1 De más estima es el buen nombre que las muchas riquezas,
Y la buena fama más que la plata y el oro.
2 El rico y el pobre se encuentran;
A ambos los hizo Jehová.
3 El avisado ve el mal y se esconde;
Mas los simples pasan y reciben el daño.
4 Riquezas, honra y vida
Son la remuneración de la humildad y del temor de Jehová.
5 Espinos y lazos hay en el camino del perverso;
El que guarda su alma se alejará de ellos.
6 Instruye al niño en su camino,
Y aun cuando fuere viejo no se apartará de él.
7 El rico se enseñorea de los pobres,
Y el que toma prestado es siervo del que presta.
8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará,
Y la vara de su insolencia se quebrará.
9 El ojo misericordioso será bendito,
Porque dio de su pan al indigente.
10 Echa fuera al escarnecedor, y saldrá la contienda,
Y cesará el pleito y la afrenta.
11 El que ama la limpieza de corazón,
Por la gracia de sus labios tendrá la amistad del rey.
12 Los ojos de Jehová velan por la ciencia;
Mas él trastorna las cosas de los prevaricadores.
13 Dice el perezoso: El león está fuera;
Seré muerto en la calle.
14 Fosa profunda es la boca de la mujer extraña;
Aquel contra el cual Jehová estuviere airado caerá en ella.
15 La necedad está ligada en el corazón del muchacho;
Mas la vara de la corrección la alejará de él.
16 El que oprime al pobre para aumentar sus ganancias,
O que da al rico, ciertamente se empobrecerá.
Preceptos y amonestaciones
17 Inclina tu oído y oye las palabras de los sabios,
Y aplica tu corazón a mi sabiduría;
18 Porque es cosa deliciosa, si las guardares dentro de ti;
Si juntamente se afirmaren sobre tus labios.
19 Para que tu confianza sea en Jehová,
Te las he hecho saber hoy a ti también.

20 ¿No te he escrito tres veces
En consejos y en ciencia,
21 Para hacerte saber la certidumbre de las palabras de verdad,
A fin de que vuelvas a llevar palabras de verdad a los que te enviaron?

22 No robes al pobre, porque es pobre,
Ni quebrantes en la puerta al afligido;
23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos,
Y despojará el alma de aquellos que los despojaren.
24 No te entremetas con el iracundo,
Ni te acompañes con el hombre de enojos,
25 No sea que aprendas sus maneras,
Y tomes lazo para tu alma.
26 No seas de aquellos que se comprometen,
Ni de los que salen por fiadores de deudas.
27 Si no tuvieres para pagar,
¿Por qué han de quitar tu cama de debajo de ti?
28 No traspases los linderos antiguos
Que pusieron tus padres.
29 ¿Has visto hombre solícito en su trabajo? Delante de los reyes estará;
No estará delante de los de baja condición.
1 Tasic anco colhic singaco, am colhno cotlaycaoc oro najan plata.

2 Apno poc apquinyemayaclha enlhit, najan mepqui apquilnatam, najan cascama apquilnatam. Dios Visqui ingac nic nat apquilantipquiscama.

3 Ningvitac nincoo covac acmasom, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc, ongilyilhanmoc sat. Ninlingamcoc nincoo acmasom, ayinyema ninganem cotnaja acmasom, yoyam covac sat, actemaclha anco acyeyjamelhma ingvalhoc.

4 Nintemaclha ningayo Dios mepqui ayajamalhco ingvalhoc, ongvitac sat acyanmongam cotlaycaoc asoc, najan mayayo, najan ningyimnatem naysicsa ningileyvam.

5 Ningvitac mataa nalhit amay cotlaycaoc trampas tava apac singilmam, ningiltomja ningilmasomcaa. Mongyiplaclhejec as amay, ningiltomja ningiltamilcasomalhco inganco.

