Los derechos de un apóstol
1 ¿No soy apóstol? ¿No soy libre? ¿No he visto a Jesús el Señor nuestro? ¿No sois vosotros mi obra en el Señor? 2 Si para otros no soy apóstol, para vosotros ciertamente lo soy; porque el sello de mi apostolado sois vosotros en el Señor.
3 Contra los que me acusan, esta es mi defensa: 4 ¿Acaso no tenemos derecho de comer y beber? 5 ¿No tenemos derecho de traer con nosotros una hermana por mujer como también los otros apóstoles, y los hermanos del Señor, y Cefas? 6 ¿O solo yo y Bernabé no tenemos derecho de no trabajar? 7 ¿Quién fue jamás soldado a sus propias expensas? ¿Quién planta viña y no come de su fruto? ¿O quién apacienta el rebaño y no toma de la leche del rebaño?
8 ¿Digo esto solo como hombre? ¿No dice esto también la ley? 9 Porque en la ley de Moisés está escrito: No pondrás bozal al buey que trilla. ¿Tiene Dios cuidado de los bueyes, 10 o lo dice enteramente por nosotros? Pues por nosotros se escribió; porque con esperanza debe arar el que ara, y el que trilla, con esperanza de recibir del fruto. 11 Si nosotros sembramos entre vosotros lo espiritual, ¿es gran cosa si segáremos de vosotros lo material? 12 Si otros participan de este derecho sobre vosotros, ¿cuánto más nosotros?
Pero no hemos usado de este derecho, sino que lo soportamos todo, por no poner ningún obstáculo al evangelio de Cristo. 13 ¿No sabéis que los que trabajan en las cosas sagradas, comen del templo, y que los que sirven al altar, del altar participan? 14 Así también ordenó el Señor a los que anuncian el evangelio, que vivan del evangelio.
15 Pero yo de nada de esto me he aprovechado, ni tampoco he escrito esto para que se haga así conmigo; porque prefiero morir, antes que nadie desvanezca esta mi gloria. 16 Pues si anuncio el evangelio, no tengo por qué gloriarme; porque me es impuesta necesidad; y ¡ay de mí si no anunciare el evangelio!
17 Por lo cual, si lo hago de buena voluntad, recompensa tendré; pero si de mala voluntad, la comisión me ha sido encomendada. 18 ¿Cuál, pues, es mi galardón? Que predicando el evangelio, presente gratuitamente el evangelio de Cristo, para no abusar de mi derecho en el evangelio. 19 Por lo cual, siendo libre de todos, me he hecho siervo de todos para ganar a mayor número. 20 Me he hecho a los judíos como judío, para ganar a los judíos; a los que están sujetos a la ley (aunque yo no esté sujeto a la ley) como sujeto a la ley, para ganar a los que están sujetos a la ley; 21 a los que están sin ley, como si yo estuviera sin ley (no estando yo sin ley de Dios, sino bajo la ley de Cristo), para ganar a los que están sin ley. 22 Me he hecho débil a los débiles, para ganar a los débiles; a todos me he hecho de todo, para que de todos modos salve a algunos. 23 Y esto hago por causa del evangelio, para hacerme copartícipe de él.
24 ¿No sabéis que los que corren en el estadio, todos a la verdad corren, pero uno solo se lleva el premio? Corred de tal manera que lo obtengáis. 25 Todo aquel que lucha, de todo se abstiene; ellos, a la verdad, para recibir una corona corruptible, pero nosotros, una incorruptible. 26 Así que, yo de esta manera corro, no como a la ventura; de esta manera peleo, no como quien golpea el aire, 27 sino que golpeo mi cuerpo, y lo pongo en servidumbre, no sea que habiendo sido heraldo para otros, yo mismo venga a ser eliminado.
