Amistad de David y Jonatán
1 Después David huyó de Naiot en Ramá, y vino delante de Jonatán, y dijo: ¿Qué he hecho yo? ¿Cuál es mi maldad, o cuál mi pecado contra tu padre, para que busque mi vida? 2 Él le dijo: En ninguna manera; no morirás. He aquí que mi padre ninguna cosa hará, grande ni pequeña, que no me la descubra; ¿por qué, pues, me ha de encubrir mi padre este asunto? No será así. 3 Y David volvió a jurar diciendo: Tu padre sabe claramente que yo he hallado gracia delante de tus ojos, y dirá: No sepa esto Jonatán, para que no se entristezca; y ciertamente, vive Jehová y vive tu alma, que apenas hay un paso entre mí y la muerte. 4 Y Jonatán dijo a David: Lo que deseare tu alma, haré por ti. 5 Y David respondió a Jonatán: He aquí que mañana será nueva luna, y yo acostumbro sentarme con el rey a comer; mas tú dejarás que me esconda en el campo hasta la tarde del tercer día. 6 Si tu padre hiciere mención de mí, dirás: Me rogó mucho que lo dejase ir corriendo a Belén su ciudad, porque todos los de su familia celebran allá el sacrificio anual. 7 Si él dijere: Bien está, entonces tendrá paz tu siervo; mas si se enojare, sabe que la maldad está determinada de parte de él. 8 Harás, pues, misericordia con tu siervo, ya que has hecho entrar a tu siervo en pacto de Jehová contigo; y si hay maldad en mí, mátame tú, pues no hay necesidad de llevarme hasta tu padre. 9 Y Jonatán le dijo: Nunca tal te suceda; antes bien, si yo supiere que mi padre ha determinado maldad contra ti, ¿no te lo avisaría yo? 10 Dijo entonces David a Jonatán: ¿Quién me dará aviso si tu padre te respondiere ásperamente? 11 Y Jonatán dijo a David: Ven, salgamos al campo. Y salieron ambos al campo.
12 Entonces dijo Jonatán a David: ¡Jehová Dios de Israel, sea testigo! Cuando le haya preguntado a mi padre mañana a esta hora, o el día tercero, si resultare bien para con David, entonces enviaré a ti para hacértelo saber. 13 Pero si mi padre intentare hacerte mal, Jehová haga así a Jonatán, y aun le añada, si no te lo hiciere saber y te enviare para que te vayas en paz. Y esté Jehová contigo, como estuvo con mi padre. 14 Y si yo viviere, harás conmigo misericordia de Jehová, para que no muera, 15 y no apartarás tu misericordia de mi casa para siempre. Cuando Jehová haya cortado uno por uno los enemigos de David de la tierra, no dejes que el nombre de Jonatán sea quitado de la casa de David. 16 Así hizo Jonatán pacto con la casa de David, diciendo: Requiéralo Jehová de la mano de los enemigos de David. 17 Y Jonatán hizo jurar a David otra vez, porque le amaba, pues le amaba como a sí mismo.
18 Luego le dijo Jonatán: Mañana es nueva luna, y tú serás echado de menos, porque tu asiento estará vacío. 19 Estarás, pues, tres días, y luego descenderás y vendrás al lugar donde estabas escondido el día que ocurrió esto mismo, y esperarás junto a la piedra de Ezel. 20 Y yo tiraré tres saetas hacia aquel lado, como ejercitándome al blanco. 21 Luego enviaré al criado, diciéndole: Ve, busca las saetas. Y si dijere al criado: He allí las saetas más acá de ti, tómalas; tú vendrás, porque paz tienes, y nada malo hay, vive Jehová. 22 Mas si yo dijere al muchacho así: He allí las saetas más allá de ti; vete, porque Jehová te ha enviado. 23 En cuanto al asunto de que tú y yo hemos hablado, esté Jehová entre nosotros dos para siempre.
24 David, pues, se escondió en el campo, y cuando llegó la nueva luna, se sentó el rey a comer pan. 25 Y el rey se sentó en su silla, como solía, en el asiento junto a la pared, y Jonatán se levantó, y se sentó Abner al lado de Saúl, y el lugar de David quedó vacío.
