sacerdotes, hijos de Aarón, estuvieron ocupados hasta la noche en el sacrificio de los holocaustos y de las grosuras; por tanto, los levitas prepararon para ellos mismos y para los sacerdotes hijos de Aarón. 15 Asimismo los cantores hijos de Asaf estaban en su puesto, conforme al mandamiento de David, de Asaf y de Hemán, y de Jedutún vidente del rey; también los porteros estaban a cada puerta; y no era necesario que se apartasen de su ministerio, porque sus hermanos los levitas preparaban para ellos.
16 Así fue preparado todo el servicio de Jehová en aquel día, para celebrar la pascua y para sacrificar los holocaustos sobre el altar de Jehová, conforme al mandamiento del rey Josías. 17 Y los hijos de Israel que estaban allí celebraron la pascua en aquel tiempo, y la fiesta solemne de los panes sin levadura por siete días. 18 Nunca fue celebrada una pascua como esta en Israel desde los días de Samuel el profeta; ni ningún rey de Israel celebró pascua tal como la que celebró el rey Josías, con los sacerdotes y levitas, y todo Judá e Israel, los que se hallaron allí, juntamente con los moradores de Jerusalén. 19 Esta pascua fue celebrada en el año dieciocho del rey Josías.
Muerte de Josías
(2 R. 23.28-30)
20 Después de todas estas cosas, luego de haber reparado Josías la casa de Jehová, Necao rey de Egipto subió para hacer guerra en Carquemis junto al Éufrates; y salió Josías contra él. 21 Y Necao le envió mensajeros, diciendo: ¿Qué tengo yo contigo, rey de Judá? Yo no vengo contra ti hoy, sino contra la casa que me hace guerra; y Dios me ha dicho que me apresure. Deja de oponerte a Dios, quien está conmigo, no sea que él te destruya. 22 Mas Josías no se retiró, sino que se disfrazó para darle batalla, y no atendió a las palabras de Necao, que eran de boca de Dios; y vino a darle batalla en el campo de Meguido. 23 Y los flecheros tiraron contra el rey Josías. Entonces dijo el rey a sus siervos: Quitadme de aquí, porque estoy gravemente herido. 24 Entonces sus siervos lo sacaron de aquel carro, y lo pusieron en un segundo carro que tenía, y lo llevaron a Jerusalén, donde murió; y lo sepultaron en los sepulcros de sus padres. Y todo Judá y Jerusalén hicieron duelo por Josías. 25 Y Jeremías endechó en memoria de Josías. Todos los cantores y cantoras recitan esas lamentaciones sobre Josías hasta hoy; y las tomaron por norma para endechar en Israel, las cuales están escritas en el libro de Lamentos. 26 Los demás hechos de Josías, y sus obras piadosas conforme a lo que está escrito en la ley de Jehová, 27 y sus hechos, primeros y postreros, he aquí están escritos en el libro de los reyes de Israel y de Judá.
Josías apkelsawássessamo ekhem Pascua
(2 Re 23.21-33)
1 Apkelsawassásawok axta ekhem Pascua Josías ma'a Jerusalén, apkelánésa m'a Wesse' egegkok: Aptekyókek axta nepkések apketkók yaqwayam kólmaha kélessawássessamo ekhem catorce, apkemha apmonye' pelten la'a apyeyam. 2 Apkeltennássek axta chá'a yaqwánxa eltemeykha m'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, apkelwasqakkásekxók axta chá'a apkeltamho elanagkok apkeltamheykha m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok. 3 Keñe axta m'a levitas, aptáha axta chá'a apkelxekmowáseyak ma'a ekyókxoho Israel, apkelpagkanchásamap axta m'a Wesse' egegkok, aptáha apkeláneya s'e: “Kólpekkenwom sa' yántéseksek ekpagkanamaxche m'a tegma appagkanamap apkelane axta Salomón, David axta apketche, wesse' apwányam axta m'a Israel. Kamaskok sa' kólpatmaha kólsawha. Kóllanés aqsok Dios Wesse' kélagkok, tén han ma'a Israel, Wesse' egegkok énxet'ák apagkok. 4 Kóllánekxa sa' chá'a kéltáhakxa kélnámakkok kélancha'awo nak chá'a, tén han yaqwánxa chá'a kólmekxak kéltamheykha, ekhawo ektémakxa axta appekkeneykekxa aptáxésso m'a David, wesse' apwányam axta Israel, tén han ma'a apketche Salomón. 5 Exmakha sa' chá'a xama apkelxegexma'a apancha'awók levitas ma'a tegma appagkanamap, ektáhakxa nak chá'a aphawóxama apagko', yaqwayam epasmok chá'a m'a pók apkelyáxeg'a nak israelitas, apnámakkok nak. 6 Kólaqha sa' nepkések apketkok apmatñamo nak chá'a ekhem Pascua, kólmópeyásekxa sa' kélyempe'ék, kóllánekxa sa' eyeyméxchexa nak, yaqwayam elanagkok kélnámakkok ma'a apkeltémo axta elanagkok ma'a Wesse' egegkok, eñama axta apkeltennasso m'a Moisés.”
