La entrada triunfal en Jerusalén
(Mr. 11.1-11Lc. 19.28-40Jn. 12.12-19)
1 Cuando se acercaron a Jerusalén, y vinieron a Betfagé, al monte de los Olivos, Jesús envió dos discípulos, 2 diciéndoles: Id a la aldea que está enfrente de vosotros, y luego hallaréis una asna atada, y un pollino con ella; desatadla, y traédmelos. 3 Y si alguien os dijere algo, decid: El Señor los necesita; y luego los enviará. 4 Todo esto aconteció para que se cumpliese lo dicho por el profeta, cuando dijo:
5 Decid a la hija de Sion:
He aquí, tu Rey viene a ti,
Manso, y sentado sobre una asna,
Sobre un pollino, hijo de animal de carga.
6 Y los discípulos fueron, e hicieron como Jesús les mandó; 7 y trajeron el asna y el pollino, y pusieron sobre ellos sus mantos; y él se sentó encima. 8 Y la multitud, que era muy numerosa, tendía sus mantos en el camino; y otros cortaban ramas de los árboles, y las tendían en el camino. 9 Y la gente que iba delante y la que iba detrás aclamaba, diciendo: ¡Hosanna al Hijo de David! ¡Bendito el que viene en el nombre del Señor! ¡Hosanna en las alturas! 10 Cuando entró él en Jerusalén, toda la ciudad se conmovió, diciendo: ¿Quién es este? 11 Y la gente decía: Este es Jesús el profeta, de Nazaret de Galilea.
Purificación del templo
(Mr. 11.15-19Lc. 19.45-48Jn. 2.13-22)
12 Y entró Jesús en el templo de Dios, y echó fuera a todos los que vendían y compraban en el templo, y volcó las mesas de los cambistas, y las sillas de los que vendían palomas; 13 y les dijo: Escrito está: Mi casa, casa de oración será llamada; mas vosotros la habéis hecho cueva de ladrones.
14 Y vinieron a él en el templo ciegos y cojos, y los sanó. 15 Pero los principales sacerdotes y los escribas, viendo las maravillas que hacía, y a los muchachos aclamando en el templo y diciendo: ¡Hosanna al Hijo de David! se indignaron, 16 y le dijeron: ¿Oyes lo que estos dicen? Y Jesús les dijo: Sí; ¿nunca leísteis:
De la boca de los niños y de los que maman
Perfeccionaste la alabanza?
17 Y dejándolos, salió fuera de la ciudad, a Betania, y posó allí.
Maldición de la higuera estéril
(Mr. 11.12-14Mr. 20-26)
18 Por la mañana, volviendo a la ciudad, tuvo hambre. 19 Y viendo una higuera cerca del camino, vino a ella, y no halló nada en ella, sino hojas solamente; y le dijo: Nunca jamás nazca de ti fruto. Y luego se secó la higuera. 20 Viendo esto los discípulos, decían maravillados: ¿Cómo es que se secó en seguida la higuera? 21 Respondiendo Jesús, les dijo: De cierto os digo, que si tuviereis fe, y no dudareis, no solo haréis esto de la higuera, sino que si a este monte dijereis: Quítate y échate en el mar, será hecho. 22 Y todo lo que pidiereis en oración, creyendo, lo recibiréis.
La autoridad de Jesús
(Mr. 11.27-33Lc. 20.1-8)
23 Cuando vino al templo, los principales sacerdotes y los ancianos del pueblo se acercaron a él mientras enseñaba, y le dijeron: ¿Con qué autoridad haces estas cosas? ¿y quién te dio esta autoridad? 24 Respondiendo Jesús, les dijo: Yo también os haré una pregunta, y si me la contestáis, también yo os diré con qué autoridad hago estas cosas. 25 El bautismo de Juan, ¿de dónde era? ¿Del cielo, o de los hombres? Ellos entonces discutían entre sí, diciendo: Si decimos, del cielo, nos dirá: ¿Por qué, pues, no le creísteis? 26 Y si decimos, de los hombres, tememos al pueblo; porque todos tienen a Juan por profeta. 27 Y respondiendo a Jesús, dijeron: No sabemos. Y él también les dijo: Tampoco yo os digo con qué autoridad hago estas cosas.
