Excelencias de la ley de Dios
Álef
1 Dichosos los de conducta perfecta,
los que siguen las enseñanzas del Señor.
2 Dichosos los que cumplen sus testimonios,
y lo buscan de todo corazón.
3 Ellos no cometen ninguna maldad,
porque van por los caminos del Señor.
4 Tú, Señor, has ordenado
que se cumplan bien tus mandamientos.
5 ¡Cómo quisiera ordenar mis caminos
para cumplir con tus estatutos!
6 Así no sentiría yo vergüenza
de atender a todos tus mandamientos.
7 Te alabaré con un corazón sincero
cuando haya aprendido tus justas sentencias.
8 Quiero obedecer tus estatutos;
¡no me abandones del todo!
Bet
9 ¿Cómo puede el joven limpiar su camino?
¡Obedeciendo tu palabra!
10 Yo te he buscado de todo corazón;
¡no dejes que me aparte de tus mandamientos!
11 En mi corazón he atesorado tus palabras,
para no pecar contra ti.
12 ¡Bendito seas, Señor!
¡Permíteme aprender tus estatutos!
13 Con mis labios siempre proclamo
todas las sentencias que has dictado.
14 Me alegra seguir el camino de tus testimonios
más que poseer muchas riquezas.
15 Siempre medito en tus mandamientos,
y fijo mi atención en tus sendas.
16 Mi alegría es el cumplir tus estatutos;
¡nunca me olvido de tus palabras!
Guímel
17 Concédele a tu siervo una larga vida,
y obedecer siempre tu palabra.
18 Ábreme los ojos para contemplar
las grandes maravillas de tus enseñanzas.
19 En este mundo estoy de paso;
¡no escondas de mí tus mandamientos!
20 Con ansias anhela mi alma
conocer en todo tiempo tus sentencias.
21 Tú reprendes a los soberbios y malvados
que se apartan de tus mandamientos.
22 Aparta de mí la vergüenza y el desprecio,
porque yo he cumplido con tus testimonios.
23 Los magnates se reunieron para condenarme,
pero este siervo tuyo meditaba en tus estatutos.
24 Yo me deleito en tus testimonios,
porque son mis mejores consejeros.
Dálet
25 Me siento totalmente desanimado;
¡infúndeme vida, conforme a tu palabra!
26 Te he contado mis planes, y me has respondido;
ahora dame a conocer tus estatutos.
27 Hazme entender cómo andar en tus mandatos,
para que medite yo en tus maravillas.
28 La ansiedad me corroe el alma;
¡susténtame con tu palabra!
29 Apártame de andar tras la mentira,
y en tu misericordia enséñame tu ley.
30 Yo he escogido seguirte fielmente;
y tengo presentes tus sentencias.
31 Señor, yo me ciño a tus testimonios;
¡no permitas que sea yo avergonzado!
32 Quiero seguir la senda de tus mandamientos,
porque tú le das libertad a mi corazón.
He
33 Señor, guíame por el camino de tus estatutos,
y yo los obedeceré hasta el fin.
34 Hazme entender tu ley, para cumplirla;
la obedeceré de todo corazón.
35 Encamíname hacia tus mandamientos,
porque en ellos me deleito.
36 Inclina mi corazón hacia tus testimonios,
y no hacia la avaricia.
37 Aparta mis ojos de los dioses falsos,
y dame vida para andar contigo.
38 Confirma tu palabra a tu siervo,
porque este siervo tuyo te honra.
39 Aléjame del temor a la deshonra,
porque tú eres bondadoso en tus juicios.
40 Ansío conocer tus mandamientos;
¡dame vida conforme a tu justicia!
Vau
41 Señor, ten misericordia de mí,
y envíame tu salvación, como lo has prometido.
42 Así responderé a los que se burlan de mí,
que yo he puesto en ti mi confianza.
43 No quites de mis labios la verdad de tu palabra,
pues he puesto mi esperanza en tu justicia.
44 Yo cumpliré siempre tu ley,
desde ahora y para siempre.
45 Solo así seré completamente libre,
pues he buscado seguir tus mandamientos.
46 En presencia de reyes hablaré de tus testimonios,
y no tendré de qué avergonzarme.
47 Tus mandamientos son mi alegría,
porque los amo profundamente.
48 Con amor levanto mis manos hacia tus mandamientos,
y medito en tus estatutos.
Záyin
49 Recuerda las promesas que me hiciste,
en las cuales he puesto mi esperanza.
50 En mi aflicción, ellas son mi consuelo;
pues tu palabra me infunde nueva vida.
51 Los soberbios se burlan mucho de mí,
pero ni así me aparto de tu ley.
52 Mi consuelo, Señor, es recordar
que tu justicia es siempre la misma.
53 Me horroriza pensar que hay malvados
que se mantienen alejados de tu ley.
54 Aunque en este mundo estoy de paso,
mis canciones son tus estatutos.
55 Por las noches pienso en ti, Señor,
pues quiero obedecer tu ley.
56 Esto es lo que me ha tocado:
poner en práctica tus mandamientos.
Jet
57 Señor, tú eres todo lo que tengo,
y prometo que obedeceré tu palabra.
58 De todo corazón busco tu presencia;
ten compasión de mí, conforme a tu promesa.
59 He estado pensando en mis acciones,
y decidí encaminar mis pies hacia tus estatutos.
60 Voy a darme prisa, y sin tardanza
cumpliré con tus mandamientos.
61 Me hallo sujeto a gente sin piedad,
pero no me olvido de tu ley.
62 Me levanto a medianoche, y te alabo
porque tus juicios son rectos.
63 Soy amigo de todos los que te honran,
