David mata a Goliat
1 Los filisteos volvieron a reunir sus tropas en Soco, un pueblo de Judá, y acamparon en Efesdamín, entre Soco y Azeca.
2 También Saúl reunió a los israelitas y acamparon en el valle de Elá, y se prepararon para presentar combate.
3 Un valle separaba a los dos ejércitos. Los filisteos estaban de un lado del monte, y los israelitas estaban del otro lado.
4 De las filas del ejército filisteo salió un guerrero llamado Goliat, que era de Gat, el cual medía unos tres metros de altura.
5 Llevaba puesto un casco de bronce, y una cota de malla, también de bronce, que pesaba cincuenta y cinco kilos.
6 Unas placas de bronce le protegían las piernas, y llevaba al hombro una jabalina del mismo metal.
7 El asta de su lanza era gruesa como un rodillo de telar, y la punta era de hierro y pesaba unos seis kilos. Su escudero iba delante de él.
8 Con fuertes gritos, el filisteo les dijo a los soldados israelitas:
«¿Para qué se forman en orden de batalla? Yo soy un guerrero filisteo, y ustedes están al servicio de Saúl. Escojan a uno de sus guerreros, para que venga y luche contra mí.
9 Si en la pelea él me vence, nosotros nos pondremos a su servicio; pero si yo lo venzo, entonces ustedes serán nuestros esclavos.»
10 Todavía añadió el filisteo:
«En este día, yo desafío al ejército israelita. Que venga uno de sus guerreros y pelee contra mí.»
11 Cuando Saúl y el ejército de Israel oyeron el reto del filisteo, se quedaron atónitos y se llenaron de miedo.
12 David era hijo del efrateo Yesé, el de Belén de Judá. Tenía ocho hijos, y cuando Saúl era rey, él ya era de los más ancianos del pueblo.
13 Sus tres hijos mayores eran parte del ejército de Saúl y habían salido a luchar contra los filisteos. Se llamaban Eliab, el primogénito, Abinadab y Samá,
14 y siguieron a Saúl, pero como David era el menor,
15 iba y volvía del campamento de Saúl a Belén, porque tenía que cuidar las ovejas de su padre.
16 Durante cuarenta días seguidos, y a mañana y tarde, el filisteo Goliat estuvo desafiando a los israelitas.
17 Uno de esos días, Yesé le dijo a David, su hijo:
«Ve al campamento y llévales a tus hermanos veinte litros de trigo tostado y estos diez panes.
18 Lleva también diez quesos de leche, y entrégaselos al comandante del batallón; pero asegúrate de que ellos estén bien, y tráeme algo que pruebe que están bien.»
19 Mientras tanto, Saúl y su ejército luchaban contra los filisteos en el valle de Elá.
20 Y David se levantó muy temprano, dejó las ovejas al cuidado de otro, y fue a cumplir con el encargo de su padre Yesé. Llegó al campamento cuando el ejército salía en orden de batalla, lanzando gritos de combate,
21 y pudo ver cómo ambos ejércitos se formaban, uno frente al otro, para entrar en batalla.
22 Entonces David dejó el encargo en manos del que cuidaba las provisiones, y corrió a donde estaba el ejército para saber si sus hermanos estaban bien.
23 Pero mientras hablaba con ellos, oyó que Goliat, el guerrero filisteo, se puso en medio de los dos campamentos y lanzó el mismo desafío de los días anteriores.
24 También vio cómo, al ver al guerrero filisteo, los soldados israelitas se echaban a correr llenos de miedo,
25 mientras unos a otros se decían:
«¿Ya vieron a ese soldado? Siempre viene y nos desafía a pelear contra él. A quien lo venza, el rey Saúl lo colmará de riquezas y, además, le dará a su hija en matrimonio, y su familia quedará libre de pagar tributos.»
26 Entonces David les preguntó a los que estaban allí cerca:
«¿Qué recompensa se le dará a quien venza a este filisteo y libre a Israel de semejante afrenta? ¿Quién es este filisteo incircunciso, para provocar al ejército del Dios vivo?»
