La resurrección de los muertos
1 Además, hermanos, les anuncio el evangelio que les prediqué, que es el mismo que ustedes recibieron y en el cual siguen firmes.
2 Por medio de este evangelio serán salvados, siempre y cuando retengan la palabra que les he predicado. De no ser así, habrán creído en vano.
3 En primer lugar, les he enseñado lo mismo que yo recibí: Que, conforme a las Escrituras, Cristo murió por nuestros pecados;
4 que también, conforme a las Escrituras, fue sepultado y resucitó al tercer día;
5 y que se apareció a Cefas, y luego a los doce.
6 Después se apareció a más de quinientos hermanos a la vez, de los cuales muchos aún viven, y otros ya han muerto.
7 Luego se apareció a Jacobo, después a todos los apóstoles;
8 y por último se me apareció a mí, que soy como un niño nacido fuera de tiempo.
9 A decir verdad, yo soy el más pequeño de los apóstoles, y no soy digno de ser llamado apóstol porque perseguí a la iglesia de Dios.
10 Pero por la gracia de Dios soy lo que soy, y su gracia para conmigo no ha sido en vano, pues he trabajado más que todos ellos, aunque no lo he hecho yo, sino la gracia de Dios que está conmigo.
11 Pero ya sea que lo haga yo, o que lo hagan ellos, esto es lo que predicamos y esto es lo que ustedes han creído.
12 Pero, si se predica que Cristo ha resucitado de entre los muertos, ¿cómo es que algunos de ustedes dicen que los muertos no resucitan?
13 Porque, si los muertos no resucitan, tampoco Cristo resucitó.
14 Y si Cristo no resucitó, nuestra predicación no tiene sentido, y tampoco tiene sentido la fe de ustedes.
15 Entonces resultaríamos testigos falsos de Dios por haber testificado que Dios resucitó a Cristo, lo cual no habría sucedido… ¡si es que en verdad los muertos no resucitan!
16 Porque, si los muertos no resucitan, tampoco Cristo resucitó;
17 y si Cristo no resucitó, la fe de ustedes no tiene sentido, y ustedes todavía están en sus pecados.
18 En tal caso, también los que murieron en Cristo están perdidos.
19 Si nuestra esperanza en Cristo fuera únicamente para esta vida, seríamos los más desdichados de todos los hombres;
20 pero el hecho es que Cristo ha resucitado de entre los muertos, como primicias de los que murieron;
21 porque así como la muerte vino por medio de un solo hombre, también por medio de un solo hombre vino la resurrección de los muertos.
22 Pues así como en Adán todos mueren, también en Cristo todos serán vivificados.
23 Pero cada uno en su debido orden: en primer lugar, Cristo; y después, cuando Cristo venga, los que son de él.
24 Entonces vendrá el fin, cuando él entregue el reino al Dios y Padre, y haya puesto fin a todo dominio, autoridad y poder.
25 Porque es necesario que él reine hasta que haya puesto a todos sus enemigos debajo de sus pies,
26 y el último enemigo que será destruido es la muerte.
27 Porque Dios sujetó todas las cosas debajo de sus pies. Y cuando dice que todas las cosas quedaron sujetas a él, es evidente que esto no incluye a aquel que puso todas las cosas debajo de sus pies.
28 Pero una vez que todas las cosas queden sujetas a él, entonces el Hijo mismo quedará sujeto al que puso todas las cosas debajo de sus pies, para que Dios sea el todo en todos.
29 Si en verdad los muertos no resucitan, ¿qué ganan los que se bautizan por los muertos? ¿Para qué bautizarse por ellos?
30 ¿Y por qué nosotros estamos a cada momento en peligro de muerte?
31 Hermanos, por el motivo de orgullo que tengo por ustedes en nuestro Señor Jesucristo, yo les aseguro que muero a cada instante.
32 Pero ¿de qué me serviría, desde el punto de vista humano, haber luchado en Éfeso contra fieras? Si los muertos no resucitan, ¡entonces «comamos y bebamos, que mañana moriremos»!
33 No se dejen engañar: las malas compañías corrompen las buenas costumbres;
34 así que vuelvan en sí y vivan con rectitud, y no pequen, porque algunos de ustedes no conocen a Dios. Y esto lo digo para que sientan vergüenza.