Apkelepwagkexa nak etnahagkok ma'a Dios apkelápháseykha
1 ¿Háweya ko'o énxet apkeláneyo nak chá'a m'a apmakókxa enxoho elána'? ¿Háweya ko'o kélápháseykha? ¿Ya axta ko'o ateyk Jesús Wesse' egegkok? ¿Háweya ko'o sektamheykha ektekkessesso kéxegke kélteme megkólya'ásseyam Wesse' egegkok? 2 Xeyenmeyk kexaha nahan apkelwáxok nápakha matne ko'o kélapháseykha; élxeyenmeyk eyke chá'a ko'o kéxegke sekteme kélápháseykha. Kéxegke eyke keñamak kélyepetcheykekxa Wesse' egegkok ekxekmóssama sekteme ko'o naqsók kélapháseykha.
3 Keso sektémakxa nak chá'a ko'o wátegmowagkok ma'a ektáha nak chá'a sexéneykha ekmaso: 4 Negyókxoho negko'o payhawok chá'a anxawak nento tén han ma'a negyà nak, 5 tén han annaqlawha chá'a egnaqteyegka'a megkalya'ásseyam nak Cristo, aptamheykegkaxa nak han chá'a m'a pók kélápháseykha nak, tén han ma'a Wesse' egegkok apkelyáxeg, tén han ma'a Cefas. 6 ¿Negko'o enxeykel'a wánxa egagkok Bernabé nélánémaxko óltemeykha yaqwayam enxoho antókasaxche'? 7 Magwetyehek etnehek aptegye apagko' sẽlpextétamo m'a aqsok apagkok nak. Magwetyehek nahan xama énxet apkeneykekxa nak anmen yámet meto enxoho m'a ekyexna. Magwetyehek nahan meya nepkések neme apyegmenek apagkok ma'a énxet ektáha nak apkeláneykha. 8 Nágkólána aqsa ektémakxa nak élchetamso apwáxok énxet se'e sektáhakxa nak, hakte temegkek nahan ma'a Moisés segánamakxa apagkok nak. 9 Temék eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak Moisés segánamakxa apagkok se'e: “Nágkóltehetches aqsa átog wey kélteyágkáseykha nak chá'a hótáhap kélnakxo apaktek.” Háwe eyke ekxeyenma nak ekyetnakhassamo apwáxok Dios wey xa, 10 negko'o eyke yetnakhassamók chá'a apwáxok, hakte negko'o axta keñamak eknaqtáxésamaxko m'a segánamakxa nak, hakte cham'a ektáhakxa nak chá'a appeyncheyam xapop, tén han apnakxo nak chá'a apaktek hótáhap, kéméxcheyk eleyxek aqsa exkak ma'a ekpehewayam nak yaqwayam exkak ma'a aqsok ekyexna eknakxamáxche'. 11 Negkenákxeyk axta agkok negko'o kélwáxok ma'a aktek eñama nak amya'a ektaqmela, payhawók axta ólmaxnak kéxegke nekha m'a aqsok negmeykencha'awól'a. 12 Payhawók agkok nahan elmaxnak kéxegke aqsok ma'a pók nak, negko'o eyke ekyágwánxa agkok negmowána ólmaxnak aqsok kéxegke.
Akke negko'o ólmaxneyeykha aqsok kéxegke, nélenmáxamaxkók aqsa ekyókxoho, yaqwayam enxoho mantawássesha kéllegasso m'a amya'a ektaqmela eñama nak Cristo. 13 Kélya'áseykegkók kéxegke énxet'ák apkeltamheykha nak kañe' tegma appagkanamap, kañék chá'a apkelxawéyak aptéyak ma'a tegma appagkanamap nak, cham'a apkeláneykhal'a m'a ekwatnamáxchexa nak aqsok, kélnapmakxal'a m'a aqsok kélnaqtósso, apteykegkohol'a ápetek ma'a aqsok kélnaqtósso kélnapma kélmésso m'a Dios. 14 Cháxa apkeltémókxa nak han katnehek Wesse' egegkok ma'a apkellegasso nak amya'a ektaqmela, apkeltémo kañék ekpasmo m'a ektémakxa nak apkeltenneykha. 15 Makke ko'o wásenneykekxak xa sekmowána nak almaxnak kéxegke aqsok, mataxéssessók nahan yaqwayam enxoho wának hélmések ko'o aqsok, altamhok watsapok sektáha enxoho xa. Méko ko'o kawának hémentók ektémakxa nak ekpayheykekxa ewáxok setnama s'e sektémakxa nak.