27 Los del ejército le dijeron lo mismo que ya le habían dicho, en cuanto a quien venciera al filisteo.
28 Pero cuando Eliab, su hermano mayor, lo oyó hablar con los soldados, se llenó de ira contra David y le dijo:
«¿A qué has venido? ¿Con quién dejaste nuestras pocas ovejas en el desierto? Yo sé que te crees muy valiente, y también sé que por malicia has venido a ver la batalla.»
29 David le respondió:
«¿Y qué es lo que he hecho? ¡Tú solo hablas por hablar!»
30 Y se apartó de su hermano, y fue con otros soldados para que le confirmaran lo que había oído, y le dieron la misma respuesta.
31 Pero alguien oyó el comentario de David, y cuando Saúl lo supo, mandó que lo llevaran a su presencia.
32 Entonces David le dijo a Saúl:
«Que no se desanime nadie por causa de ese filisteo; este siervo tuyo irá a pelear contra él.»
33 Pero Saúl le dijo:
«No creo que puedas pelear contra él, pues todavía eres muy joven y él ha sido un guerrero desde su juventud.»
34 David le respondió:
«Sí, yo soy el pastor de las ovejas de mi padre, pero cuando un león o un oso viene a llevarse algún cordero del rebaño,
35 yo salgo tras el león o el oso, y lo hiero y lo libro de sus fauces. Si el animal me ataca, con mis manos lo agarro por las quijadas, y lo hiero hasta matarlo.
36 No importa si es un león o un oso, tu siervo los mata. Y este filisteo incircunciso es para mí como uno de esos animales, porque ha provocado al ejército del Dios vivo.»
37 Todavía añadió David:
«El Señor me ha librado de las garras de leones y de osos, y también me librará de este filisteo.»
Y Saúl le respondió:
«Ve, pues, y que el Señor te acompañe.»
38 Entonces Saúl le puso a David su propia ropa, y le puso un casco de bronce sobre la cabeza, y lo cubrió con una coraza.
39 David se colocó la espada al cinto, e hizo el intento de caminar, pues nunca había portado un equipo así. Y como no pudo caminar, le dijo a Saúl:
«No puedo moverme con estas cosas, porque nunca las he usado.»
Y desechó esos arreos militares,
40 y tomando su bastón de pastor escogió del arroyo cinco piedras lisas y las puso en su morral; luego, tomó su honda y fue al encuentro del filisteo,
41 que también se encaminó hacia David, precedido de su escudero.
42 Y cuando el filisteo vio a David, lo miró con desprecio, pues este era un jovencito rubio y bien parecido.
43 Entonces el filisteo le gritó a David:
«¿Soy acaso un perro, para que vengas a darme de palos?»
Y maldijo a David en nombre de sus dioses,
44 y lo amenazó:
«Ven acá, que contigo voy a alimentar a las aves de rapiña y a los animales salvajes.»
45 Pero David le respondió:
«Tú vienes contra mí armado de espada, lanza y jabalina; pero yo vengo contra ti en el nombre del Señor de los ejércitos, el Dios de los escuadrones de Israel, a quien tú has provocado.
46 Hoy mismo el Señor te entregará en mis manos. Te voy a vencer, y te voy a cortar la cabeza, y los cadáveres de tus compatriotas se los voy a dar a las aves de rapiña y a los animales salvajes. Así en todos los pueblos se sabrá que hay Dios en Israel.
47 Toda esta gente va a saber que el Señor no necesita de espadas ni de lanzas para salvarlos. La victoria es del Señor, y él va a ponerlos a ustedes en nuestras manos.»
48 Y cuando el poderoso filisteo se encaminó para encontrarse con David, este rápidamente se colocó en línea de combate frente al filisteo,
49 metió su mano en el morral y, sacando una piedra, la colocó en su honda y la arrojó con fuerza al filisteo. La piedra se incrustó en la frente de Goliat, y este cayó con la cara al suelo.
50 Así fue como David venció al filisteo: con una honda y una piedra. Lo hirió de muerte sin necesidad de usar la espada.
51 Luego corrió y desenvainó la espada del filisteo, y se subió sobre él para rematarlo, y finalmente le cortó la cabeza. Y cuando el ejército de los filisteos vio que su gran guerrero estaba muerto, se dio a la fuga.
