David y Abigail
1 Murió Samuel, y se juntó todo Israel, y lo lloraron, y lo sepultaron en su casa en Ramá.
Y se levantó David y se fue al desierto de Parán. 2 Y en Maón había un hombre que tenía su hacienda en Carmel, el cual era muy rico, y tenía tres mil ovejas y mil cabras. Y aconteció que estaba esquilando sus ovejas en Carmel. 3 Y aquel varón se llamaba Nabal, y su mujer, Abigail. Era aquella mujer de buen entendimiento y de hermosa apariencia, pero el hombre era duro y de malas obras; y era del linaje de Caleb. 4 Y oyó David en el desierto que Nabal esquilaba sus ovejas. 5 Entonces envió David diez jóvenes y les dijo: Subid a Carmel e id a Nabal, y saludadle en mi nombre, 6 y decidle así: Sea paz a ti, y paz a tu familia, y paz a todo cuanto tienes. 7 He sabido que tienes esquiladores. Ahora, tus pastores han estado con nosotros; no les tratamos mal, ni les faltó nada en todo el tiempo que han estado en Carmel. 8 Pregunta a tus criados, y ellos te lo dirán. Hallen, por tanto, estos jóvenes gracia en tus ojos, porque hemos venido en buen día; te ruego que des lo que tuvieres a mano a tus siervos, y a tu hijo David.
9 Cuando llegaron los jóvenes enviados por David, dijeron a Nabal todas estas palabras en nombre de David, y callaron. 10 Y Nabal respondió a los jóvenes enviados por David, y dijo: ¿Quién es David, y quién es el hijo de Isaí? Muchos siervos hay hoy que huyen de sus señores. 11 ¿He de tomar yo ahora mi pan, mi agua, y la carne que he preparado para mis esquiladores, y darla a hombres que no sé de dónde son? 12 Y los jóvenes que había enviado David se volvieron por su camino, y vinieron y dijeron a David todas estas palabras. 13 Entonces David dijo a sus hombres: Cíñase cada uno su espada. Y se ciñó cada uno su espada y también David se ciñó su espada; y subieron tras David como cuatrocientos hombres, y dejaron doscientos con el bagaje.
14 Pero uno de los criados dio aviso a Abigail mujer de Nabal, diciendo: He aquí David envió mensajeros del desierto que saludasen a nuestro amo, y él los ha zaherido. 15 Y aquellos hombres han sido muy buenos con nosotros, y nunca nos trataron mal, ni nos faltó nada en todo el tiempo que anduvimos con ellos, cuando estábamos en el campo. 16 Muro fueron para nosotros de día y de noche, todos los días que hemos estado con ellos apacentando las ovejas. 17 Ahora, pues, reflexiona y ve lo que has de hacer, porque el mal está ya resuelto contra nuestro amo y contra toda su casa; pues él es un hombre tan perverso, que no hay quien pueda hablarle.
18 Entonces Abigail tomó luego doscientos panes, dos cueros de vino, cinco ovejas guisadas, cinco medidas de grano tostado, cien racimos de uvas pasas, y doscientos panes de higos secos, y lo cargó todo en asnos. 19 Y dijo a sus criados: Id delante de mí, y yo os seguiré luego; y nada declaró a su marido Nabal. 20 Y montando un asno, descendió por una parte secreta del monte; y he aquí David y sus hombres venían frente a ella, y ella les salió al encuentro. 21 Y David había dicho: Ciertamente en vano he guardado todo lo que este tiene en el desierto, sin que nada le haya faltado de todo cuanto es suyo; y él me ha vuelto mal por bien. 22 Así haga Dios a los enemigos de David y aun les añada, que de aquí a mañana, de todo lo que fuere suyo no he de dejar con vida ni un varón.