6 Pac ongiltamsamcoc inquitquic apquitcavoc najan ayitcavoc, colmiyovalhcac sat alyiplovquisa nintemaclha actamila.

7 Enlhit acma apquilnatam aptomja apvisqui apancaoc nipyesicsa mepqui apquilnatam. Ongiltimjic sat malha ningilmomalhca, ayinyema ningmaycaoc nasa apnaclha enlhit acyitnaclha solyayem.

8 Ninginaclhec sat ancoc actic acmasom, ongvitac sat acyilhna almasomcaa. Ongiltovasalhcac sat napato Visqui ingac, apmaycam apmic cetro apanco.

9 Colhic sat singaco ayinyema ningamliyam ingmoc, acyitna inlhojo ningmilasictem nintom nipyesicsa mepqui asoc.

10 Pac ongilapajacsic sat enlhit acyeyjamelhma, comascoc sat actemaclha ningilatingmomalhca, najan ningilnapomalhca, najan ningilvénamalhca.

11 Singasicjayo visqui ingac rey, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc, jingiltimjic sat aptimem poc apvisqui.

12 Apquilanoc mataa Visqui ingac, jingilmeyvoc ningiltomja ningyascamco. Jingiltanovac sat ningilyataycam, acyitna inlhojo ningmovan amyaa.

13 Am sat ancoc jingilyacmoc ongiltamjam, ongiltimjic nimpayvam: Inyancac yamacmeyva payjoc amay, yoyam jingajic — sat ontimjic.

14 Quilvana alanatama acpayvam alyitsomalhca malhic congno. Ongitlhalhcac sat congne malhic, ningiljalhno inlhojo quilvana acpayvam, singiltanova sat Visqui ingac.

15 Acyeyjamelhma mataa apquiltemaclha inquitquic. Elvatsamcoc sat, apquillingamco inlhojo ningilyicpilhquetaycaoc.

16 Nintingyac sat ancoc cascama ningilnatam, naysicsa apquillingaycamco mepqui apquilnatam. Mepqui ningilnatam sat ontimjic, ningilmesa inlhojo asoc enlhit acma apquilnatam.
Treinta actemaclha singiltamsoycaoc
17 Lhip sictamongvoyam: Ingyeylhojo mataa singiltamsoycaoc enlhit apquilyascamco. Coma sat apvalhoc actemaclha singyascasingviyam.
18 Pac ongilyasingvomoc de memoria, jingilvoncamejec sat singiltamsoycaoc.
19 Actomja singyascasingvoyam quilhvo nac jay, yoyam colhejec acyascacmo appayvam Visqui ingac.

20 Singiltalhesquiscama treinta amyaa, comoc ingvalhoc singiltamescama.
21 Ongilyasingvomoc sat actomja nasoc anco amyaa, ongilatingmojoc sat apquiltomja singilmalhnaycam actemaclha singiltamescama.
- 1 -
22 Lhip sictamongvoyam: Notvas nasa lhip enlhit mepqui apquilnatam, ayinyema mepqui apyimtalhnamo as enlhit. Notvas nasa lhip aplinga appayvam mepqui apyimtalhnamo naysicsa macpeyvescasquiclha napatavo singyicpilquemo.
23 Dios emyoc sat mepqui apyimtalhnamo, etvasacpoc sat apquinmelhaycam.
- 2 -
24 Notingya nasa lhip enlhit aplom, etnejic aptimem poc. Evjanamcoc sat lhip 25 aptemaclha apanco maa, elngamcojoc sat lhip acmasom.
- 3 -
26 Nomyov nasa lhip enlhit, acyitna inlhojo apmaycaoc nasa, nopasmiclha nasa as enlhit.
27 Copvanquejec lhip ingyajic apmaycaoc nasa, elnatamacpoc sat lhip acyovoclhojo asoc apanco.
- 4 -
28 Noyangviscomjo nasa lhip apanco amyip. Yitnec asoc monquinatquiscama navayc amyip, apquillanay nic nat lhip apquilyeyjamcaa.
- 5 -
29 Enlhit apyascamco aptamjaycam, etnejic sat aptimesaycam apvisqui rey. Melhejec sat mocjam nipyesicsa mepqui apquilyimtalhnamo.