de todos los que obedecen tus preceptos.
64 Señor, tu misericordia llena la tierra;
¡enséñame tus decretos!
Tet
65 Señor, tú has tratado con bondad a tu siervo,
de acuerdo a lo que le prometiste.
66 Enséñame a tener sabiduría y buen juicio,
pues yo creo en tus mandamientos.
67 Antes de sufrir, yo andaba descarriado;
pero ahora obedezco tu palabra.
68 Tú eres bueno, y me tratas bien;
enséñame tus estatutos.
69 Gente arrogante inventa mentiras en mi contra,
pero yo cumplo tus mandamientos de todo corazón.
70 Esa gente tiene el corazón insensible,
pero yo me regocijo con tu ley.
71 Me convino que me hayas castigado,
porque así pude aprender tus estatutos.
72 Para mí, es mejor la ley que mana de tus labios
que miles de monedas de oro y plata.
Yod
73 Tú, con tus propias manos me formaste;
dame la capacidad de comprender tus mandamientos.
74 Cuando me vean los que te honran, se alegrarán,
porque en tu palabra he puesto mi esperanza.
75 Señor, yo sé que tus juicios son justos,
y que por tu fidelidad me afligiste.
76 Muéstrame tu misericordia, y ven a consolarme,
pues esa fue tu promesa a este siervo tuyo.
77 Compadécete de mí, y viviré,
pues en tu ley encuentro mi deleite.
78 Avergüenza a esos arrogantes que me calumnian;
por mi parte, yo meditaré en tus mandamientos.
79 Que se unan a mí aquellos que te honran,
aquellos que conocen tus testimonios.
80 Perfecciona mi corazón con tus estatutos,
para que no tenga de qué avergonzarme.
Caf
81 Siento que me muero esperando tu salvación,
pero sigo confiando en tu palabra.
82 Los ojos se me apagan esperando tu promesa,
y me pregunto: «¿Cuándo vendrás a consolarme?»
83 Me siento tan inútil como un odre viejo,
pero tengo presentes tus estatutos.
84 ¿Cuántos años más me quedan de vida?
¿Cuándo dictarás sentencia contra mis enemigos?
85 Gente altanera me ha tendido trampas,
pues no actúa de acuerdo con tu ley.
86 Todos tus mandamientos son verdaderos;
¡ayúdame, porque sin razón soy perseguido!
87 Poco ha faltado para que me derriben,
pero ni así me he apartado de tus mandamientos.
88 ¡Dame vida, conforme a tu misericordia,
para que cumpla los testimonios que has emitido!
Lámed
89 Señor, tu palabra es eterna,
y permanece firme como los cielos.
90 Tu fidelidad es la misma por todas las edades;
tú afirmaste la tierra, y esta permanece firme.
91 Por tus decretos, todo subsiste hoy,
y todo está a tu servicio.
92 Si en tu ley no hallara mi regocijo,
la aflicción ya habría acabado conmigo.
93 Jamás me olvidaré de tus mandamientos,
porque con ellos me has devuelto la vida.
94 Mi vida te pertenece; ¡sálvame, Señor,
pues yo estudio tus mandamientos!
95 Los malvados buscan cómo destruirme,
pero yo trato de entender tus testimonios.
96 He visto que aun lo perfecto se acaba,
pero tus mandamientos son eternos.
Mem
97 ¡Cuánto amo yo tus enseñanzas!
¡Todo el día medito en ellas!
98 Me has hecho más sabio que a mis perseguidores,
porque tus enseñanzas están siempre conmigo.
99 Entiendo más que mis maestros,
porque tus testimonios son mi meditación.
100 Comprendo mejor que los ancianos,
porque obedezco tus mandamientos.
101 Me he apartado de todo mal camino,
para obedecer tu palabra.
102 No me he apartado de tus juicios
porque eres tú quien me dirige.
103 ¡Cuán dulces son tus palabras en mi boca!
¡Son más dulces que la miel en mis labios!
104 Tus mandamientos me han dado inteligencia;
por eso odio toda senda de mentira.
Nun
105 Tu palabra es una lámpara a mis pies;
¡es la luz que ilumina mi camino!
106 Me comprometí, y no me arrepiento:
voy a obedecer tus justas sentencias.
107 Señor, me encuentro muy afligido;
dame vida, conforme a tu promesa.
108 Señor, espero que te agraden mis votos;
enséñame a entender tus juicios.
109 Mi vida está siempre en peligro,
pero yo no me olvido de tu ley.
110 Gente malvada me ha tendido trampas,
pero yo no me he apartado de tus mandamientos.
111 Tengo tu palabra como herencia eterna,
porque ella me alegra el corazón.
112 De corazón me dispongo a cumplir tus estatutos
siempre, hasta el fin de mis días.
Sámej
113 No soporto a la gente hipócrita,
pero amo tus enseñanzas.
114 Tú eres mi escondite; eres mi escudo;
en tu palabra he puesto mi esperanza.
115 Ustedes los malhechores: ¡apártense de mí,
que quiero obedecer los mandamientos de mi Dios!
116 Aliméntame con tu palabra, y viviré;
¡no permitas que se frustre mi esperanza!
117 Sostenme, y estaré a salvo,
y siempre me alegraré en tus estatutos.
118 Tú humillas a los que se apartan de tus estatutos,
porque su astucia es pura falsedad.
119 Consumes como a basura a todos los malvados,
por eso yo amo tus testimonios.
120 Todo mi ser se estremece de temor;
¡tiemblo a causa de tus sentencias!
Ayin
121 Yo practico el derecho y la justicia;
¡no me dejes caer en poder de mis enemigos!