23 Y cuando Abigail vio a David, se bajó prontamente del asno, y postrándose sobre su rostro delante de David, se inclinó a tierra; 24 y se echó a sus pies, y dijo: Señor mío, sobre mí sea el pecado; mas te ruego que permitas que tu sierva hable a tus oídos, y escucha las palabras de tu sierva. 25 No haga caso ahora mi señor de ese hombre perverso, de Nabal; porque conforme a su nombre, así es. Él se llama Nabal, y la insensatez está con él; mas yo tu sierva no vi a los jóvenes que tú enviaste. 26 Ahora pues, señor mío, vive Jehová, y vive tu alma, que Jehová te ha impedido el venir a derramar sangre y vengarte por tu propia mano. Sean, pues, como Nabal tus enemigos, y todos los que procuran mal contra mi señor. 27 Y ahora este presente que tu sierva ha traído a mi señor, sea dado a los hombres que siguen a mi señor. 28 Y yo te ruego que perdones a tu sierva esta ofensa; pues Jehová de cierto hará casa estable a mi señor, por cuanto mi señor pelea las batallas de Jehová, y mal no se ha hallado en ti en tus días. 29 Aunque alguien se haya levantado para perseguirte y atentar contra tu vida, con todo, la vida de mi señor será ligada en el haz de los que viven delante de Jehová tu Dios, y él arrojará la vida de tus enemigos como de en medio de la palma de una honda. 30 Y acontecerá que cuando Jehová haga con mi señor conforme a todo el bien que ha hablado de ti, y te establezca por príncipe sobre Israel, 31 entonces, señor mío, no tendrás motivo de pena ni remordimientos por haber derramado sangre sin causa, o por haberte vengado por ti mismo. Guárdese, pues, mi señor, y cuando Jehová haga bien a mi señor, acuérdate de tu sierva.
32 Y dijo David a Abigail: Bendito sea Jehová Dios de Israel, que te envió para que hoy me encontrases. 33 Y bendito sea tu razonamiento, y bendita tú, que me has estorbado hoy de ir a derramar sangre, y a vengarme por mi propia mano. 34 Porque vive Jehová Dios de Israel que me ha defendido de hacerte mal, que si no te hubieras dado prisa en venir a mi encuentro, de aquí a mañana no le hubiera quedado con vida a Nabal ni un varón. 35 Y recibió David de su mano lo que le había traído, y le dijo: Sube en paz a tu casa, y mira que he oído tu voz, y te he tenido respeto.
36 Y Abigail volvió a Nabal, y he aquí que él tenía banquete en su casa como banquete de rey; y el corazón de Nabal estaba alegre, y estaba completamente ebrio, por lo cual ella no le declaró cosa alguna hasta el día siguiente. 37 Pero por la mañana, cuando ya a Nabal se le habían pasado los efectos del vino, le refirió su mujer estas cosas; y desmayó su corazón en él, y se quedó como una piedra. 38 Y diez días después, Jehová hirió a Nabal, y murió.
39 Luego que David oyó que Nabal había muerto, dijo: Bendito sea Jehová, que juzgó la causa de mi afrenta recibida de mano de Nabal, y ha preservado del mal a su siervo; y Jehová ha vuelto la maldad de Nabal sobre su propia cabeza. Después envió David a hablar con Abigail, para tomarla por su mujer. 40 Y los siervos de David vinieron a Abigail en Carmel, y hablaron con ella, diciendo: David nos ha enviado a ti, para tomarte por su mujer. 41 Y ella se levantó e inclinó su rostro a tierra, diciendo: He aquí tu sierva, que será una sierva para lavar los pies de los siervos de mi señor. 42 Y levantándose luego Abigail con cinco doncellas que le servían, montó en un asno y siguió a los mensajeros de David, y fue su mujer. 43 También tomó David a Ahinoam de Jezreel, y ambas fueron sus mujeres. 44 Porque Saúl había dado a su hija Mical mujer de David a Palti hijo de Lais, que era de Galim.