16 Megkapayhawok ko'o amok eyeymáxkoho ewáxok neyseksa séltenneykha tásek amya'a, hakte xeyenmeyk ko'o ewáxok seyánémaxko ahagko' alának xa. ¡Ko'o sa' laye maltenneyncha'a enxoho tásek amya'a! 17 Élanak agkok ko'o sektamheykha eñama sekmáheyo ahagko' alána', payhawók aleyxek hegkések Dios ekyánmaga sektamheykha; élanak agkok ko'o sektamheykha eñama sélyáteyeykegkoho, cháxa séláneya ko'o m'a apkeltémókxa axta alának ma'a Dios. 18 Cha'a segkésso ko'o Dios ekyaqmageykekxa sektamheykha m'a ekpayheykekxa nak ewáxok séltenneykha tásek amya'a meyke sekma ekyánmaga xama enxoho; meyke seyásenneykekxa m'a ekpayhawo nak hepasmok ko'o ektémakxa nak sektamheykha séltenneykha tásek amya'a.
19 Háwe eykhe ko'o kélásenneykha, sektemessásamáxkoho ahagko' eyke ko'o apchásenneykha m'a apyókxoho énxet, yaqwayam enxoho axámásekxak agko' énxet apteme mey'ásseyam Cristo. 20 Ekheyk agkok chá'a ko'o nepyeseksa m'a judíos, axnésaxkohok chá'a m'a judíos, yaqwayam enxoho atnéssesagkok melya'ásseyam; alyahakxohok nahan chá'a ko'óxa ektémakxa nak Moisés segánamakxa apagkok yaqwayam enxoho atnessásekxak melya'ásseyam Cristo m'a énxet'ák apkelyaheykekxoho nak xa segánamakxa nak, neyseksa eykhe magwánémaxche alyahakxohok xa segánamakxa nak. 21 Axnésaxkohok nahan chá'a ko'óxa apkeltémakxa yaqwayam atnessásekxak melya'ásseyam ma'a énxet'ák megkatnaha nak apkelyaheykekxoho m'a Moisés segánamakxa apagkok, neyseksa eykhe sélyaheykekxoho ko'o m'a Dios segánamakxa apagkok, hakte élyaheykekxók ma'a apkeltémókxa nak antéhek Cristo. 22 Ekheyk agkok nahan nepyeseksa m'a énxet'ák élyelqamáxkoho nak apteme melya'ásseyam, axnésaxkohok nahan chá'a ko'óxa xa énxet'ák nak, yaqwayam enxoho atnessásekxak melya'ásseyam. Ekheyásamáxkók chá'a ko'o m'a apyókxoho énxet'ák nak, yaqwayam enxoho alwagkasek chá'a teyp nápakha, seyewagkexa enxoho. 23 Éláneyak ko'o ekyókxoho xa eñama m'a amya'a ektaqmela, yaqwayam enxoho hewatámhok ko'óxa m'a aqsok ektekkesso nak amya'a ektaqmela.
24 Kélya'ásegkok kéxegke nélteyásamáxchel'a, apyókxoho énxet yenyahagkok, xama eyke exkak ma'a ekyánmaga. Kólenyahák kéxegkáxa, yaqwayam sa' kólxawak ekyánmaga. 25 Apyókxoho ektáhakxa enxoho apkeláneykekxa aptamhágkaxa yaqwayam epasmok apkelteyásamap, melanagkek ma'a aqsok yaqwayam nak katwasha. Etnahagkok chá'a xa ektáha nak, yaqwayam enxoho emok ma'a nélháxaqxo ekmanyehél'a kalyame'; keñe negko'o, nenlenxáneykmo yaqwayam agmok ekyánmaga m'a megkalyamayél'a. 26 Keñe ko'o, magwanyeyk aqsa neyseksa may'áseyak sekmahágkaxa, malyeykáseykha aqsa ahaktegák sélnápomáxko. 27 Eklegássáseykegkók chá'a ko'o sekyókxa, éltémók nahan chá'a hélyahakxoho', yaqwayam enxoho mehéltekkesek ko'o natámen séltennáseykha énámakkok.