1 Mejor es un bocado seco, y en paz,
Que casa de contiendas llena de provisiones.
2 El siervo prudente se enseñoreará del hijo que deshonra,
Y con los hermanos compartirá la herencia.
3 El crisol para la plata, y la hornaza para el oro;
Pero Jehová prueba los corazones.
4 El malo está atento al labio inicuo;
Y el mentiroso escucha la lengua detractora.
5 El que escarnece al pobre afrenta a su Hacedor;
Y el que se alegra de la calamidad no quedará sin castigo.
6 Corona de los viejos son los nietos,
Y la honra de los hijos, sus padres.
7 No conviene al necio la altilocuencia;
¡Cuánto menos al príncipe el labio mentiroso!
8 Piedra preciosa es el soborno para el que lo practica;
Adondequiera que se vuelve, halla prosperidad.
9 El que cubre la falta busca amistad;
Mas el que la divulga, aparta al amigo.
10 La reprensión aprovecha al entendido,
Más que cien azotes al necio.
11 El rebelde no busca sino el mal,
Y mensajero cruel será enviado contra él.
12 Mejor es encontrarse con una osa a la cual han robado sus cachorros,
Que con un fatuo en su necedad.
13 El que da mal por bien,
No se apartará el mal de su casa.
14 El que comienza la discordia es como quien suelta las aguas;
Deja, pues, la contienda, antes que se enrede.
15 El que justifica al impío, y el que condena al justo,
Ambos son igualmente abominación a Jehová.
16 ¿De qué sirve el precio en la mano del necio para comprar sabiduría,
No teniendo entendimiento?
17 En todo tiempo ama el amigo,
Y es como un hermano en tiempo de angustia.
18 El hombre falto de entendimiento presta fianzas,
Y sale por fiador en presencia de su amigo.
19 El que ama la disputa, ama la transgresión;
Y el que abre demasiado la puerta busca su ruina.
20 El perverso de corazón nunca hallará el bien,
Y el que revuelve con su lengua caerá en el mal.
21 El que engendra al insensato, para su tristeza lo engendra;
Y el padre del necio no se alegrará.
22 El corazón alegre constituye buen remedio;
Mas el espíritu triste seca los huesos.
23 El impío toma soborno del seno
Para pervertir las sendas de la justicia.
24 En el rostro del entendido aparece la sabiduría;
Mas los ojos del necio vagan hasta el extremo de la tierra.
25 El hijo necio es pesadumbre de su padre,
Y amargura a la que lo dio a luz.
26 Ciertamente no es bueno condenar al justo,
Ni herir a los nobles que hacen lo recto.
27 El que ahorra sus palabras tiene sabiduría;
De espíritu prudente es el hombre entendido.
28 Aun el necio, cuando calla, es contado por sabio;
El que cierra sus labios es entendido.
1 Actamila anco nintom ayitcoc acyiplomo actamilaycam ingvalhoc, am colhno acyivey nintom naysicsa fiestas acyiplomo ningilnapomalhca.
2 Colhic sat ayaco enlhit aptimesaycam, evenacpoc sat apvisqui apquitca coyacmo inlhojo etnajam. Emiclhac sat apquilnatam, acno apquilmayclha apquilnatam apvisqui apquitquic.
3 Talha actomja ayalhnascama plata najan oro alyinmom. Visqui ingac aptomja appiquinayclha ayalhnaclhojo ingilvalhoc nincoo.
4 Nasoc sat ancoc ningilmasomcaa najan ningmovancaa amyaa, ongilaylhojoc sat mataa amyaa acmasom.
5 Colhic sat acvena Visqui ingac, acyitna inlhojo ningvenéycam enlhit mepqui asoc. Onlingamcojoc sat acyanmongayclha nintemaclha inganco, acyitna inlhojo ningyisponcama enlhit, yoyam etjanyac acmasom.
6 Ningilinyejemo nincoo ningilvanyam, ningvita inlhojo intovana. Apquilinyejemo mataa apquitcavoc, apquilvita inlhojo incanayc.
7 Mongvanquejec ongilyatam actamila, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Mongvanquejec ontimjic movan amyaa, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.
