José apkelpepma apkelmahéyak Egipto
1 Xama axta apleg'a amya'a Jacob apyetna hótáhap ma'a Egipto. Aptáhak axta apkeláneya apketchek se'e: “¿Yaqsa ektáha kélheyncha'a nak aqsa kéllano kélmók? 2 Ekleg'ak xeyk ko'o amya'a apyetna hótáhap apaktek ma'a Egipto. Kólmohok sa' kóltegyágwók ekha ekyánmaga hótáhap apaktek ma'a, yaqwayam sa' móletsepek meyk.”
3 Keñe axta apkelxega m'a diez apkelpepma axta m'a José, aptegyágwokmo ekha ekyánmaga hótáhap apaktek ma'a Egipto; 4 keñe axta Jacob megya'awo exog ma'a Benjamín, apyáxeg axta m'a José, hakte xénchek axta apwáxok katnégwomhok exma. 5 Apkelxegkek axta Israel apketchek aptegyágwokmo hótáhap apaktek yetlo m'a énxet'ák apheykha axta han ma'a yókxexma nak, hakte teyepmeyk axta meyk segaqhe m'a ekyókxoho apchókxa nak Canaán.
6 Apkeláneykha apchókxa axta han ma'a José, axta apkelmeyáseyak han chá'a hótáhap apaktek énxet'ák apkelwayam axta chá'a apkeleñama ekyókxoho yókxexma. Xama axta apkelwokmo apkelpepma m'a aphakxa nak, apkelháxahanteyk axta ekwokmoho apkeltekxeyágko élpayhakxa nápaqta'a xóp. 7 Apkelyekpelchawók axta han apkelpepma José apkelwet'a; máxa magyekpelcha axta eyke aptáhak, apyennaqtéssek axta appeywa aptáha apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Háxko kéleñamakxa kéxegke?
—Canaán néleñamak, hótáhap apaktek nentegyágwa'ak ekha ekyánmaga —axta aptáhak apkelátegmowágko.
8 Apkelyekpelchawók axta José m'a apkelpepma, keñe m'a melyekpelcha. 9 Yetlókok axta han ekxeyenweykekxoho apwáxok José apwanmagko apkelweteya axta m'a, keñe axta aptáha apkeláneya s'e:
—Kélyexamaxkoho sẽlteyánegwayo negko'o kéxegke. Wánxa aqsa kéltamho kóllanok ekpayhókxa m'a eyesextexa nak kélláneykha negókxa'.
10 —¡Wesse', megkatnahak xa ektáha nak! —axta aptáhak apkelátegmowágko—. Nélwa'ak negko'o yaqwayam ólmok ekha ekyánmaga nento. Negko'o nentáha nak xép apkeláneykha. 11 Nenlánexkók negko'o egyáxeg xamo' chá'a s'e. Méko negko'o néltémakxa'. Mantemék negko'o xama enxoho negyexamaxkoho nenlányo apchókxa'.
12 —Kélmówana amya'a —axta aptáhak José—. Kélxegakmek kéxegke yaqwayam kóllanok ma'a eyesextexa nak kélláneykha apchókxa'.
13 Aptáhak axta apkelátegmowágko s'e:
—Doce negyókxoho negko'o egyáxeg xamo', aptáha nak xép apkeláneykha, negheykha han ma'a Canaán. Aphákxeyk eyke aphakxa táta m'a egyáxeg apsexyo nak, keñe m'a pók axta apxegáneykmo negyeseksa negko'o.
14 Tén axta aptáha makham José apkeláneya s'e:
—¡Kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa kéxegke, cham'a sektáhakxa exchek séláneya! 15 Sa' antéhek yaqwayam agya'asagkohok se'e: naqsók sa' megkólántépek mew'a enxoho kélyáxeg apsexyók se'e, hakte ekxénchek ko'o yetlo sekxeyenma m'a faraón apwesey. 16 Kélxama sa' éntawakxa'. Keñe sa' kélnápakha kólhakha kañe' negmomaxchexa'. Agya'asagkohok sa' naqsók kexa m'a kéltáhakxa exchek kélpeywa, háwe sa' agkok naqso', cháxa kéltáha kéxegke kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa. ¡Naqsók ma'a sektáhakxa séláneya yetlo sekxeyenma faraón apwesey!
