Balac manda llamar a Balaam
1 Partieron los hijos de Israel, y acamparon en los campos de Moab junto al Jordán, frente a Jericó. 2 Y vio Balac hijo de Zipor todo lo que Israel había hecho al amorreo. 3 Y Moab tuvo gran temor a causa del pueblo, porque era mucho; y se angustió Moab a causa de los hijos de Israel. 4 Y dijo Moab a los ancianos de Madián: Ahora lamerá esta gente todos nuestros contornos, como lame el buey la grama del campo. Y Balac hijo de Zipor era entonces rey de Moab. 5 Por tanto, envió mensajeros a Balaam hijo de Beor, en Petor, que está junto al río en la tierra de los hijos de su pueblo, para que lo llamasen, diciendo: Un pueblo ha salido de Egipto, y he aquí cubre la faz de la tierra, y habita delante de mí. 6 Ven pues, ahora, te ruego, maldíceme este pueblo, porque es más fuerte que yo; quizá yo pueda herirlo y echarlo de la tierra; pues yo sé que el que tú bendigas será bendito, y el que tú maldigas será maldito.
7 Fueron los ancianos de Moab y los ancianos de Madián con las dádivas de adivinación en su mano, y llegaron a Balaam y le dijeron las palabras de Balac. 8 Él les dijo: Reposad aquí esta noche, y yo os daré respuesta según Jehová me hablare. Así los príncipes de Moab se quedaron con Balaam. 9 Y vino Dios a Balaam, y le dijo: ¿Qué varones son estos que están contigo? 10 Y Balaam respondió a Dios: Balac hijo de Zipor, rey de Moab, ha enviado a decirme: 11 He aquí, este pueblo que ha salido de Egipto cubre la faz de la tierra; ven pues, ahora, y maldícemelo; quizá podré pelear contra él y echarlo. 12 Entonces dijo Dios a Balaam: No vayas con ellos, ni maldigas al pueblo, porque bendito es. 13 Así Balaam se levantó por la mañana y dijo a los príncipes de Balac: Volveos a vuestra tierra, porque Jehová no me quiere dejar ir con vosotros. 14 Y los príncipes de Moab se levantaron, y vinieron a Balac y dijeron: Balaam no quiso venir con nosotros.
15 Volvió Balac a enviar otra vez más príncipes, y más honorables que los otros; 16 los cuales vinieron a Balaam, y le dijeron: Así dice Balac, hijo de Zipor: Te ruego que no dejes de venir a mí; 17 porque sin duda te honraré mucho, y haré todo lo que me digas; ven, pues, ahora, maldíceme a este pueblo. 18 Y Balaam respondió y dijo a los siervos de Balac: Aunque Balac me diese su casa llena de plata y oro, no puedo traspasar la palabra de Jehová mi Dios para hacer cosa chica ni grande. 19 Os ruego, por tanto, ahora, que reposéis aquí esta noche, para que yo sepa qué me vuelve a decir Jehová. 20 Y vino Dios a Balaam de noche, y le dijo: Si vinieron para llamarte estos hombres, levántate y vete con ellos; pero harás lo que yo te diga.
El ángel y el asna de Balaam
21 Así Balaam se levantó por la mañana, y enalbardó su asna y fue con los príncipes de Moab. 22 Y la ira de Dios se encendió porque él iba; y el ángel de Jehová se puso en el camino por adversario suyo. Iba, pues, él montado sobre su asna, y con él dos criados suyos. 23 Y el asna vio al ángel de Jehová, que estaba en el camino con su espada desnuda en su mano; y se apartó el asna del camino, e iba por el campo. Entonces azotó Balaam al asna para hacerla volver al camino. 24 Pero el ángel de Jehová se puso en una senda de viñas que tenía pared a un lado y pared al otro. 25 Y viendo el asna al ángel de Jehová, se pegó a la pared, y apretó contra la pared el pie de Balaam; y él volvió a azotarla. 26 Y el ángel de Jehová pasó más allá, y se puso en una angostura donde no había camino para apartarse ni a derecha ni a izquierda. 27 Y viendo el asna al ángel de Jehová, se echó debajo de Balaam; y Balaam se enojó y azotó al asna con un palo. 28 Entonces Jehová abrió la boca al asna, la cual dijo a Balaam: ¿Qué te he hecho, que me has azotado estas tres veces? 29 Y Balaam respondió al asna: Porque te has burlado de mí. ¡Ojalá tuviera espada en mi mano, que ahora te mataría! 30 Y el asna dijo a Balaam: ¿No soy yo tu asna? Sobre mí has cabalgado desde que tú me tienes hasta este día; ¿he acostumbrado hacerlo así contigo? Y él respondió: No.