Parábola de los dos hijos
28 Pero ¿qué os parece? Un hombre tenía dos hijos, y acercándose al primero, le dijo: Hijo, ve hoy a trabajar en mi viña. 29 Respondiendo él, dijo: No quiero; pero después, arrepentido, fue. 30 Y acercándose al otro, le dijo de la misma manera; y respondiendo él, dijo: Sí, señor, voy. Y no fue. 31 ¿Cuál de los dos hizo la voluntad de su padre? Dijeron ellos: El primero. Jesús les dijo: De cierto os digo, que los publicanos y las rameras van delante de vosotros al reino de Dios. 32 Porque vino a vosotros Juan en camino de justicia, y no le creísteis; pero los publicanos y las rameras le creyeron; y vosotros, viendo esto, no os arrepentisteis después para creerle.
Los labradores malvados
(Mr. 12.1-12Lc. 20.9-19)
33 Oíd otra parábola: Hubo un hombre, padre de familia, el cual plantó una viña, la cercó de vallado, cavó en ella un lagar, edificó una torre, y la arrendó a unos labradores, y se fue lejos. 34 Y cuando se acercó el tiempo de los frutos, envió sus siervos a los labradores, para que recibiesen sus frutos. 35 Mas los labradores, tomando a los siervos, a uno golpearon, a otro mataron, y a otro apedrearon. 36 Envió de nuevo otros siervos, más que los primeros; e hicieron con ellos de la misma manera. 37 Finalmente les envió su hijo, diciendo: Tendrán respeto a mi hijo. 38 Mas los labradores, cuando vieron al hijo, dijeron entre sí: Este es el heredero; venid, matémosle, y apoderémonos de su heredad. 39 Y tomándole, le echaron fuera de la viña, y le mataron. 40 Cuando venga, pues, el señor de la viña, ¿qué hará a aquellos labradores? 41 Le dijeron: A los malos destruirá sin misericordia, y arrendará su viña a otros labradores, que le paguen el fruto a su tiempo.
42 Jesús les dijo: ¿Nunca leísteis en las Escrituras:
La piedra que desecharon los edificadores,
Ha venido a ser cabeza del ángulo.
El Señor ha hecho esto,
Y es cosa maravillosa a nuestros ojos?
43 Por tanto os digo, que el reino de Dios será quitado de vosotros, y será dado a gente que produzca los frutos de él. 44 Y el que cayere sobre esta piedra será quebrantado; y sobre quien ella cayere, le desmenuzará.
45 Y oyendo sus parábolas los principales sacerdotes y los fariseos, entendieron que hablaba de ellos. 46 Pero al buscar cómo echarle mano, temían al pueblo, porque este le tenía por profeta.
Aptalhningvayclho Jesús tingma Jerusalén
1 Apquilamquitvoclhec alhta tingma Jerusalén. Lhama alhta apquilvaclho tingma Betfagé nicja inquilhe acvisay Olivos. Apquilapajasquic alhta Jesús apcanit apquiltamsoycaoc. 2 Aptomjac alhta apquilanya:
—Elmiyaclha sat apquilmamyi tingma apyitna nac maa. Apquilvoclhec sat ancoc maa, elvitac sat yamelyeyjaycoc nalava mactetem tama. Elliquis sat tama. Elyantimcasenta sat coo. 3 Aptomjac sat ancoc enlhit: ¿Soctomja apliquisa nac tama? Eltime sat elanic: Visqui ingac lhac apquiltamjoc —sat eltime quellhip. Memyovejec sat avtip —alhta aptomjac.
4 Invocmec alhta nelha Dios appayvam aplhanma ilhnic nat profeta Dios aplingascama:

5 Eliltimnasquiclha sat enlhitaoc tingma Sión:
“Quip elanojo, apquilhyacmec quellhip Visqui apancaoc.
Mengyajamacpo apanco. Apquinamtem yamelyeyjaycoc ayitcoc.
