1 ¿Qué ventaja tiene, pues, el judío? ¿o de qué aprovecha la circuncisión? 2 Mucho, en todas maneras. Primero, ciertamente, que les ha sido confiada la palabra de Dios. 3 ¿Pues qué, si algunos de ellos han sido incrédulos? ¿Su incredulidad habrá hecho nula la fidelidad de Dios? 4 De ninguna manera; antes bien sea Dios veraz, y todo hombre mentiroso; como está escrito:
Para que seas justificado en tus palabras,
Y venzas cuando fueres juzgado.
5 Y si nuestra injusticia hace resaltar la justicia de Dios, ¿qué diremos? ¿Será injusto Dios que da castigo? (Hablo como hombre.) 6 En ninguna manera; de otro modo, ¿cómo juzgaría Dios al mundo? 7 Pero si por mi mentira la verdad de Dios abundó para su gloria, ¿por qué aún soy juzgado como pecador? 8 ¿Y por qué no decir (como se nos calumnia, y como algunos, cuya condenación es justa, afirman que nosotros decimos): Hagamos males para que vengan bienes?
No hay justo
9 ¿Qué, pues? ¿Somos nosotros mejores que ellos? En ninguna manera; pues ya hemos acusado a judíos y a gentiles, que todos están bajo pecado. 10 Como está escrito:
No hay justo, ni aun uno;
11 No hay quien entienda,
No hay quien busque a Dios.
12 Todos se desviaron, a una se hicieron inútiles;
No hay quien haga lo bueno, no hay ni siquiera uno.
13 Sepulcro abierto es su garganta;
Con su lengua engañan.
Veneno de áspides hay debajo de sus labios;
14 Su boca está llena de maldición y de amargura.
15 Sus pies se apresuran para derramar sangre;
16 Quebranto y desventura hay en sus caminos;
17 Y no conocieron camino de paz.
18 No hay temor de Dios delante de sus ojos.
19 Pero sabemos que todo lo que la ley dice, lo dice a los que están bajo la ley, para que toda boca se cierre y todo el mundo quede bajo el juicio de Dios; 20 ya que por las obras de la ley ningún ser humano será justificado delante de él; porque por medio de la ley es el conocimiento del pecado.
La justicia es por medio de la fe
21 Pero ahora, aparte de la ley, se ha manifestado la justicia de Dios, testificada por la ley y por los profetas; 22 la justicia de Dios por medio de la fe en Jesucristo, para todos los que creen en él. Porque no hay diferencia, 23 por cuanto todos pecaron, y están destituidos de la gloria de Dios, 24 siendo justificados gratuitamente por su gracia, mediante la redención que es en Cristo Jesús, 25 a quien Dios puso como propiciación por medio de la fe en su sangre, para manifestar su justicia, a causa de haber pasado por alto, en su paciencia, los pecados pasados, 26 con la mira de manifestar en este tiempo su justicia, a fin de que él sea el justo, y el que justifica al que es de la fe de Jesús.
27 ¿Dónde, pues, está la jactancia? Queda excluida. ¿Por cuál ley? ¿Por la de las obras? No, sino por la ley de la fe. 28 Concluimos, pues, que el hombre es justificado por fe sin las obras de la ley. 29 ¿Es Dios solamente Dios de los judíos? ¿No es también Dios de los gentiles? Ciertamente, también de los gentiles. 30 Porque Dios es uno, y él justificará por la fe a los de la circuncisión, y por medio de la fe a los de la incircuncisión. 31 ¿Luego por la fe invalidamos la ley? En ninguna manera, sino que confirmamos la ley.
1 Apquililtamjoc elyasamcojo quellhip: ¿Actamila anco ya apquilvisay judíos, am colhno apquilvisay metnaja judíos? ¿Actamila ya coytic asoc monquinatquiscama apyimpeoc? 2 Naso, actamila anco apquiltemaclha judíos, am colhno apquiltemaclha enlhitaoc lhalhma anco. Ayinyemaclha apquillhoy apmamyi ilhnic nat judíos aplhanmaclha Dios actomja nasoc anco. 3 Naso, napocja judíos apquiltomja apquilyeycajascaoc apquillhenaclha. ¿Pa ya eyeycajacsic najan lha Dios aplhenaclha ayinyema enlhitaoc apquilyeycajascaoc apquillhenaclha? 4 Paj. Am eyeycajasac mataa Dios aplhenaclha. Enlhitaoc eyca apquiltomja apquilmopvancaa amyaa. Ayinyemaclha intomjac nic nat aclhanma Dios appayvam:
Etnejic sat lhip appeyvomo ayinyema meyeycajascama aplhanma.
Colhic sat acyimyeclho lhip naysicsa ningyicpilcomalhquilha
—nic nat intomjac.
5 Apquililtamjoc elyasamcojo mocjam quellhip: ¿Naso ya cotalhcac aptemaclha Dios appeyvomo ayinyema nintemaclha acmasom? (Acnasoc coo actemaclha apquilpayvam enlhitaoc). Apyanmongsaclhec sat ancoc Dios nintemaclha acmasom, ¿apyeycajasqui ya Dios aplhanma? 6 Paj. Am eyeycajasac mataa Dios aplhenaclha. Ayinyemaclha Dios enatovacsic sat enlhitaoc lhalhma anco.
