1 El vino es escarnecedor, la sidra alborotadora,
Y cualquiera que por ellos yerra no es sabio.
2 Como rugido de cachorro de león es el terror del rey;
El que lo enfurece peca contra sí mismo.
3 Honra es del hombre dejar la contienda;
Mas todo insensato se envolverá en ella.
4 El perezoso no ara a causa del invierno;
Pedirá, pues, en la siega, y no hallará.
5 Como aguas profundas es el consejo en el corazón del hombre;
Mas el hombre entendido lo alcanzará.
6 Muchos hombres proclaman cada uno su propia bondad,
Pero hombre de verdad, ¿quién lo hallará?
7 Camina en su integridad el justo;
Sus hijos son dichosos después de él.
8 El rey que se sienta en el trono de juicio,
Con su mirar disipa todo mal.
9 ¿Quién podrá decir: Yo he limpiado mi corazón,
Limpio estoy de mi pecado?
10 Pesa falsa y medida falsa,
Ambas cosas son abominación a Jehová.
11 Aun el muchacho es conocido por sus hechos,
Si su conducta fuere limpia y recta.
12 El oído que oye, y el ojo que ve,
Ambas cosas igualmente ha hecho Jehová.
13 No ames el sueño, para que no te empobrezcas;
Abre tus ojos, y te saciarás de pan.
14 El que compra dice: Malo es, malo es;
Mas cuando se aparta, se alaba.
15 Hay oro y multitud de piedras preciosas;
Mas los labios prudentes son joya preciosa.
16 Quítale su ropa al que salió por fiador del extraño,
Y toma prenda del que sale fiador por los extraños.
17 Sabroso es al hombre el pan de mentira;
Pero después su boca será llena de cascajo.
18 Los pensamientos con el consejo se ordenan;
Y con dirección sabia se hace la guerra.
19 El que anda en chismes descubre el secreto;
No te entremetas, pues, con el suelto de lengua.
20 Al que maldice a su padre o a su madre,
Se le apagará su lámpara en oscuridad tenebrosa.
21 Los bienes que se adquieren de prisa al principio,
No serán al final bendecidos.
22 No digas: Yo me vengaré;
Espera a Jehová, y él te salvará.
23 Abominación son a Jehová las pesas falsas,
Y la balanza falsa no es buena.
24 De Jehová son los pasos del hombre;
¿Cómo, pues, entenderá el hombre su camino?
25 Lazo es al hombre hacer apresuradamente voto de consagración,
Y después de hacerlo, reflexionar.
26 El rey sabio avienta a los impíos,
Y sobre ellos hace rodar la rueda.
27 Lámpara de Jehová es el espíritu del hombre,
La cual escudriña lo más profundo del corazón.
28 Misericordia y verdad guardan al rey,
Y con clemencia se sustenta su trono.
29 La gloria de los jóvenes es su fuerza,
Y la hermosura de los ancianos es su vejez.
30 Los azotes que hieren son medicina para el malo,
Y el castigo purifica el corazón.
1 Acyeyjamelhma ingvalhoc nincoo, nintingya inlhojo anmin singajem, najan vino singajem. Comascoc sat acyascamco ingvalhoc.

2 Apvisqui rey appayvam naysicsa aplom, colhojoc sat acpáyvam yamacmeyva. Ongavojoc sat maa, jingajic sat.

3 Colhic sat mataa singaco nincoo, mongilpasma inlhojo ningilatingmomalhca. Ningilpasmec mataa ningilatingmomalhca, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.

4 Am sat ancoc ongilcaoc amyip acmamayaclha, mongvityejec sat acyilhna.

5 Yitnec ingvalhoc actemaclha ningyascamco, acno yingmin acyitnama yamilquit. Incaymalhquic ongyiplovcasojoc mataa, acyitna inlhojo ningyascamco.

6 Ningillhenalhqui inyicje inganco nintemaclha ningiltamila, am eyca etacpoc mataa lhama aptomja aptamila apanco.

7 Mongilsilhnanalhquejec inganco, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc. Apquilinyejemo mataa inquitquic, apquilvita inlhojo nintemaclha acpeyvomo.