Acmovan colpatmam inyapmoc”

—nic nat intomjac appayvam.
6 Apquillhinquic alhta apquiltamsoycaoc. Apquilyajaclhoc alhta actomjaclha appayvam Jesús. 7 Apquilyantamentac alhta yamelyeyjaycoc acyiplomo ayitcoc. Apquiljalhyovasamco apquilantalhnama apquiltajanquisa eyca yamelyeyjaycoc. Yejemoc alhta apquinamta Jesús. 8 Aplhamoclhojo alhta enlhit apquilpayesamco apquilantalhnama amay avalhoc apmiyaclhilha. Poc enlhit apquilyatemenamquic yamit ava. Apninquinamquic alhta amay avalhoc. 9 Apquillhinquic alhta aplhamoclhojo enlhit apquilmamyi. Niptamin alhta apquilanac napocja enlhit. Apquililpalhamam alhta aplhamoclhojo enlhit:
—¡Sas, tasic anco! ¡Ningilayo apvisqui David apquitca! ¡Ningilayo aptomja apquilhyam apsoyam apvisay Visqui ingac! ¡Sas, tasic anco netin aja! —alhta apquiltomjac apquilpamesma.
10 Lhama alhta aptalhningveclho Jesús tingma Jerusalén. Inyinimquic alhta olhma tingma. Apquilpametam alhta:
—¿Soc enlhit aplhenacpo? —alhta apquiltomjac.
11 Apquiltamjoc alhta enlhitaoc:
—Jesús nac, profeta Dios aplingascama. Tingma pac Nazaret yoclhilhma Galilea —alhta apquiltomjac.
Jesús apquilantipquiscama enlhit tingma apponquinomap
12 Aptalhningvoclhec alhta Jesús congne Dios tingma apponquinomap. Apquilapajasquic alhta enlhit apquilyanmongsomap congne. Apquilyanincasamquic alhta mesa apancaoc apquilyanmonquiscama moc solyayem. Apquilyanincasamquic alhta apquiltajanem enlhit apquilhacjam yamvalhaay. 13 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Yitnec actalhesomalhca Dios appayvam: “Coo tingma ajac cotnejic sat apquilmalhnancamaclha enlhit” —nic nat intomjac appayvam. Apquiltimescasquic quellhip as tingma apquilyilhanmomaclha apquilminyilhma —alhta aptomjac.
14 Yejemoc alhta apquilvaa apnaclha Jesús enlhit mepqui apataoc najan apquilyateyaycam. Apquiltamilquiscacmec alhta Jesús. 15 Lhama alhta apquilvita apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilyascamco apquiltemaclha aptamjaycam sinpilapquiscama. Apquilpalhamam alhta apquitcaoc (apvapataoc) congne tingma apponquinomap: ¡Sas, tasic anco! ¡Ningilayo apvisqui David apquitca! —alhta apquiltomjac apquilpamesma. Apquillovquic alhta judíos. 16 Aptomjac alhta apcanyacpo Jesús:
—¿Aplinga ya lhquip apquiltemaclha apquitcaoc (apvapataoc)? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Eje, aclingac lhac. ¿Am ya elyipsatac quellhip vaycajac Dios appayvam? Inlhenalhquic maa:

Ayinyema aptimesquiscama lhip selayo apvapataoc najan sicaa ayitcaoc

—nic nat intomjac aclhanma.
17 Pilapcasquic alhta apquimpaclho Jesús. Aptipquic alhta tingma Jerusalén. Apmiyaclhec alhta tingma Betania. Aptiyanvoclhec alhta maa.
Jesús apyamascama higo yamit
18 Alhtooc alhta intomjac apquimpaclho mocjam Jesús. Aptajavoc alhta mocjam. Mayc alhta incajac. 19 Apvitac alhta higo yamit ayimja nicja amay. Apyocmec alhta inyicje. Am alhta etac acyilhna, acvamlha ava. Aptomjac alhta Jesús apcanya yamit:
—¡Coylhejec sat mataa lhiya! —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta ayitsepa yamit. 20 Pilapcasquic alhta apquiltamsoycaoc apquilvita. Apquiltomjac alhta apquiltamsoycaoc apquilanya Jesús:
—¿Soctomja ayitsepa nac quilhvo higo yamit? —alhta apquiltomjac.