122 Trata con bondad a este siervo tuyo;
que no se aprovechen de mí los soberbios.
123 Mis ojos desfallecen esperando que me salves,
y que con tu palabra me hagas justicia.
124 Trátame con misericordia,
y enséñame tus estatutos.
125 Yo soy tu siervo, y quiero entender
y llegar a conocer tus testimonios.
126 Señor, ¡llegó el momento de que actúes,
pues los malvados han anulado tu ley!
127 Por eso yo amo tus mandamientos,
porque son mejores que el oro más puro.
128 Yo estimo la rectitud y pureza de tus mandamientos;
por eso me he alejado de la senda de mentira.
Pe
129 Tus testimonios son admirables;
por eso son el tesoro de mi alma.
130 La enseñanza de tus palabras ilumina;
y hasta la gente sencilla las entiende.
131 Grandes son mi sed y mis ansias
por recibir y entender tus mandamientos.
132 Mírame, y ten misericordia de mí,
como la tienes con quienes te aman.
133 Ordena mis pasos con tu palabra,
para que el pecado no me domine.
134 Protégeme de los hombres violentos,
porque deseo obedecer tus mandamientos.
135 Alumbra con tu presencia a este siervo tuyo,
y enséñame tus estatutos.
136 De mis ojos brota el llanto a mares,
porque hay gente que no obedece tu ley.
Tsade
137 Tú, Señor, eres justo,
y tus sentencias son rectas.
138 Los mandamientos que nos has dado
son también justos y verdaderos.
139 Pero el enojo me consume,
porque mis enemigos olvidaron tu palabra.
140 Tu palabra es todo pureza;
por eso yo, tu siervo, la amo.
141 Yo soy insignificante, y nada valgo,
pero no me olvido de tus mandamientos.
142 Tu justicia es siempre justa,
y tu ley es la verdad.
143 La aflicción y la angustia me dominan,
pero el gozo de tus mandamientos me levanta.
144 Tus testimonios son siempre justos;
dame entendimiento y viviré.
Cof
145 Señor, yo te llamo con todo el corazón;
¡respóndeme, y cumpliré tus estatutos!
146 ¡Sálvame, pues a ti elevo mi clamor!
¡Quiero obedecer tus testimonios!
147 Clamo a ti antes de que amanezca,
y me quedo esperando tu respuesta.
148 Me mantengo despierto toda la noche
para meditar en tus mandatos.
149 Señor, escúchame, por tu misericordia;
¡dame vida, conforme a tu justicia!
150 Mis malvados perseguidores ya están cerca,
pero de tu ley están muy lejos.
151 Pero tú, Señor, sí estás muy cerca,
y todos tus mandamientos son verdad.
152 Hace tiempo llegué a conocer tus mandatos,
los cuales estableciste para la eternidad.
Resh
153 Mira mi aflicción, y ven a salvarme,
pues no me he olvidado de tu ley.
154 ¡Defiéndeme, y ponme a salvo!
¡Dame vida con tu palabra!
155 Los malvados están lejos de tu salvación,
porque no buscan tus estatutos.
156 Señor, tú eres muy bondadoso;
¡dame vida de acuerdo a tu justicia!
157 Son muchos los enemigos que me persiguen,
pero yo no me aparto de tus testimonios.
158 No soporto ver a esos traidores,
porque no obedecen tus palabras.
159 Señor, ¡mira cuánto amo tus mandamientos!
¡Dame vida, conforme a tu misericordia!
160 La verdad es la esencia de tu palabra,
y tus juicios son siempre justos.
Shin
161 Los poderosos me persiguen sin motivo,
pero yo respeto y honro tu palabra.
162 Es tal la alegría que me causa tu palabra
que es como hallar un gran tesoro.
163 No soporto la mentira. ¡La aborrezco!
Pero amo tus enseñanzas.
164 Siete veces al día te alabo
porque tus juicios son siempre justos.
165 Los que aman tu ley viven en completa paz,
porque saben que no tropezarán.
166 Señor, espero que me salves;
mientras viva, cumpliré tus mandamientos.
167 Toda mi vida he obedecido tus estatutos,
pues son el gran amor de mi vida.
168 He cumplido tus mandamientos y tus testimonios
pues tú sabes todo lo que hago.
Tav
169 Señor, ¡escucha mi clamor!
¡Dame entendimiento, conforme a tu palabra!
170 ¡Que llegue mi oración a tu presencia!
¡Líbrame, como lo has prometido!
171 De mis labios se desbordará la alabanza
cuando me hayas enseñado tus estatutos.
172 Con mis labios proclamaré tu palabra,
porque todos tus mandamientos son justos.
173 Extiende tu mano para socorrerme,
porque he elegido obedecer tus mandamientos.
174 Señor, yo espero que me salves,
porque me deleito en tu ley.
175 Concédeme vida para alabarte,
y sosténme con tus juicios.
176 Ando sin rumbo, como oveja perdida;
¡ven en busca de este siervo tuyo
que no ha olvidado tus mandamientos!
Ñamomba'e Ñandejára rembiapoukapy
1 Ovy'a umi imarangatúva,
ha oikóva
Ñandejára rembiapoukapy
he'iháicha.
2 Ovy'a umi hembipota ojapóva
ha ipy'aite guive chupe omomba'éva,
3 Ñandejára rapére oikóva
ojapo'ỹ rehe mba'eve ivaíva.
4 Ne rembiapoukapy reme'ẽ vaekue
ipype he'iháicha ojejapo haguã.
5 Ha nga'u apyta hatã
upe ne rembiapoukapy apópe.
6 Upéicha ramo natĩ mo'ãi
ne rembiapoukapy rehe ajesarekóvo.
7 Umi ne ñe'ẽ marangatu aikuaa vove
romomba'e guasúne
che py'aite guive.
8 Ne rembiapoukapy he'iháicha aikose,
ani che reja cheño.

