El deber del atalaya
(Ez 3.16-21)
1 La palabra del Señor vino a mí, y me dijo:
2 «Hijo de hombre, ve y diles a los hijos de tu pueblo que, cuando yo haga venir la espada sobre algún país, si la gente de ese país pone como atalaya a uno de los suyos
3 y este ve la espada venir sobre el país y toca la trompeta para prevenir a su gente,
4 quien oiga el toque de la trompeta y no se prevenga será el responsable de su muerte, si la espada lo hiere.
5 Puesto que oyó el toque de la trompeta y no se previno, será el responsable de su muerte; por el contrario, el que se prevenga pondrá a salvo su vida.
6 »En cambio, si al venir la espada el atalaya no toca la trompeta para prevenir a la gente, cuando la espada llegue y hiera de muerte a alguien, este morirá por causa de su pecado, pero yo haré responsable de su muerte al atalaya.
7 »Es a ti, hijo de hombre, a quien yo he puesto como atalaya para el pueblo de Israel. Tú oirás de mí mismo la advertencia, y les advertirás para que se prevengan.
8 Cuando yo le diga a algún impío que está en peligro de muerte, si tú no le adviertes que se aparte de su mal camino, el impío morirá por causa de su pecado, pero yo te haré responsable de su muerte.
9 Por el contrario, si tú le adviertes al impío que se aparte de su mal camino, y este no te hace caso, morirá por causa de su pecado, pero tú habrás puesto a salvo tu vida.
Dios actúa con justicia
(Ez 18.21-32)
10 »Tú, hijo de hombre, dile al pueblo de Israel: “Ustedes se disculpan y dicen: ‘Pesan sobre nosotros nuestras rebeliones y nuestros pecados, y por eso somos consumidos. ¿Cómo vamos a vivir así?’
11 Pues yo, su Señor y Dios, juro que no quiero la muerte del impío, sino que este se aparte de su mal camino y viva. ¿Por qué ustedes, pueblo de Israel, quieren morir? ¡Apártense, apártense de su mal camino!”
12 »Tú, hijo de hombre, di a los hijos de tu pueblo que al justo no lo salvarán sus buenas acciones, si este se rebela; ni tampoco será un impedimento para el impío su impiedad, si este se aparta de su impiedad. En cambio, si el justo peca, sus buenas acciones no le salvarán la vida.
13 Si a un hombre justo le aseguro que vivirá, y este, confiado en su justicia, actúa inicuamente, de nada le valdrán todas sus buenas acciones, sino que morirá por sus acciones inicuas.
14 En cambio, si a un malvado lo condeno a morir, y este se aparta de su maldad y actúa con justicia y rectitud,
15 y devuelve la prenda recibida, y restituye lo robado, y deja de hacer lo malo y sigue los estatutos de vida, de ninguna manera morirá, sino que vivirá.
16 No se le tomarán en cuenta los pecados que haya cometido, sino que vivirá por haber actuado con justicia y rectitud.
17 »Los hijos de tu pueblo van a decir: “El Señor no está actuando con justicia.” Lo cierto es que son ellos los que no actúan con justicia.
18 Si el hombre justo se aparta de la justicia y comete acciones inicuas, por causa de sus malas acciones morirá.
19 Pero si el impío se aparta de su impiedad y actúa con justicia y rectitud, entonces vivirá.
20 Pueblo de Israel, ustedes dicen que yo no actúo con justicia, pero yo juzgo a cada uno según su manera de actuar.»
La caída de Jerusalén
21 El día cinco del mes décimo del año duodécimo de nuestro cautiverio, un fugitivo vino a darme la noticia de que Jerusalén había sido conquistada.
22 La tarde antes de que el fugitivo llegara, el Señor había puesto su mano sobre mí y me había quitado el habla, pero al día siguiente vino a mí y me devolvió el habla, y ya no estuve mudo.
23 Entonces la palabra del Señor vino a mí, y me dijo:
24 «Hijo de hombre, los que habitan los sitios en ruinas de la tierra de Israel andan diciendo: “Abrahán era uno solo, y tomó posesión de la tierra, así que a nosotros, que somos muchos, se nos debe dar la tierra en posesión.”
25 Por lo tanto, ve y diles que yo, su Señor y Dios, he dicho: “Ustedes comen sangre, dirigen la mirada a sus ídolos, y además derraman sangre. ¿Y así quieren tomar posesión de la tierra?
26 Se apoyan en sus espadas, cometen actos repugnantes, pecan cometiendo adulterio con la mujer de su prójimo. ¿Y así quieren tomar posesión de la tierra?”