35 Tal vez alguien pregunte: ¿Y cómo resucitarán los muertos? ¿Con qué cuerpo vendrán?
36 No preguntes tonterías. Lo que tú siembras no cobra vida, si antes no muere.
37 Y lo que siembras no es lo que luego saldrá, sino el grano desnudo, ya sea de trigo o de algún otro grano;
38 pero Dios le da el cuerpo que quiso darle, y a cada semilla le da su propio cuerpo.
39 No todos los cuerpos son iguales, sino que uno es el cuerpo de los hombres, y otro muy distinto el de los animales, otro el de los peces, y otro el de las aves.
40 También hay cuerpos celestiales, y cuerpos terrenales; pero la gloria de los celestiales es una, y la de los terrenales es otra.
41 Uno es el esplendor del sol, otro el de la luna, y otro el de las estrellas, pues una estrella es diferente de otra en su magnificencia.
42 Así será también en la resurrección de los muertos: Lo que se siembra en corrupción, resucitará en incorrupción;
43 lo que se siembra en deshonra, resucitará en gloria; lo que se siembra en debilidad, resucitará en poder.
44 Se siembra un cuerpo animal, y resucitará un cuerpo espiritual. Porque así como hay un cuerpo animal, hay también un cuerpo espiritual.
45 Así también está escrito: «El primer hombre, Adán, se convirtió en un ser con vida»; y el postrer Adán, un espíritu que da vida.
46 Pero lo espiritual no vino primero, sino lo animal; y luego lo espiritual.
47 El primer hombre es terrenal, de la tierra; el segundo hombre, que es el Señor, es del cielo.
48 Semejantes al terrenal, serán también los terrenales; y semejantes al celestial, serán también los celestiales.
49 Y así como hemos llevado la imagen del hombre terrenal, así también llevaremos la imagen del celestial.
50 Pero una cosa les digo, hermanos: ni la carne ni la sangre pueden heredar el reino de Dios, y tampoco la corrupción puede heredar la incorrupción.
51 Presten atención, que les voy a contar un misterio: No todos moriremos, pero todos seremos transformados
52 en un instante, en un abrir y cerrar de ojos, cuando suene la trompeta final. Pues la trompeta sonará, y los muertos serán resucitados incorruptibles, y nosotros seremos transformados.
53 Porque es necesario que lo corruptible se vista de incorrupción, y lo mortal se vista de inmortalidad.
54 Y cuando esto, que es corruptible, se haya vestido de incorrupción, y esto, que es mortal, se haya vestido de inmortalidad, entonces se cumplirá la palabra escrita: «Devorada será la muerte por la victoria».
55 ¿Dónde está, oh muerte, tu aguijón? ¿Dónde, oh sepulcro, tu victoria?
56 Porque el pecado es el aguijón de la muerte, y la ley es la que da poder al pecado.
57 ¡Pero gracias sean dadas a Dios, de que nos da la victoria por medio de nuestro Señor Jesucristo!
58 Así que, amados hermanos míos, manténganse firmes y constantes, y siempre creciendo en la obra del Señor, seguros de que el trabajo de ustedes en el Señor no carece de sentido.
Cristo oikove jey
1 Ko'ágã, che pehẽngue kuéra, aipota pene mandu'a pe marandu aikuaauka vaekuére peẽme. Kóva ha'e pe marandu porã peẽ pejapyhy porã vaekue ha oñemombarete porãhápe pende jerovia. 2 Ko marandu porã rupi avei peñepysyrõta, pene mbaretérõ ipype, pe che amombe'u haguéicha peẽme. Upeicha'ỹrõ, perovia gua'u rei ra'e.
3 Tenondete pombo'e vaekue pe ikuaapyrã chéve oñemoguahẽ vaekue ha'ehaichaite: Cristo omano hague ñane angaipáre, he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ, 4 ha'e oñeñotỹ ha oikove jey mbohapy ára haguépe, omombe'uháicha avei Ñandejára Ñe'ẽ, 5 ha ojehechauka hague Céfaspe ha upéi umi 12 hemimbo'épe. 6 Upéi ojechauka hetave 500gui heroviahápe, opavave nunga oikovéva gueteri, oime jepe omanóma vaekue. 7 Upéi ojechauka Santiágope, ha upéi apóstol kuérape.