31 Entonces Jehová abrió los ojos de Balaam, y vio al ángel de Jehová que estaba en el camino, y tenía su espada desnuda en su mano. Y Balaam hizo reverencia, y se inclinó sobre su rostro. 32 Y el ángel de Jehová le dijo: ¿Por qué has azotado tu asna estas tres veces? He aquí yo he salido para resistirte, porque tu camino es perverso delante de mí. 33 El asna me ha visto, y se ha apartado luego de delante de mí estas tres veces; y si de mí no se hubiera apartado, yo también ahora te mataría a ti, y a ella dejaría viva. 34 Entonces Balaam dijo al ángel de Jehová: He pecado, porque no sabía que tú te ponías delante de mí en el camino; mas ahora, si te parece mal, yo me volveré. 35 Y el ángel de Jehová dijo a Balaam: Ve con esos hombres; pero la palabra que yo te diga, esa hablarás. Así Balaam fue con los príncipes de Balac.
36 Oyendo Balac que Balaam venía, salió a recibirlo a la ciudad de Moab, que está junto al límite de Arnón, que está al extremo de su territorio. 37 Y Balac dijo a Balaam: ¿No envié yo a llamarte? ¿Por qué no has venido a mí? ¿No puedo yo honrarte? 38 Balaam respondió a Balac: He aquí yo he venido a ti; mas ¿podré ahora hablar alguna cosa? La palabra que Dios pusiere en mi boca, esa hablaré. 39 Y fue Balaam con Balac, y vinieron a Quiriat-huzot. 40 Y Balac hizo matar bueyes y ovejas, y envió a Balaam, y a los príncipes que estaban con él.
Balaam bendice a Israel
41 El día siguiente, Balac tomó a Balaam y lo hizo subir a Bamot-baal, y desde allí vio a los más cercanos del pueblo.
Apvisqui Balac najan apcasinancama Balaam
1 Apquilyiplaclhec nic nat amay enlhitaoc Israel. Apquilnaclhec nic nat Yoclhilhma Moab, nicja vatsam Jordán, payjoc actiyapmaclha acnim, yamquito tingma Jericó.
2 Zipor apquitca ilhnic nat Balac. Apquilvitac nic nat apquilnapomacpilha enlhitaoc Israel nipyesicsa amorreos. 3 Intiyacmec nic nat apquilvalhoc co Moab apquilvita israelitas appintalhnama. 4 Apquiltomjac nic nat co Moab apquilanya apquilvanyam co Madián: Elavojo quellhip. Jingiltovacsic sat enlhitaoc Israel, malha vayqui acsovjomo ayimjaclha paat — nic nat apquiltomjac.
Apvisqui nipyesicsa co Moab nic nat Balac. 5 Apcapajasquic nic nat amyaa, colhic altimnasa Balaam, Beor apquitca. Tingma ilhnic nat Petor, nicja vatsam Eufrates, yoclhilhma Amay. Innec nic nat altimnasa amyaa Balaam: Apquilvaac enlhit appintalhnama apquilinyema yoclhilhma Egipto. Apquilnactac sicnaclha coo. 6 Ivota sat lhip quilhvoc anco. Ingyinmelham sat as enlhitaoc. Iyimnates sat lhip appayvam acmasom. Apquilyimnatem apanco as enlhitaoc, mongno nincoo. Natamin olnapoc sat coo. Olantipsic sat ningaoclha apyovoclhojo. Apmopvan innac lhip, ayinyema appayvam altamila najan ayinyema appayvam almasomcaa — nic nat intomjac amyaa ayinyema Balac.
7 Apquilmiyaclhec nic nat apquilvanyam co Moab najan apquilvanyam co Madián apnaclha Balaam. Apquililtamjoc nic nat elmecsic solyayem acyanmongam appayvam almasomcaa, yoyam ingyinmelham israelitas. Innec nic nat altimnasa amyaa ayinyema apvisqui Balac.
