Pablo en Corinto
1 Después de estas cosas, Pablo salió de Atenas y fue a Corinto. 2 Y halló a un judío llamado Aquila, natural del Ponto, recién venido de Italia con Priscila su mujer, por cuanto Claudio había mandado que todos los judíos saliesen de Roma. Fue a ellos, 3 y como era del mismo oficio, se quedó con ellos, y trabajaban juntos, pues el oficio de ellos era hacer tiendas. 4 Y discutía en la sinagoga todos los días de reposo, y persuadía a judíos y a griegos.
5 Y cuando Silas y Timoteo vinieron de Macedonia, Pablo estaba entregado por entero a la predicación de la palabra, testificando a los judíos que Jesús era el Cristo. 6 Pero oponiéndose y blasfemando estos, les dijo, sacudiéndose los vestidos: Vuestra sangre sea sobre vuestra propia cabeza; yo, limpio; desde ahora me iré a los gentiles. 7 Y saliendo de allí, se fue a la casa de uno llamado Justo, temeroso de Dios, la cual estaba junto a la sinagoga. 8 Y Crispo, el principal de la sinagoga, creyó en el Señor con toda su casa; y muchos de los corintios, oyendo, creían y eran bautizados. 9 Entonces el Señor dijo a Pablo en visión de noche: No temas, sino habla, y no calles; 10 porque yo estoy contigo, y ninguno pondrá sobre ti la mano para hacerte mal, porque yo tengo mucho pueblo en esta ciudad. 11 Y se detuvo allí un año y seis meses, enseñándoles la palabra de Dios.
12 Pero siendo Galión procónsul de Acaya, los judíos se levantaron de común acuerdo contra Pablo, y le llevaron al tribunal, 13 diciendo: Este persuade a los hombres a honrar a Dios contra la ley. 14 Y al comenzar Pablo a hablar, Galión dijo a los judíos: Si fuera algún agravio o algún crimen enorme, oh judíos, conforme a derecho yo os toleraría. 15 Pero si son cuestiones de palabras, y de nombres, y de vuestra ley, vedlo vosotros; porque yo no quiero ser juez de estas cosas. 16 Y los echó del tribunal. 17 Entonces todos los griegos, apoderándose de Sóstenes, principal de la sinagoga, le golpeaban delante del tribunal; pero a Galión nada se le daba de ello.
18 Mas Pablo, habiéndose detenido aún muchos días allí, después se despidió de los hermanos y navegó a Siria, y con él Priscila y Aquila, habiéndose rapado la cabeza en Cencrea, porque tenía hecho voto. 19 Y llegó a Éfeso, y los dejó allí; y entrando en la sinagoga, discutía con los judíos, 20 los cuales le rogaban que se quedase con ellos por más tiempo; mas no accedió, 21 sino que se despidió de ellos, diciendo: Es necesario que en todo caso yo guarde en Jerusalén la fiesta que viene; pero otra vez volveré a vosotros, si Dios quiere. Y zarpó de Éfeso.
Pablo regresa a Antioquía y comienza su tercer viaje misionero
22 Habiendo arribado a Cesarea, subió para saludar a la iglesia, y luego descendió a Antioquía. 23 Y después de estar allí algún tiempo, salió, recorriendo por orden la región de Galacia y de Frigia, confirmando a todos los discípulos.
Apolos predica en Éfeso
24 Llegó entonces a Éfeso un judío llamado Apolos, natural de Alejandría, varón elocuente, poderoso en las Escrituras. 25 Este había sido instruido en el camino del Señor; y siendo de espíritu fervoroso, hablaba y enseñaba diligentemente lo concerniente al Señor, aunque solamente conocía el bautismo de Juan. 26 Y comenzó a hablar con denuedo en la sinagoga; pero cuando le oyeron Priscila y Aquila, le tomaron aparte y le expusieron más exactamente el camino de Dios. 27 Y queriendo él pasar a Acaya, los hermanos le animaron, y escribieron a los discípulos que le recibiesen; y llegado él allá, fue de gran provecho a los que por la gracia habían creído; 28 porque con gran vehemencia refutaba públicamente a los judíos, demostrando por las Escrituras que Jesús era el Cristo.