Apquitsepma Samuel profeta
1 Apquitsepmec nic nat profeta Samuel. Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo israelitas, elyapcalhic ayinyema acmayovsa apquilvalhoc. Apquilatoynquic nic nat tingma pac Ramá. Apmiyaclhec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Parán.
David najan tampeyi acvisay Abigail
2 Apnec nic nat tingma Maón lhama enlhit acma apquilnatam. Tres mil nic nat apnatoscama nipquesic. Mil nic nat apnatoscama yataay. Tingma Carmel nic nat apyesescama mataa apnatoscama. 3 Apvisay nic nat Nabal, apyeyjamcaa ilhnic nat apvisay Caleb. Mepqui ilhnic nat actamilaycam apvalhoc, avanjec nic nat mataa aptemaclha apanco. Aptava ilhnic nat acvisay Abigail. Actamila ilhnic nat avalhoc, actamila ilhnic nat naat quilvana.
4-5 Apnec nic nat David yoclhilhma actamopeycaoc. Aplingac nic nat David aptomjaclha Nabal, apyesescama apnatoscama nipquesic tingma Carmel. Apquilapajasquic nic nat David diez apquilyimnanic eltiyaningvomoc najan elpayvacsic Nabal. 6 Apquilanyacpec nic nat eliltimnacsic appayvam ayinyema David: —Lhip nac eyipma. Inlhenquic evalhoc lhip najan apyovoclhojo apquilmolhama. 7 Aclingac alhta aptamjaycam lhip apyesescama apnatoscama nipquesic. Ningvitac alhta mataa apquilancam nipquesic ningyesicsa nincoo payjoc Carmel. Am alhta elinmelham mataa, am alhta ongilapajasac mataa. 8 Ilmalhna sat lhip apquilancam, actomja nasoc anco sicpayvam. Quip ilanojo apquilvoy lhac apquilyimnanic silapajascama coo. Ilimlimojo sat, apvita inlhojo lhip. Jingilapajasquis asoc singamliyam. Coo sicvisay malha lhip apquitca— alhta David — nic nat apquiltomjac.
9 Apquilmiyaclhec nic nat apquilyimnanic. Apquililtimnasquic nic nat amyaa apnaclha Nabal. Apquiljalhnec nic nat apcatingmaycam.
10 Apcatingmavoc nic nat Nabal: —¿Soc lha apvisay David? ¿Soc lha apvisay Isaí apquitca? Aplhamoc mataa apquilvatseycaoc apquiltimesaycam enlhit. Apquilinyem alhta apquiltomjac. 11 Yitnec coo nintom, eltovamcoc apquilyesescama nipquesic. Yitnec najan apitic, najan ningyam. Movanquejec olmecsic quellhip. Paj coo oyasamcoc apquilinyemayaclha quellhip — nic nat aptomjac Nabal.
12 Apquiltajavoc nic nat apquilyimnanic. Apquiltimnasquiclhec nic nat amyaa apnaclha David, actomjaclha appayvam Nabal.
13 Aptomjac nic nat David apquilanya apnaymacoc: —¡Elnateticlha apquilmaycam!— nic nat aptomjac.
Apnateteclhec nic nat apquilmaycam, acno maa David. Apnalaclhec nic nat cuatrocientos apnaymacoc David. Apquilaymacpec nic nat doscientos apnaymacoc eltamilsic asoc apancaoc.
14 Apnam nic nat apquilancam apnaclha Nabal. Apyilhacpoc nic nat lhama apquilancam, eltimnacsic amyaa Abigail, aptemaclha alhta appayvam Nabal: —Apnec alhta yoclhilhma actamopeycaoc apvisay David. Apquilvaac alhta apquilasinancama, elpayvacsic najan elpamejitsic Nabal. Am alhta colcac apvalhoc aplinga apquilpayvam, aptanovquic alhta Nabal. 15 Apquiltasic alhta mataa David apnaymacoc, ningilpalhquemalhca alhta amyip. Am alhta jingilinmelham mataa, am jingilnatamac asoc. 16 Ingiltamilcasquic alhta mataa, acnim anco najan alhtaa. Apquiltamilcasquic alhta najan ninatoscama. 17 Paj cotamila apvalhoc atava lhiya, mongvanquejec ongilpamejitsalhcojo. Coyasamcojo sat lhiya, yavamlha cotnejic. Nasoc anco covac acyimtalhnama, yoyam elngamcojo atava najan ellingamcojo apquilmolhama — nic nat aptomjac apquilancam.