27 Ve y diles que yo, su Señor y Dios, he dicho: “Les juro que los que están en sitios desolados caerán a filo de espada, y que a los que andan por los campos los entregaré a las fieras, para que se los devoren, y que los que están en las fortalezas y en las cuevas morirán de peste.
28 Yo convertiré la tierra en desierto y soledad. Los montes de Israel quedarán asolados, y nadie volverá a pasar por ellos. La soberbia de sentirse poderosos llegará a su fin.
29 Cuando por causa de todos los actos repugnantes que han cometido yo convierta la tierra en desierto y soledad, sabrán que yo soy el Señor.”
30 »Hijo de hombre, por las paredes y las puertas de las casas tu pueblo va burlándose de ti. Unos a otros se dicen, cada uno con su hermano: “Vengan ahora; vamos a escuchar lo que el Señor nos va a decir.”
31 Y se acercan a ti en grupo, y delante de ti se sientan, como pueblo mío, para escuchar tus palabras, ¡pero no las ponen en práctica! Al contrario, se deshacen en elogios, pero su corazón solo busca satisfacer su codicia.
32 Para ellos, tú no eres más que un trovador romántico, de melodiosa voz y bien entonado. Oyen tus palabras, pero no las practican.
33 Pero cuando todo esto se cumpla (y ya está por cumplirse), sabrán que entre ellos hubo un profeta.»
1 Tupã ojere ha he'i chéve: 2 “Nde, kuimba'e, eñe'ẽ umi ne retã guápe ha ere chupe kuéra: che amondo ramo ñorãirõ peteĩ tetãme, upe tetã oiporavo peteĩ ijapytégui kuéra iñangarekoharã. 3 Ha upe tetã ñangarekoha ohecha ramo hetãre ija'e'ỹva oñembojaha, ombopu turu ha oporomomarandu. 4 Oime ramo ohendúva upe turupu ha ndojapói mba'eve, ha umi hetãre ija'e'ỹva oguahẽ ha ojuka chupe, ha'e voi ojejukauka, 5 ohendúgui pe turupu ha ndojapói mba'eve; ha'e voi ojejukauka, oime rire ojapóvamo nomanói ra'e. 6 Ha pe tetã ñangarekoha ohecha ramo oguahẽ umi hetãre ija'e'ỹva ha nombopúi pe turu oporomomarandu haguã, ha umi hetãre ija'e'ỹva oguahẽ ha ojuka peteĩme, kóva omanóta hembiapo vaikuére, ha upe tetã ñangarekohápe katu, che ojehepy me'ẽkáta upe omano vaekuére.
7 Ndéve niko, nde kuimba'e, romoĩ kuri reñangareko haguã Israel rehe. Ne ñe'ẽ rendu vaerã mo'ã chéve, ha reporomomarandu cháke ha'évagui. 8 Ikatu niko oime che ha'e ra'e peteĩ heko añáva ojejuka vaerãha; ha néi, nde nereñe'ẽi ramo hendive omyengovia haguã heko vai ha ha'e ndojapói, upe heko añáva omanóne hembiapo vaikuére, ndéve katu ajeruréne rehepyme'ẽ haguã chéve upe omanóvare ojei haguã teko vaígui, ha ha'e ndojapói, ha'e omanóne heko vaikuére, ha nde neremanói chéne. 9 Nde ere ramo katu peteĩ heko añávape oheja haguã heko vaikue, ha ha'e ndohejái, ha'e omanóta hembiapo vaikue ojerureháicha, nde katu reikovéta.”
Peteĩ-teĩva rembiapo rehegua
(Ez 18.21-32)
10 “Nde, kuimba'e, ere Israelgua kuérape: ‘Peẽ peje: Ore renyhẽ jejavy ha tembiapo vaígui. Upévare ore tuju rohóvo. Mba'éicha piko roikovéta? 11 Che katu, Tupã, che rekovére ha'e ndaipotaiha omano pe heko añáva, aipota katu omyatyrõ hekove ha oikove. Israel, eheja pe teko vai reraháva. Mba'ére piko remano vaerã?’