8 Ipahávo ojechauka avei chéve, ajoguáva ku mitã hi'ara'ỹme ou vaekuépe ko yvy ári. 9 Che niko pe apóstol kuéra apytépe mba'evetevéva, ha ndaijái voi katu añembohéra apóstol, amuña vai vaekue niko Tupã iglésiape. 10 Opáichavo, che ha'e ko ha'éva, Tupã ipy'a porã rupi che ndive. Ha upe ipy'a porã hague ndopyta reíri. Amba'apo hetave katu chugui kuéra. Ndachéi jepe, Tupãnte, ipy'a porãgui, che pytyvõ vaekue. 11 Amo ipahápe niko, ta che ra'e, térã taha'e kuéra, kóva ha'e pe rombo'e vaekue ha peẽ perovia vaekue.
Jeikove jey rehegua
12 Ro'e ramo Cristo oikove jey hague, mba'ére oime he'íva omanóva ndoikove jey veimaha? 13 Omanóva ndoikove jeýi ramo, he'ise Cristo ndoikove jevýi hague. 14 Ha Cristo ndoikove jeýi rire, ko'ã mba'e ro'éva peẽme ndaha'eiete mba'eve. Ha ndaha'éi avei mba'eve pe peroviáva. 15 Kóva péichante rire, ore upéicharõ Tupã mba'e mombe'uhára gua'útante. Ha roikóta ro'e Tupã ojapo'ỹ vaekue: ha'e omoingove jey hague Crístope, añetérõ umi omanóva ndoikove jey veimaha. 16 Umi omanóva ndoikove jey véimarõ, he'ise Cristo ndoikove jeýi hague. 17 Ha Cristo ndoikove jeýi rire, pe peroviáva ndaha'éi mba'eve. Ha peiko gueteri angaipápe. 18 Upéicha ramo, oñehundíma avei umi Cristo reroviaha omano vaekue. 19 Opa ñaha'arõva Crístogui ko yvy ári guarãnte ramo, ñande, aipórõ, opa yvypóra apytépe umi ohasa asyvéva.
20 Añetehápe katu, Cristo oikove jey. Ha'e niko koga'a oñemono'õ tenondéva. Pe tenonde oikove jey vaekue. 21 Peteĩ yvypóra rupi ou haguéicha ñemano, ambue rupi ou pe omanóva jeikove jey. 22 Adán rupi opavave omano ramo, Cristo rupi opavave oikove jey vaerã. 23 Peteĩ-teĩ hendaguãme, hembiapo kuerakue ojerureháicha: Cristo tenonderã, upéi, Cristo ou jey vove, umi heseguáva. 24 Upévo oguahẽta pe ára paha, Cristo ohundipahápe opaichagua pu'aka ha mburuvicha, ha ombohasa ñesãmbyhy Tupã, ñande Ru, pópe. 25 Cristo oisãmbyhy vaerã opa ija'e'ỹva hese oñemoĩmba peve ipyguýpe. 26 Ha pe ipahaite oñehundítava, upéva hína pe ñemano. 27 Tupã omoĩta opa mba'e Cristo pyguýpe, ha oje'e ramo opa mba'e oñemoĩ hague Cristo pyguýpe, nde'iséi Tupã avei oñemoĩha ipoguýpe. Tupã niko hína pe opa mba'e omoĩva Cristo poguýpe. 28 Ha oĩmbámarõ opa mba'e Cristo pyguýpe, upépe Cristo voi, Ta'ýra, oñemoĩta Tupã poguýpe, pe omoĩmba vaekue Cristo poguýpe opa mba'e. Upéicharõ, Tupã ha'epáta opa mba'épe.
29 Upeicha'ỹ ramo, mba'e ohupytýta umi omanóvare oñemongaraíva? Omano vaekue ndoikove jeýi ramo, maerã piko oñeñemongaraíta hese kuéra? 30 Mba'ére piko jaikóta opa ára ivai haguãicha ñandéve? 31 Jaikuaa vaerã, che pehẽngue kuéra, opa ára ñaimeha ñamano haguãicha. Ha upéva añete, añeteháicha pe avy'a etereiha pende rehe Cristo Jesús, Ñandejára rérape. 32 Che, ako Éfesope, añorãirõ rire ramo tymba ñarõ ndive yvypóra rehehápente, mba'épe iporã vaerã mo'ã chéve? Ha añete ramo upe oje'éva, umi omanóva ndoikove jey veimaha, aipórõ: “Jakaru ha ñamboy'u, ko'ẽrõite niko ñamanóne!”
33 Ani peñembotavyka. Ku oje'eháicha: “Umi ñane irũ ivaíva, ombyaipa umi jajepokuaaha iporãva.” 34 Pene akã porã jey añetehápe, ha anive pene rembiapo vai. Oime niko pende apytépe oikuaa'ỹva Tupãme. Kóicha ha'e peẽme petĩ haguã.
