Jesús sana a un ciego de nacimiento
1 Al pasar Jesús, vio a un hombre ciego de nacimiento. 2 Y le preguntaron sus discípulos, diciendo: Rabí, ¿quién pecó, este o sus padres, para que haya nacido ciego? 3 Respondió Jesús: No es que pecó este, ni sus padres, sino para que las obras de Dios se manifiesten en él. 4 Me es necesario hacer las obras del que me envió, entre tanto que el día dura; la noche viene, cuando nadie puede trabajar. 5 Entre tanto que estoy en el mundo, luz soy del mundo. 6 Dicho esto, escupió en tierra, e hizo lodo con la saliva, y untó con el lodo los ojos del ciego, 7 y le dijo: Ve a lavarte en el estanque de Siloé (que traducido es, Enviado). Fue entonces, y se lavó, y regresó viendo. 8 Entonces los vecinos, y los que antes le habían visto que era ciego, decían: ¿No es este el que se sentaba y mendigaba? 9 Unos decían: Él es; y otros: A él se parece. Él decía: Yo soy. 10 Y le dijeron: ¿Cómo te fueron abiertos los ojos? 11 Respondió él y dijo: Aquel hombre que se llama Jesús hizo lodo, me untó los ojos, y me dijo: Ve al Siloé, y lávate; y fui, y me lavé, y recibí la vista. 12 Entonces le dijeron: ¿Dónde está él? Él dijo: No sé.
Los fariseos interrogan al ciego sanado
13 Llevaron ante los fariseos al que había sido ciego. 14 Y era día de reposo cuando Jesús había hecho el lodo, y le había abierto los ojos. 15 Volvieron, pues, a preguntarle también los fariseos cómo había recibido la vista. Él les dijo: Me puso lodo sobre los ojos, y me lavé, y veo. 16 Entonces algunos de los fariseos decían: Ese hombre no procede de Dios, porque no guarda el día de reposo. Otros decían: ¿Cómo puede un hombre pecador hacer estas señales? Y había disensión entre ellos. 17 Entonces volvieron a decirle al ciego: ¿Qué dices tú del que te abrió los ojos? Y él dijo: Que es profeta.
18 Pero los judíos no creían que él había sido ciego, y que había recibido la vista, hasta que llamaron a los padres del que había recibido la vista, 19 y les preguntaron, diciendo: ¿Es este vuestro hijo, el que vosotros decís que nació ciego? ¿Cómo, pues, ve ahora? 20 Sus padres respondieron y les dijeron: Sabemos que este es nuestro hijo, y que nació ciego; 21 pero cómo vea ahora, no lo sabemos; o quién le haya abierto los ojos, nosotros tampoco lo sabemos; edad tiene, preguntadle a él; él hablará por sí mismo. 22 Esto dijeron sus padres, porque tenían miedo de los judíos, por cuanto los judíos ya habían acordado que si alguno confesase que Jesús era el Mesías, fuera expulsado de la sinagoga. 23 Por eso dijeron sus padres: Edad tiene, preguntadle a él.
24 Entonces volvieron a llamar al hombre que había sido ciego, y le dijeron: Da gloria a Dios; nosotros sabemos que ese hombre es pecador. 25 Entonces él respondió y dijo: Si es pecador, no lo sé; una cosa sé, que habiendo yo sido ciego, ahora veo. 26 Le volvieron a decir: ¿Qué te hizo? ¿Cómo te abrió los ojos? 27 Él les respondió: Ya os lo he dicho, y no habéis querido oír; ¿por qué lo queréis oír otra vez? ¿Queréis también vosotros haceros sus discípulos? 28 Y le injuriaron, y dijeron: Tú eres su discípulo; pero nosotros, discípulos de Moisés somos. 29 Nosotros sabemos que Dios ha hablado a Moisés; pero respecto a ese, no sabemos de dónde sea. 30 Respondió el hombre, y les dijo: Pues esto es lo maravilloso, que vosotros no sepáis de dónde sea, y a mí me abrió los ojos. 31 Y sabemos que Dios no oye a los pecadores; pero si alguno es temeroso de Dios, y hace su voluntad, a ese oye. 32 Desde el principio no se ha oído decir que alguno abriese los ojos a uno que nació ciego. 33 Si este no viniera de Dios, nada podría hacer. 34 Respondieron y le dijeron: Tú naciste del todo en pecado, ¿y nos enseñas a nosotros? Y le expulsaron.
Ceguera espiritual
35 Oyó Jesús que le habían expulsado; y hallándole, le dijo: ¿Crees tú en el Hijo de Dios? 36 Respondió él y dijo: ¿Quién es, Señor, para que crea en él? 37 Le dijo Jesús: Pues le has visto, y el que habla contigo, él es. 38 Y él dijo: Creo, Señor; y le adoró. 39 Dijo Jesús: Para juicio he venido yo a este mundo; para que los que no ven, vean, y los que ven, sean cegados. 40 Entonces algunos de los fariseos que estaban con él, al oír esto, le dijeron: ¿Acaso nosotros somos también ciegos? 41 Jesús les respondió: Si fuerais ciegos, no tendríais pecado; mas ahora, porque decís: Vemos, vuestro pecado permanece.