8 Ningiltamjo inyicje colhamiclha asoc ingancaoc, ayinyema ningmescama nasa soborno solyayem, ongilyinimsalhcac sat nincoo.
9 Comasquejec sat aptimem ingmoc, acyitna inlhojo ningasicjayquiclha ingmoc. Comascoc sat aptimem ingmoc, acyitna inlhojo nintipquiscama apvisay ingmoc.
10 Lhama singascama asoc, comoc sat ingvalhoc ningiltomja ningilyascamco. Comejec sat ingvalhoc cien singilyicpilhqueteycaoc, ningiltomja inlhojo acyeyjamelhma.
11 Nintemaclha ninginmelhaycam poc, coyiplovjoc sat ningilnapomalhca. Cotlapsic sat ningvita acyanmongayclha nintemaclha ningilsilhnanomalhca inganco.
12 Tasi inyicje ongiltajanyac asoc navjac aclom oso, ayitamsama ayitquic, am colhno nintajanyey enlhit acyeyjamelhma naysicsa aptemaclha apanco.
13 Comasquejec mataa ninlingaycamco acmasom, acyitna inlhojo ninginmelhaycam enlhit singasicjayo, ningyanmongsayclha acmasom, ningvita inlhojo aptemaclha aptamila.
14 Ningilatingmomalhca acyitsomalhca pongmit represa acyitipsomalhca yingmin acvanyam. ¡Mongilpasmejec mataa nincoo! ¡Pac ongilavojo ningilatingmomalhca!
15 Anit nintemaclha meyisponcama Dios: Ningmasma ingmoc apsilhnanomap apanco. Moc najan: Ninginmelhaycam ingmoc mepqui apsilhnanomap apanco.
16 Apquiltamjo inyicje enlhit acyeyjamelhma eyinyoc acyanmongam, emoc actemaclha apyascamco. Mongvanquejec ontimjic ningyascamco, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
17 Enlhit aptomja singamliyam mataa apvisay ingmoc. Naysicsa ninlingaycamco acyimtalhnama, eltamjacpoc sat apvisay ingyipma.
18 Ningilpasmec sat ancoc naysicsa apmaycaoc nasa solyayem ingmoc, onlhojoc sat nincoo acyeyjamelhma.
19 Ningvenéycam ingmoc, coyiplovjoc sat actemaclha ningilnapomalhca. Ongilsilhnanalhcac inganco, acyitna inlhojo ningyimtalhnesomalhco inganco.
20 Mongiltimjic mataa ningiltamila, acyitna inlhojo acyinimquiscama ingvalhoc. Ningilyataycam actemaclha ningyinimquiscama conyemac sat ningilsilhnanomalhca inganco.
21 Mepqui acpayjayclha ingvalhoc, ningvita inlhojo inquitca (nintamongvoyam) acyeyjamelhma. Inlingamcoc mataa ingvalhoc, ningvita nintamongvoyam aptemaclha meyascalhma (ayanem).
22 Acpayjayclha ingvalhoc actomja acyimnatescama ingyimpejic. Acmayovsa ingvalhoc actomja acmascoscama ningyimnatem.
23 Apmec tacja solyayem soborno enlhit apyicpilquemo apmapsom. Aptomja eyca aptovascama actemaclha acpeyvomo, najan aptemaclha appeyvescasquiclha.
24 Inlhenquic mataa ingvalhoc, yoyam coyangvomoc acyascamco ingilvalhoc. Am colhenac ingvalhoc actema nac jay, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
25 Avanjec mataa aclingaycamco ingvalhoc, ningvita inlhojo nintamongvoyam acyeyjamelhma apvalhoc (meyascalhma).
26 Somco inyicje singilpejesquiyam acmasom, mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Somco inyicje elyicpilhquetacpoc enlhit appeyvomo, mepqui apsilhnanomap apanco.
27 Mongiltomja ningillhamasomalhca, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningiltomja mataa ningiltamilcasomalhco inganco, ningilvisay ningyascamco.
28 Apvanquic enlhit acyeyjamelhma elhojoc enlhit apyascamco, incaymalhquic evanma, mepqui mataa apquilyataycam.