Mba'éichapa oikove jey vaerã umi omano vaekue
35 Ikatúne oime oporandúva: “Mba'éicha piko oikove jeýta umi omano vaekue? Mba'eichaguáta piko umi hete?” 36 Ha, ivýrova porandu! Oñeñemitỹ ramo, pe mba'e ra'ỹi omano vaerã heñói haguã mba'e roky pyahu. 37 Pe oñeñotỹva niko ndaha'éi pe yvyrã heñói vaerã, pe ha'ỹinguénte niko, taha'e ra'e trígo térã oimeraẽva mba'e. 38 Upéi Tupã ojapo chugui oipotaháicha, ha umi mba'e ra'ỹingue peteĩ-teĩgui ojapo ha'e vaerãháicha. 39 Nda opavavéi niko peteĩcha. Peteĩ niko yvypóra rete, ambue katu tymba rete, ambue guyra rete ha ambue pira rete. 40 Upéicha avei, oĩ umi yvategua ha oĩ yvy pegua. Ha umi yvategua iporã peteĩ hendáicha, ha iporã ambue umi yvy pegua. 41 Kuarahy rendy ndaha'éi jasy rendýicha, ha umi mbyja rendýicha. Ha umi mbyja jepeve naiporã jojái.
42 Upéicha avei oiko vaerã umi omano vaekue oikove jey ramo. Oñeñotỹva ituju. Pe oikove jeýva katu ndaituju véima. 43 Oñeñotỹva oporombojeguaru. Oikove jeýva katu omimbipa. Oñeñotỹva ikangy. Oikove jeýva imbarete. 44 Pe oñeñotỹva niko yvy rehegua. Pe oikove jeýva katu espíritu rehegua. Oĩ ramo tete yvy reheguáva, oĩ vaerã avei tete espíritu reheguáva.
45 Ñandejára Ñe'ẽ he'i kóicha: “Pe kuimba'e ypykue, Adán, Tupã ojapo vaekue peteĩ oikovéva ramo. Ha pe Adán ipaha pegua katu, ha'e peteĩ espíritu oporomoingovéva. 46 Opáichavo, espíritu reheguáva ndaha'éi tenondegua. Yvy rehegua pe tenondeguáva, ha upéi pe espíritu reheguáva. 47 Pe kuimba'e ypykue, ojejapo vaekue yvýgui, yvy arigua vaekue. Pe kuimba'e upe rire guáre katu, yvága pegua. 48 Umi yvy ariguáva, ojogua pe kuimba'e yvýgui ojejapo vaekuépe. Ha umi yvága peguáva katu, ku yvágape ojejapo vaekuépe. 49 Jajoguaháicha pe kuimba'e yvýgui guarépe, péicha avei jajogua pe yvága guápe. 50 Ha'ese peẽme, che pehẽngue kuéra, pe yvy rehegua reínteva ndaikatuiha oike Tupã sãmbyhýpe. Ha pe itujúva ndaikatuiha ojehe'a pe ituju'ỹvare.
51 Aipota peikuaa Tupã rembipota ñemi: Nañamanomba mo'ãiko. Opavave katu ñañembopyahúta, 52 peteĩ tesa pirĩme, turu ipúvo ipaharã. Upe turu ipu vove, umi omano vaekue oikove jeýta omanove'ỹ haguãma. Ha ñande ñeñembopyahúta. 53 Ñande reko ituju reíva, ipyahúta, itujuve'ỹ haguã. Ha pe ñande rete omano reíva nomano mo'ãvéi. 54 Ha ágã pe ñande reko ituju reíva oñembopyahu ramo, itujuve'ỹ haguã, ha pe ñande rete omano reíva oñembopyahúma ramo omanove'ỹ haguã, oikóta pe Ñandejára Ñe'ẽ he'íva: “Manóme omokõ ñemanove'ỹ. 55 Ha, mano, moõpa oime nde popía?” 56 Mano popía niko pe angaipa, ha angaipa ipu'aka tembiapoukapy rupi. 57 Ha jarohory vaerã Tupãme, ome'ẽva ñandéve pu'aka Ñandejára Jesucristo rupive.
58 Aipórõ, che pehẽngue kuéra ahayhúva, pene mbaretéke ha ani pepyta tapépe. Ko'ẽ ko'ẽvévoke pemba'apove Ñandejára peguarã. Peẽ niko peikuaa, ndareiriha opa pejapóva joajúpe Ñandejára ndive.