26 Mas aquel día Saúl no dijo nada, porque se decía: Le habrá acontecido algo, y no está limpio; de seguro no está purificado. 27 Al siguiente día, el segundo día de la nueva luna, aconteció también que el asiento de David quedó vacío. Y Saúl dijo a Jonatán su hijo: ¿Por qué no ha venido a comer el hijo de Isaí hoy ni ayer? 28 Y Jonatán respondió a Saúl: David me pidió encarecidamente que le dejase ir a Belén, 29 diciendo: Te ruego que me dejes ir, porque nuestra familia celebra sacrificio en la ciudad, y mi hermano me lo ha mandado; por lo tanto, si he hallado gracia en tus ojos, permíteme ir ahora para visitar a mis hermanos. Por esto, pues, no ha venido a la mesa del rey.
30 Entonces se encendió la ira de Saúl contra Jonatán, y le dijo: Hijo de la perversa y rebelde, ¿acaso no sé yo que tú has elegido al hijo de Isaí para confusión tuya, y para confusión de la vergüenza de tu madre? 31 Porque todo el tiempo que el hijo de Isaí viviere sobre la tierra, ni tú estarás firme, ni tu reino. Envía pues, ahora, y tráemelo, porque ha de morir. 32 Y Jonatán respondió a su padre Saúl y le dijo: ¿Por qué morirá? ¿Qué ha hecho? 33 Entonces Saúl le arrojó una lanza para herirlo; de donde entendió Jonatán que su padre estaba resuelto a matar a David. 34 Y se levantó Jonatán de la mesa con exaltada ira, y no comió pan el segundo día de la nueva luna; porque tenía dolor a causa de David, porque su padre le había afrentado.
35 Al otro día, de mañana, salió Jonatán al campo, al tiempo señalado con David, y un muchacho pequeño con él. 36 Y dijo al muchacho: Corre y busca las saetas que yo tirare. Y cuando el muchacho iba corriendo, él tiraba la saeta de modo que pasara más allá de él. 37 Y llegando el muchacho adonde estaba la saeta que Jonatán había tirado, Jonatán dio voces tras el muchacho, diciendo: ¿No está la saeta más allá de ti? 38 Y volvió a gritar Jonatán tras el muchacho: Corre, date prisa, no te pares. Y el muchacho de Jonatán recogió las saetas, y vino a su señor. 39 Pero ninguna cosa entendió el muchacho; solamente Jonatán y David entendían de lo que se trataba. 40 Luego dio Jonatán sus armas a su muchacho, y le dijo: Vete y llévalas a la ciudad. 41 Y luego que el muchacho se hubo ido, se levantó David del lado del sur, y se inclinó tres veces postrándose hasta la tierra; y besándose el uno al otro, lloraron el uno con el otro; y David lloró más. 42 Y Jonatán dijo a David: Vete en paz, porque ambos hemos jurado por el nombre de Jehová, diciendo: Jehová esté entre tú y yo, entre tu descendencia y mi descendencia, para siempre. Y él se levantó y se fue; y Jonatán entró en la ciudad.
Jonatán appasmom David
1 Apquinyec nic nat David tingma Naiot de Ramá. Apmiyaclhec nic nat apnaclha Jonatán, aptomja apcanya: —¿So actomja yi? ¿Yitne ya sicsilhnanomalhca ajanco napato apyap, yoyam jeyajic? — nic nat aptomjac.
2 Apcatingmavoc nic nat Jonatán: —¡Movan amyaa! ¡Mematnejec sat lhip! Yitnec mataa sicpamejitsomalhca tata coo. Mepqui lhama amyaa apyilhasquiscama tata coo. ¿Apcanayqui ya lhquip mejeltimnasac tata coo as amyaa? Ayinayc coo movan amyaa — nic nat aptomjac Jonatán.
3 Apcatingmavoc nic nat David: —Apyasamcoc lhip apyap, aptemaclha lhip seyasicjayo coo. Apquiltamjoc apyap emyoc lhip, apyilhasquisa amyaa. Nasoc anco sicpayvam siclhanma napato Dios najan napato lhip. Ningatoc anco, yoyam omatong — nic nat aptomjac David.
4 Aptomjac nic nat Jonatán apcanya: —¿Evanqui ya opasmoc lhip? — nic nat aptomjac.
5 Aptomjac nic nat David apcanya: —Quip ilanojo. Secaseclha ongvitac sat fiesta acvisay Piltin Apjalhnancoc. Jeyanic sat apyap otasomoc apnaclha. Oyilhalhcoc ajanco anit alhtaa, acvaycmo secaseclha actalhnam. 6 Elmalhnacpoc sat lhip sicyasaclha coo. Ingyatingmojo sat lhip maa: copvanquejec alhta evotac David. Movanquejec alhta omyoc selmalhnaycam maycaa tingma Belén, epasmiclha apquilmolhama. Ellanac sat fiesta asoc macmescama Dios, apquiltemaclha mataa moclhama año — sat itne ingyanic lhip — nic nat aptomjac David.