12 Nde, kuimba'e, ere ne retãgua kuérape: ‘Oime ramo peteĩ imarangatúva heko vai, opa mba'e iporãva ojapo vaekue tapykueve ndoipe'a mo'ãi chupe jejopy vaígui, ha peteĩ heko añáva ndaheko añavéi ramo, opa mba'e vai ojapo vaekuégui tapykueve nomanói chéne. Imarangatúva heko vai ramo, heko porãngue nomoĩ porãi chéne chupe oikove haguã ohóvo. 13 Che aikuave'ẽ ramo jeikove peteĩ imarangatúvape, ha ha'e ojerovia pe imarangatuháre ha hembiapo vai, ndahecha kuaái chéne umi mba'e porã ojapo vaekue ha omanóne hembiapo vai rupi. 14 Ha amoĩ ramo omano haguãma peteĩ heko añávape, 15 ha ome'ẽ jey pe oheja vaekue mba'e porukakuére térã umi omonda vaekue, ha ojapo iporãva tekove rehegua, ha nahembiapo vaivéi, upéicha ramo, añetehápe oikovéne ha nomanói chéne. 16 Oiko porãgui ko'ágã teko jojápe, oikovéne ha na che mandu'avéi chéne umi mba'e vai ojapo vaekuére.’ 17 Ne retãgua kuéra he'íne che ndajopoiha teko joja, ha añetehápe, ha'e kuéra katu umi ojapo'ỹva teko joja. 18 Yvypóra heko porãva ojeheja umi mba'e porã ojapóvagui ha ojapo ivaíva, upéicha rupi omanóne. 19 Ha pe heko vaíva ojeheja ramo mba'e vai apógui ha ojapo iporãva heko jojáva, upévare oikovéne. 20 Peẽ peje ha peje jey: ‘Tupã ndojapói hikóni teko joja’. Che katu pombojovakéta peteĩ peteĩme, peẽ Israel guápe, pende rekokuére.”
Jerusalén ho'a
21 Ára 5ha mes 10hápe, 12 añoha ñaime hague ñane reta'ỹme, peteĩ karia'y okañy vaekue Jerusaléngui, ou ha omombe'u chéve upe táva guasu ho'a hague hayhu'ỹhára pópe. 22 Upe pyhare oguahẽ mboyve pe okañy vaekue, Tupã omoĩ ipo che rehe; ha pyhareve, ou rire upe karia'y, Tupã oheja jey añe'ẽ ha na che ñe'enguvéi.
Tavagua rembiapo vai
23 Tupã ojere che gotyo, ha he'i chéve: 24 “Umi oikovéva Israel táva guasu kuérape ho'apáva rupi, oiko he'i hikuái: ‘Abraham niko peteĩnte vaekue, ha jepevénte upéicha, tetã tuichakue oñemomba'e; ñande katu niko, ñande retavéva, ikatueteve ko tetã ñane mba'évo.’ 25 Upévare, ere chupe kuéra: “Kóicha he'i Tupã: Peẽ pe'u so'o huguy reheve, pomomorã tupã gua'u ta'ãnga rei, peiko peporojuka, ha piko peimo'ã tetã járata peẽ? 26 Peiko peporojuka kyse pende pópe, pejapo umi mba'e che mbojeguarúva, peiko pemyakã ratĩ pende rapichápe, ha piko peimo'ã tetã járata peẽme?
27 Ere avei chupe kuéra: ‘Che rekovére ha'e, umi oikóva táva guasu kuéra ho'apávape ojejukataha avei, ha umi oikóva okápe ahejáta ho'u chupe kuéra tymba ñarõ, ha umi oikóva okápe ahejáta ho'u ita kuápe ha yvykuápe omanombáta mba'asýgui. 28 Ahejáta upe tetã ho'apa ha oiko chugui yvy ojeiko'ỹha ha ahundíta pe mbarete oguerekóva ojeroviaiteha. Israel ka'aguy kuéragui oikopáta yvy ojeiko'ỹha; avave ndohasa mo'ãvéi upe rupi. 29 Ágã che ahejávo upe tetã yvy ojeiko'ỹha ramo ha ho'apáva, hembiapo vaikuetáre, umi che oguero'yrõ etéva, upépe ohecha kuaáta hikuái cheha Tupã.’
30 Ne retãgua kuéra oñe'ẽ nde rehe, pe táva jerére opu'ãva rupi, ha umi óga rokẽme, ha he'i ojupe hikuái: Peju, ñahendúta oúva ñandéve Tupãgui. 31 Ha péicha che retãgua ou ha oguapy ne renondépe, ojapoháicha jepi, ohendu haguã ne ñe'ẽ. Ha'e kuéra katu ndojapói umi eréva. He'i ha he'i jey purahéi mborayhúpe guáicha, ha ipy'apýpe kuéra katu oho pláta rapykuéri. 32 Ha'e kuéra nde rereko ku mborayhúpe opurahéiva ramo, ijahy'o porãva ha ombopu porãva árpa. Ohendu hikuái ne ñe'ẽ, ha ndojapói umi eréva. 33 Jepénte upéicha, opa mba'e oikóta, ha ágã oikóvo ohecha kuaáta hikuái, añetehápe oĩ hague peteĩ maranduhára ijapytépe kuéra.”