Jesús aptamilquisquiyam enlhit mepqui apataoc
1 Naysicsa aplhingam alhta Jesús aptajanyavo enlhit mepqui apataoc. Ayenmo congne mepqui apataoc. 2 Apquiltomjac alhta apquiltamsoycaoc apquilanya Jesús:
—Visqui, ¿so actema ayenmo nac congne mepqui apataoc as enlhit? ¿Naso ya ayinyema meyascalhma apanco? ¿Inlhoyqui laa ayinyema meyascalhma apyap najan inquin? —alhta apquiltomjac.
3 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Am conyemac meyascalhma apanco. Am conyemac najan meyascalhma apyap najan inquin. Eyca ayinyema, yoyam cotalhca actemaclha aptamjaycam Dios Ingyapam apmopvan etamilquiscomoc. 4 Acnim anco mocjam. Incaymalhquic ollanac aptamjaycam aptomja seyapajascama. Cotnejic sat alhtaa, mongvanquejec yoyam ongiltamjam. 5 Coo sicvisay ayitsayolhma lhalhma anco naysicsa sictamjaycam as nalhpop —alhta aptomjac.
6 Natamin appamejitquiscama alhta Jesús apquilpotsam apyamanong nalhpop. Apquillanac alhta yelpa apyamanong. Apquiltilhnasamquic alhta apataoc as enlhit.
7 Aptomjac alhta Jesús apcanya:
—Ingva, iyapasquim yingmin poncalhva acvisay Siloé, ningiltimem nincoo “Apcapajasomacpilha” —alhta aptomjac.
Apyasquic alhta as enlhit. Apyapascacmec alhta yingmin. Yejemoc alhta apvitaclho olhma aptajingveclho. 8 Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo apnaymacoc apquiltomja apquilvitaycamco apquilanjingvoyam:
—¿Jave ya enlhit apquilanjingvoyam alhta mataa? —alhta apquiltomjac.
9 Poc alhta apquiltomjac mataa:
—Calha —alhta apquiltomjac.
Poc alhta apquiltomjac:
—Jave lhaja, apmo lhaja —alhta apquiltomjac.
Yejemoc alhta aplhenacpo apanco:
—Coo nac, apquillhena nac lha —alhta aptomjac.
10 Apquiltomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—¿Jalhco actomja altamilaclho nac apataoc? —alhta apquiltomjac.
11 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Jesús lhac apvisay enlhit aptomja setamilquisquiyam. Yelpa lhac aptomja seltilhnascasamco ajataoc. Aptomjac lhac seyanya: Ingva, iyapasquim yingmin poncalhva Siloé —lhac aptomjac. Acyasquic lhac coo. Acyapascacmec lhac yingmin. Yejemoc lhac sicvitaclho olhma —alhta aptomjac.
12 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Jalhcojo apyasa as enlhit? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Lhaja, moyasamcoc coo —alhta aptomjac.
Apquilmalhnayclho fariseos enlhit aptamalviyam
13 Yejemoc alhta apquilyantamaclho apnamcaclha fariseos enlhit aptamalviyam, mepqui apataoc alhta. 14 Acnim ningnayclha alhta intomjac apquillanay yelpa Jesús, yoyam elyapitsiclha apataoc. 15 Yejemoc alhta apquililmalhnamcaa fariseos:
—¿Jalhco actomja apvitaclho olhma lhip? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Yelpa lhac eltilhnascasamcoc ajataoc. Acyapasquic lhac yingmin. Yejemoc lhac sicvitaclho olhma —alhta aptomjac.
16 Apquilatingmavoc alhta fariseos:
—Jave Dios Ingyapam apcapajascama as enlhit. Am etamilcasac acnim ningnayclha —alhta apquiltomjac.
Apquiltomjac alhta poc:
—Meyascalhma nac as enlhit. ¿Jalhco actomja apcopvanco nac ellanac aptamjaycam sinpilapquiscama? —alhta apquiltomjac. Am alhta colhnoc moc apquilvalhoc. 17 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya enlhit aptamalviyam:
—¿Co lhcac aptomja apcanya lhip enlhit aptomja aptamilquisquiyam apataoc? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Ayanayc coo profeta, Dios aplingascama —alhta aptomjac.
18 Apquilyascacmec alhta judíos aptimem mepqui apataoc siclho najan apvitayclho olhma quilhvo. Yejemoc alhta apquilevamcaa apyap najan aptomja aptamalviyam. 19 Apquiltomjac alhta judíos apquilanya apyap:
—¿Lhip ya apquitca aso? ¿Naso ya ayenmo congne mepqui apataoc? ¿Co lha actomja apvitaclho olhma mocjam? —alhta apquiltomjac.