Apvoyam Pablo tingma Corinto
1 Natamin appenescama alhta aplhinga Pablo. Aptipquic alhta tingma Atenas. Apyasquic alhta tingma Corinto. 2 Apvitangvocmec alhta lhama judío apvisay Aquila. Apquinyemayaclha alhta yoclhilhma Ponto. Yamquilhvoc apvoy alhta Aquila najan aptava Priscila. Yoclhilhma Italia alhta apquinyemac. Ayinyemaclha Claudio apvisqui co Roma alhta apquilantipquiscama aplhamoclhojo judíos. 3 Apquiltamjoc alhta Pablo elhojoc lhama Aquila, yoyam etnajamojoc lhama. Apnacmec alhta Pablo tingma pac Aquila, yoyam etnajam. Apquillanay carpa apava alhta aptomjac Pablo najan Aquila. 4 Apquillhicmosquic alhta mataa Pablo aclhamoclhojo acnim ninnayclha tingma apcaneyquiclhilha. Apquilyascasingvocmec alhta, yoyam colmoc apquilvalhoc amyaa judíos najan metnaja judíos.
5 Lhama alhta apquilvactamo Silas najan Timoteo. Yoclhilhma Macedonia alhta apquilinyemac. Apyinyovquic alhta Pablo moc aptamjaycam. Acvamlha apquillhicmoscama alhta aptomjaclha. Apquilyascasingvocmec alhta judíos actemaclha aplhenamap Jesús aptomja Cristo apanco. Apquiljalhanmec alhta mataa judíos, yoyam evac Cristo. 6 Yejemoc alhta apquilinmelhamcaa judíos. Apquilyamnam alhta. Yejemoc alhta appalhnilhcamcaa aptalhnama Pablo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quellhip ayinyema apquilsilhnanomap apanco. Am cotyemeje evalhoc. Pac oyacsic sat quilhvo nipyesicsa metnaja judíos, yoyam olhicmocsic mataa —alhta aptomjac.
7 Yejemoc alhta aptepa Pablo. Aptalhningvocmec alhta tingma pac enlhit apvisay Tito Justo. Enlhit apcayo mataa Dios Ingyapam alhta. Apyitnec alhta napocja apcaneyquiclhilha tingma pac. 8 Apquimja apmamyi apcaneyquiclhilha alhta apvisay Crispo. Am alhta eyascacmoc Visqui ingac as enlhit najan apmolhama. Am alhta najan elyascacmoc aplhamoclhojo co Corinto apquillinga tasic amyaa. Aptingyamquic alhta yapasquiscama yingmin. 9 Alhtaa alhta apvita Pablo malha ningaat ayinyema Visqui ingac. Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Nongya nasa lhip. Nolvatesquim nasa apquiltimnascama tasic amyaa. 10 Actimec coo mataa siclhalhma lhip. Copvanquejec lhama enlhit, yoyam etvacsic lhip. Aplhamoclhojo enlhitaoc ajanco apnaycam as tingma —alhta aptomjac.
11 Apnacmec alhta Pablo tingma Corinto lhama año najan seis piltin. Apquillhicmosquic alhta mataa Dios appayvam nipyesicsa enlhitaoc.
12 Aptimec alhta apvisqui Galión yoclhilhma Acaya. Appasmacpec alhta Pablo. Judíos alhta apquilinmelham. Apquilyantamaclhec alhta ningyicpilcomalhquilha. 13 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Eyca as enlhit aptomja apquilsilhnanoncama mataa enlhitaoc. Apquilasquic mataa enlhitaoc elvajanamcoc, yoyam elavojo Dios Ingyapam actemaclha singanamaclha —alhta apquiltomjac.
14 Apquiltamjoc alhta ingyatingmojo Pablo. Yejemoc alhta aptomja apvisqui Galión apquilanya judíos:
—Quip elanojo. Apmapsom lhac ancoc as enlhit actemaclha aptamjaycam acmasom najan aptovascama ingmoc, altamjo inyicje ongvaylhojo actomjaclha apquilpayvam quellhip. 15 Aclingac coo acvamlha asoc allhenomalhca najan alvisay asoc singillhicmoscama najan apquilanem apanco quellhip. Am oltamjoc olyicpilcojo as asoc. Elyicpilcojo sat apanco quellhip.
