Rut recoge espigas en el campo de Booz
1 Tenía Noemí un pariente de su marido, hombre rico de la familia de Elimelec, el cual se llamaba Booz.
2 Y Rut la moabita dijo a Noemí: Te ruego que me dejes ir al campo, y recogeré espigas en pos de aquel a cuyos ojos hallare gracia. Y ella le respondió: Ve, hija mía.
3 Fue, pues, y llegando, espigó en el campo en pos de los segadores; y aconteció que aquella parte del campo era de Booz, el cual era de la familia de Elimelec. 4 Y he aquí que Booz vino de Belén, y dijo a los segadores: Jehová sea con vosotros. Y ellos respondieron: Jehová te bendiga. 5 Y Booz dijo a su criado el mayordomo de los segadores: ¿De quién es esta joven?
6 Y el criado, mayordomo de los segadores, respondió y dijo: Es la joven moabita que volvió con Noemí de los campos de Moab; 7 y ha dicho: Te ruego que me dejes recoger y juntar tras los segadores entre las gavillas. Entró, pues, y está desde por la mañana hasta ahora, sin descansar ni aun por un momento.
8 Entonces Booz dijo a Rut: Oye, hija mía, no vayas a espigar a otro campo, ni pases de aquí; y aquí estarás junto a mis criadas. 9 Mira bien el campo que sieguen, y síguelas; porque yo he mandado a los criados que no te molesten. Y cuando tengas sed, ve a las vasijas, y bebe del agua que sacan los criados.
10 Ella entonces bajando su rostro se inclinó a tierra, y le dijo: ¿Por qué he hallado gracia en tus ojos para que me reconozcas, siendo yo extranjera?
11 Y respondiendo Booz, le dijo: He sabido todo lo que has hecho con tu suegra después de la muerte de tu marido, y que dejando a tu padre y a tu madre y la tierra donde naciste, has venido a un pueblo que no conociste antes. 12 Jehová recompense tu obra, y tu remuneración sea cumplida de parte de Jehová Dios de Israel, bajo cuyas alas has venido a refugiarte.
13 Y ella dijo: Señor mío, halle yo gracia delante de tus ojos; porque me has consolado, y porque has hablado al corazón de tu sierva, aunque no soy ni como una de tus criadas.
14 Y Booz le dijo a la hora de comer: Ven aquí, y come del pan, y moja tu bocado en el vinagre. Y ella se sentó junto a los segadores, y él le dio del potaje, y comió hasta que se sació, y le sobró. 15 Luego se levantó para espigar. Y Booz mandó a sus criados, diciendo: Que recoja también espigas entre las gavillas, y no la avergoncéis; 16 y dejaréis también caer para ella algo de los manojos, y lo dejaréis para que lo recoja, y no la reprendáis.
17 Espigó, pues, en el campo hasta la noche, y desgranó lo que había recogido, y fue como un efa de cebada. 18 Y lo tomó, y se fue a la ciudad; y su suegra vio lo que había recogido. Sacó también luego lo que le había sobrado después de haber quedado saciada, y se lo dio. 19 Y le dijo su suegra: ¿Dónde has espigado hoy? ¿y dónde has trabajado? Bendito sea el que te ha reconocido.
Y contó ella a su suegra con quién había trabajado, y dijo: El nombre del varón con quien hoy he trabajado es Booz. 20 Y dijo Noemí a su nuera: Sea él bendito de Jehová, pues que no ha rehusado a los vivos la benevolencia que tuvo para con los que han muerto. Después le dijo Noemí: Nuestro pariente es aquel varón, y uno de los que pueden redimirnos. 21 Y Rut la moabita dijo: Además de esto me ha dicho: Júntate con mis criadas, hasta que hayan acabado toda mi siega. 22 Y Noemí respondió a Rut su nuera: Mejor es, hija mía, que salgas con sus criadas, y que no te encuentren en otro campo. 23 Estuvo, pues, junto con las criadas de Booz espigando, hasta que se acabó la siega de la cebada y la del trigo; y vivía con su suegra.
Acmolhama Rut
1 Apnec nic nat apmolhama apvisay Booz. Noemí atava ninga nic nat apmolhama. Apyimtalhnamo ilhnic nat Booz. Cascama ilhnic nat apquilnatam.
2 Nalhit acnim nic nat intomjac. Intomjac nic nat Rut ayanya Noemí: —Pac omyaclhac amyip. Am sat ancoc elmiyavac enlhitaoc apquiltamjaycam. Ongvansiclhac sat acyilhna acpaliyam, apquilsovjomo inlhojo apquilyatemenma — nic nat intomjac.
Incatingmavoc nic nat inyipyamong: —Noc maa — nic nat intomjac.
3 Inmiyaclhec nic nat Rut ayimjaclha cebada, apquiltamjaycamcaclha enlhit. Incansaclhec nic nat acyilhna acpaliyam nalhpop, apquilsovjomo apquilyatemenma. Inyasingvocmec nic nat Rut actomja amyip apanco Booz, apmolhama ilhnic nat inyipyata ninga.
4 Tingma Belén nic nat apquinyicta Booz. Appayvasquic nic nat enlhit apquiltimesaycam: —Epasmoc sat quellhip Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac.
—Epasmoc sat lhip lha Dios Apyimtalhnamo — nic nat apquiltomjac apquilatingmavo.