8 Apnec sat ancoc aptajanem pac apvisqui rey, etac sat aptomja apmapsom.

9 Mongvanquejec onlhenic: Etasi nac coo, mepqui sicsilhnanomalhca coo — sat ontimjic.

10 Aptanovquic mataa Dios nintemaclha inganco, apvita inlhojo ningyinimquiscama balanza, acyitna inlhojo anit actemaclha kilo, najan ningyinimquiscama anit actemaclha metros.

11 Ningvitac mataa inquitquic, lhama mataa aptamila, poc mataa apmapsom.

12 Ingilmasquic nincoo Dios ingjaycaoc, yoyam ongilaylhojo, najan ingataoc yoyam ongilanojo.

13 Onlhic mataa mepqui ningilnatam, nintingya inlhojo nintiyanma acnim anco. Onlhaticjac mataa alhtoo, mepqui ninsovjomo sat cotnejic nintom.

14 Cayjec mataa ningmam asoc, ningiltomjac nincoo napato apquilhacjam. Ningilmec mataa asoc, ninsayclha tingma, acyiplomo acpayjayclha ingilvalhoc.

15 Ningvitac mataa cascama oro alyinmom najan mataymong acmamnave. Asilhtec mataa ningvitay enlhit apyascamco, aptomja apquilyataycam.

16 Ningilpasmec sat ancoc apmaycaoc nasa solyayem metnaja ningmolhama. Jingilmalhnac sat nincoo lha, elyamong siclho. Incaymalhquic siclho jingilmecsic apcalomap, colhejec sat acyascacmo etajicsojoc mocjam solyayem apmaycaoc nasa.

17 Nintingya inyicje nintom, ayinyema ningyinimquiscama najan ningmovan amyaa. Coytic sat lhopactic avalhoc ingatong nalhit acnim.

18 Ongilpamejitsalhcojoc mataa actemaclha plan, yavamlha ontimjic sat. Avanjec mataa apquilpamejitsomap actemaclha plan, elimpocjac sat cotnaja ingmoc.

19 Ninlingasquic asoc acyilhamalhca, ningiltomja inlhojo ningillhamasomalhca. Mongvanquejec ongilpalhavomoc enlhit apquillhamasomap.

20 Ninlovquic sat ancoc ningilyamnamcaa tata ingac najan meme ingac, ongitsapoc sat naysicsa yatescamalhma.

21 Ningilpecjasquic sat ancoc colhic singilmesa asoc ningilmayclha, comascoc sat acpayjayclha ingvalhoc, ningvita inlhojo ningilmayclha.

22 Mongvanquejec ongajic poc aptomja singinmelhaycam. Jingilpasmoc sat Dios acyitna inlhojo mongyasquiyam.

23 Aptanovquic Dios nintemaclha inganco ningyinimquiscama balanza, anit actemaclha kilo. Colhojoc sat anit actemaclha ingvalhaoc nincoo.

24 Visqui ingac aptomja singillhinquiscama, paj ongilyasamcoc yavamlha ongillhong (acpayjoclha ongillhong). ,

25 Yitnec sat ancoc ninlhanma napato Dios mepqui ningyeycajascaoc, mepqui aclhanma ingilvalhoc yavamlha ontimjic, cotnejic malha singilmam trampa.

26 Apvitac mataa apvisqui rey enlhit apquilmapsomcaa, eyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc.

27 Espíritu inganco acvisay Dios aptotquiscamaclha (apcapongmatquiscama), actomja acpiquinayclha ayalhnaclhojo ingilvalhoc.

28 Apvisqui rey etyisam sat acvoncaclhojo, acyitna inlhojo apvalhoc apcasicjayo najan actomja nasoc anco.

29 Inlhenquic mataa apquilvalhoc apquilyimnanic, eltimjic apquilyimnatem. Acmopoy apva enlhit apquilvanyam, actomja malha apquilnatanma najan mayayo.

30 Singilyicpilhquetaycaoc actomja sintamilquisquiyam, ningiltomja ningmasom. Najan actomja sintamilquisquiyam, cotamalvomoc acyascamco ingvalhoc.