17 Ántánxo ekhem axta apxata José kañe' negmomaxchexa' xa apyókxoho nak, 18 tén axta ektáha ántánxo ekhem aptáha apkeláneya s'e:
—Ko'o sekteme seyáyo Dios. Kólteme sa' se'e, keñe sa' megkóletsepe': 19 ektáha enxoho naqsók meyke kéltémakxa', kólheyásekxa sa' kañe' negmomaxchexa xama kélyáxeg, keñe sa' kélnápakha kóltaqhekxak kólsakxak hótáhap apaktek, yaqwayam enxoho etawagkok ma'a kélhawóxama. 20 Keñe sa' hélyentegkásenták kélyáxeg apsexyo nak, yaqwayam sa' agya'asagkohok naqsók kexa m'a kéltáhakxa exchek kélpeywa. Wanchek sa' agkok amya'a, kóletsapok sa'.
Apkelyahákxók axta han ma'a, 21 aptáhak axta chá'a apcháneya pók se'e:
—Asagkók agko' neyke agkok nenteméssessamakxa egyáxeg, hakte axta ólyahákxak apkeltamho eykhe yepyóshok anlano', negwet'ak axta eykhe eklegágkoho apwáxok. Cháxa keñamak negwet'a nak néllegeykegkoho.
22 Aptáhak axta Rubén apkeláneya s'e:
—Éltamhók axta eykhe ko'o megkólteméssessamok exma ekmaso m'a wokma'ák nak; axta eyke hélhaxnawok ko'o, óllegagkohok sa' negko'o kaxwók eñama ekyaqmageykekxa apketsapma m'a.
23 Axta elya'ásegkok apleg'awo José m'a aptáhakxa apkelpeywa, hakte háwe axta apkelpaqhetchesso m'a José, pók énxet axta chá'a apkeltennáseykekxoho aptáhakxa apkelpeywa. 24 Apkexakkek axta aqsa han José m'a apchaqnágkaxa axta, keñe apkelekxagweyncha'a. Xama axta apya'aweykxo makham ma'a aphágkaxa axta, apkepwagkeykxo makham yaqwayam epaqmétek, apmeyk axta apyetnakhasa Simeón, apkeltamhók axta kólpextétek nápaqta'awo'. 25 Keñe axta apkeltamho kólxátegkesagkok yágkentamáhak ma'a hótáhap apaktek, tén han kólmeyásekxak chá'a xama m'a selyaqye apagkok, kólxategkásekxak ma'a kañe' yágkentamáhak apagkok, apkeltamhók axta han kólmésagkok aptéyak ámay. Kélteméssessek axta han xa ektáha nak. 26 Apkelpátegkessek axta yámelyeheykok ma'a hótáhap apaktek, tén axta apkeltaqháwo.
27 Xama axta apkelwákxo m'a peyakxa axta enaqtének axta'a, apmeykessek axta yágkentamáhak apagkok xama, peya yagkok ekto m'a yámelyeheykok apchánte, apwet'ak axta selyaqye apagkok ekyetna m'a kañe' yágkentamáhak apagkok átog nak. 28 Keñe axta aptáha apkeláneya apkelyáxeg tén han apkelpepma s'e:
—¡Kóllano hana s'e, élmeyásekxe nak ko'o selyaqye ahagkok, keso ekyetna s'e kañe' yágkentamáhak ahagkok!
Apkelyegwakkók apagko' axta han xa apyókxoho nak, apkelpexyennegkek axta éltamheyncha'a apkelwáxok aptáha chá'a apcháneya pók se'e:
—Yaqsa kexa aqsok xa senteméssesa nak Dios.
29 Xama axta apkelwákxo Canaán, apkeltennáseyha axta apyáp ma'a ekyókxoho ektáhakxa', aptáhak axta apkeltennáseyncha'a s'e:
30 —Kayhek appeywa senlana negko'o m'a énxet aptaqmelchesso nak ma'a apchókxa, enxénchek nentáha nélyexamaxkoho nenlányo m'a apchókxa. 31 Néltennássek eyke negko'o nentáha énxet meyke apkeltémakxa, tén han mantéma xama enxoho nélyexamaxkoho nenlányo apchókxa; 32 néltennássek han doce negyókxoho ẽlyáxeg'a xamo', tén han enxama apxegánekmo negyeseksa negko'o, keñe han apheykekxo aphakxa exchep Canaán ma'a apsexyo nak. 33 Keñe aptáha segáneya s'e: ‘Kólheyásekxa sa' xama kélyáxeg se'e, keñe sa' kólsakxak sekxók hótáhap apaktek yaqwayam katawagkok kélhawóxama élnapa nak meyk. Sa' ay'asagkohok ko'o kéltáha meyke kéltémakxa kéxegke xa, 34 hélyentegkásenta sa' ko'o m'a kélyáxeg apsexyo'. Keñe sa' atnéssesek ko'o naqso' kéxegke kéltáha énxet meyke apkeltémakxa, tén han megkóltáha kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa'; keñe sa' ayenyekxak makham ma'a pók kélyáxeg nak, tén sa' kélwanchek kéxegke kólyánmagkasaxchek se'e apchókxa nak.’