52 Pero los del ejército israelita y los de Judá lanzaron fuertes alaridos y se fueron por todo el valle, en persecución de los filisteos, y los siguieron hasta las puertas de Ecrón. Por todo el camino que va a Sagarayin, Gat y Ecrón, los filisteos quedaron tendidos y heridos de muerte.
53 Después de perseguir a los filisteos, los israelitas volvieron y saquearon su campamento.
54 Por su parte, David tomó la cabeza del filisteo y la llevó a Jerusalén, aunque las armas del guerrero las guardó en su tienda.
55 Saúl vio a David cuando salía para luchar contra el filisteo, y le preguntó a Abner, que era el general de su ejército:
«¿Quién es el padre de ese joven?»
Y Abner respondió:
56 «Su Majestad me va a perdonar, pero le juro que no lo sé.»
Entonces el rey ordenó:
«Pues averigua quién es su padre.»
57 Y cuando David volvía de matar al filisteo, Abner lo tomó del brazo y lo llevó ante Saúl, mientras David llevaba en su mano la cabeza del filisteo.
58 Y Saúl le preguntó:
«Dime, jovencito: ¿de quién eres hijo?»
Y David respondió:
«Mi padre es Yesé de Belén, siervo de Su Majestad.»
David, ñorãirõhára jojaha'ỹ
1 Filistéo kuéra oñembyaty ñorãirõrã Judagua távape hérava Socó ha oñemohenda oñorãirõ haguã ñúme hérava Efes-Damim, Socó ha Azecá pa'ũme. 2 Saúl ha Israelgua katu oñembyaty ha oñemohenda Elá ñúme, oñorãirõ haguãicha filistéo kuéra ndive. 3 Filistéo kuéra oñemohenda peteĩ yvytýpe ha Israelgua upe yvyty hovái guápe ha ipa'ũme kuéra oĩ peteĩ ñu. 4 Peichaháguinte filistéo kuéra apytégui osẽ peteĩ ñorãirõhára ipukúva 3 métro. Héra Goliat, táva Gat pegua. 5 Iñakãre oguereko akã mo'ãha vrónse ha hete mo'ãha avei vrónse, ipohýiva 55 kílo. 6 Vrónse avei umi hetyma mo'ãha ha pe kyse yvuku ogueraháva ijati'ýre. 7 Upéva ýva ipuku ha ipoguasu ojogua yvyrápe ojeporúva poyvi jepyahápe ha upéva apỹi fiérro guigua, ipohyivéva 6 kílogui. Henonderã oho ipytyvõhára. 8 Goliat oñembo'y ha osapukái ñorãirõhára Israel guápe:
—Maerã piko pesẽ peñemohenda ñorãirõrã? Che hína filistéo, peẽ katu Saúl rembiguái. Peiporavo peteĩ pende apytégui osẽ haguã oñorãirõ che ndive. 9 Ipu'aka ramo che rehe, ore pene rembiguáita; che pu'aka ramo hese katu, peẽ ore rembiguáita. 10 Ko árape che amoñarõ Israelgua ñorãirõhárape: peme'ẽ chéve peteĩ kuimba'e oñorãirõ haguã che ndive.
11 Saúl ha opa Israelgua ohendúvo ko'ã ñe'ẽ ipy'a mano ha okyhyje eterei.
12 Oĩ peteĩ kuimba'e hérava Jesé Belengua, itujámava upérõ. Ha'e 8 ita'ýra, 13 ha mbohapy ita'ýra tuichavéva oho Saúl ndive ñorãirõháme. Pe ijypykue héra Eliab, upe riregua héra Aminadab, ha pe mbohapyha, Samá. 14 David pe ipahague. Umi mbohapy tuichavéva oĩ Saúl ndive tekohápe, 15 David katu oho jepi tekohápe ha ou jey Belénpe oñangareko haguã itúva ovecha kuérare.
16 Upe aja, pe filistéo osẽ jepi omoñarõ haguã Israel guápe pyhareve ha ka'aru, ha péicha ojapo 40 ára pukukue.
17 Peteĩ jey Jesé he'i ita'ýra Davídpe:
—Tereho tekohápe ha eraha nde ryke'y kuérape ko 20 kílo trígo maimbe ha ko'ã 10 mbuja. 18 Eraha avei ko'ã 10 kesu nde ryke'y kuéra ruvichápe. Ehecha mba'éichapa oiko nde ryke'y kuéra ha eju emombe'u chéve.
