Elías huye a Horeb
1 Acab dio a Jezabel la nueva de todo lo que Elías había hecho, y de cómo había matado a espada a todos los profetas. 2 Entonces envió Jezabel a Elías un mensajero, diciendo: Así me hagan los dioses, y aun me añadan, si mañana a estas horas yo no he puesto tu persona como la de uno de ellos. 3 Viendo, pues, el peligro, se levantó y se fue para salvar su vida, y vino a Beerseba, que está en Judá, y dejó allí a su criado.
4 Y él se fue por el desierto un día de camino, y vino y se sentó debajo de un enebro; y deseando morirse, dijo: Basta ya, oh Jehová, quítame la vida, pues no soy yo mejor que mis padres. 5 Y echándose debajo del enebro, se quedó dormido; y he aquí luego un ángel le tocó, y le dijo: Levántate, come. 6 Entonces él miró, y he aquí a su cabecera una torta cocida sobre las ascuas, y una vasija de agua; y comió y bebió, y volvió a dormirse. 7 Y volviendo el ángel de Jehová la segunda vez, lo tocó, diciendo: Levántate y come, porque largo camino te resta. 8 Se levantó, pues, y comió y bebió; y fortalecido con aquella comida caminó cuarenta días y cuarenta noches hasta Horeb, el monte de Dios.
9 Y allí se metió en una cueva, donde pasó la noche. Y vino a él palabra de Jehová, el cual le dijo: ¿Qué haces aquí, Elías? 10 Él respondió: He sentido un vivo celo por Jehová Dios de los ejércitos; porque los hijos de Israel han dejado tu pacto, han derribado tus altares, y han matado a espada a tus profetas; y sólo yo he quedado, y me buscan para quitarme la vida. 11 Él le dijo: Sal fuera, y ponte en el monte delante de Jehová. Y he aquí Jehová que pasaba, y un grande y poderoso viento que rompía los montes, y quebraba las peñas delante de Jehová; pero Jehová no estaba en el viento. Y tras el viento un terremoto; pero Jehová no estaba en el terremoto. 12 Y tras el terremoto un fuego; pero Jehová no estaba en el fuego. Y tras el fuego un silbo apacible y delicado. 13 Y cuando lo oyó Elías, cubrió su rostro con su manto, y salió, y se puso a la puerta de la cueva. Y he aquí vino a él una voz, diciendo: ¿Qué haces aquí, Elías? 14 Él respondió: He sentido un vivo celo por Jehová Dios de los ejércitos; porque los hijos de Israel han dejado tu pacto, han derribado tus altares, y han matado a espada a tus profetas; y sólo yo he quedado, y me buscan para quitarme la vida. 15 Y le dijo Jehová: Ve, vuélvete por tu camino, por el desierto de Damasco; y llegarás, y ungirás a Hazael por rey de Siria. 16 A Jehú hijo de Nimsi ungirás por rey sobre Israel; y a Eliseo hijo de Safat, de Abel-mehola, ungirás para que sea profeta en tu lugar. 17 Y el que escapare de la espada de Hazael, Jehú lo matará; y el que escapare de la espada de Jehú, Eliseo lo matará. 18 Y yo haré que queden en Israel siete mil, cuyas rodillas no se doblaron ante Baal, y cuyas bocas no lo besaron.
Llamamiento de Eliseo
19 Partiendo él de allí, halló a Eliseo hijo de Safat, que araba con doce yuntas delante de sí, y él tenía la última. Y pasando Elías por delante de él, echó sobre él su manto. 20 Entonces dejando él los bueyes, vino corriendo en pos de Elías, y dijo: Te ruego que me dejes besar a mi padre y a mi madre, y luego te seguiré. Y él le dijo: Ve, vuelve; ¿qué te he hecho yo? 21 Y se volvió, y tomó un par de bueyes y los mató, y con el arado de los bueyes coció la carne, y la dio al pueblo para que comiesen. Después se levantó y fue tras Elías, y le servía.
Elías apkenye apmahéyak ma'a Horeb
1 Apkeltennáseyha axta Ahab ekyókxoho aqsok apkelane Elías ma'a Jezabel, tén han apkelnapa m'a apyókxoho apkellegasso nak Baal ekpeywa, apkelyaqténchásegko chá'a apyespa'ák sawo. 2 Keñe axta Jezabel eyáphasa xama apseykha amya'a éltamho etnehek yának Elías se'e: “¡Elías xeyep, Jezabel ko'o! Heñássesagkohok sa' ko'o ekyentaxno agko' aqsok séláyókxa matnéssesa enxoho ko'o exchep saka, keso ekwánxa nak ekhem, apteméssesakxa axta exchep ma'a apkellegasso nak Baal ekpeywa.”
3 Apyekpelcheyk axta eyesagko yaqwánxa katnehek Elías, keñe apmahágko Beerseba, yaqwayam enxoho ewagkasakpok teyp, cham'a yókxexma nak Judá, axta apyensakmok apkeláneykha m'a. 4 Tén axta apmahágko m'a meykexa nak énxet, xama ekhem axta han apxega, keñe aphakmo kóneg xama yámet pessesse agkok. Apkeltamhók axta han yetsapok, keñe aptáha: “¡Wesse', heyho ko'o watsapok! ¡Hakte ekhawók ko'o m'a ẽlyapmeyk nano'!”
5 Keñe axta apyetna m'a kóneg yámet nak, aptenchek axta. Xama Dios apchásenneykha axta eyke apya'awak, axta aptáhak apcháneya appaknegwokmoho s'e: “Exnekxa néten, etaw apto.”