7 Aptomjac nic nat mocjam: Am sat ancoc elavac apyap, coytic sat actamilaycam evalhoc. Aplovquic sat ancoc apyap, nasoc sat epecjam jeyajic. 8 Jepasim sat lhip, sictomja silancam lhip. Yitnec alhta ningilpamjitsomalhca incanit, ninlhanma mepqui ningyeycajascaoc napato Dios. ¿Naso ya sicsilhnanomalhca ajanco? Nojemyov nasa coo, jeyaa sat lhip. Coymalhquejec jeyantemiclha apnaclha apyap — nic nat aptomjac.
9 Apcatingmavoc nic nat Jonatán: —¡Nolhen nasa yoyam ematong! Aclingac sat ancoc aplhanma tata coo, quilhvoc sat oyascasingvomoc lhip — nic nat aptomjac.
10 Aptomjac nic nat David apcanya Jonatán: —¿Soc enlhit yoyam jeltimnacsic aclhanma apvalhoc lhip apyap? — nic nat aptomjac.
11 Apcatingmavoc nic nat Jonatán: —Noc, ongilpeyvojo amyip — nic nat aptomjac.
Apquilvoclhec nic nat amyip. 12 Aptomjac nic nat Jonatán apcanya David: —Naso sicpayvam siclhanma mepqui sicyeycajascaoc napato Dios. Secaseclha acvaycmo moc secaseclha hora nac jay, oyasamcojoc sat aclhanma apvalhoc tata coo. Intasic sat ancoc, mepqui amyaa, oyascasingvomoc sat lhip. 13 Yitnec sat ancoc amyaa, yoyam ematong lhip, quilhvoc sat oyascasingvomoc lhip, yoyam ingyinyejic. Am sat ancoc oltimnasquitac lhip, olngamcojoc sat apyanmongsayclha sictemaclha Dios. Epasmoc sat lhip Dios, acno alhta appasmom tata coo. 14 Jemyov sat coo nanoc sat, apvita inlhojo sictiyascam coo. Acno alhta Dios apmasma lhip naysicsa aptiyascam alhta. 15-16 Apvitac sat ancoc sicmatnam coo, imyov sat lhip sicmolhama apyovoclhojo. Ellingamcojoc sat cotnaja ingmoc apyanmongsayclha Dios apquiltemaclha apancaoc — nic nat aptomjac Jonatán.
Apquilpamejitsacpec nic nat Jonatán najan David, apquillhanma mepqui apquilyeycajascaoc ningmiyovmalhquilha. 17 Avanjec nic nat apcasicjayo Jonatán, acno apcasicjamacpo apanco. Aplhenquic nic nat Jonatán mepqui apyeycajascaoc, yoyam epasmoc David.
18 Aptomjac nic nat Jonatán apcanya: —Secaseclha cotnejic sat fiesta Piltin Apjalhnancoc. Mepasmejec sat lhip etasomoc apnaclha apvisqui. 19 Invocmec sat ancoc natqui acnim, cotlapsic sat mevactamo lhip. Ingyinyi sat lhip. Iyilhacpojo sat acno siclhoc alhta tap mataymong mayicjescama. 20 Oyjong sat natqui yanca payjoc maa, malha siclimsem nasa. 21 Ongvanic sat apyimnanic: ¡Itingya siclho yanca! ¡Alyitnama jilip, apquinmamcaclha lhip! ¡Ilhing, ilicvoclha! — sat otnejic ongvanic. Cotnejic sat mepqui amyaa. Coytic actamilaycam apvalhoc lhip. Nasoc siclhanma mepqui sicyeycajascaoc napato Dios. 22 Actomjac sat ancoc ongvanic apyimnanic: Itingya yanca alyitnama mocjay — sat otnejic. Ingyinyi sat lhip mocjay. Apquiltamjoc Dios ingyinyejic lhip. 23 Noyeycajas nasa ningilpamejitsomalhca. Dios aptomja singvitaycamco, cotningvomeje nelha — nic nat aptomjac Jonatán.
