Discurso de Samuel al pueblo
1 Dijo Samuel a todo Israel: He aquí, yo he oído vuestra voz en todo cuanto me habéis dicho, y os he puesto rey. 2 Ahora, pues, he aquí vuestro rey va delante de vosotros. Yo soy ya viejo y lleno de canas; pero mis hijos están con vosotros, y yo he andado delante de vosotros desde mi juventud hasta este día. 3 Aquí estoy; atestiguad contra mí delante de Jehová y delante de su ungido, si he tomado el buey de alguno, si he tomado el asno de alguno, si he calumniado a alguien, si he agraviado a alguno, o si de alguien he tomado cohecho para cegar mis ojos con él; y os lo restituiré. 4 Entonces dijeron: Nunca nos has calumniado ni agraviado, ni has tomado algo de mano de ningún hombre. 5 Y él les dijo: Jehová es testigo contra vosotros, y su ungido también es testigo en este día, que no habéis hallado cosa alguna en mi mano. Y ellos respondieron: Así es.
6 Entonces Samuel dijo al pueblo: Jehová que designó a Moisés y a Aarón, y sacó a vuestros padres de la tierra de Egipto, es testigo. 7 Ahora, pues, aguardad, y contenderé con vosotros delante de Jehová acerca de todos los hechos de salvación que Jehová ha hecho con vosotros y con vuestros padres. 8 Cuando Jacob hubo entrado en Egipto, y vuestros padres clamaron a Jehová, Jehová envió a Moisés y a Aarón, los cuales sacaron a vuestros padres de Egipto, y los hicieron habitar en este lugar. 9 Y olvidaron a Jehová su Dios, y él los vendió en mano de Sísara jefe del ejército de Hazor, y en mano de los filisteos, y en mano del rey de Moab, los cuales les hicieron guerra. 10 Y ellos clamaron a Jehová, y dijeron: Hemos pecado, porque hemos dejado a Jehová y hemos servido a los baales y a Astarot; líbranos, pues, ahora de mano de nuestros enemigos, y te serviremos. 11 Entonces Jehová envió a Jerobaal, a Barac, a Jefté y a Samuel, y os libró de mano de vuestros enemigos en derredor, y habitasteis seguros. 12 Y habiendo visto que Nahas rey de los hijos de Amón venía contra vosotros, me dijisteis: No, sino que ha de reinar sobre nosotros un rey; siendo así que Jehová vuestro Dios era vuestro rey. 13 Ahora, pues, he aquí el rey que habéis elegido, el cual pedisteis; ya veis que Jehová ha puesto rey sobre vosotros. 14 Si temiereis a Jehová y le sirviereis, y oyereis su voz, y no fuereis rebeldes a la palabra de Jehová, y si tanto vosotros como el rey que reina sobre vosotros servís a Jehová vuestro Dios, haréis bien. 15 Mas si no oyereis la voz de Jehová, y si fuereis rebeldes a las palabras de Jehová, la mano de Jehová estará contra vosotros como estuvo contra vuestros padres. 16 Esperad aún ahora, y mirad esta gran cosa que Jehová hará delante de vuestros ojos. 17 ¿No es ahora la siega del trigo? Yo clamaré a Jehová, y él dará truenos y lluvias, para que conozcáis y veáis que es grande vuestra maldad que habéis hecho ante los ojos de Jehová, pidiendo para vosotros rey. 18 Y Samuel clamó a Jehová, y Jehová dio truenos y lluvias en aquel día; y todo el pueblo tuvo gran temor de Jehová y de Samuel.