18 Impecjam nic nat Abigail. Inquicjesquic nic nat doscientos nilpayescama najan uva ayingmenic, anit alhanaoc, najan cinco nipquesic apjapitic mocjetic, najan cuarenta litros trigo apactic macyilhnayam, najan cien uva acyilhna macyamascama, najan doscientos higo acyilhna macyamascama. Impatmeclhec nic nat anamtem yamelyeyjaycoc.
19 Intomjac nic nat alanya apquilyimnanic: —Noc maa, ongvimjamcoc sat jayqui — nic nat intomjac.
Am nic nat elngac Nabal actomjaclha aptava. 20 Inyilhalhcoc nic nat anamta actoscama yamelyeyjaycoc, acvonquepa. Nalhit amay nic nat intomjac. Pilapcasquic nic nat acvita apquilhyam David najan apnaymacoc. Pa ilhnic nat comoc tacja.
21 Inlhenquic nic nat apvalhoc David aptemaclha apanco Nabal: Alhto inyicje sictamilquiscama alhta apnatoscama Nabal yoclhilhma actamopeycaoc. Mepqui alhta sictovascama asoc apanco. Apmapsom apanco Nabal naysicsa sictimesquiscama actamila. 22 Naso, osavojoc sat silnapma apyovoclhojo apquilmolhama apquilinava. Osavojoc sat cotyapmaclha mocjam acnim. Paj sat ancoc, olngamcojoc sat acyimtalhnama ayinyema Dios — nic nat intomjac apvalhoc David.
23 Pilapcasquic nic nat Abigail acvita David. Intipquic nic nat anamtem, injalhec nic nat acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat.
24 Inyitnec nic nat nalhpop quilvana apquinmamcaclha David, actomja ayanya: —Lhip visqui ajac. Coo nac sicsilhnanomalhca ajanco. Ingyeylhojo sicpayvam najan sicpeyvescasquiclha amyaa. 25 Notvas nasa Nabal, aptemaclha mataa ayanem. Apvisay apanco Nabal, moc ningiltimem Ayanem, acno aptemaclha apanco. Sicvisay coo silancam lhip. Am alhta otac coo lhip apquilapajascama apnaclha Nabal. 26 Naso, apmiyovquic lhac Dios onticyoc nincoo, acno aclhanma apvalhoc lhip. Apmiyovquic lhac Dios esilhnanacpoc apanco lhip. Naso, elngamcojoc sat acyimtalhnama Nabal. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama apyovoclhojo apquilinmelhaycam lhip, acno yoyam elngamcojo Nabal. 27 Altamjoc lhip emoc tacja asoc sicmescama nasa, eltovamcoc sat lhip apquillhalhmaa. 28 Jeyasicjiclhojo sat mocjam coo, sicvisay silancam lhip. Naso, emyovacpoc sat lhip najan actemaclha apmopvan lhip, naysicsa aptimem apvisqui. Apquilnapacpec mataa lhip, ayinyema apcanama Dios. Melngamquejec sat mataa lhip acyimtalhnama, cotmongvoyam nelha. 29 Emyovacpoc sat lhip ayinyema Dios, apvita inlhojo enlhit apquinmelhaycam yoyam ingyajic. Elyingamacpoc sat cotnaja ingmoc, acno ningyinjam vanteta mataymong ayitcoc. 30 Esavojoc sat Dios aplhanma siclho mepqui apyeycajascaoc. Etnesacpoc sat lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 31 Coytic sat actamilaycam apvalhoc lhip. Colngamquejec sat acyimtalhnama lhip apvalhoc, apvita inlhojo mepqui ninticyovam nincoo, ayinyema mepqui ningilsilhnanomalhca inganco. Noncolvonquim nasa sicvisay silancam lhip, apvita inlhojo lhip apmasma Dios — nic nat intomjac Abigail.