24 Apyilhanmec nic nat David payjoc amyip aclhenamalhca. Invocmec nic nat fiesta acvisay Piltin Apjalhnancoc. Apnaclhec nic nat apvisqui yoyam etoc. 25 Apnaclhec nic nat aptemaclha mataa tingma napocja. Apnaclhec nic nat Jonatán napato apyap. Apnaclhec nic nat Abner napocja Saúl. Am nic nat elhnac David. 26 Am nic nat elhenac Saúl as acnim nac jay. Apcanayquic nic nat mepqui appenescamo David actemaclha apquilanayclha apvalhoc. 27 Moc acnim nic nat intomjac, anit acnim acvisay fiesta. Am nic nat elhnac David.
Aptomjac nic nat Saúl apcanya apquitca: —¿So actomja yi? ¿Mevactamo Isaí apquitca acnim alhta, mevactamo quilhvo nac jay? — nic nat aptomjac.
28 Apcatingmavoc nic nat Jonatán: —Apcanyacpec alhta David eyacsic tingma Belén. Apquiltamjoc alhta momyovejec coo aplhingam. 29 Nomyov nasa olhong siclho— alhta aptomjac seyanya. Apcaneclhec maa apquilmolhama ellanac asoc macmescama Dios. Apipma alhta ayinyema apcanama. Appecjam alhta elvita apquilmolhama, selmalhnaycam alhta siclho David. Am elhnac quilhvo nac jay apnaclha lhip visqui apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Jonatán.
30 Aplovquic nic nat Saúl napato Jonatán, aptomjac apcanya: —¡Quip'yap nac lhip! Nasoc lhip aptimempoc Isaí apquitca. Singmanquescama ayinyema lhip najan inquin. 31 Naysicsa aptiyascam Isaí apquitca, copvanquejec lhip etnejic apvisqui. Ingyavojoc sat mataa, yoyam ematong. Ingyane sat emacpoc David, yoyam ematong — nic nat aptomjac Saúl.
32 Apcatingmavoc nic nat Jonatán: —¿So actomja yi ematong maa? ¿So actema apmapsom? — nic nat aptomjac.
33 Apmiyaseclhec netin sovjeva Saúl, yoyam eyiplhac apquitca. Apyasingvocmec nic nat Jonatán aptemaclha apyap, ingyajic sat David. 34 Aplovquic nic nat Jonatán. Apquinmaclhec nic nat netin, yoyam elhong. Am nic nat etavac fiesta acvisay anit acnim. Avanjec nic nat acmayovsa apvalhoc Jonatán, aplingay aplhenamap apmapsom David. 35 Moc acnim nic nat intomjac. Invocmec nic nat hora aclhenamalhca alhta Jonatán najan David. Apmiyaclhec nic nat amyip Jonatán, aplhalhma ilhnic nat apyimnanic.
36 Aptomjac nic nat Jonatán apcanya: —¡Ingyimpojo, ilicvoclha sat yanca! — nic nat aptomjac.
Apquinincamquic nic nat apquitcoc. Apyinjac nic nat yanca Jonatán mocjay.
37 Appecjam nic nat apquitcoc elicvoclha yanca actiyam. Apyimnatasquic nic nat appayvam Jonatán: —Mocjay inyitnacmoc actiyam yanca — nic nat aptomjac.
38 Mocjam lhama apyimnatesa appayvam Jonatán: —¡Ingyimpojo, ingyinyi, notningvom nasa! — nic nat aptomjac.
Apcanseclhec nic nat yanca apyimnanic, apsayquinta apnaclha Jonatán. 39 Am nic nat eyasamcoc apyimnanic aptemaclha Jonatán. Apyasamcoc nic nat monquinatquiscama apvamlha David najan Jonatán. 40 Apliquic nic nat apquilmaycam Jonatán. Apcanyacpec nic nat apyimnanic esaclhesic tingma apvanyam.
41 Apvonquipquic nic nat apyimnanic. Aptipquic nic nat apyilhanmomaclha mataymong David. Natqui ilhnic nat apjalhem David napato Jonatán, apticlhicvocmo nalhpop payjaclha napaat. Appitsisquic nic nat apmalhimpenic poc. Apquilvinec nic nat apcanit, acvaycmo actamilayclha mocjam apvalhoc David.
42 Aptomjac nic nat Jonatán apcanya David: —Coyit actamilaycam apvalhoc naysicsa aptiyascam. Comasquejec mataa ningilpamejitsomalhca incanit ningillhanma mepqui ningilyeycajascaoc napato Dios. Comasquejec mataa ningyesicsa nincoo najan nipyesicsa intovana — nic nat aptomjac Jonatán.