16 Apquilapajasquic alhta apvisqui, yoyam eltajiclha. 17 Yejemoc alhta apmacpo Sóstenes aptomja apquimja apmamyi apcaneyquiclhilha. Apquilyicpilhquetacpec alhta napato apvisqui. Am alhta cotnajam apvalhoc apvisqui Galión.
18 Acvoncaclho alhta apna Pablo maa. Appayvesamquic alhta apquilyalhinga, yoyam elhong. Apquinatvoclhec alhta barco. Apmiyaclhec alhta Pablo yoclhilhma Siria. Apquillhalhmaa alhta Priscila najan Aquila. Apyisem alhta aptingyac Pablo tingma Cencrea. Invocmec alhta aplhenquiscamaclha Pablo napato Dios Ingyapam. 19 Apquilvocmec alhta tingma Efeso. Apnam alhta maa Aquila najan aptava Priscila. Apyasquic alhta Pablo apcaneyquiclhilha judíos. Apquilpamejitsacpec alhta maa. 20 Apcanyacpec alhta Pablo elhic mocjam. Am alhta coyacmoc elhniclha. 21 Yejemoc alhta appayvesamco Pablo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Incaymalhquic ovoclhac siclho tingma Jerusalén, yoyam opasmoc sat caya. Apquiltamjoc sat ancoc Dios, natamin ovotac sat mocjam nipyesicsa quellhip —alhta aptomjac.
Apquinatveclhec alhta barco tingma Efeso. Aplhinquic alhta Pablo.
Apvoycta Pablo tingma Antioquía Natqui apyascama Pablo aptimem soycam amyaa
22 Lhama alhta apvoclho tingma Cesarea Pablo. Yejemoc alhta apmiyaclho tingma Jerusalén. Apquilpayvasquic alhta Jesucristo apmolhama. Apmiyaclhec alhta mocjam Pablo tingma Antioquía. 23 Acyavataclhojo alhta apma. Apquimpaclhec alhta mocjam Pablo. Apquilyeycajaoclhec alhta yoclhilhma Galacia najan Frigia. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc enlhitaoc melyasquiyam tasic amyaa.
Apquiltimnaycam Apolos tingma Efeso
24 Apmiyacmec alhta tingma Efeso lhama judío apvisay Apolos. Apquinyemayaclha alhta tingma Alejandría. Apmopvan alhta apquiltimnaycam tasic amyaa. Apyascamco alhta vaycajac Dios appayvam. 25 Apquillhicmosacpec alhta Apolos actemaclha mongyasquiyam. Apvascapquic alhta apquiltimnaycam. Inpeyvoc alhta mataa aplhanma apvisay Jesús. Apyasamcoc alhta acvamlha actemaclha apyapasquisaycaoc yingmin Juan. 26 Mepqui apcangvoyam alhta apquiltimnascama Apolos amyaa apcaneyquiclhilha judíos. Aplingac alhta apquiltimnaycam Aquila najan Priscila. Apmacpec alhta tacja Apolos. Apyantamaclhec alhta tingma pac Aquila. Apquillhicmosacpec alhta mocjam Apolos actemaclha Dios amay pac. 27 Apquiltamjoc alhta Apolos eyacsic yoclhilhma Acaya. Apquiltomjaclhojo alhta apquiltomjac apquilyalhinga. Apquilapajascasquic alhta vaycajac, yoyam elyipsitic enlhitaoc melyasquiyam tasic amyaa apnaycam Acaya. Elma sat tacja Apolos apvocmo sat —alhta intomjac aptalhescama. Lhama alhta apvocmo Apolos yoclhilhma Acaya. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Dios apcamliyam alhta ayinyemaclha. 28 Apquillhicmosquic alhta Apolos napatavo aplhamoclhojo actemaclha apquillhinganyam judíos. Apyitcasquic alhta mataa actemaclha vaycajac Dios appayvam. Aplhenacpec alhta mataa Jesús aptomja Cristo apanco, aptomja apquiljalhanma yoyam evac sat.