19 Upe aja Saúl, David ryke'y kuéra ha opa Israelgua oĩ Elá ñúme ha oñorãirõ filistéo kuéra ndive.
20 David opu'ã ko'ẽ mboyve, oheja ijovecha kuéra peteĩ ovecha rerekuápe, ohupi ijape rehe imatúla ha oho tekoha gotyo, he'i haguéicha chupe Jesé. Oguahẽvo tekohápe umi ñorãirõhára osẽta hína ñorãirõme ha osapukái joa hikuái. 21 Israelgua ha filistéo oñemohenda ñorãirõrã ojohovái. 22 David oheja imatúla pe árma ha hi'upy rerekuápe, ha pya'e oho oike ñorãirõhára apytépe oporandu haguã ityke'ýra kuérape mba'éichapa oiko. 23 Oñe'ẽ aja hendive kuéra, pe ñorãirõhára filistéo hérava Goliat táva Gat pegua, osẽ filistéo apytégui ha omoñarõ jey Israel guápe jepiguáicha. David ohendu upéva.
24 Umi Israelgua ohechávo pe kuimba'épe, okyhyje eterei ha okañy chugui, 25 he'ívo: “Pehechápa! Osẽ jeýma omoñarõvo Israel guápe! Upe ipu'akávape hese, ñande ruvicha guasu ome'ẽta heta mba'e, ome'ẽta chupe itajýra hembirekorã ha hogagua ndopaga mo'ãi impuésto.”
26 Upérõ David oporandu umi ijyke rehe oĩvape:
—Mba'épako oñeme'ẽta pe kuimba'épe ko filistéope ojukáva, ha péicha ojohéiva upe jejahéi ojapóva Israel rehe? Ha máva piko pe filistéo Tupãme oguerovia'ỹva, oñarõ haguã péicha Tupã oikovéva ñorãirõhára rehe?
27 Ha'e kuéra he'i jey chupe mba'épa oñeme'ẽta pe filistéope ojukávape. 28 David ryke'y Eliab katu, ohendúvo ha'e oñe'ẽha umi kuimba'e ndive, ipochy eterei ha he'i chupe:
—Maerã piko reju ra'e? Ha mávape piko reheja umi nde ovecha mbovymíre rekóva yvy ojeiko'ỹháme? Aikuaa porã, akã hatã ha ñorãirõ rehechaséguinte rejuha hína.
29 David he'i chupe:
—Ha mba'e piko che ajapo ko'ágã? Añe'ẽnte niko!
30 Upéi ojere ityke'ýragui ha oporandu pe ambuépe, ha péichante avei oñe'ẽ chupe. 31 Oĩ ohendúva pe David he'íva ha oho omombe'u Saúlpe. Saúl ohenoika chupe. 32 Upérõ David he'i Saúlpe:
—Ani avave ojepy'apy ko filistéore, che ruvicha guasu. Che añorãirõta hendive.
33 Saúl he'i chupe:
—Mba'éicha piko nde rehóta reñorãirõ ko filistéo ndive? Ne mitã iterei, ha'e katu imitã guive voi oñorãirõva.
34 David he'i chupe:
—Ta'éna ndéve, che ruvicha guasu: che añangareko ramo che ru ovecha kuérare, ou ramo león térã óso ogueraha peteĩ che ovecha, 35 amuña chupe ha aipe'a jey hãinguágui che ovecha. Ha ojeity ramo che ári, aipyhy hañykãgui ha ambyepoti heta porã ajuka peve. 36 Taha'e león térã óso, ajuka vaerã katuete. Ko filistéope, Tupãme oguerovia'ỹvape, ojehúta péicha avei, oñarõ haguére Tupã oikovéva ñorãirõhára kuérare. 37 Tupã che pe'a vaekue león ha óso rãinguágui, che pe'áta avei ko filistéo pógui.
Upérõ Saúl he'i chupe:
—Tereho katu ha Tupã ta ne moirũ!
