1 No te jactes del día de mañana;
Porque no sabes qué dará de sí el día.
2 Alábete el extraño, y no tu propia boca;
El ajeno, y no los labios tuyos.
3 Pesada es la piedra, y la arena pesa;
Mas la ira del necio es más pesada que ambas.
4 Cruel es la ira, e impetuoso el furor;
Mas ¿quién podrá sostenerse delante de la envidia?
5 Mejor es reprensión manifiesta
Que amor oculto.
6 Fieles son las heridas del que ama;
Pero importunos los besos del que aborrece.
7 El hombre saciado desprecia el panal de miel;
Pero al hambriento todo lo amargo es dulce.
8 Cual ave que se va de su nido,
Tal es el hombre que se va de su lugar.
9 El ungüento y el perfume alegran el corazón,
Y el cordial consejo del amigo, al hombre.
10 No dejes a tu amigo, ni al amigo de tu padre;
Ni vayas a la casa de tu hermano en el día de tu aflicción.
Mejor es el vecino cerca que el hermano lejos.
11 Sé sabio, hijo mío, y alegra mi corazón,
Y tendré qué responder al que me agravie.
12 El avisado ve el mal y se esconde;
Mas los simples pasan y llevan el daño.
13 Quítale su ropa al que salió fiador por el extraño;
Y al que fía a la extraña, tómale prenda.
14 El que bendice a su amigo en alta voz, madrugando de mañana,
Por maldición se le contará.
15 Gotera continua en tiempo de lluvia
Y la mujer rencillosa, son semejantes;
16 Pretender contenerla es como refrenar el viento,
O sujetar el aceite en la mano derecha.
17 Hierro con hierro se aguza;
Y así el hombre aguza el rostro de su amigo.
18 Quien cuida la higuera comerá su fruto,
Y el que mira por los intereses de su señor, tendrá honra.
19 Como en el agua el rostro corresponde al rostro,
Así el corazón del hombre al del hombre.
20 El Seol y el Abadón nunca se sacian;
Así los ojos del hombre nunca están satisfechos.
21 El crisol prueba la plata, y la hornaza el oro,
Y al hombre la boca del que lo alaba.
22 Aunque majes al necio en un mortero entre granos de trigo majados con el pisón,
No se apartará de él su necedad.
23 Sé diligente en conocer el estado de tus ovejas,
Y mira con cuidado por tus rebaños;
24 Porque las riquezas no duran para siempre;
¿Y será la corona para perpetuas generaciones?
25 Saldrá la grama, aparecerá la hierba,
Y se segarán las hierbas de los montes.
26 Los corderos son para tus vestidos,
Y los cabritos para el precio del campo;
27 Y abundancia de leche de las cabras para tu mantenimiento, para mantenimiento de tu casa,
Y para sustento de tus criadas.
1 Mongvanquejec ongillhenic asoc alyivey, yoyam ongillana secaseclha. Paj ongilyasamcoc yavamlha cotnejic secaseclha.

2 Tasic mataa colhic singaco ayinyema ingnaymacoc, somco inyicje ongajalhcojo inganco.

3 Yimtilhec mataa mataymong najan lhopactic. Yimtilhec anco aclom ingvalhoc ayinyema aptemaclha apanco acyeyjamelhma.

4 Yimtilhec mataa aclom ingvalhoc najan nintemaclha ninlom, somco eyca aclhenseycam ingvalhoc, am colhno moc.

5 Anit actemaclha ningasicjayo: actamila anco singiltamescama, am colhno mepqui singiltamescama, asilhtec actema nac lha.

6 Tasi inyicje cascoc ingvalhoc singiltimesquiscama ingmoc, am colhno aptemaclha singayo cotnaja ingmoc.

7 Ingilastinquic sat ancoc nintom, ongiltanovac sat yamyovjene. Mayic sat ancoc jingilnapac, ongyispac sat acyovoclhojo nintom, colhojoc sat yamyovjene.

8 Nata ayitcoc acyamasma alhancoc, colhnanmoc sat mocjay. Ningno nincoo ninlhinganyam mocjay ningileyvam cotnajaclha ningaoclha.

9 Acpayjayclha ingilvalhoc ayinyema asoc acmasis. Acyisponcama ingilvalhoc ayinyema ningilpamejitsomalhca ingmoc.

10 Mongvanquejec mataa ongyinyoc ingnaymacoc najan tata ingac apnaymacoc.

Mongvanquejec mataa jingilpasmoc ingilyalhing, acyitna inlhojo problema ingvalhoc.

Aptasic mataa vecino ingmoc, am elhno ingyalhing apna mocjay.

11 Payjeclhec ingilvalhoc ningvita (inquitca) nintamongvoyam apyascamco. Ingvanquic mataa ongilatingmojo apquiltomja singvenéycam.

12 Ningvitac nincoo covac acmasom, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc, ongilyilhanmoc sat. Ninlingamcoc nincoo acmasom, ayinyema ninganem cotnaja acmasom, actemaclha anco acyeyjamelhma ingvalhoc.

13 Ningilpasmec sat ancoc apmaycaoc nasa solyayem metnaja ningmolhama. Jingilmalhnac sat nincoo lha, elyamong siclho. Incaymalhquic siclho jingilmecsic apcalomap, colhejec acyascacmo etajicsojoc sat mocjam solyayem apmaycaoc.

14 Alhtooc ninlhaticjay saludar ingmoc ningyimnatesa nimpayvam, colhojoc sat macvenéycam apvalhoc ingmoc.

15 Intava aclhamasomalhca najan ayatingmomalhca, colhojoc sat yingmin ayitcoc acyeysoma asoc ingac naysicsa acmamay.

16 Mongvanquejec ongilvanmacsic as quilvana (ongnovsic) colhojoc sat ningnovquiscama alhcajayam, colhojoc sat ningilpatjetma aceite.

17 Ningilmaycam lima ontimjic ningilmalhnaycam sovo. Lhama enlhit aptomja apquiltamescama poc enlhit.

18 Nintamilcasquic sat ancoc higo yamit, ontovamcoc sat higo acyilhna. Ningiltimesam sat ancoc visqui ingac, colhic sat singaco.

19 Yingmin actomja malha laneyo intalhamavo, ongilanojo ningaat. Ingvalhoc actomja laneyo intalhamavo, ongilanojoc nintemaclha inganco.

20 Mepqui ayastingam mataa alyascama ingjangaoc, mepqui ayastingam ingvalhoc actemaclha ayitsepma ingnenyic.

21 Talha actomja ayalhnascama oro najan plata. Mayayoclha enlhit najan mepqui ayayo, cotnejic ningyicpilquemo aptemaclha enlhit.

22 Ningalhimcasquic sat ancoc ninticlhiclhamaclha enlhit acyeyjamelhma, malha nintipilquem actic, comasquejec sat aptemaclha apanco acyeyjamelhma.

23 Pac ongiltamilsic mataa ninatoscama nipquesic najan yataay, najan apquilyinatamaclha.
24 Comasquingvomoc sat ningilnatam, najan corona appocanma apvisqui.
25 Ontingyac sat mataa paat ongilyatemenic amyip najan netin inquilhe, eltovamcoc ninatoscama.
26 Nipquesic apva ongillanac sat ningalomalhca. Ongitlhaoc sat yataay ongvita acyanmonga, ongilmoc sat mocjam amyip.
27 Conyemac sat leche ninatoscama yataay, elyinamcoc najan eltovamcoc sat ningmolhama familia, najan singiltimesaycam enlhit najan quilvanaa.