9 Mitã rusúpa
mba'éicha ikatúne
hekove ogueraha porã?
Oiko ramo ne ñe'ẽ he'iháicha.
10 Che ãho nde rehe,
ani rehejátei
añemomombyry ne rembiapoukapýgui.
11 Che py'a pýpe ne ñe'ẽ añongatu
ani haguã ajapo ivaíva
ne renondépe.
12 Nde niko tuicha mba'e hína
ore Jára,
ehechauka chéve ne rembipota.
13 Umi ñe'ẽ nde jurúgui osẽva
opa rupi ahenduka.
14 Ne rembipota ajapo ramo avy'ave
opa mba'e areko ramo guágui.
15 Ne rembiapoukapy
che akãme arekóne,
ha nde rapére añeha'ãne aiko.
16 Ne rembiapoukapy che mbovy'a,
ne ñe'ẽgui nda che resarái chéne.

17 Nde py'a porã kena che ndive
aikove haguã,
ha ne ñe'ẽ ajapo haguã.
18 Che resape'a ikatu haguã ahecha
iporãiteha umi ne rembiapoukapy.
19 Mombyrygua niko che ko yvy apére,
ani reñomi che hegui ne rembiapoukapy.
20 Che py'ápe añandu hatã che jopýva
aikuaase mantégui umi ne ñe'ẽ.