35 Xama axta appalchásegko hótáhap apaktek ma'a yágkentamáhak apagkok, apwet'ak axta chá'a nahápa apketkok selyaqye kélxata xama yágkentamáhak apagkok ma'a José apkelpepma nak. Apkelyegwakkek axta han apkelwet'a nahápa apketkok kélxata selyaqye m'a, tén han ma'a apyáp. 36 Keñe axta Jacob aptáha apkeláneya s'e:
—Meyke étchek ko'o élteméssessók kéxegke. Méko kaxwók negyeseksa m'a José, tén han Simeón, ¡keñe kaxwók peya hélyementamok Benjamín! ¡Ko'o aqsa chá'a eklegeykegkohok xa ektéma nak!
37 Tén axta Rubén aptáha apcháneya apyáp se'e:
—Hegkés ko'o yaqwayam alanha m'a Benjamín, keñe sa' eyntegkásenták makham. Sa' agkok eyntegkásenta', elnáhap sa' ma'a apqánet étchek nak.
38 Aptáhak axta apchátegmowágko Jacob se'e:
—Melyetlewek sa' kéxegke m'a hatte nak. Apketsepmeyk ma'a José, apepma axta, wánxa apkeymomákpo xa. Temégwokmok agkok exma neyseksa kélxega, kéxegke han kañék sélsexnenagko watsapok sélapwayam, sektáha nak énxet apwányam.
José apkelpepma apkelmahéyak Egipto
1 Xama axta apleg'a amya'a Jacob apyetna hótáhap ma'a Egipto. Aptáhak axta apkeláneya apketchek se'e: “¿Yaqsa ektáha kélheyncha'a nak aqsa kéllano kélmók? 2 Ekleg'ak xeyk ko'o amya'a apyetna hótáhap apaktek ma'a Egipto. Kólmohok sa' kóltegyágwók ekha ekyánmaga hótáhap apaktek ma'a, yaqwayam sa' móletsepek meyk.”
3 Keñe axta apkelxega m'a diez apkelpepma axta m'a José, aptegyágwokmo ekha ekyánmaga hótáhap apaktek ma'a Egipto; 4 keñe axta Jacob megya'awo exog ma'a Benjamín, apyáxeg axta m'a José, hakte xénchek axta apwáxok katnégwomhok exma. 5 Apkelxegkek axta Israel apketchek aptegyágwokmo hótáhap apaktek yetlo m'a énxet'ák apheykha axta han ma'a yókxexma nak, hakte teyepmeyk axta meyk segaqhe m'a ekyókxoho apchókxa nak Canaán.
6 Apkeláneykha apchókxa axta han ma'a José, axta apkelmeyáseyak han chá'a hótáhap apaktek énxet'ák apkelwayam axta chá'a apkeleñama ekyókxoho yókxexma. Xama axta apkelwokmo apkelpepma m'a aphakxa nak, apkelháxahanteyk axta ekwokmoho apkeltekxeyágko élpayhakxa nápaqta'a xóp. 7 Apkelyekpelchawók axta han apkelpepma José apkelwet'a; máxa magyekpelcha axta eyke aptáhak, apyennaqtéssek axta appeywa aptáha apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Háxko kéleñamakxa kéxegke?
—Canaán néleñamak, hótáhap apaktek nentegyágwa'ak ekha ekyánmaga —axta aptáhak apkelátegmowágko.