7 Apquililtamjoc elyasamcojo mocjam quellhip: Invitalhquic sat ancoc aptemaclha Dios appeyvomo ayinyema sicmovan amyaa. ¿Pa ya colhic ayaco Dios ayinyema sicmovan amyaa? ¿Soctomja yoyam eyanmongsiclhac Dios sictemaclha moyascalhma? 8 Apquilanayquic mataa enlhitaoc conyemac nincoo aclhanmaclha nano: Ingvanquic ongillana asoc acmasom yoyam cotalhcac asoc actamila. Jave ayinyema nincoo. Dios sat eyanmongsiclha actemaclha apquillhanma as enlhitaoc.
Ninlhamoclhojo ningiltomja ningilsilhnanomalhca
9 ¿Jalhco sat cotnejic? ¿Ningiltamila ya nincoo ningilvisay judíos, am elhno metnaja judíos? Paj. Ningilanalhco ningiltomja ningilsilhnanomalhca ayinyema mongilyascalhma, najan judíos najan metnaja judíos. 10 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca:
Paj lhama enlhit aptomja appeyvomo napato Dios.
11 Paj lhama enlhit aptomja apyascamco.
Paj lhama enlhit aclhanma apvalhoc Dios.
12 Apquilyinyovquic Dios aplhamoclhojo.
Apquillhinganacmec aplhamoclhojo.
Paj lhama enlhit aptomja apyiplovquiscama asoc actamila.
13 Malha enlhit aptajapma mengyatongnomap intomjac sinticjansa ayinyema apquilpayvam as enlhitaoc.
Apquilmopvan amyaa mataa apquiltomjac.
Asquejec mataa apquilpayvam as enlhitaoc, malha acyeyva sintaclhama intomjac.
14 Apquiltemaclha apquilyamneycam as enlhitaoc, asquejec apquilpayvam.
15 Inquilpecjasquic mataa yoyam elajic poc.
16 Apnatovasquic mataa aclhamoclhojo asoc apquilyasaclha.
Invitalhquic mataa niptamin actemaclha apnatovascama najan apquilyimtalhnescama apquilvalhoc enlhitaoc.
17 Am elyasamcoc as enlhitaoc actemaclha actamilaycam ingvalhoc.
18 Am collhenac apquilvalhoc yoyam elavojoc Dios Ingyapam
—nic nat intomjac Dios appayvam.
19 Ningyasamcoc nincoo, inpeyvoc aclhanma singanamaclha actalhesomalhca. Apquillhenacpec enlhitaoc acyitna singanamaclha. Copvanquejec lhama etnejic appayvam: “Mepqui sicsilhnanomalhca coo”. Ayinyemaclha aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco apquiltomja apquilsilhnanomap napato Dios. 20 Copvanquejec lhama enlhit etnesacpoc appeyvomo napato Dios ayinyema apquilyiplovquiscama singanamaclha. Acvamlha actomja singyascasingvoyam actemaclha mongilyascalhma.
Ningilvomsomalhquilha tap ayinyema mongyasquiyam
21 Ingillhicmosquic nincoo Dios moc actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo napato, cotnaja ayinyema singanamaclha. Inlhenalhquic nic nat as actemaclha acpeyvomo vaycajac singanamaclha Moisés najan apnatalhescama profetas Dios apquillingascama. 22 Eyca as actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo Dios ayinyema mongyasquiyam Jesucristo. Collhenalhquejec apquilvisay judíos najan apquilvisay metnaja judíos, apquilanomacpo apno poc. 23 Apquilanomacpo apquiltomja apquilsilhnanomap ayinyema melyascalhma. Colapvanquejec apanco eltimjic apquilpeyvomo napato Dios. 24 Eyca Dios aptomja singiltimesquiscama ningilpeyvomo, actomja singaycaoc actemaclha singmescama nasa. Ayinyemaclha ingilvomcasquic tap ayinyema Cristo Jesús. 25 Apyinyovquic alhta Dios Apquitca apvisay Cristo, malha macmescama asoc acyanmongam mongilyascalhma. Am sat ancoc ongilyascacmoc nincoo aptomja apquitsepma singyanmongam, colmascosalhcac sat mongilyascalhma. Apquiltamjoc alhta Dios jingillhicmocsic aptemaclha appeyvomo. Am nat epecjasac Dios eyanmongsiclha mongilyascalhma nano. 26 Ingillhicmosquic nincoo quilhvoc Dios aptemaclha appeyvomo as ningvamlha nac jay. Ingiltimescasquic nincoo ningilpeyvomo ayinyema mongyasquiyam Jesús.
27 ¿Ingvanqui ya ongilyimtalhnesalhcojo inganco? Paj, mongvanquejec nincoo. ¿Soctomja mongvanco nincoo? Ayinyemaclha actemaclha ningilpeyvomo napato Dios ayinyema mongyasquiyam, mepqui ningyiplovquiscama singanamaclha. 28 Ningyasamcoc nincoo: Colhic sat sintimesa ningilpeyvomo napato Dios ayinyema mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama singanamaclha.
29 ¿Apvamlha ya judíos Apvisqui apancaoc Dios? ¿Jave ya najan metnaja judíos Apvisqui apancaoc Dios? Naso, Dios aptomja najan Apvisqui apancaoc metnaja judíos. 30 Ayinyemaclha apnec apvamlha lhama Dios aptomja aptimesquiscama apquilpeyvomo judíos najan metnaja judíos ayinyema melyasquiyam. 31 ¿Ningiltovasqui ya nincoo singanamaclha Moisés naysicsa mongyasquiyam Jesucristo? Paj, mongiltovacseje. Ningiltimescasquic nincoo mataa nasoc anco actemaclha aclhanma singanamaclha.