21 Nde reja'o umi tekove ahẽ
oñemoha'entesévape,
umi ne rembiapoukapy omboykéva.
22 Ani reheja avave
oñembohory che rehe,
che niko ne rembipota ajapo.
23 Poguasu kuéra
oñemoĩmba ramo jepe che rehe
ne rembipota rehe añónte che mandu'áne.
24 Ne rembiapoukapy
upe che mbovy'áva,
ha ohechauka chéve
mba'éichapa aiko vaerã.

25 Amano potaitéma niko hína,
che mopu'ã jeýna
ere haguéicha rejapotaha.
26 Che rekove amombe'upa ndéve
ha nde che rendu.
Ehechauka chéve ne rembipota.
27 Che moarandu ne rembiapoukapýpe
amomba'e haguã
umi mba'e hechapyrãva
rejapo vaekue.
28 Ñembyasy niko hatã che jopy,
eju che andu ne ñe'ẽme.
29 Japúgui che momombyry,
ha ne rembiapoukapy
eikuaauka chéve.
30 Mba'e añetéva aiporavo
ajapo haguã,
ne rembiapoukapy
amoĩ che renondépe.
31 Ne rembipotáre hatã ajejoko,
ani che rejátei añemotĩ Ñandejára.
32 Pya'épe ne rembiapoukapy ajapo,
ha nde rupi che py'a hory.

33 Ore Jára,
che moarandu ne rembiapoukapýpe,
umíva he'iháicha niko aikose.
34 Che mbo'e umi ne rembiapoukapy,
che py'aite guive ajapo haguã
upe he'iháicha.
35 Che mboguata
ne rembiapoukapy rapére,
upéva chéve che mbovy'a.
36 Che py'a tojaposeve-seve
ne rembipota,
ha anítei imba'e potasẽnte.
37 Ani reheja che resa amoĩ
mba'e rei reíre,
ne ñe'ẽmente taiko.
38 Ejapo che ndive upe ere haguéicha,
umi nde rehe ojeroviávape
ere haguéicha rejapotaha.
39 Ani reheja ho'a che ári
ñemotĩ che mongyhyjéva,
umi ne ñe'ẽ niko iporãmba.
40 Ne rembiapoukapy ahecha ramó,
che moingove kena,
nde niko nde reko joja.

41 Ñandejára,
che poriahurereko kena
ha che renohẽ jejopy vaígui,
ere haguéicha.
42 Upéicha ramo
ambohováita umi chéve
iñe'ẽ guasúvape
ajeroviágui ne ñe'ẽre.
43 Ñe'ẽ añete
ani reipe'a che jurúgui,
ne rembiapoukapy rehe niko ajeko.
44 Ne rembiapoukapy
he'i haichaite ajapóta,
opa árape upéicha ajapóne.
45 Mba'evete asy
nda che py'apýi chéne
ne rembipota ajapógui.
46 Mburuvicha guasu kuérape
ahendukáne ne rembiapoukapy,
ha natĩ mo'ãi
upéicha ajapo haguére.
47 Ne rembiapoukapy ahecha ramó,
ha umíva che mbovy'a.
48 Tuichaite amomba'e ne rembiapoukapy,
ha ne rembipota
che akãme arekóne.

49 Ne mandu'a kena
ne ñe'ẽ rehe reme'ẽ vaekue chéve,
upévare niko ajerovia eterei.
50 Ne ñe'ẽ che moingovéva
upe che myangapyhýva
añembyasy jave.
51 Umi oñemoha'enteséva
oñembohory ramo jepe che rehe,
ne rembiapoukapy che namboykéi.
52 Che mandu'a
umi ne ñe'ẽ yma guare rehe
ha umíva che myangapyhy,
che Jára.
53 Iñangaipáva che mbopochy
ahechávo ne rembiapoukapy omboykeha.
54 Ne rembiapoukapy niko
purahéi chéve guarã,
ko yvy ári aropurahéiva
mombyrygua ramo aiko aja.
55 Che Jára,
pyharekue che mandu'a nde rehe,
ha ne rembiapoukapy he'íva ajapose.
56 Ne rembiapoukapy
he'iháicha ajapóma guive,
piko mba'e upéi aipotavéta?

57 Che Jára,
nde niko chéve guarã opa mba'e,
ha ha'éma ajapotaha umi ne ñe'ẽ.
58 Che py'aite guive añeha'ã
añemoĩ porã haguã ne ndive,
che poriahurereko kena,
upe ere haguéicha rejapotaha.
59 Ko che rekove
heta ambojere rire che akãme
añemoĩ aguata
nde reipotaháicha.
60 Añembopy'a peteĩ
ha pya'e añemoĩ ajapo
ne rembiapoukapy.
61 Iñañáva che moñuhã opa guio,
che katu ne rembiapoukapýgui
nda che resaráiri.
62 Apu'ã pyhare pyte
romomba'e guasu haguã,
upe ne ñe'ẽ imarangatúgui.
63 Opa umi nde rehe ojeroviáva
ha ne rembiapoukapy ojapóva,
umíva che irũ hína.
64 Che Jára,
ko yvy niko henyhẽ ne mborayhúgui,
eikuaauka chéve upe ne rembipota.

