Problemas matrimoniales
1 En cuanto a los temas de los cuales ustedes me escribieron, lo mejor para hombres y mujeres sería no tener relaciones sexuales,
2 pero por causa de la inmoralidad sexual, cada hombre debe tener su propia esposa y cada mujer su propio esposo.
3 El marido debe cumplir el deber conyugal con su esposa, lo mismo que la mujer con su esposo.
4 La esposa ya no tiene poder sobre su propio cuerpo, sino su esposo; y tampoco el esposo tiene poder sobre su propio cuerpo, sino su esposa.
5 No se nieguen el uno al otro, a no ser por algún tiempo de mutuo consentimiento, para dedicarse a la oración. Pero vuelvan luego a juntarse, no sea que Satanás los tiente por no poder dominarse.
6 Aunque esto lo digo más como concesión que como mandamiento.
7 En realidad, quisiera que todos los hombres fueran como yo; pero Dios le ha dado a cada uno su propio don, a algunos de alguna manera y a otros, de otra.
8 A los solteros y a las viudas les digo que sería bueno que se quedaran como yo;
9 pero si no pueden dominarse, que se casen; pues es mejor casarse que arder de pasión.
10 Pero a los que están unidos en matrimonio les doy este mandato (que en realidad no es mío sino del Señor): Que la esposa no se separe del esposo;
11 pero en caso de separarse, que no se vuelva a casar, o que se reconcilie con su esposo. De la misma manera, que el esposo no abandone a su mujer.
12 A los demás, les digo yo (y no el Señor): Si la esposa de algún hermano no es creyente, pero ella consiente en vivir con él, este no debe abandonarla.
13 Y si el esposo de alguna hermana no es creyente, pero él consiente en vivir con ella, tampoco esta debe abandonarlo.
14 Porque el esposo no creyente es santificado en su esposa, y la esposa no creyente es santificada en su esposo. Si así no fuera, los hijos de ustedes serían impuros, mientras que ahora son santos.
15 Pero si el no creyente quiere separarse, que lo haga; en ese caso, el hermano o la hermana no están obligados a mantener esa relación, pues Dios nos llamó a vivir en paz.
16 Porque ¿cómo sabes tú, mujer, si acaso salvarás a tu esposo? ¿O cómo sabes tú, hombre, si acaso salvarás a tu esposa?
17 De todas maneras, cada uno debe comportarse de acuerdo a la condición que el Señor le asignó y a la cual lo llamó. Esto es lo que mando en todas las iglesias.
18 ¿Fue alguno llamado cuando ya estaba circuncidado? Que se quede circuncidado. ¿Fue alguno llamado sin haber sido circuncidado? Que no se circuncide.
19 Lo que importa es obedecer los mandamientos de Dios, y no el estar o no circuncidado.
20 Cada uno debe permanecer en la condición en que estaba cuando fue llamado.
21 ¿Fuiste llamado cuando aún eras esclavo? No te preocupes. Aunque, si tienes la oportunidad de liberarte, debes aprovecharla.
22 Porque el que era esclavo cuando el Señor lo llamó, es libre en el Señor. Del mismo modo, el que era libre cuando el Señor lo llamó, es esclavo de Cristo.
23 Ustedes han sido comprados por un precio; por lo tanto, no se hagan esclavos de los hombres.
24 Hermanos, cada uno de ustedes debe permanecer ante Dios en la condición en que estaba cuando él lo llamó.
25 En cuanto a los solteros y las solteras, no tengo un mandamiento del Señor; simplemente doy mi opinión como alguien que, por la misericordia del Señor, es digno de confianza.
26 Ante la situación apremiante, soy del parecer de que es mejor que cada uno se quede como está.
27 ¿Estás casado? No trates de separarte. ¿Eres soltero? No busques casarte.
28 Aunque, si te casas, no pecas; y si alguna joven soltera se casa, tampoco peca. Sin embargo, los que se casan tendrán que enfrentar sufrimientos, y yo quisiera evitárselos.
29 Pero quiero decirles, hermanos, que el tiempo se acorta; por lo tanto, el que tiene esposa debe vivir como si no la tuviera;
30 el que llora, como si no llorara; el que se alegra, como si no se alegrara; el que compra, como si no tuviera nada;
31 y el que disfruta de este mundo, como si no lo disfrutara; porque el mundo que conocemos está por desaparecer.
32 Yo quisiera verlos libres de preocupaciones. El soltero se preocupa de servir al Señor, y de cómo agradarlo.
33 Pero el casado se preocupa de las cosas del mundo, y de cómo agradar a su esposa.
34 También hay diferencia entre la mujer casada y la joven soltera. La joven soltera se preocupa de servir al Señor y de ser santa, tanto en cuerpo como en espíritu. Pero la mujer casada se preocupa de las cosas del mundo, y de cómo agradar a su esposo.