38 Upéi Saúl omondeka Davídpe umi ao ha'e oiporúvape. Omoĩka iñakãre akã mo'ãha ha hetére tete mo'ãha. 39 Ipahápe David omosãingo iku'a jopyha rehe kyse puku ha oñeha'ã oguata péicha. Ndojepokuaái umi mba'ére ha he'i Saúlpe:
—Ndaikatúi aguata areko ramo ko'ã mba'e che apére. Ndajepokuaái hese kuéra.
Upérõ oipe'apa umi mba'e, 40 ipojái pe yvyra ipo peguáre, oiporavo 5 itasỹi apu'a ysyrýgui ha omoinge ivosápe. Upéi osẽ hi'ónda ipópe upe filistéope. 41 Pe filistéo avei oñemboja mbegue katu oúvo David gotyo ha henonderã ouipytyvõhára. 42 Pe filistéo oma'ẽ David rehe, ha ohechávo peteĩ mitã rusu rova pytãmiha ijukýva, ojapo'i chupe, 43 ha he'i:
—Che piko jagua mba'e reju haguã chéve yvyra nde pópe?
Ha ojahéi hese itupã rérape. 44 Upéi he'i chupe:
—Eju ko'ápe tame'ẽ ne re'õngue yryvu ha tymba ñarõme hembi'urã! 45 David he'i chupe:
—Nde reju chéve kyse puku ha kyse yvuku reheve, che katu aju ndéve Tupã ipu'akapáva, Tupã Israelgua ñorãirõhára Jára rérape. Umívape nde remoñarõ reikóvo. 46 Ko'ágã Tupã ne me'ẽta che pópe ha ko árape voi rojukáta ha roñakã'óta. Ha filistéo ñorãirõhára re'õngue kuéra ahejáta yryvu ha tymba ñarõme hembi'urã. Péicha opavave ko yvy ári oikuaáta oĩha Tupã Israélpe. 47 Opa ko'ápe ijatýva oikuaáta Tupã ndoporope'aiha jejopy vaígui kyse puku térã kyse yvukúpe. Tupã hína pe oñorãirõta ha pene me'ẽtava ore pópe.
48 Pe filistéo oñemongu'e ha osẽ Davídpe. Ha'e avei pya'e osẽ ha oñemoĩ filistéo renondépe, 49 opo'ẽ ivosápe, oguenohẽ peteĩ ita, omoĩ hi'óndape, oha'ã pe filistéope ha ojapi chupe isyva mbytetépe. Pe ita ojejakutu ha oike isyváre, Pe filistéo ho'a ovapývo. 50 Péicha David ipu'aka pe filistéore. Peteĩ ónda ha peteĩ itápente David oity chupe yvýre. Ha ndoguerekóigui kyse puku, 51 pya'e oñemboja pe filistéo oĩháme, ohekýi chugui ikyse puku ha pype ojuka chupe. Upéi oñakã'o.
Filistéo kuéra ohecháma ramo iñorãirõha imbaretevéva re'õngue, oguevipa. 52 Upérõ Israel ha Judagua ñorãirõhára opoi yvytúre isapukái ha osẽ omuña chupe kuéra táva Gat reike ha táva Ecrón rokẽ meve. Pe tapére ohóva Saaraim guive Gat ha Ecrón peve, ojehecha opa rupi filistéo kuéra re'õngue.
53 Omuña rire filistéo kuérape Israelgua ou jey. Upéi oho filistéo rekohápe ha ogueraha opa mba'e ha'e kuéra oheja vaekue. 54 Upérõ David ipojái pe filistéo akãngue rehe ha ogueraha Jerusalénpe. Hi'árma kuéra katu oheja hóga vakapípe.
55 Saúl oporandu ra'e iñorãirõhára kuéra ruvicha Abnérpe, ohechávo David osẽha oñorãirõvo filistéo ndive:
—Abner, máva piko pe mitã rusu ru?
56 Abner he'i chupe:
—Ndaikuaái che ruvicha guasu.
—Eikuaa ñandéve mávapa, he'i chupe Saúl.
57 Upévare, oúvo David pe filistéo akãngue ipópe, Abner ogueraha chupe Saúl rendápe, 58 ha ha'e oporandu chupe:
—Ne mitã, máva ra'y piko nde?
David he'i chupe:
—Jesé Belengua ra'y hína che, che ruvicha guasu.