65 Che Jára,
nde niko ne py'a porã che ndive
upe ere haguéicha rejapotaha.
66 Che mbo'e che akã guapy
ha che arandu haguã,
ne rembiapoukapy rehe ajerovia.
67 Ajecha vai mboyve,
che reko vai vaekue,
ko'ágã katu
aiko ne ñe'ẽ he'iháicha.
68 Nde niko nde py'a porã
ha iporãvante rejapo,
eikuaauka chéve upe ne rembipota.
69 Umi ojejapóva
yvýre che mona japúpe,
che katu che py'aite guive
ne rembipota ajapo.
70 Ha'e kuéra ipy'a hatã,
chéve katu
ne rembiapoukapy che mbovy'a.
71 Jechavai ou porã chéve,
péicha rupi aikuaa ne rembipota.
72 Che ahecha ramo ne rembiapoukapy
óro ha plátagui ahecha ramove.

73 Ndete voi upe che apohare,
ehechauka chéve ne rembiapoukapy,
aikuaa porã haguã.
74 Umi nde rehe ojeroviáva ovy'áne
ohechávo ne ñe'ẽ rehe ajeroviaha.
75 Che Jára,
che aikuaa porã ne ñe'ẽ imarangatuha,
ha che mbojecha vai ramo,
hendapete rejapoha.
76 Ne mborayhu ta che myangapyhy
ere haguéicha rejapotaha che ndive.
77 Che poriahurereko kena taikove,
ne rembiapoukapy
upe che mbovy'áva.
78 Umi oñemoha'enteséva toñemotĩ,
reiete che jopy vai haguére.
Che katu ajepy'a mongetáne
ne rembipotáre.
79 Toñemboja che rendápe
umi nde rehe ojeroviáva,
umi omomba'éva upe ne ñe'ẽ.
80 Che tajapopaite upe ne rembipota
ani haguã atĩ.

81 Pya'ete aipota che renohẽ
jejopy vaígui,
ne ñe'ẽ rehe ajeroviágui.
82 Umi che resa
ikangypa aha'arõvo ojehu
umi mba'e ere vaekue.
Araka'e piko rejúta che andu?
83 Ajogua umi mbayru
icha'ĩmbávape,
péicha ramo jepe
nda che resaráiri ne rembipotágui.
84 Araka'e peve piko aikovéta?
Araka'e piko rembojovakéta
umi che rehe ija'e'ỹvape?
85 Umi oñemoha'enteséva
ha ndoikuaaséiva mba'eve
ne rembiapoukapýgui
che moñuhã
yvy kua ojo'ovo che raperãme.
86 Ne rembiapoukapy niko
añete memete.
Eju che pytyvõ.
Reiete oiko hikuái che rapykuéri.
87 Háime-háimema che juka hikuái,
ne rembipota katu che namboykéi.
88 Che poriahurereko kena ha taikove,
ajapo haguã ne rembiapoukapy.

89 Che Jára,
ne ñe'ẽ ndopái chéne araka'eve,
yvága rehe oĩne opa ára.
90 Nde reko jeroviaha
ohupytýne opa oikovévape,
ko yvy nde remoĩ hendápe
ha upépe oĩ ko'agãite peve.
91 Opa mba'e oĩ
nde reipota hagueichaite,
umíva nde po guýpe oĩmba.
92 Ne rembiapoukapýpe
vy'a ndajuhúi rire,
ñembyasýgui
apa reíma vaerã mo'ã.
93 Nda che resarái mo'ãi
ne rembipotágui,
umíva rupi niko nde che moingove.
94 Che niko ne mba'e
ha ne rembipotánte ajapose,
che renohẽ kena jejopy vaígui.
95 Umi iñañáva
omangea che rehe che juka haguã,
che katu aiko
ne rembiapoukapy he'iháicha.
96 Ahecha opa mba'épe
hi'ára oguahẽha,
ne rembiapoukapy katu
ndopái araka'eve.