6 Apsawheyha axta exma Elías ma'a nekha apyetnakxa, apwet'ak axta nekha apteyáyam apyetna xama pán, kélmakhetchesso nak néten átex, tén han xama egheykok yegmen. Aphákxeyk axta néten, aptókek axta apto, apyenchek axta han yegmen; tén axta apyetnákxo makham. 7 Keñe axta apya'aweykto makham ma'a Wesse' egegkok apchásenneykha, appaknegwokmók axta makham aptáha apcháneya s'e: “Exnekxa néten, etaw apto, memmehek katnehek apmahágkaxa'.”
8 Aphákxeyk axta néten Elías, keñe aptawa apto tén han apyena yegmen. Cháxa ekméssama axta apyennaqte yaqwayam exog ekweykmoho cuarenta ekhem, tén han cuarenta axta'a xa apto nak, ekwokmoho apwokmo m'a Horeb, egkexe apagkok nak Dios. 9 Xama axta apwokmo m'a, keñe aptaxnegwokmo kañe' meteymog áxwa, axta apténak axta'a m'a. Appaqhetchessek axta eyke Wesse' egegkok ma'a, aptáhak axta apcháneya: “Elías, ¿yaqsa apkelana s'e?”
10 Apchátegmowágkek axta m'a: “Awanhók agko' ko'o exchep sélmeyeykha, Wesse', Dios ekha nak apyennaqte, hakte apyamasmeyk énxet'ák Israel ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok, apkelyaqnegkessáseykegkek han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok, sókwenaqte axta han chá'a apkelyetxeykegkok apkelnapma m'a apkellegasso nak appeywa. Ko'o aqsa exakko' seyeymomáxko, étamsamáxcheyk han yaqwayam amátog.”
11 Aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok: “Etyep yókxexma etnamha sa' emonye', cham'a néten meteymog egkexe nak.”
Yetlókok axta han apyeykhagwe Wesse' egegkok, meykásekxeyk axta neyseksa meteymog egkexe m'a éxchahayam ekyennaqte agko', keñe ekpáxqata m'a meteymog nápaqtók ma'a Wesse' egegkok; méko axta eyke Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak éxchahayam. Keñe axta ektepa han ekyawheykha xapop natámen éxchahayam; méko axta eyke han Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak ekyawheykha xapop. 12 Keñe axta natámen ekyawheykha xapop ektepa m'a táxa; méko axta eyke han Wesse' egegkok ma'a neyseksa nak táxa. Keñe axta natámen táxa eklegáxko kélpeywa megkeynnaqte agko', ektémól'a negyexcháseykha. 13 Xama axta apleg'a, yetlókok axta apchaqlasso nápat apchaqlamap ma'a Elías, aptekkek axta keñe apkenegwákxo m'a átog nak meteymog áxwa. Cháxa apleg'akxa axta han kélpeywa ektáha eyáneya s'e: “Elías, ¿yaqsa apkelana xa?”
14 Apchátegmowágkek axta m'a: “Awanhók agko' ko'o exchep sélmeyeykha, Wesse', Dios ekha nak apyennaqte, hakte apyamasmeyk énxet'ák Israel ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok, apkelyaqnegkessáseykegkek han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok, sókwenaqte axta han chá'a apkelyetxeykegkok apkelnapma m'a apkellegasso nak appeywa. Ko'o aqsa exakko' seyeymomáxko, étamsamáxcheyk han yaqwayam amátog.”
15 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya: “Exeg, emyekxa sa' makham ma'a appéwomókxa axta apxegeykmo meykexa énxet nak ma'a Damasco. Etnéssessekxa sa' Hazael wesse' apwányam ma'a Siria, 16 keñe sa' Jehú, aptáwen nak Nimsí, etnéssesek wesse' apwányam ma'a Israel; tén sa' Eliseo, apketche nak Safat, aptáha nak énxet Abel-meholá, etnéssesek aplegasso sekpeywa apyaqmagkasso exchep. 17 Jehú sa' chá'a yaqhek ma'a énxet ektáha enxoho apkegketeykekxa m'a Hazael, keñe sa' Eliseo yaqhek chá'a m'a énxet ektáha enxoho apkegketeykekxa m'a Jehú. 18 Siete mil énxet'ák sa' aqsa ko'o aleymok ma'a Israel, ektáha axta meltekxeyéyak aptapnák amonye' m'a Baal tén han mepetsesma nak chá'a.”
Eliseo kélwóneykha
19 Apxegkek axta Elías keñe apwetágwokmo Eliseo appeynchámxa xapop. Kelxegkek axta apmonye' Eliseo doce weyke kéltéteykekxa mók, keñe apxega natámen. Apyo'ókmek axta Elías keñe apchaqlássekmo apchaqlamap. 20 Yetlókok axta apkexakhagwayam aqsa weyke m'a Eliseo apkenyaha neptámen Elías, keñe aptáha apcháneya:
—Yoho sa' sekxók altennássekxak ma'a táta tén han méme, keñe sa' eytlók xeyep.
—Etaqhekxa' —axta aptáhak apcháneya Elías—, kaxén sa' apwáxok sekteméssesakxa nak xép.
21 Apyenyeykxeyk axta Eliseo m'a Elías, keñe apxega, apkelnapchek axta han ánet weyke kelennay'awo, keñe apkelyaqtennágko, apkelwatneykxeyk axta m'a yámet kélpekkenmól'a nagyétek weyke apyaqxaya m'a ápetek, keñe apkelágko m'a énxet'ák. Tén axta apyetlákxo m'a Elías, appasmeykha aptamheykha axta aptáhak.