8 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Ellalh siclho alhtaa nac jay. Jeyanic sat Dios, yavamlha otnejic. Oyasamcojoc sat siclho — nic nat aptomjac.
Apnaclhec nic nat Balaam najan apquilvanyam co Moab as alhtaa.
9 Invitac nic nat apvanmoncama Balaam. Aptomjac nic nat Dios apcanya: —¿Soc enlhit aplhalhma lhip? — nic nat aptomjac.
10 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Enlhit apquilinyema apvisqui Balac, Zipor apquitca. Apvisqui nipyesicsa co Moab. 11 Yitnec amyaa apquilvoy enlhitaoc apquilinyema Egipto. Apquilnaclhec lhalhma anco ningaoclha. Apquiltamjoc apvisqui Balac, yoyam olinmelham as enlhitaoc sicpayvam almasomcaa. Natamin elnapacpoc sat, elantipsacpoc sat ningaoclha — nic nat aptomjac Balaam.
12 Aptomjac nic nat Dios apcanya Balaam: —Notne nasa aplhalhma as enlhitaoc. Notne nasa lhip appayvam almasomcaa. Apquiltasic enlhitaoc Israel, sicmasma coo — nic nat aptomjac.
13 Moc acnim nic nat intomjac aplhaticja Balaam. Aptomjac nic nat Balaam apquilanya enlhitaoc apquilapajasomap: —Eltajiclha sat quellhip apquilaoclha. Apmiyovquic Dios otnejic siclhalhma quellhip — nic nat aptomjac Balaam.
14 Apquiltajaclhec nic nat apquilvanyam co Moab. Apquilvoclhec nic nat apnaclha apvisqui Balac, apquiltomja apquilanya: —Am alhta coyacmoc jingilpasmoc Balaam — nic nat apquiltomjac.
15 Apquilapajasquic nic nat Balac poc apquilyimtalhnamo apanco, am elhno siclhoc anco.
16 Apquiltiyaningvocmec nic nat Balaam. Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Yitnec nincoo amyaa ayinyema Balac, Zipor apquitca. Aptomjac alhta apcanya: Altamjoc lhip jeyotac mepqui apyeycajascaoc. 17 Olmecsic sat lhip cotlaycaoc asoc altamila. Olyejiclhojoc sat selmalhnaycam moc asoc. Ivota sat sicnaclha. Elinmelham sat lhip enlhitaoc Israel, eltimnacsic sat appayvam almasomcaa — nic nat intomjac amyaa.
18 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Apvanquic Balac jimquecsic acyovoclhojo asoc alyinmom, oro najan plata acnaycaoc tingma pac. Movanquejec coo oyeycajacsic lhama appayvam seyanama Dios. 19 Elhnamaja sat quellhip lha as alhtaa. Oyasamcojoc sat Dios appayvam. Jeyanic sat quilhvo nac jay, yavamlha otnejic — nic nat aptomjac Balaam.
20 Invitac nic nat apvanmoncama alhtaa Balaam. Aptomjac nic nat Dios apcanya: —Apquilvocta inyicje as enlhitaoc elanic lhip. Iyiplaclha sat lhip, itne sat aplhalhma. Noyeycajas nasa coo sicpayvam, yoyam ongvanic mataa lhip — nic nat aptomjac Dios.
Balaam apvitay ángel Dios apcasinancama
21 Moc acnim nic nat intomjac. Aplhaticjac nic nat Balaam. Apquiltajancasquic nic nat aptoscama yamelyeyjaycoc. Aplhalhma ilhnic nat apquilapajasomap moabitas apquilyimtalhnamo. 22 Yamelyeyjaycoc acpoc nic nat aplhinga Balaam. Apquillhalhma ilhnic nat apcanit apquilancam. Inlovquic nic nat apvalhoc Dios, apvita aplhingam Balaam. Apquiningvaac nic nat ángel Dios apcasinancama, apmasma aclhingam apquinamtem. 23 Invitac nic nat yamelyeyjaycoc apquinmamcaa amay lhama ángel. Sovo acvinatem nic nat apmaycam ángel. Inyitnocjac nic nat yamelyeyjaycoc, colhong amyip. Apquilyicpilhquitquic nic nat Balaam, aptajesa amay apquinamtem. 24 Apquiningvocmec nic nat ángel payjoc ayimjaclha uva. Atquitsic nic nat avalhoc amay ayitcoc. Mataymong apjalhtam nic nat lhama nicja amay, najan moc nicja amay. 25 Invitac nic nat yamelyeyjaycoc apquinmamcaa ángel. Naysicsa ayay nic nat actengvocmo mataymong nicja amay. Innec nic nat acyajapquisa apilhcapoc Balaam. Yiplovcoc nic nat apquilyicpilhqueteycaoc Balaam. 26 Apyamyeclhec nic nat siclho ángel. Apquiningvocmec nic nat avalhoc amay ayitcoc. Atquitsic anco, mongmovan ongyitnocja. 27 Invitac nic nat yamelyeyjaycoc apquinmamcaa ángel. Inyitnacmec nic nat. Aplovquic nic nat Balaam, apticpamcaa yamit.