97 Ahayhu eterei ne rembiapoukapy.
Ára pukukue hese ajepy'a mongeta.
98 Ne rembiapoukapy rupi
che aranduve umi che rehe ija'e'ỹvagui,
ha añemomba'ete voi hese.
99 Aikuaave
umi chéve che mbo'évagui,
ha opa ára
ne rembiapoukapýre ajesareko.
100 Aikuaave karai guasu kuéragui
ha ajapo ne rembiapoukapy he'iháicha.
101 Ndaguatáiva tape vaíre
aiko haguã ne ñe'ẽ he'iháicha.
102 Namboykéi upe ne ñe'ẽ,
ndéko hína upe che mbo'éva.
103 He'ẽte niko che jurúpe
upe ne ñe'ẽ,
eiretégui he'ẽve.
104 Ne rembiapoukapy che moarandu,
upévare teko japu che mbojeguaru.

105 Ne ñe'ẽ niko mba'e rendy
che reraháva tape porãre,
ha ohesapéva chéve
che raperã.
106 Tupã,
nde rérare ame'ẽ vaekue che ñe'ẽ
ha'évo ajapotaha
upe ne ñe'ẽ marangatu he'iháicha.
107 Jepy'apy vaípe niko ajejuhu,
che mopu'ã kena
ere haguéicha rejapotaha.
108 Che Jára,
ehendu kena che ñembo'e,
ha eikuaauka chéve ne ñe'ẽ.
109 Opa árape aĩ
ajejuka haguãicha,
upéicharõ jepe
ne rembiapoukapýgui
nda che resaráiri.
110 Iñangaipáva
omoĩ chéve ñuhã,
ne rembipota katu namboykéi.
111 Ne rembiapoukapy opytáta
che mba'erã opa árape guarã,
umíva ombohorýgui upe che py'a.
112 Amoĩ che akãme
ajapóvo ne rembipota
opa árape amano meve.

113 Ndaikuaaséi mba'eve
hova mokõivagui,
ne rembiapoukapy katu ahayhu.
114 Nde che mo'ã
ha reñangareko che rehe,
ne ñe'ẽ rehe che ajerovia.
115 Hembiapo vaíva
toñemomombyry che hegui,
Tupã rembiapoukapy he'iháicha
che aikóta.
116 Che mombarete
ere haguéicha ha taikove,
ani upe mba'e aha'arõva opa rei.
117 Che pytyvõ
asẽ haguã jejopy vaígui,
ne rembipota ajapo haguã.
118 Nde reñembyesarái
umi ne rembiapoukapy omboykévagui,
japúnte voi iñakãme oguerekógui.
119 Heko vaívape ytýicha remombo,
upévare che ahayhu ne rembiapoukapy.
120 Aryrýi asusũ niko ne renondépe,
ne ñe'ẽ mba'e tuichaite
chéve guarã.

121 Mba'e hekópe guánte voi ajapo,
ani che reja
umi che ndive ojopy vaíva pópe.
122 Ere chéve che pytyvõtaha
ha nda che jopy vai mo'ãiha
umi oñemoha'enteséva.
123 Umi che resa niko ikangypáma
roha'arõgui che renohẽ haguã jejopy vaígui,
ere haguéicha chéve rejapotaha.
124 Ne mborayhúpe kena che rereko,
ha che mbo'e ne rembipota.
125 Che hína ne rembiguái.
Che moarandu kena
aikuaa haguã ne rembiapoukapy.
126 Che Jára,
hi'áma niko reñemongu'e,
ne rembiapoukapy niko omboyke hikuái.
127 Che ahayhu ne rembiapoukapy
ha ahecha ramove óro porãgui.
128 Tova mokõime jeikógui
ndaikuaaséi mba'eve,
ha upévare
ne rembipotánte voi ajapo.
129 Ne rembiapoukapy niko
mba'e neporãmba jepéva,
upévare ajapo ipype he'iháicha.
130 Umi ne ñe'ẽ jaikuaávo,
ñande resape,
ha omoarandu
umi mba'eve oikuaa'ỹvape.
131 Aipe'a che juru,
ha puku che pytu araha,
upéicha umi ne rembiapoukapy
che ra'ã.
132 Emaña che rehe
ha che poriahurereko
upéicha rejapógui voínte
umi nde rayhúva ndive.
133 Che mboguata
ne ñe'ẽ he'iháicha,
ani haguã mba'eve ivaíva
ipu'aka che rehe.
134 Ani che reja ha'a
umi oñemombaretéva pópe
ikatu haguã ajapo
ne rembiapoukapy.
135 Ehecha kuaa kena chéve,
ha ehechauka chéve ne rembipota.
136 Tesay mante che reságui osyry,
avave ndojapóigui ne rembiapoukapy.