32 Apcatingmavoc nic nat David: —Innec ayaco Dios Apyimtalhnamo Israel, aptomja apcapajascama lhiya sicnaclha coo. 33 Intasi nac lhiya, actomja acyascamco anco lhiya. Ayinyema acmasma lhiya acmolhama, yoyam metacpeje enlhit apticyovam. Mepqui sicsilhnanomalhca ajanco napato Dios. 34 Pac oltimnacsic lhiya, siclhanma mepqui sicyeycajascaoc napato Dios Apyimtalhnamo. Apmiyovquic lhac Dios comatong lhiya. Am lhac ancoc setjanyaa lhiya quilhvo nac jay, eticyoc sat apyovoclhojo Nabal apquilmolhama apquilinava, cotyepaclha acnim — nic nat aptomjac David.
35 Natamin aplhocac nic nat David acyovoclhojo asoc acpatmeyquinta quilvana. Aptomjac nic nat David apcanya: —Cotajiclha sat mocjam. Coyit actamilaycam avalhoc lhiya. Aclingac lhac aclhanma lhiya. Cotac sat lhiya, acno selmalhnaycam lhac — nic nat aptomjac David.
36 Intajaclhec nic nat Abigail. Invitac nic nat atava Nabal apquillanay fiesta, malha apvisqui. Apquitsovasoc nic nat naysicsa anmin ayajem. Am nic nat coltimnasac amyaa quilvana, acvaycmo secaseclha. 37 Moc acnim nic nat intomjac. Inmasquec nic nat anmin ayajem Nabal. Inquiltimnasquic nic nat amyaa Abigail. Pilapcasquic nic nat apquitsepa apyimnaclhojo. Mepqui ilhnic nat apyimnatem apyovoclhojo. 38 Invocmec nic nat diez acnim, apquitsepa mocjam apyimnaclhojo. Intalhnec nic nat apquinamam Nabal.
39 Aplingac nic nat amyaa David apquitsepma Nabal. Aptomjac nic nat David: —Innec ayaco Dios. Mepqui coo sicsilhnanomalhca ajanco. Aplingamcoc Nabal apyanmongsayclha Dios aptemaclha apanco — nic nat aptomjac.
Innec nic nat altimnasa tampeyi Abigail, etnejic sat aptava David. 40 Apquilvoclhec nic nat apquilapajascama tingma Carmel acnaclha tampeyi. Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Inlhenquic apvalhoc David etnejic aptava lhiya — nic nat apquiltomjac.
41 Injalhec nic nat Abigail acticlhicvocmo nalhpop payjaclha naat. Intomjac nic nat ayatingmavo: —Silancam coo mepqui sicyimtalhnamo. Apquiltamjoc sat ancoc David, evanquic olcoc yingmin apmancaoc apquiltimesaycam — nic nat intomjac.
42 Natamin nic nat altimnascama, acpecjamcaa colhong. Allhalhmaa ilhnic nat cinco quilvanaa altimesaycam. Alquinamtem nic nat yamelyeyjaycoc. Inyiplaclhec nic nat apquilasinancama David. Inquilyimjapquic nic nat maa David.
43 Moc aptava David acvisay nic nat Ahinoam de Jezreel. Anit nic nat apnatamcaa David. 44 Moc nic nat David aptava siclho, Saúl apquitca Mical. Aptimec nic nat aptava Palti, apyap nic nat Lais, apquinyema Galim.