35 Esto lo digo para el provecho de ustedes; no para ponerles trabas sino para que vivan en honestidad y decencia, y para que se acerquen al Señor sin ningún impedimento.
36 Pero si alguno piensa que es impropio que su hija continúe siendo soltera después de cierta edad, que haga lo que quiera. Con eso no peca. Que se case.
37 El que está plenamente convencido, y no se siente obligado y es dueño de su propia voluntad, y decide que su hija no se case, hace bien.
38 De manera que quien permite que su hija se case, hace bien; y quien prefiere que no se case, hace mejor.
39 De acuerdo con la ley, la mujer casada está ligada a su esposo mientras este vive; pero si su esposo muere, queda en libertad de casarse con quien quiera, con tal de que sea en el Señor.
40 Pero, en mi opinión, ella sería más dichosa si se quedara como está; y creo que yo también tengo el Espíritu de Dios.
Ñemoñe'ẽ omendávape guarã
1 Ko'ágã ahasáta ambohovái peẽme umi mba'e peporandu vaekue chéve pene kuatia ñe'ẽme. Iporãve vaerã niko kuimba'e noñemendái ramo. 2 Ha teko vaípe ani haguã oje'a, kuimba'e oguereko vaerã hembireko ha kuña oguereko vaerã iména. 3 Ha mokõivéva, ména ha tembireko, ojapo vaerã umi tembiapoukapy ñemenda rehegua. 4 Tembirekópe guarã hete ndaha'éi imba'e tee, iména mba'e rupi. Ha upéicha avei pe ména ndaha'éi hete jára tee, hembireko mba'e rupi. 5 Upévare, napeñombotovéi vaerã, noiméi rire ramo peñemoĩ peteĩ ñe'ẽme ndapeikovéi sapy'ami haguã oñondive, peñembo'e haguã. Upe rire peiko jey vaerã oñondive, ani ágã Sataná pende jopy pene rembiapo vai haguã, ndaikatúigui pende pu'aka pende jehe.
6 Opa ko'ã mba'e ha'e peẽme che jeheguínte, ndaha'éi tembiapoukapy ramo. 7 Che rehe ramo, hi'ãnte vaerã chéve opavave chéicha. Opáichante, Tupã ome'ẽ peteĩ-teĩme heko kuaarã ojoavýva ojuehegui. Peteĩme, peteĩ hendáicha, ha ambuépe ambue hendáicha. 8 Umi omenda'ỹva ha iména mano vaekuépe ha'e, iporãveha opyta omenda'ỹre, ko chéicha. 9 Ndaikatúi ramo pejejoko katu, pemenda. Iporãve niko ñamenda jahasa asy rangue mendasépe.
10 Ha omendáma vaekuépe katu, ame'ẽ hembiaporã, ndaha'éiva che ame'ẽva, upéva Ñandejára remime'ẽngue voi: Tembireko ojei'ỹ haguã iménagui. 11 Ha sapy'ánte tembireko ohejárõ iménape, opytáma vaerã omendave'ỹre térã oiko porã jey vaerã iména ndive. Upéicha avei, ména ndohejái vaerã hembirekópe.
12 Opavavépe guarã katu ha'e, che jeheguínte, ndaha'éi Ñandejára he'i rupi: Oime ramo peteĩ ñane pehẽngue hembireko ñande rehegua'ỹva, ha oikosénte hendive, upe ñane pehẽngue ndojeíri vaerã chugui. 13 Ha peteĩ kuña ñande reheguáva omendárõ peteĩ ñande rehegua'ỹre, ha upe kuimba'e oikosénte hembireko ndive, upe kuña upéva ndohejái vaerã chupe. 14 Pe ména ojerovia'ỹva Tupã rehe niko imarangatu opytávo, ojoaju rupi peteĩ kuña ojeroviávare. Ha pe kuña ojerovia'ỹva imarangatu avei opytávo, ojoaju haguére iména ojeroviávare. Peicha'ỹrõ umi ita'ýra kuéra naipotĩ mo'ãi. Upéicha rupi katu Tupã mba'éva avei ha'e kuéra. 15 Ha sapy'ánte, ména térã tembireko oguerovia'ỹva ojeisérõ katuete iñirũgui, tojei. Péicharõ, pe ogueroviáva, taha'e kuña térã kuimba'e, opyta jey omenda'ỹvaicha, Tupã pene moĩ vaekue rupi peiko haguã py'a guapýpe. 16 Mba'éicha piko nde, tembireko, reikuaa ikatutaha repysyrõ ne ménape? Térã nde, ména, mba'éicha reikuaáta ikatúpa sapy'ánte reipysyrõ ne rembirekópe?