137 Che Jára,
nde niko nde reko joja,
ha umi ne ñe'ẽ imarangatu.
138 Opa mba'e nde eréva ojejapo haguã
añete hína ha hendapete oĩ.
139 Añandu che py'a ikusugue
umi che rayhu'ỹva
hesaráivo ne ñe'ẽgui.
140 Ne ñe'ẽ ohasa
opaichagua mba'e vai rupi,
upévare ahayhu.
141 Che ndaha'éi mba'eve
ha opavave ojahéi che rehe,
ne rembipotágui katu
nda che resaráiri.
142 Nde remoĩ opa mba'e hendápe
opa árape guarã,
ha ne rembiapoukapy añete memete.
143 Akyhyje ha ajejopy vai ramo
ne rembiapoukapy
ogueru chéve vy'a.
144 Ne rembiapoukapy
oĩ porãva opa ára.
Che moarandu taikove!

145 Che Jára,
che py'aite guive ndéve añembo'e,
che rendu kena
ajapo haguã ne rembipota.
146 Ndéve niko añe'ẽ!
Che renohẽ jejopy vaígui,
ha tajapo upe ne rembiapoukapy.
147 Ko'ẽ mboyve apu'ã
ha ndéve ajerure che pytyvõ haguã,
ne ñe'ẽ rehe ajerovia eterei.
148 Pyharekue katu ndakéi
ne ñe'ẽre ajepy'a mongeta haguã.
149 Che Jára,
nde niko nde py'a porã.
Che rendu kena!
Nde niko nde reko joja.
Eheja taikove!
150 Oñemoaguĩ che rehe
umi che rapykuéri oikóva,
ne ñe'ẽgui mombyry oĩ hikuái.
151 Nde katu aguĩ reime ore Jára,
ha ne rembiapoukapy añete memete.
152 Ymaite guive voínte
che aikuaáva
ne rembiapoukapy
reme'ẽ vaekue opa árape guarã.

153 Ema'ẽ che rehe
ha ehecha mba'éichapa aiko asy,
ha che renohẽ jejopy vaígui.
Nda che resaráiri niko
ne rembiapoukapýgui.
154 Che pytyvõ
ha che renohẽ jejopy vaígui,
eheja taikove,
ere haguéicha chéve.
155 Heko vaívape
nerenohẽ mo'ãi jejopy vaígui,
ne rembipota ndojaposéigui hikuái.
156 Che Jára, nde niko
reporoporiahurereko eterei.
Eheja taikove!
Nde niko nde reko joja!
157 Heta umi
che rapykuéri oikóva
ha ojopy vaíva che ndive,
ne rembiapoukapy katu
che namboykéi.
158 Heko vaíva ahecha
ha che pochy,
umíva ndojapóigui ne ñe'ẽ.
159 Che Jára,
rehecha piko mba'éichapa
amomba'e eterei ne rembipota?
Eheja taikove! Nde niko che rayhu!
160 Ne ñe'ẽ niko añete memete,
ne rembiapoukapy opa árape guarã.

161 Poguasu kuéra
reiete oko'i che rehe,
che katu ne ñe'ẽnte
amomba'e che py'aite guive.
162 Ne ñe'ẽ reme'ẽvo
chéve che mbovy'a,
avy'a mba'e repyeta
ajuhu ramo guáicha.
163 Japu ndahecha ramói
ha nahenduséi ete voi,
ne rembiapoukapy katu ahayhu.
164 Ára pukukue romomba'e guasu,
ne ñe'ẽ imarangatúgui.
165 Umi ne rembiapoukapy ohayhúva
py'a guapýpe oiko,
ndaipóri mba'eve
osẽ vaíva chupe kuéra.
166 Che Jára,
arovia nde che nohẽtaha
jejopy vaígui
ne rembiapoukapy ajapo aja aikóvo.
167 Ne rembiapoukapy
he'iháicha niko ajapo,
ha umíva ahayhu
che py'aite guive.
168 Ne rembiapoukapy
ha ne rembipota che ajapo,
che reko nde reikuaa porã.

169 Che Jára,
che rembijerure toguahẽ ndéve,
che moarandu ere haguéicha.
170 Che rendu kena
ndéve añembo'évo,
che renohẽ jejopy vaígui,
ere haguéicha rejapotaha.
171 Purahéipe toromomba'e guasu,
ne rembipota che mba'e haguére.
172 Taropurahéi upe ne ñe'ẽ,
ne rembiapoukapy niko imarangatu.
173 Eime kena opa ára
che pytyvõ haguãicha,
ne rembipota niko che amotenonde.
174 Che Jára,
hi'ã eterei niko chéve
che renohẽ jejopy vaígui,
ne rembiapoukapy upe che mbovy'áva.
175 Eheja taikove
romomba'e guasu haguã,
ha ne ñe'ẽ ta che pytyvõ.
176 Ovecha kañýicha
aiko opa rupi rei.
Eju che piári!
Namboykéi niko
umi ne rembiapoukapy.