20 Apcatingmavoc alhta apyap najan inquin:
—Ningyasamcoc nincoo aptomja nintamongvoyam. Ayenmo congne alhta aptimem mepqui apataoc. 21 Am ongilyasamcoc nincoo actomjaclha apvitaclho olhma. Am ongilyasamcoc najan enlhit aptomja aptamilquisquiyam. Elilmalhna sat quellhip. Apyimnanic aptomja, apvanquic ingyatingmojo apanco —alhta aptomjac apyap.
22 Am alhta coyacmoc elhenic apyap najan inquin. Apcacac alhta apquiltemaclha judíos. Am alhta coyeycajalhcac moc apquilvalhoc judíos. Apquililtamjoc alhta mataa elantipsic apcaneyquiclhilha moclhama enlhit aptomja aplhanma apvisay Jesús aptomja Cristo. 23 Eycaso ayinyema apyap appayvam: “Elilmalhna quellhip, apyimnanic aptomja.”
24 Yejemoc alhta apquilevamcaa mocjam enlhit aptamalviyam, mepqui apataoc alhta. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Ipeyvacsojo sat aplhanma napato Dios Ingyapam. Ningyasamcoc nincoo, enlhit meyascalhma nac maa —alhta apquiltomjac.
25 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Nasoc lhaja meyascalhma as enlhit, paj lhaja. Moyasamcoc coo. Lhama asoc coo acyasamco. Motay olhma alhta coo, quilhvo eyca sicvitaclho olhma mocjam —alhta aptomjac.
26 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya:
—¿Co lha aptomjaclha apquilyapitseclho apataoc? —alhta apquiltomjac.
27 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Altimnasquic lha inyicje. Am eyca eljalhnoc quellhip. ¿Apquililtamjo ya ellinga mocjam lhama? ¿Apquililtamjo ya quellhip eltimjic apquilyiploycam Jesús? —alhta aptomjac.
28 Apquilnatjavoc alhta judíos. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Lhip eyca aptomja apyiploycam as enlhit. Nincoo eyca ningyiploycam Moisés. 29 Ningyasamcoc nincoo Dios Ingyapam aptomja appamejitquiscama ilhnic nat Moisés. Eyca mongilyasamcoc nincoo apquinyemayaclha as enlhit —alhta apquiltomjac.
30 Apcatingmavoc alhta aptamalviyam:
—Pilapcasquic coo siclinga actemaclha melyascaoc quellhip apquinyemaclha as enlhit. Nasoc anco aptomja selyapitcasquiclha ajataoc —alhta aptomjac. 31 Ningyasamcoc nincoo, am ingyajalhnoc Dios Ingyapam enlhit meyascalhma appayvam. Apvamlha enlhit aptomja apquilyajayquiclho najan apyiplovquiscama apmayjayoclha, ingyeylhojoc sat Dios Ingyapam. 32 Am nic nat colngamalhcac amyaa lhalhma anco apvisay enlhit apmopvan etamilquiscomoc ayenmo congne mepqui apataoc. 33 Am alhta ancoc ingyinyemac Dios Ingyapam as enlhit, copvanquejec ellana lhama asoc —alhta aptomjac.
34 Apquiltomjac alhta mocjam apquilanya:
—Ayenmo congne meyascalhma nac lhip. ¿Apquiltamjo ya lhquip jingillhicmocsic nincoo? —alhta apquiltomjac. Aptipsacpec alhta enlhit aptamalviyam.
Cotay olhma apquilvalhoc enlhit
35 Aplingangvocmec alhta amyaa Jesús aptipsomap mepqui apataoc aptamalviyam alhta. Lhama alhta aptajanyaclho Jesús. Aptomjac alhta apcanya:
—¿Am ya lhquip eyascacmoc Dios Apquitca? —alhta aptomjac Jesús.
36 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Visqui, ¿soc enlhit aplhena nac lha? Moyascamejec sat coo —alhta aptomjac.
37 Aptomjac alhta Jesús:
—Apvitac alhta inyicje lhip. Coo nac sicvisay Dios Apquitca sicpamejitsa lhac lhip —alhta aptomjac.
38 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—Visqui, moyascacmoc coo —alhta aptomjac. Yejemoc alhta apquilticlha aptapnaoc apquinmamcaclha Jesús.
39 Aptomjac alhta Jesús apquillhicmosa amyaa:
—Acvaac coo as nalhpop, yoyam olyicpilcojo apquiltemaclha enlhit. Yoyam elviticlha olhma enlhit mepqui apataoc. Yoyam etniclhac mepqui apataoc enlhit apvitay olhma —alhta aptomjac.
40 Apquillingac alhta appayvam napocja fariseos apcanaycam maa. Apquiltomjac alhta apquilanya Jesús:
—¿Nincoo ya najan mepqui ingataoc? —alhta apquiltomjac.
41 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Apquiltimec lhac ancoc ellhenic quellhip: Mepqui ingataoc nincoo, melsilhnanacpejec sat quellhip. Apquiltomjac lhac quellhip: Ingataoc innac nincoo. Naso, elsilhnanacpoc sat quellhip —alhta aptomjac.