5 Aptomjac nic nat Booz apcanya apquilancam apquiltimesaycam: —¿Soc enlhit acmolhama as quilvana ayitcoc? — nic nat aptomjac.
6 Apcatingmavoc nic nat: —Co Moab as quilvana ayitcoc, aclhalhma alhta Noemí. 7 Inquiltamjoc lhac momyovejec acyilhna acpaliyam nalhpop, ninsovjomo inlhojo nintamjaycam. Incansaclhec acyilhna mepqui ayastingam, ayenmo alhtooc lhac. Quilhvoc lhac acnaclho siclho — nic nat aptomjac.
8 Aptomjac nic nat Booz apcanya Rut: —Caylhojo lhiya eyitca. Nocotingya nasa acyilhna poc apanco amyip. Copalhavom sat lhiya quilvanaa seltimesaycam. 9 Cansiclha sat acyilhna apquilsovjomo inlhojo apquiltamjaycam. Altimnasquic lhac enlhit seltimesaycam, yoyam melapajacsejec lhiya. Acnim sat ancoc incajac, coyin sat yatingvalhva— nic nat aptomjac.
10 Injalhec nic nat Rut. Inticlhicvocmec nic nat nalhpop payjaclha naat, actomja ayayo.
Intomjac nic nat Rut ayanya Booz: —¿So actomja yi seyimlacmo nac lhip? Am otnajac sictemolhama as quilvanaa altimesaycam — nic nat intomjac.
11 Apcatingmavoc nic nat Booz: —Acyasamcoc coo actemaclha acpasmom lhiya inyipyamong, niptamin atava ninga. Inyinyovquic alhta lhiya inyap najan inquin. Inyinyovquic alhta ayaoclha, yoyam copalhavota nincoo, mongiltomja nintemolhama lhiya. 12 Epasmoc sat lhiya Dios Apyimtalhnamo, etnejic apasma lhiya, ayinyema ayayo mataa lhiya. Colhcac sat lhiya acyanmongam, ayinyema Dios Apyimtalhnamo, apvita inlhojo actemaclha actamila alhta lhiya — nic nat aptomjac.
13 Incatingmavoc nic nat Rut: —Aptasi nac lhip. Payjeclhec evalhoc coo siclhinga lhip appayvam. Inquiltasic anco quilvanaa altimesaycam, molhno coo — nic nat intomjac.
14 Apcaneclhec nic nat yoyam eltovamcoc. Aptomjac nic nat Booz apcanya Rut: —Colhing, jingiltasomoc sat nincoo. Cotov pan acyiplomo ayingmenic — nic nat aptomjac.
Innaclhec nic nat Rut apnaycamcaclha enlhit apquiltimesaycam. Apcamquic nic nat Booz actic macyilhnayam. Intovquic nic nat Rut mepqui acsovjomo. Intamilcasquic nic nat actic ayaymomalhca. 15 Inmiyaclhec nic nat mocjam Rut, cansiclhac mocjam acyilhna acpaliyam nalhpop.
Aptomjac nic nat Booz apquilanya apquiltimesaycam: —Noelmiyov nasa quilvana, cansiclhac acyilhna naysicsa alpilhtetem acyilhna. 16 Elpales sat moclhama acyilhna, cansiclhac sat as quilvana. Noelapajas nasa as quilvana — nic nat aptomjac.
17 Incansaclhec nic nat acyilhna acpaliyam amyip apanco Booz. Intalhnacmec nic nat. Invocmec nic nat ayansayclha actic aclicamalhca, malha veinte kilo cebada actic. 18 Impatmaoclhec nic nat Rut tingma ac. Inquillhicmosquic nic nat inyipyamong actic acsayquinta. Incamquic nic nat actic macyilhnayam ayaymomalhca. Intovquic nic nat Noemí.
19 Intomjac nic nat Noemí ayanya: —¿Co laa acpayjo actamjaycam lhiya? ¿Jalhco ayinyema actic acyilhna? Epasmoc sat Dios Apyimtalhnamo enlhit aptomja apcamliyam lhiya — nic nat intomjac Noemí.
Inquiltimnasquic nic nat Rut actomjaclha acvitay naysicsa ayansayclha acyilhna. Intomjac nic nat Rut: —Enlhit actomja amyip apanco apvisay Booz, sictimesaycam coo — nic nat intomjac.
20 Incatingmavoc nic nat Noemí: —Epasmoc sat Dios as enlhit. Aptomjac lhac singimlaycmo nincoo. Aptomjac alhta apquimlaycmo apquilmasquingvoyam. Aptomja nasoc anco ningmolhama, yoyam jingmeyvoc mataa — nic nat intomjac.
21 Intomjac nic nat Rut ayanya: —Aptomjac lhac seyanya opalhavomoc enlhit apquiltimesaycam. Acvaycmo ninsovjomo ningyatemenma acyilhna — nic nat intomjac.
22 Intomjac nic nat Noemí ayanya atapa: —Lhiya eyitca. Copalhavom sat mocjam quilvanaa altimesaycam. Nocotingya nasa moc amyip. Cotjanyejec sat acmasom — nic nat intomjac Noemí.
23 Inquilinlhanacmec nic nat Rut ayansayclha acyilhna alpalhquemalhca moc quilvanaa altimesaycam Booz. Vocmec nic nat apquilsovjomo acyilhna cebada najan maa trigo. Intajaclhec nic nat mataa acnaclha inyipyamong.