17 Taha'e ha'eháicha, peteĩ-teĩva oiko vaerã Ñandejára ome'ẽ vaekue chupe kuéra reheve, ha pe ha'e oĩ hagueichaite Tupã ohenói ramo guare chupe. Péva ha'e pe tembiapoukapy ame'ẽva Tupã Iglésia opavavépe. 18 Tupã ohenói ramo peteĩ ojeapi'o vaekuépe, upéicha oĩ porã. Ha ohenói ramo peteĩ ojeapi'o'ỹ vaekuépe, ndojeapi'ói vaerã. 19 Ndaha'éi mba'eve nde rejeapi'o ramo térã nahániri. Tuichave mba'e hína rejapo ramo Tupã rembiapoukapy. 20 Peteĩ-teĩva opyta vaerã pe oĩ haguéicha, Tupã ohenói ramo guare chupe. 21 Reñehenoiha ára, nde rire ramo tembiguái, ani rejepy'apy. Ijárõ ndéve, resẽ haguã tembiguaihágui, resẽ vaerã. 22 Pe tembiguái vaekue Ñandejára oñehenói ramo guare chupe, ko'ágã ha'e peteĩ kuimba'e ojejopy'ỹva omba'apóva Ñandejárape guarã. Ha upéicha avei, pe ndaha'éi vaekue tembiguái oñehenói ramo guare, ko'ágã Cristo rembiguái. 23 Tupã pende jogua vaekue, ani peheja avave ojapo pende hegui tembiguái. 24 Aipórõ, che pehẽngue kuéra, peteĩ-teĩ topyta pe oĩ haguéicha Tupã ohenói ramo guare chupe.
25 Kuña nguéra omenda'ỹvape katu, ndarekói Tupã rembiapoukapy ha'e vaerã katuete chupe kuéra. Ha'e jepe mba'éichapa che ahecha, peteĩ jeroviaháva ramo, Ñandejára poriahurereko rupi. 26 Chéve ramo guarã iporãve peteĩ-teĩ opyta pe oĩháicha, ipohýi-pohýivégui ko'ã ára jaropu'akáva jahávo. 27 Oimérõ ne rembireko hína, ani reheja. Ha nane rembirekói ramo, ani reheka. 28 Remendárõ, nane rembiapói vaíri. Ha peteĩ kuña omenda'ỹva omendárõ, nahembiapói vaíri avei. Oikuaa vaerã jepe hikuái, opa omendáva ohasa vaerãha heta mba'e hasýva yvypóra reheguáva voínte, che aipota'ỹva ohasa.
Cristo reroviaha reko
29 Che pehẽngue kuéra, umi ha'eséva niko ko'ãva: Sa'íma hemby ñandéve. Upévare, omendáva oiko vaerã omenda'ỹva ramo guáicha. 30 Oñembyasýva hogagua manóre, oiko vaerã ku vy'ápe oikóva ramo guáicha. Ha umi vy'ápe oikóva katu, oiko vaerã ku hogagua manóva ramo guáicha. Umi ojoguáva mba'e repy oiko vaerã mba'eve ndaha'éi ramo guáicha imba'e. 31 Ha umi oiporu porãva hína ko yvy reko, oiko vaerã ndoiporu porãiva ramo guáicha, ko yvy jahecháva opa vaerã.
32 Hi'ãnte chéve poipe'a jepy'apýgui. Omenda'ỹva ojepy'apy umi Ñandejára reheguávare, ha oheka ombohory haguã chupe. 33 Pe omendáva katu ojepy'apy ko yvy reheguávare, ha ombohoryse hembirekópe 34 ha upéicha mokõi hendápe ojepy'apy. Upéicha ave, kuña na iména véimava ha kuñataĩ omenda'ỹva ojepy'apy Ñandejára reheguávare, imarangatúgui hetépe ha ijespíritupe. Ha umi kuña omendáva katu, ojepy'apy ko yvy reheguávare ha ombohoryse iménape. 35 Nda'éiko peẽme ko'ã mba'e, ani haguã pejapo, iporã haguã peẽmente, ha peiko porã haguã hekópe, pemba'apóvo Ñandejárape peiko rei'ỹre. 36 Peteĩ peẽva oimo'ã ramo itajýra okakuaapámava rehe noĩ porãiha oiko omenda'ỹre ha tekotevẽha, ha ohechárõ upevaha pe iporãvéva, tojapo pe ohecha porãveháicha. Tomenda, upéva niko ndaha'éi angaipa. 37 Ha oimérõ ku ojejopy'ỹre, ha oipotaháicha porã ipy'apýpe he'íva mbarete porãva ijupe nomomenda mo'ãiha itajýra, ojapo porãta. 38 Aipórõ, omomendárõ ojapo porã, ha nomomendái ramo katu ojapo porãve.
39 Kuña omendáva ojoaju iménare upe iména oikove aja. Ha upe iména omano ramo katu, opyta jey omenda haguãicha omendasévare, Tupã reroviaha guive. 40 Hi'ã jepe chéve oiko porãvetaha nomendavéirõ. Péicha che ahecha, ha hi'ãko chéve, che avei arekoha Tupã Espíritu.