21 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Actomjac coo silanya quellhip: Naso, am sat ancoc elyascacmoc quellhip, elapvanic sat elvajanamcoc sictomjaclha siyanya higo yamit. Jave acvamlha aso. Apquiltomjac sat ancoc quellhip elanic as inquilhe acvinatem: “Copatyip, coyanin nayingmin acvanyam” —sat eltimjic elanic. Quilhvoc sat coyaninic. 22 Apquililmalhnaquic sat ancoc quellhip asoc, noelyasquim nasa, yoyam ellhovamcoc. Nasoc anco ellhovamcoc sat —alhta apquiltomjac.
Mayasinancama Jesús
23 Aptalhningvoclhec alhta Jesús tingma apponquinomap. Apquillhicmosquic alhta enlhitaoc. Yejemoc alhta apquiltomja apquilimja apmamyi sacerdotes najan judíos apquilyimtalhnamo apquilanya Jesús:
—¿Soc ayanem lhip ellanac as asoc? ¿Soc ayasinancama lhip? —alhta apquiltomjac.
24 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Altamjoc coo lha, yoyam olmalhnam quellhip. Jelatingmojo sat, pac oltimnacsic siyanyomalhca coo, yoyam ollanac as asoc. 25 ¿Soc ayanem Juan eyapasquisamcoc enlhit yingmin? ¿Visqui netin yai? ¿Enlhit inlhoyqui laa? —alhta aptomjac.
Lhama alhta alquitama apquilvalhoc, apquilpamejitsacpo alhta:
—Ningiltomjac sat ancoc: Visqui netin apcanem, sat etnejic jinganic: “Soctomja apquilyascacmo nac alhta” —sat etnejic. 26 Ningiltomjac sat ancoc: Enlhit apcanem, incaymalhquic ongavojoc enlhitaoc. Ayinyemaclha profeta Dios aplingascama apcanyacpoc Juan —alhta apquiltomjac.
27 Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc:
—Lhaja, mongilyasamcoc nincoo —alhta apquiltomjac.
Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Moltimnacseje coo lha siyanyomalhca ollanac as asoc —alhta aptomjac.
Apyitquiscama Jesús apquiltemaclha apcanit enlhit
28 Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Collhen apquilvalhoc actemaclha sicyitquiscama. Apcanit nic nat apquitquic enlhit. Aptomjac nic nat enlhit apcanya apquitca metnaja apquitcoc: “Sictamongvoyam, itnajam sat lhip acnim nac jay ayimjaclha uva (uva avjac)” —nic nat aptomjac. 29 Apcatingmavoc nic nat apquitca: “Eje, altamjoc coo” —nic nat aptomjac. Am nic nat eyca eyocmoc aptamjaycam. 30 Aptomjac nic nat enlhit apcanya apquitca apsilhyo: “Sictamongvoyam, itnajam sat lhip acnim nac jay ayimjaclha uva” —nic nat aptomjac. Apcatingmavoc nic nat apsilhyo: “Jeyacmoc otnajam” —nic nat aptomjac. Natamin inlhanvocmec nic nat apvalhoc, yoyam etnajam. Apyoclhec nic nat aptamjaycam. 31 Aptomjac alhta Jesús:
—¿Soc apquitca aptomja apquilyajayquiclho actomja apmayjayoclha apyap? —alhta aptomjac.
Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc: —Apsilhyo —alhta apquiltomjac.
Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Actomjac coo silanya quellhip: Naso, elpalhavomoc sat apquilmamyi Visqui netin apquilnancascama enlhit apquilmam tacja solyayem najan quilvanaa alanatama, am colhno quellhip. 32 Apvaac alhta Juan yapasquiscama yingmin inyap. Apquillhicmosquic alhta actemaclha ningiltamilcasomalhco inganco. Apquilyascacmec alhta eyca quellhip. Am alhta elyascacmoc apquilmam tacja solyayem najan quilvanaa alanatama. Apquilvitac alhta inyicje quellhip apquilyanmonquiscama apquilvalhoc. Am alhta elyanmoncasac apquilvalhoc quellhip, yoyam melyascomoc apquiltimnaycam Juan —alhta aptomjac.