19 Entonces dijo todo el pueblo a Samuel: Ruega por tus siervos a Jehová tu Dios, para que no muramos; porque a todos nuestros pecados hemos añadido este mal de pedir rey para nosotros. 20 Y Samuel respondió al pueblo: No temáis; vosotros habéis hecho todo este mal; pero con todo eso no os apartéis de en pos de Jehová, sino servidle con todo vuestro corazón. 21 No os apartéis en pos de vanidades que no aprovechan ni libran, porque son vanidades. 22 Pues Jehová no desamparará a su pueblo, por su grande nombre; porque Jehová ha querido haceros pueblo suyo. 23 Así que, lejos sea de mí que peque yo contra Jehová cesando de rogar por vosotros; antes os instruiré en el camino bueno y recto. 24 Solamente temed a Jehová y servidle de verdad con todo vuestro corazón, pues considerad cuán grandes cosas ha hecho por vosotros. 25 Mas si perseverareis en hacer mal, vosotros y vuestro rey pereceréis.
Aptomjayclho apvisqui Saúl
1 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya apyovoclhojo enlhitaoc Israel: —Quellhip alhta selmalhnaycam otingyasquisic apvisqui. Acjalhnoc alhta mataa selmalhnaycam asoc quellhip. 2 Actingyascasquic as apvisqui apjalhnancoc, elanic sat mataa quellhip. Sicvanyam coo quilhvo nac jay. Apnam eyitquic nipyesicsa quellhip. Coo alhta silapajascama mataa quellhip ayenmo sictemaclha eyitcoc, acvaycmo as ningvamlha nac jay. 3 ¡Jelanojo coo! Jeltimnas sat napato Dios najan napato apvisqui apjalhnancoc, acyitna inlhojo sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip. ¿Apcanyacpe ya lhama enlhit jemquecsic aptoscama vayqui najan yamelyeyjaycoc? - Paj inyicje. ¿Soc enlhit aplingamcoc alhta acyimtalhnama ayinyema coo? - Paj inyicje. ¿Naso ya siclhoy acyanmongam ayinyema sicmasma enlhit apsilhnanomap apanco? - Paj inyicje. Evanquic otajicsojo quilhvo nac jay — nic nat aptomjac Samuel.
4 Apquilatingmavoc nic nat: Am alhta onlingamcoc acyimtalhnama, am alhta elhcac lhip acyanmongam, ayinyema apmasma enlhit apsilhnanomap apanco — nic nat apquiltomjac.
5 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya: —Dios aptomja apvitaycamco, najan apvisqui apjalhnancoc. Mepqui alhta sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip — nic nat aptomjac.
—Eje, payjoc aplhanma lhac — nic nat apquiltomjac.
6 Apquiltimnasquic nic nat mocjam appayvam Samuel: —Dios Apyimtalhnamo nic nat apyinyovquiscama yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa quellhip. Aptimescasquic nic nat apquilyimtalhnamo Moisés najan Aarón. 7 Quilhvo nac jay napato Dios, oltimnacsic sat quellhip aclhamoclhojo asoc altamila, singiltimesquiscama nincoo Dios, najan apquiltimesquiscama apquilyeyjamcaa quellhip. 8 Apmiyaclhec nic nat ningilyeyjamcaa Jacob yoclhilhma Egipto. Apquillhalhma ilhnic nat apyovoclhojo apquilmolhama. Apquillingamcoc nic nat acyimtalhnama ayinyema egipcios. Apquilinmelham nic nat apquilyeyjamcaa napato Dios. Apcapajasquic nic nat Dios, etnejic apyimtalhnamo Moisés najan Aarón. Apquilyinyovcasquic nic nat yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa, apquilvoy as yoclhilhma nac jay. 9 Inquilvoncacmec nic nat apquilyeyjamcaa apvisay Dios Apyimtalhnamo. Apquilmacpec nic nat nalhit acnim, ayinyema singilpilhtetemo apvisqui Sísara. Apvisqui ilhnic nat Jabín, tingma Hazor. Apquilmacpec nic nat nipyesicsa filisteos najan nipyesicsa co Moab, apquiltomjac alhta apquilnapomap. 10 Apquilyicpilcangvocmec nic nat apquiltemaclha apquilsilhnanomap apanco napato Dios. Ayinyema apquilyamasma alhta Dios, mepqui apquilayo. Apquiltomjac nic nat apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca Baal, najan quilaycmasquiscama Astarté. Apquilmalhnaquic nic nat Dios elvomsic tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Elaniclhac sat apquilvalhoc, eltimjic sat apquilayo Dios apvamlha pac lhama — ilhnic nat apquiltomjac enlhitaoc.