8 Apkelyekpelchawók axta José m'a apkelpepma, keñe m'a melyekpelcha. 9 Yetlókok axta han ekxeyenweykekxoho apwáxok José apwanmagko apkelweteya axta m'a, keñe axta aptáha apkeláneya s'e:
—Kélyexamaxkoho sẽlteyánegwayo negko'o kéxegke. Wánxa aqsa kéltamho kóllanok ekpayhókxa m'a eyesextexa nak kélláneykha negókxa'.
10 —¡Wesse', megkatnahak xa ektáha nak! —axta aptáhak apkelátegmowágko—. Nélwa'ak negko'o yaqwayam ólmok ekha ekyánmaga nento. Negko'o nentáha nak xép apkeláneykha. 11 Nenlánexkók negko'o egyáxeg xamo' chá'a s'e. Méko negko'o néltémakxa'. Mantemék negko'o xama enxoho negyexamaxkoho nenlányo apchókxa'.
12 —Kélmówana amya'a —axta aptáhak José—. Kélxegakmek kéxegke yaqwayam kóllanok ma'a eyesextexa nak kélláneykha apchókxa'.
13 Aptáhak axta apkelátegmowágko s'e:
—Doce negyókxoho negko'o egyáxeg xamo', aptáha nak xép apkeláneykha, negheykha han ma'a Canaán. Aphákxeyk eyke aphakxa táta m'a egyáxeg apsexyo nak, keñe m'a pók axta apxegáneykmo negyeseksa negko'o.
14 Tén axta aptáha makham José apkeláneya s'e:
—¡Kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa kéxegke, cham'a sektáhakxa exchek séláneya! 15 Sa' antéhek yaqwayam agya'asagkohok se'e: naqsók sa' megkólántépek mew'a enxoho kélyáxeg apsexyók se'e, hakte ekxénchek ko'o yetlo sekxeyenma m'a faraón apwesey. 16 Kélxama sa' éntawakxa'. Keñe sa' kélnápakha kólhakha kañe' negmomaxchexa'. Agya'asagkohok sa' naqsók kexa m'a kéltáhakxa exchek kélpeywa, háwe sa' agkok naqso', cháxa kéltáha kéxegke kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa. ¡Naqsók ma'a sektáhakxa séláneya yetlo sekxeyenma faraón apwesey!
17 Ántánxo ekhem axta apxata José kañe' negmomaxchexa' xa apyókxoho nak, 18 tén axta ektáha ántánxo ekhem aptáha apkeláneya s'e:
—Ko'o sekteme seyáyo Dios. Kólteme sa' se'e, keñe sa' megkóletsepe': 19 ektáha enxoho naqsók meyke kéltémakxa', kólheyásekxa sa' kañe' negmomaxchexa xama kélyáxeg, keñe sa' kélnápakha kóltaqhekxak kólsakxak hótáhap apaktek, yaqwayam enxoho etawagkok ma'a kélhawóxama. 20 Keñe sa' hélyentegkásenták kélyáxeg apsexyo nak, yaqwayam sa' agya'asagkohok naqsók kexa m'a kéltáhakxa exchek kélpeywa. Wanchek sa' agkok amya'a, kóletsapok sa'.
Apkelyahákxók axta han ma'a, 21 aptáhak axta chá'a apcháneya pók se'e:
—Asagkók agko' neyke agkok nenteméssessamakxa egyáxeg, hakte axta ólyahákxak apkeltamho eykhe yepyóshok anlano', negwet'ak axta eykhe eklegágkoho apwáxok. Cháxa keñamak negwet'a nak néllegeykegkoho.
22 Aptáhak axta Rubén apkeláneya s'e:
—Éltamhók axta eykhe ko'o megkólteméssessamok exma ekmaso m'a wokma'ák nak; axta eyke hélhaxnawok ko'o, óllegagkohok sa' negko'o kaxwók eñama ekyaqmageykekxa apketsapma m'a.
23 Axta elya'ásegkok apleg'awo José m'a aptáhakxa apkelpeywa, hakte háwe axta apkelpaqhetchesso m'a José, pók énxet axta chá'a apkeltennáseykekxoho aptáhakxa apkelpeywa. 24 Apkexakkek axta aqsa han José m'a apchaqnágkaxa axta, keñe apkelekxagweyncha'a. Xama axta apya'aweykxo makham ma'a aphágkaxa axta, apkepwagkeykxo makham yaqwayam epaqmétek, apmeyk axta apyetnakhasa Simeón, apkeltamhók axta kólpextétek nápaqta'awo'. 25 Keñe axta apkeltamho kólxátegkesagkok yágkentamáhak ma'a hótáhap apaktek, tén han kólmeyásekxak chá'a xama m'a selyaqye apagkok, kólxategkásekxak ma'a kañe' yágkentamáhak apagkok, apkeltamhók axta han kólmésagkok aptéyak ámay. Kélteméssessek axta han xa ektáha nak. 26 Apkelpátegkessek axta yámelyeheykok ma'a hótáhap apaktek, tén axta apkeltaqháwo.