7 Tén axta Josías apkelmésa apnaqtósso apagko' ma'a apyókxoho énxet'ák apkelwayam axta m'a, yaqwayam elanagkok ma'a ekhem Pascua: treinta mil axta apyókxoho m'a nepkések apketkók tén han yát'ay apketkók, keñe axta tres mil ma'a weyke yágkelwán'ák. 8 Apkelméssek axta han aqsok apagko' énxet'ák ma'a wesse' apwányam nak apkeláneykha, apmáheyo apagko' nak elmések, tén han ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han levitas. Keñe axta Hilquías, tén han Zacarías, keñe han Jehiel, aptaqmelchesso axta chá'a m'a Dios tegma appagkanamap apagkok, apkelmésa apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok dos mil seiscientos aqsok apnaqtósso yaqwayam elanagkok ekhem Pascua, keñe trescientos ma'a weyke yágkelwán'ák; 9 tén han Conanías yetlo apkelxegexma'a, Semaías tén han Natanael, keñe han ma'a Hasabías, Jehiel, tén han Jozabad, apkelámha apmonye'e axta m'a levitas, apkelmésa cinco mil aqsok apnaqtósso yaqwayam elanagkok ekhem Pascua, keñe quinientos weyke yágkelwán'ák.
10 Penchásexcheyk axta ekyókxoho aqsok yaqwayam kalanaxchek ma'a kélessawássessamo, apkelmeyákxeyk axta chá'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a apkeltamheykegkaxa axta chá'a, keñe levitas apkelánekxo aptamhágkaxa ekweykenxa axta chá'a apmeykekxexa apkeltamheykha, apkeltémókxa axta chá'a etnahágkok ma'a wesse' apwányam. 11 Tén axta apkelnapa m'a aqsok kélnaqtósso ektekyómo axta chá'a ekhem Pascua, apkelexpaqháha axta ekwatnamáxchexa aqsok apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a éma, apkelmésso axta chá'a m'a levitas, neyseksa apkelhaxyawáseyak émpe'ék ma'a aqsok ektekyawa. 12 Keñe axta apkelhaxyawassásegko m'a pexmok agkok yaqwayam kalwatnaxche', apkelmésa chá'a xama xama m'a ektáhakxa nak chá'a aphawóxama apagko', yaqwayam enxoho elmések ma'a Wesse' egegkok, ekhawo éltémókxa nak ma'a Moisés weykcha'áhak apagkok; axta han aptemessásak ma'a weyke yágkelwán'ák nak. 13 Apkelyaqxeygkek axta han ápetek yaqwayam elsawásseshok ma'a ekhem Pascua, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche; tén axta m'a mók aqsok kélmésso naqsa élpagkanamaxche, aphánegko weygke, tén han yánsógweygke, keñe han ma'a kélpeykesso apto, apmelasseyk axta han ekpekhe agko' ma'a apyókxoho énxet'ák. 14 Tén axta levitas aphánegko apagko' ma'a ektáha axta apagkok, tén han aphanchesa m'a apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok, hakte wokmok axta axta'a apkelwatno aqsok ektekyawa, tén han pexmok agkok ma'a apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok, Aarón axta aptawán'ák neptámen. Axta keñamak apháneykegkoho apagko' levitas ma'a ektáha axta apagkok, tén han aphanchessama m'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, Aarón axta aptawán'ák neptámen.
15 Keñe han ma'a apkelmeneykmasso, Asaf axta aptawán'ák neptámen, apchaqnáha axta aqsa han ma'a apchaqneykegkaxa axta chá'a, apkeltémókxa axta chá'a katnehek ma'a David, Asaf, Hemán tén han Jedutún, apteme axta apwetayo aqsok apxekmósso Dios, wesse' apwányam apkeláneykha. Apchaqnáha axta aqsa han apkeltaqmelchesso nak átog ma'a apchaqneykegkaxa axta chá'a átog; apchaqnáha axta aqsa chá'a m'a apchaqneykegkaxa nak, hakte levitas axta aphanchessók chá'a aqsok ektekyawa ápetek ektáha nak apagkok, cham'a apkelxegexma'a nak.