11 Apcapajasquic nic nat Dios apvisay Jerobaal, poc apvisay Barac, poc apvisay Jefté, najan poc apvisay Samuel. Apquiltomja alhta apquilvomquiscama tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Mepqui alhta apquilinmelhamap mocjam quellhip. 12 Apquilvitac alhta quellhip Nahas, apvisqui nipyesicsa amonitas. Appecjam alhta elana quimpocjacme. Apquiltomjac alhta selanya coo: Jave. Nintingyac visqui rey — alhta apquiltomjac quellhip. Mellhanma alhta quellhip Dios aptomja visqui ingac. 13 Quilhvoc alhta apquiltingyey quellhip apvisqui rey, ayinyema apquilmalhnaycam quellhip napato Dios. 14 Eltime sat apquilayo Dios. Ellaylhojo mataa appayvam najan apcanamaclha. Eltamilsacpojo apanco quellhip najan apvisqui apancaoc napato Dios. Tasic sat cotnejic. 15 Am sat ancoc elyajaclhoc quellhip. Apnatovasquic sat ancoc apcanamaclha Dios quellhip. Elyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha quellhip najan aptemaclha apvisqui apancaoc.
16 Quip elaylhojo. Ongvitac sat quilhvo nac jay asoc monquinatquiscama ayinyema Dios. 17 Quilhvoc acvisay acnim ningyatemenma apyilhna trigo, mongvitay acmamay, ¿naso yaí? Oyimnaticsojoc sat sicpayvam silmalhnaycam Dios, jingilmecsic acmamay najan ayilhtingyavoyam. Elyicpilcangvomoc sat quellhip, acmasom apquiltomjaclha quellhip apquiltingyey apvisqui rey napato Dios — nic nat aptomjac Samuel.
18 Yiplovcoc nic nat apquilmalhnancama Samuel napato Dios. Inlingalhquic nic nat ayilhtingyavoyam acyivey najan acmamay. Avanjec nic nat apquilay enlhitaoc napato Dios najan napato Samuel.
19 Apquiltomjac nic nat enlhitaoc apquilanya Samuel: —Jingilmalhnesquis sat lhip Dios jingilmeyvoc nincoo, mongitsepejec sat. Avanjec nincoo ningilsilhnanomalhca inganco, acyiplomo ningmasom nincoo nintingyey alhta apvisqui rey — nic nat apquiltomjac.
20 Apcatingmavoc nic nat Samuel: —Noela nasa quellhip. Naso, apquilmapsomcaa nac quellhip. Noelyinyov nasa mocjam Dios. Eltime sat mataa apquilayo. 21 Noeltingya nasa mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Paj covanac jingilpasmoc quilaycmasquiscama. 22 Innec ayaco apvisay Dios Apyimtalhnamo. Meyinyovejec sat quellhip, ayinyemaclha Dios aptomja apquilyacyescama quellhip. 23 Coo eyca olmalhnesquisic mataa quellhip. Olhicmocsic sat actemaclha ningiltamilcasomalhco inganco napato Dios. Alvatasquic sat ancoc actema nac jay, osilhnanalhcac ajanco napato Dios. 24 Elilyejiclhojo sat mataa quellhip Dios. Eltime sat mataa apquilayo quellhip. Nocolvonquim nasa singiltimesquiscama mataa asoc altamila Dios. 25 Enatovasacpoc sat quellhip najan apvisqui rey, apquiltomja inlhojo apquilmapsomcaa quellhip — nic nat aptomjac Samuel.