27 Xama axta apkelwákxo m'a peyakxa axta enaqtének axta'a, apmeykessek axta yágkentamáhak apagkok xama, peya yagkok ekto m'a yámelyeheykok apchánte, apwet'ak axta selyaqye apagkok ekyetna m'a kañe' yágkentamáhak apagkok átog nak. 28 Keñe axta aptáha apkeláneya apkelyáxeg tén han apkelpepma s'e:
—¡Kóllano hana s'e, élmeyásekxe nak ko'o selyaqye ahagkok, keso ekyetna s'e kañe' yágkentamáhak ahagkok!
Apkelyegwakkók apagko' axta han xa apyókxoho nak, apkelpexyennegkek axta éltamheyncha'a apkelwáxok aptáha chá'a apcháneya pók se'e:
—Yaqsa kexa aqsok xa senteméssesa nak Dios.
29 Xama axta apkelwákxo Canaán, apkeltennáseyha axta apyáp ma'a ekyókxoho ektáhakxa', aptáhak axta apkeltennáseyncha'a s'e:
30 —Kayhek appeywa senlana negko'o m'a énxet aptaqmelchesso nak ma'a apchókxa, enxénchek nentáha nélyexamaxkoho nenlányo m'a apchókxa. 31 Néltennássek eyke negko'o nentáha énxet meyke apkeltémakxa, tén han mantéma xama enxoho nélyexamaxkoho nenlányo apchókxa; 32 néltennássek han doce negyókxoho ẽlyáxeg'a xamo', tén han enxama apxegánekmo negyeseksa negko'o, keñe han apheykekxo aphakxa exchep Canaán ma'a apsexyo nak. 33 Keñe aptáha segáneya s'e: ‘Kólheyásekxa sa' xama kélyáxeg se'e, keñe sa' kólsakxak sekxók hótáhap apaktek yaqwayam katawagkok kélhawóxama élnapa nak meyk. Sa' ay'asagkohok ko'o kéltáha meyke kéltémakxa kéxegke xa, 34 hélyentegkásenta sa' ko'o m'a kélyáxeg apsexyo'. Keñe sa' atnéssesek ko'o naqso' kéxegke kéltáha énxet meyke apkeltémakxa, tén han megkóltáha kélyexamaxkoho kéllányo apchókxa'; keñe sa' ayenyekxak makham ma'a pók kélyáxeg nak, tén sa' kélwanchek kéxegke kólyánmagkasaxchek se'e apchókxa nak.’
35 Xama axta appalchásegko hótáhap apaktek ma'a yágkentamáhak apagkok, apwet'ak axta chá'a nahápa apketkok selyaqye kélxata xama yágkentamáhak apagkok ma'a José apkelpepma nak. Apkelyegwakkek axta han apkelwet'a nahápa apketkok kélxata selyaqye m'a, tén han ma'a apyáp. 36 Keñe axta Jacob aptáha apkeláneya s'e:
—Meyke étchek ko'o élteméssessók kéxegke. Méko kaxwók negyeseksa m'a José, tén han Simeón, ¡keñe kaxwók peya hélyementamok Benjamín! ¡Ko'o aqsa chá'a eklegeykegkohok xa ektéma nak!
37 Tén axta Rubén aptáha apcháneya apyáp se'e:
—Hegkés ko'o yaqwayam alanha m'a Benjamín, keñe sa' eyntegkásenták makham. Sa' agkok eyntegkásenta', elnáhap sa' ma'a apqánet étchek nak.
38 Aptáhak axta apchátegmowágko Jacob se'e:
—Melyetlewek sa' kéxegke m'a hatte nak. Apketsepmeyk ma'a José, apepma axta, wánxa apkeymomákpo xa. Temégwokmok agkok exma neyseksa kélxega, kéxegke han kañék sélsexnenagko watsapok sélapwayam, sektáha nak énxet apwányam.