28 Aptimescasquic nic nat Dios colyatam aptoscama, actomja ayanya avtip: —¿So actomja yi? Natqui intomjac selyicpilhquetamcaa lhip — nic nat intomjac.
29 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Actemaclha anco yamelyeyjaycoc. Quilhvoc ongvajic, sicvita inlhojo sovo — nic nat aptomjac Balaam.
30 Incatingmavoc nic nat yamelyeyjaycoc: —Coo sicvisay lhip aptoscama, sictimesaycam lhip aclhamoclhojo años. Jave sictemaclha ajanco. Apyasamcoc mataa lhip — nic nat intomjac.
—Naso — nic nat aptomjac Balaam.
31 Pilapcasquic nic nat apvitacpo ángel apquinmamcaa avalhoc amay. Apmaycam sovo acvinatem. Dios nic nat apvitasquiscama Balaam. Apjalhec nic nat Balaam. Nalhpop nic nat acticlhicvocmo payjaclha napaat.
32 Aptomjac nic nat ángel Dios apcasinancama apcanya: —¿So actomja yi apquilyicpilhquetamcaa lhip apquinamtem? Coo nac sicmasma amay. Am colcac evalhoc lhip aplhingam. 33 Natqui intomjac acyitnocjay apquinamtem, setay lhac coo. Tasic lhac acyitnocjay, yoyam emyovacpoc lhip. Coo lhac siyajem lhip, mepqui inlhojo acyitnocjay apquinamtem. Comatnejec lhac inyicje apquinamtem — nic nat aptomjac ángel.
34 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Naso, sicsilhnanomalhca ajanco. Paj coo otac lhip apquinmamcaa amay. Apquiltamjo inlhojo lhip, quilhvoc sat otajojo — nic nat aptomjac.
35 Apcatingmavoc nic nat ángel Dios apcasinancama: —Iyiplaclha mocjam as enlhitaoc. Coo sat ongvanic, yavamlha etnejic lhip appayvam — nic nat aptomjac ángel.
Balaam apnaclha Balac
Aplhalhma ilhnic nat Balaam enlhitaoc apquilasinancama apvisqui. 36 Aplingac nic nat amyaa apvisqui Balac, apvactamo Balaam. Appecjam nic nat elamyilhamcoc. Emoc sat tacja tingma apvanyam, nicja vatsam Arnón, yoclhilhma Moab, nicja apcaoclha.
37 Aptomjac nic nat apvisqui Balac apcanya: —Ayapajasquic alhta amyaa, ingyilhyemoc lhip. ¿So actomja yi mevactamo lhip? ¿Apcanayqui ya lhquip mepqui asoc coo, macmescama lhip? — nic nat aptomjac.
38 Apcatingmavoc nic nat Balaam: —Acvoctac lhac coo. Altamjo inyicje otac. Mepqui sicpayvam ajanco. Evanqui inyicje ovjanamcoc appayvam ayinyema Dios — nic nat aptomjac Balaam.
39 Apmiyaclhec nic nat tingma Quiriat-huzot apvisqui Balac. Aplhalhma ilhnic nat Balaam. 40 Apcapajasquic nic nat Balac coticyo vayqui najan nipquesic. Eltovamcoc sat Balaam najan apquillhalhmaa apquilyimtalhnamo.
41 Moc acnim nic nat intomjac. Aplhinquic nic nat Balac, aplhalhma Balaam. Apquilmiyaclhec nic nat Bamot-baal netin inquilhe. Apquilvitac nic nat apquilnayclha enlhitaoc Israel, nipva tingma.