Enlhit apquiltamjaycam uva avjac
33 Aptomjac alhta mocjam Jesús: Quip elaylhojo moc sicyitquiscama: Apquinaclhec nic nat uva avjac lhama enlhit (apvisqui). Apjalhtimcasquic nic nat niyava. Apmetmec nic nat ayajapsomalhquilha acyilhna. Apquillanac nic nat apmaclha netin aptamilquiscama uva avjac.
‘Apquilmaycam nic nat siclho uva avjac apquiltamjaycam enlhit. Aplhinquic nic nat mocjay apvisqui. 34 Invocmec nic nat mocjitma acnaclhomalhquilha acyilhna. Apquilapajasquic nic nat apquilancam apnamcaclha apquiltamjaycam enlhit. Apquiltamjoc nic nat apvisqui emiclhac nicja uva acyilhna acyanmongam apquilmaycam siclho uva avjac. 35 Yejemoc nic nat apquilmacpo apquilancam. Apquilticpam nic nat apyimpejic lhama apquilancam. Apquilajac nic nat poc apquilancam. Mataymong nic nat apyinjacpoc poc apquilancam. 36 Apquilapajasquic nic nat apvisqui mocjam poc apquilancam. Aplhamasoc nic nat apquilapajascama. Apquiltanovacpec nic nat mocjam apquilancam. Innoc nic nat actomjaclha apquilvoyam apmamyi.
37 ‘Alhayi ilhnic nat apcapajasa apquitca. “Ingyacpoc sat sictamongvoyam” —nic nat aptomjac. 38 Lhama alhta apquilvita apquitca. Apquilpamejitsacpec nic nat apquiltamjaycam enlhit: “Apquitca nac, emiclhac sat apanco. Noc ongajic sat. Ingancoc inganco sat ontimiclha uva avjac” —nic nat apquiltomjac. 39 Yejemoc nic nat apmacpo apquitca. Apyinyovasacpec nic nat tap uva avjac. Apmatnec nic nat.
40 Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Apvoctac sat ancoc apvisqui actomja apanco uva avjac. ¿Jalhco sat etnesquisic as apquiltamjaycam enlhit? —alhta aptomjac.
41 Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc:
—Eyanmoncasiclhac sat apquiltemaclha enlhit apquilmapsomcaa. Emquesic sat apvisqui uva avjac apnaymacoc apquilmaycam siclho uva avjac. Elhquiclhac sat mataa acyilhna acyanmongam apquilmaycam siclho uva avjac —alhta apquiltomjac.
42 Aptomjac alhta Jesús apquilanya judíos:
—¿Am ya elyipsatac quellhip vaycajac Dios appayvam? Inlhenalhquic maa:

Mataymong apquilyamasma apquillaneycaoc tingma,
Inpiquenalhquic tingma apvojac actajescamaclha.
Eycaso aptamjaycam Visqui ingac.
Pilapcasquic anco ningvita

—nic nat intomjac aclhanma.
43 Actomjac coo silanya quellhip: Comascoc sat acna Dios apquilnancascama nipyesicsa quellhip. Elmesiclhac sat Dios Ingyapam poc enlhitaoc. Ellanac sat apquiltamjaycam altamila. 44 Aptolhnac sat ancoc enlhit netin as mataymong, ingyilhpocjacpojoc sat. Incapquic sat ancoc enlhit as mataymong, etpilcacpojoc sat —alhta aptomjac.
45 Lhama alhta apquillinga apquilimja apmamyi sacerdotes najan fariseos actemaclha apquilyitquiscama Jesús. Apquilyicpilcangvocmec alhta: Nincoo nac ningillhenalhca —alhta apquiltomjac. 46 Apquililtamjoc alhta inyicje, yoyam emacpoc Jesús. Apquilacpec alhta apnaymacoc. Profeta Dios aplingascama alhta apcanyacpo Jesús.