16 Cháxa ektémakxa axta élánamáxchekxo ekyókxoho nenlánésso nak aqsok Wesse' egegkok xa ekhem nak, yaqwayam kalanaxchek Pascua, tén han kólnegkenek aqsok élwatnamáxche m'a néten nak élwatnamáxchexa aqsok, Wesse' egegkok nak apagkok, apkeltémókxa axta katnehek ma'a wesse' apwányam Josías. 17 Appásegweykmek axta israelitas élánamáxko axta ekhem Pascua m'a, tén han aptámákpo axta kelpasmaga meyke kempáseyak, ekweykmoho siete ekhem. 18 Axta kalánamáxchek Israel xama enxoho ekhawo nak élánamáxche Pascua xa ekwánxa nak, wánxa axta aqsa m'a aphamakxa axta Dios appeywa aplegasso Samuel; méko axta xama enxoho kelwesse'e apkelwányam Israel apkelane Pascua, ekhawo nak apkelane m'a Josías, yetlo apkelxegexma'a m'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok tén han levitas, keñe han ma'a énxet'ák nak Judá, tén han Israel ektáha axta appásegwayam, keñe han ma'a énxet'ák apheykha nak Jerusalén. 19 Kelánamáxcheyk axta ekweykmo axta dieciocho apyeyam apteme wesse' apwányam Josías xa Pascua nak.
Josías apketsapma
(2 Re 23.28-30)
20 Wenaqtémók axta natámen apxátekháseykekxa axta Josías ma'a tegma appagkanamap, apmahágkek axta Necao ma'a ekpayho nak wátsam Éufrates, wesse' apwányam axta m'a Egipto, yaqwayam enxoho yempakhak ma'a Carquemis. Apkelanyexakmek axta m'a Josías; 21 apkeláphássek axta eyke apkelápháseykha m'a Necao apkeltamho etnehek yának se'e: Ná hémpakha aqsa ko'o exchep, wesse' apwányam nak Judá. May'awak ko'o exchep yaqwayam wanmexek, mók apchókxa ko'o peyk wampakha', sélenmexma nak ko'o. Dios ko'o apkeltamhók apekhaksek sekxega; elwatés apmáheyo emasséssók yaqwánxa etnehek Dios, sepasma nak ko'o, keñe sa' tásek katnehek ektáhakxa exchep, memasséssemek sa'.
22 Axta eyke etaqhegwokmok ma'a Josías, apkelenxanakmek axta aqsa elnapakpok ma'a, axta elyahákxak aptáhakxa apchésso m'a Necao, amya'a eñama axta Dios. Apchampakha'ak axta ekyapwátegweykenxa nak xóp ma'a Meguido, 23 apkelyát'ak axta yágke, apkelmeykha nak yágke m'a wesse' apwányam Josías. Tén axta wesse' apwányam aptáha apkeláneya sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e apagkok se'e: “¡Héltekkes ko'o s'e émpakháxchexa nak, tásek ko'o sekmaktamáxche'!” 24 Aptekkessek axta sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e apagkok ma'a kañe' yátnáxeg apyenyawasso apagkok apkenchesso nak kempakhakma, apkenátchásekxeyk axta mók yátnáxeg apyenyawasso apagkok apyentamákxo m'a Jerusalén, cham'a apketsapwákxexa axta han ma'a. Kélátawanyeyk axta m'a kélátawanyamakxa axta apyapmeyk nano'. Apkellekxagweyha axta apyókxoho énxet'ák nak Judá tén han Jerusalén, eñama apketsapma m'a Josías. 25 Aptáxéssessek axta han Jeremías xama amya'a ekxeyenma nak senlapwayam, weykmók makham se'e negwánxa, élxeyenweykekxoho chá'a apkelwáxok apkelmeneykmasso, tén han kelán'a élmeneykmasso m'a Josías, negmeneykmasso ekxeyenma nak senlapwayam. Élmeneykmásamáxche han temék Israel xa negmeneykmasso nak, naqtáxésamaxcheyk han ma'a eknaqtáxésamaxchexa nak xa negmeneykmasso nak.
26-27 Hágkek eknaqtáxésamaxche, eknaqtáxésamaxchexa axta chá'a weykcha'áhak apagkok apkelwesse'e apkelwányam Israel tén han Judá m'a ektémakxa axta apha Josías, tén han aptamheykha eñama nak Dios, apkeláneya axta ektémakxa axta ekpeywa ektáxésamaxche m'a weykcha'áhak, Wesse' egegkok segánamakxa apagkok, tén han aqsok apkelane, eyeynmo m'a sekxók axta ekwokmoho apketsapa.